Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 80 Tập 1 - Ngắn nhất Cánh diều

Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 80 Tập 1

Câu 1 trang 80 sgk Ngữ Văn 10 tập 1: Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau.

a) Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất là năng lực.

b) Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân văn.

c) Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến.

d) Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Trả lời:

a) Dùng từ “là” trước danh từ “năng lực” trong câu này không hợp quy tắc ngữ pháp.

Sửa lại: thay “là” bằng “có” thành “rất có năng lực”.

b) Dùng tính từ “nhân văn” sau từ “của” là không đúng quy tắc ngữ pháp.

Sửa lại: thay tính từ “nhân văn” bằng danh từ “nhân dân” hoặc “người lính”.

c) Trong câu này, người viết đã dùng thiếu quan hệ từ “của” bắt buộc trong cụm từ “niềm hi vọng đất nước Việt Nam”, gây mơ hồ trong cách hiểu.

Sửa lại: “niềm hi vọng của đất nước Việt Nam”.

d) Câu này dùng sai từ “các” khiến câu văn diễn đạt không chính xác về mặt số lượng xác định: “các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện”.

Sửa lại: thay từ “các” bằng từ “những” thành “những người phụ nữ trong câu chuyện”.

Câu 2 trang 80 sgk Ngữ Văn 10 tập 1: Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

a) Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tác phẩm tuyệt tác.

b) Mắc mưu Thị Hến, con đường hoạn lộ làm quan của Huyện Trìa thế là liệu có chấm hết?

c) Bạn ấy đại diện thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d) Đó là bức tối hậu thư cuối cùng mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

Trả lời:

a) Lỗi lặp từ, lặp nghĩa: “tác phẩm tuyệt tác” (“tuyệt tác” đã có nghĩa là tác phẩm hay nhất).

Sửa lại: dùng “tuyệt tác” hoặc dùng “tác phẩm hay”.

b) Lỗi lặp từ, lặp nghĩa: “con đường hoạn lộ làm quan” (cả từ “con đường”, “hoạn lộ”, “làm quan” đều có nét nghĩa được lặp lại, giao nhau).

Sửa lại: nên viết là “con đường làm quan”.

Câu b còn mắc lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ. Cách viết “thế là liệu có chấm hết” là cách diễn đạt của ngôn ngữ nói, không phù hợp với phong cách ngôn ngữ viết khoa học. Thay vì viết “thế là liệu có chấm hết” thì nên viết “liệu có chấm hết”, bỏ “thế là” vì mang sắc thái khẩu ngữ.

c) Lỗi lặp từ, lặp nghĩa: “đại diện thay mặt” (“đại diện” từ Hán Việt đã có nghĩa là “thay mặt” nên dùng “Bạn ấy đại diện thay mặt...” là lặp từ, lặp nghĩa).

Sửa lại: “Bạn ấy thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất” hoặc “Bạn ấy đại diện cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất”.

d) Lỗi lặp từ, lặp nghĩa: “bức tối hậu thư cuối cùng” (Ở đây, “tối hậu” đã có nghĩa là sau hết, cuối cùng nên dùng “bức tối hậu thư cuối cùng” là lặp nghĩa).

Sửa lại: “bức tối hậu thư” hoặc “bức thư cuối cùng”.

Câu 3 trang 80 sgk Ngữ Văn 10 tập 1: Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa?

- còn nhiều tồn tại/ còn nhiều vấn đề tồn tại.

- cảnh đẹp / thắng cảnh / thắng cảnh đẹp

- đề cập đến vấn đề / đề cập vấn đề

- công bố / công bố công khai

Trả lời:

Kết hợp bị xem là sai hoặc dư thừa là:

- Còn nhiều vấn đề tồn tại

- Thắng cảnh đẹp

- Đề cập vấn đề

- Công bố công khai

Câu 4 trang 80 sgk Ngữ Văn 10 tập 1: Tìm các từ Hán Việt chỉ người trong văn bản Thị Mầu lên chùa và từ thuần Việt đồng nghĩa với mỗi từ Hán Việt ấy. Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

Trả lời:

- Tiểu, vãi già: chỉ sư trên chùa

- Nhà phú ông: người đàn ông giàu có

- Thiếp: vợ

- Tri âm: bạn thân

Cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp trên trong văn bản tạo cảm giác về sự cổ kính, trang trọng nơi cửa Phật của những người nói. Đồng thời, nó cũng nhấn mạnh hoàn cảnh của vở kịch thuộc thời cổ xa xưa. Sự vận dụng sáng tạo, đúng hoàn cảnh của các từ Hán Việt nhằm tạo sự dễ hiểu, gần gũi cho người đọc, người nghe.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Viết bài luận thuyết phục người khác từ bỏ một thói quen hay một quan niệm

Thảo luận về một vấn đề có những ý kiến khác

Tự đánh giá: Xử kiện

Hướng dẫn tự học trang 91

Kiến thức ngữ văn trang 92