Soạn bài Bước vào đời (trang 45) - Ngắn nhất Ngữ văn 12 Kết nối tri thức

Soạn bài Bước vào đời

* Trước khi đọc bài:

Câu hỏi 1 (Trang 45 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Theo bạn, trong giai đoạn “bước vào đời”, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của những yếu tố nào?

Trả lời:

Trong giai đoạn “bước vào đời”, việc định hướng tương lai của mỗi cá nhân thường chịu tác động của các yếu tố sau:

- Giáo dục và kinh nghiệm học tập: Nền tảng giáo dục và các kinh nghiệm học tập từ trường lớp, khóa học, và các hoạt động ngoại khóa có ảnh hưởng lớn đến định hướng nghề nghiệp và mục tiêu cá nhân.

- Ảnh hưởng của gia đình: Quan điểm, giá trị và kỳ vọng của gia đình có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự lựa chọn nghề nghiệp và các quyết định quan trọng khác trong cuộc sống.

- Sở thích và đam mê cá nhân: Những sở thích và đam mê cá nhân đóng vai trò quan trọng trong việc chọn lựa nghề nghiệp và lĩnh vực hoạt động phù hợp với bản thân.

- Yêu cầu và xu hướng thị trường lao động: Nhu cầu của thị trường lao động, xu hướng nghề nghiệp và cơ hội việc làm hiện tại cũng ảnh hưởng đến sự định hướng và lựa chọn nghề nghiệp của cá nhân.

- Kinh nghiệm và tư vấn từ người khác: Lời khuyên từ các chuyên gia, người hướng dẫn, và các mẫu hình thành công có thể giúp cá nhân đưa ra quyết định sáng suốt về tương lai.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc

1. Chú ý cách giới thiệu sự kiện của tác giả

Tác giả giới thiệu gián tiếp bằng cách “nhớ lại” sự kiện định hướng cả cuộc đời – sự kiện đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới vào một buổi trưa cuối năm 1925

2. Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam giữa thập niên hai mươi của thế kỉ XX như thế nào?

- Tác giả đã gợi lại bối cảnh chính trị - xã hội Việt Nam vào giữa thập niên hai mươi của thế kỷ XX qua đoạn văn bản bằng cách mô tả chi tiết cuộc sống và bầu không khí trong giai đoạn đó. Văn bản nhắc đến việc tác giả đang giảng dạy ở một vùng hẻo lánh của tỉnh Quảng Bình, nơi cuộc sống tách biệt và người dân chịu sự kiểm soát của các cơ quan thuộc địa. Mô tả này nhấn mạnh đến thói quen cờ bạc của các quan lại địa phương, nạn tham nhũng, và không khí áp bức lan rộng.

- Ngoài ra, tác giả còn đề cập đến những sự kiện và nhân vật lịch sử quan trọng, chẳng hạn như sự ảnh hưởng ngày càng lớn của các tờ báo tại Hà Nội và Sài Gòn, bắt đầu đăng tải những tin tức có tác động chính trị. Sự việc Phan Châu Trinh bị giam cầm và Phan Bội Châu được thả về từ lưu đày năm 1925 được nhắc đến như những biểu tượng cho sự bất ổn chính trị và tinh thần cách mạng đang dâng lên chống lại ách thống trị thực dân.

3. Hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả.

Qua đoạn văn, hình dung về nhân vật được tái hiện trong kí ức của tác giả có thể như sau:

- Ngoại hình và trang phục:

+ Cụ Phan mặc áo dài Trung Quốc, bộ áo này là trang phục quen thuộc của cụ trong thời gian hoạt động ở nước ngoài.

+ Cụ Phan có vóc dáng cao lớn và nổi bật giữa đám đông.

+ Gương mặt của cụ có đặc điểm chữ điền, lông mày rậm, và chòm râu đen.

+ Cụ có cái trán cao, đầu hói, và đôi mắt sáng quắc sau cặp kính trắng gọng đen.

- Phong thái và ấn tượng:

+ Cụ Phan toát lên phong thái của một bậc hiền giả và chí sĩ.

+ Cụ có vẻ rất dịu hiền và trìu mến, điều này thể hiện sự thương nhớ và tình cảm chân thành dành cho đồng bào sau nhiều năm xa cách.

+ Giọng nói của cụ được mô tả là sang sảng và có sức thu hút mạnh mẽ, khiến mọi người phải lắng nghe và cảm nhận từng lời của cụ.

- Nội dung và cảm xúc:

+ Cụ Phan đã nhắc đến tập sách viết ở hải ngoại và khuyên các hội viên Hội Quảng trị nên học hỏi nhiều để thu thập kiến thức cần thiết cho sự phát triển của đất nước.

+ Cảm xúc của tác giả khi nghe cụ Phan nói là ấn tượng sâu sắc và khó quên, mặc dù không nhớ rõ nội dung cụ thể của bài phát biểu.

4. Tác giả đã cảm nhận thế nào về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình?

- Trong đoạn văn bản này, tác giả thể hiện cảm nhận sâu sắc về sức ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử đối với cá nhân mình. Tác giả cảm thấy không thể tiếp tục cuộc sống bó buộc và đã quyết định đến Sài Gòn để tìm con đường mới cho mình. Qua việc đọc những tờ báo tiến bộ ở Sài Gòn như L'Echo Annamite, tác giả nhận thấy báo chí ở Sài Gòn có sự hấp dẫn và tự do hơn so với Hà Nội, nơi ngôn luận bị kiềm duyệt.

- Cuộc vận động bầu cử ở Trung Kì và sự xuất hiện của những nhân vật như Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Đôn Quý đã làm vững chắc thêm quyết tâm của tác giả trong việc theo đuổi con đường chính trị, văn hóa. Đặc biệt, nhân vật Nguyễn Đôn Quý có ảnh hưởng lớn đến tác giả, không chỉ bởi sự nghiệp mà còn bởi tấm lòng kiên định và cống hiến cho quốc gia. Những người này đã truyền cảm hứng mạnh mẽ, thôi thúc tác giả tham gia vào các hoạt động cách mạng, từ đó hình thành quyết định gia nhập Đảng Tân Việt sau này.

* Sau khi đọc:

Nội dung chính: Đoạn trích kể về cuộc đón tiếp thân mật cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới, nơi cụ Phan, mặc áo dài Trung Quốc, được chào đón nồng nhiệt bởi đông đảo công chức và nhân dân. Sự kiện này ảnh hưởng sâu sắc tới quá trình tìm kiếm bản thân và ý nghĩa cuộc sống của tác giả. Qua đó, phản ánh sự trưởng thành và sự học hỏi không ngừng trong cuộc đời.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Đoạn trích kể về sự kiện gì? Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn nào? Nêu ý nghĩa của việc lựa chọn điểm nhìn đó.

Trả lời:

- Đoạn trích kể về sự kiện cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu ở Đồng Hới. Tác giả mô tả buổi lễ đón tiếp đầy trang trọng và xúc động, nơi cụ Phan được chào đón nồng nhiệt bởi công chức và nhân dân, dù có một số người lo ngại không tham dự.

- Tác giả đã kể câu chuyện từ điểm nhìn của chính mình, tức là từ góc nhìn cá nhân của một người chứng kiến sự kiện. Việc lựa chọn điểm nhìn này có ý nghĩa quan trọng vì:

+ Tạo sự chân thực và sống động: Kể từ điểm nhìn cá nhân giúp truyền đạt cảm xúc chân thực và ấn tượng sâu sắc của tác giả về sự kiện. Điều này làm cho câu chuyện trở nên gần gũi và dễ cảm nhận hơn với độc giả.

+ Nhấn mạnh sự tác động cá nhân: Việc mô tả từ góc nhìn của một người trong cuộc giúp làm nổi bật sự ảnh hưởng và cảm xúc cá nhân của tác giả đối với cụ Phan và sự kiện. Điều này giúp làm rõ hơn ý nghĩa của sự kiện đối với tác giả và cộng đồng.

+ Gợi mở suy nghĩ và cảm xúc: Điểm nhìn cá nhân không chỉ kể lại sự kiện mà còn phản ánh những suy nghĩ và cảm xúc sâu lắng của tác giả, làm tăng giá trị tư liệu lịch sử và cảm xúc trong tác phẩm.

Câu 2 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Tính phi hư cấu của hồi kí đã được thể hiện thế nào trong văn bản?

Trả lời:

Tính phi hư cấu của hồi ký trong đoạn trích được thể hiện qua các yếu tố sau:

+ Mô tả chi tiết sự kiện: Đoạn trích cung cấp những chi tiết cụ thể về cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu, như trang phục của cụ, số lượng người tham dự, và không khí của buổi lễ. Những chi tiết này giúp xác thực sự kiện và làm nổi bật sự chân thực của nó.

+ Góc nhìn cá nhân: Tác giả kể lại sự kiện từ điểm nhìn của chính mình, với những cảm xúc và phản ứng cá nhân. Điều này giúp khẳng định tính chân thực và sự trải nghiệm trực tiếp của tác giả đối với sự kiện, làm tăng tính xác thực của hồi ký.

+ Tường thuật cảm xúc và ấn tượng: Tác giả mô tả những ấn tượng và cảm xúc của mình khi chứng kiến sự kiện, như sự ấn tượng mạnh mẽ với phong thái và giọng nói của cụ Phan. Những cảm xúc và phản ứng này phản ánh sự trải nghiệm thật của tác giả, góp phần khẳng định tính phi hư cấu.

+ Tính xác thực về thời gian và địa điểm: Đoạn trích nêu rõ thời gian (chiều hôm) và địa điểm (Đồng Hới) của sự kiện, điều này cung cấp một khung cảnh cụ thể và dễ dàng kiểm chứng, làm tăng độ tin cậy của thông tin trong hồi ký.

Câu 3 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Trong đoạn trích, nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” như thế nào? Điều gì đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó?

Trả lời:

- Nhân vật “tôi” đã thể hiện hoài bão “bước vào đời” thông qua sự chú ý và cảm nhận sâu sắc đối với sự kiện lịch sử và các nhân vật quan trọng như cụ Phan Bội Châu. Hoài bão này được thể hiện qua những điểm sau:

+ Chứng kiến và tiếp thu bài học từ sự kiện lịch sử: Nhân vật “tôi” không chỉ đơn thuần là người quan sát mà còn có sự cảm nhận và suy ngẫm sâu sắc về ý nghĩa của sự kiện đón tiếp cụ Phan. Điều này cho thấy sự khao khát học hỏi và tiếp thu kiến thức từ những tấm gương lịch sử.

+ Nhận thức về tầm quan trọng của học hỏi và cống hiến: Cảm xúc và ấn tượng mạnh mẽ từ cuộc đón tiếp đã để lại cho nhân vật nhiều cảm xúc “Tôi vốn không có ý mãi ở Đồng Hới mà chôn vùi tuổi thanh niên của mình…”, cảm xúc đó thúc đẩy nhân vật “tôi” nhận thức rõ ràng hơn về giá trị của việc học hỏi và cống hiến cho sự phát triển của cộng đồng và đất nước.

- Điều đã thôi thúc tác giả hành động vì hoài bão đó là:

+ Cảm hứng từ các nhân vật lịch sử: Sự hiện diện và phong thái của cụ Phan Bội Châu đã tạo ra một ấn tượng sâu sắc và thúc đẩy nhân vật “tôi” cảm nhận được giá trị của sự cống hiến và học hỏi.

+ Sự khát khao học hỏi và phát triển bản thân: Nhân vật “tôi” bị thúc đẩy bởi niềm khao khát học hỏi từ những bài học lịch sử và mong muốn góp phần vào sự phát triển của xã hội

+ Tâm nguyện cống hiến cho cộng đồng: Cảm nhận về trách nhiệm và mục tiêu cá nhân trong việc đóng góp cho cộng đồng và đất nước cũng là yếu tố quan trọng thúc đẩy hành động của nhân vật “tôi”

Câu 4 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Đoạn trích cho thấy những gì đang diễn ra trong đời sống chính trị - xã hội Việt Nam và cách sống của tầng lớp tri thức lúc bấy giờ?

Trả lời:

- Tình hình chính trị - xã hội:

+ Tình trạng căng thẳng và áp lực: Đoạn trích cho thấy có sự dè dặt của một số hội viên khi tham dự cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu, do lo ngại bị chú ý và theo dõi bởi chính quyền thực dân Pháp. Điều này phản ánh bối cảnh chính trị căng thẳng và sự kiểm soát nghiêm ngặt của thực dân đối với các hoạt động của người dân và trí thức.

+ Sự hiện diện của phong trào yêu nước: Cuộc đón tiếp cụ Phan Bội Châu, một nhân vật nổi bật trong phong trào yêu nước, thể hiện sự sôi động và hoạt động của các phong trào yêu nước trong giai đoạn này, cũng như sự ủng hộ mạnh mẽ từ công chúng đối với các lãnh tụ cách mạng.

- Cách sống của tầng lớp tri thức:

+ Tinh thần cống hiến và học hỏi: Tầng lớp tri thức, như thể hiện qua sự tôn trọng và sự tham gia của họ trong sự kiện đón tiếp cụ Phan, có vẻ rất chú trọng vào việc học hỏi và phát triển trí thức để góp phần vào công cuộc cải cách và phát triển của đất nước.

+ Sự ngưỡng mộ và cảm hứng từ các nhân vật lịch sử: Tầng lớp tri thức bày tỏ sự ngưỡng mộ sâu sắc và cảm hứng từ những nhân vật như cụ Phan Bội Châu, điều này phản ánh sự coi trọng và học hỏi từ các nhà lãnh đạo cách mạng và những tấm gương tiêu biểu.

+ Tinh thần trách nhiệm và cống hiến: Có thể thấy tầng lớp tri thức cũng cảm thấy trách nhiệm trong việc đóng góp cho sự phát triển của xã hội, và cuộc đón tiếp cụ Phan không chỉ là một sự kiện xã hội mà còn là cơ hội để thể hiện tinh thần cống hiến và trách nhiệm đối với đất nước.

Câu 5 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Những nhân vật lịch sử nào được nhắc đến trong đoạn trích? Sức ảnh hưởng của các nhân vật ấy đối với những thanh niên giàu tinh thần dân tộc thời đó được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

- Nhân vật được nhắc đến nhiều nhất đoạn trích là cụ Phan Bội Châu, ngoài ra còn có những nhân vật lịch sử khác như Nguyễn An Ninh – người cho ra tờ báo Tiếng chuông rạn để đả kích chế độ thực dân; Huỳnh Thúc Kháng, Nguyễn Đan Quế được kể đến qua cuộc vận động bầu cử Viện Nhân dân đại biểu ở Trung Kì, cụ Phan Châu Trinh,…

- Sức ảnh hưởng được thể hiện qua:

+ Những bài biện hộ của hai trạng sư Bô-na (Bona) và La-rơ cùng những lời tự biện của Phan Bội Châu vạch lại trước mắt mọi người những bước đường cách mạng của cụ ở trong nước,…

+ Phan Bội Châu là người tiêu biểu nhất, hi sinh tất cả để đi tìm đường cách mạng cứu nước cứu dân,…

+ Tôi vốn không có ý mãi ở Đồng Hới mà chôn vùi tuổi thanh niên của mình…

=> Nhờ có sự ảnh hưởng của những nhân vật lịch sử, những thanh niên Việt Nam lúc bấy giờ đã ý thức được trách nhiệm to lớn của mình, tham gia vào phong trào cách mạng yêu nước, đấu tranh giành lại độc lập.

Câu 6 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Chỉ ra một yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc giúp tái hiện kí ức về một giai đoạn đã qua của cuộc đời.

Trả lời:

- Một yếu tố miêu tả trong đoạn trích là "cụ Phan mặc áo dài Trung Quốc, bộ áo cụ vẫn mặc trong thời hoạt động ở nước ngoài".

- Vai trò của yếu tố này là giúp tái hiện rõ nét hình ảnh và phong thái của cụ Phan Bội Châu, từ đó làm sống động kí ức về một giai đoạn lịch sử và cảm xúc của tác giả đối với sự kiện. Sự miêu tả chi tiết này không chỉ làm tăng tính chân thực mà còn tạo sự kết nối cảm xúc với quá khứ.

Câu 7 (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Qua đoạn trích, bạn rút ra bài học gì về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời?

Trả lời:

Qua đoạn trích, bài học rút ra về sự lựa chọn hướng đi khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời là: Hãy lựa chọn con đường học hỏi và cống hiến với tinh thần trách nhiệm và nhiệt huyết. Sự lựa chọn này không chỉ dựa trên cảm hứng từ những tấm gương lớn mà còn phải xuất phát từ sự nhận thức sâu sắc về mục tiêu cá nhân và sự đóng góp tích cực cho cộng đồng. Việc học hỏi không ngừng và hành động với tâm huyết sẽ giúp tạo ra ảnh hưởng tích cực và hướng đến sự phát triển bền vững.

* Kết nối đọc - viết

Đề bài (trang 50 SGK Ngữ Văn 12 Tập 2): Từ nội dung văn bản Bước vào đời và những trải nghiệm cá nhân, bạn hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) về chủ đề: Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay.

Đoạn văn tham khảo

Khát vọng của tuổi trẻ hôm nay thể hiện qua sự tìm kiếm tri thức và cống hiến không ngừng cho sự phát triển cá nhân và xã hội. Giống như những thanh niên thời kỳ trước đã bị cảm hứng từ các nhân vật lịch sử, thế hệ trẻ hiện nay cũng đang tìm kiếm nguồn động lực từ những thành tựu và tấm gương sáng của các nhà lãnh đạo, nhà khoa học, và các nhân vật có ảnh hưởng. Họ không ngừng học hỏi, đổi mới và sẵn sàng đương đầu với thách thức để tạo ra những giá trị tích cực cho cộng đồng. Khát vọng này không chỉ là mong muốn thành công cá nhân mà còn là sự cống hiến cho sự tiến bộ chung của xã hội, thể hiện một tinh thần trách nhiệm và lòng yêu nước mạnh mẽ trong bối cảnh toàn cầu hóa và thay đổi nhanh chóng.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 12 sách Kết nối tri thức hay, ngắn gọn khác:

Tri thức Ngữ văn trang 38

Nghệ thuật băm thịt gà

Bước vào đời

Thực hành Tiếng Việt trang 50

Viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Trình bày quan điểm về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ

Củng cố, mở rộng trang 58

Vĩ tuyến 17