Lý thuyết Dãy số (mới 2023 + Bài Tập) – Toán 11

Lý thuyết Dãy số lớp 11 gồm lý thuyết chi tiết, ngắn gọn và bài tập tự luyện có lời giải chi tiết sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm Toán 11 Bài 2: Dãy số.

1 8771 lượt xem
Tải về


Lý thuyết Toán 11 Bài 2: Dãy số

Bài giảng Toán 11 Bài 2: Dãy số

A. Lý thuyết

I. Định nghĩa.

1. Định nghĩa dãy số.

Mỗi hàm số u xác định trên tập các số nguyên dương được gọi là một dãy số vô hạn (gọi tắt là dãy số). Kí hiệu:

u:  *          n   u(n)

Người ta thường viết dãy số dưới dạng khai triển: u1, u2, u3,…,un,..,

Trong đó, un = u(n) hoặc viết tắt là (un), và gọi u1số hạng đầu, un là số hạng thứ n và là số hạng tổng quát của dãy số.

- Ví dụ 1:

a) Dãy các số tự nhiên chẵn: 2; 4; 6; 8; …có số hạng đầu u1 = 2, số hạng tổng quát là un = 2n.

b) Dãy các số tự nhiên chia hết cho 5 là 5; 10; 15; 20; … có số hạng đầu u1 = 5, số hạng tổng quát là un = 5n.

2. Định nghĩa dãy số hữu hạn.

- Mỗi hàm số u xác định trên tập M = {1, 2, 3,.., m} với  được gọi là một dãy số hữu hạn.

- Dạng khai triển của nó là u1, u2, u3,…, um, trong đó u1số hạng đầu, umsố hạng cuối.

- Ví dụ 2.

a) 4, 7, 10, 13, 16, 19 là dãy số hữu hạn có u1 = 4; u6 = 19.

b) 1,  12,  13,  14,  15,  16 là dãy số hữu hạn có u1 = 4; u6 = 16.

II. Cách cho một dãy số.

1. Dãy số cho bằng công thức của số hạng tổng quát

- Ví dụ 3.

a) Cho dãy số (un) với un = n2.   (1)

Từ công thức (1), ta có thể xác định được bất kì một số hạng nào của dãy số. Chẳng hạn, u10 = 102 = 100.

Nếu viết dãy số này dưới dạng khai triển ta được:

1, 4, 9, 16, 25, 36,…, n2,….

b) Dãy số (un) với un=(1)nn có dạng khai triển là: 1,  12,  13,  14,   15,  16,...,(1)nn,...

2. Dãy số cho bằng phương pháp mô tả

Ví dụ 4. Số là số thập phân vô hạn không tuần hoàn

Nếu lập dãy số (un) với un là giá trị gần đúng thiếu của số 2 với sai số tuyệt đối 10-n thì:

u1 = 1,4 ; u2 = 1,41; u3 = 1,414; u4 = 1,4142,….

Đó là dãy số được cho bằng phương pháp mô tả, trong đó chỉ ra cách viết các số hạng liên tiếp của dãy.

3. Dãy số cho bằng phương pháp truy hồi

Cho một dãy số bằng phương pháp truy hồi, tức là:

a) Cho số hạng đầu (hay vài số hạng đầu).

b) Cho hệ thức truy hồi, tức là hệ thức biểu thị số hạng thứ n qua số hạng (hay vài số hạng) đứng trước nó.

- Ví dụ 5. Dãy số (un) được xác định như sau:

u1=  1;u2=  2un  =2un1+​  3un2   (n3)

Dãy số như trên là dãy số cho bằng phương pháp truy hồi.

III. Biểu diễn hình học của dãy số.

Vì dãy số là một hàm số trên nên ta có thể biểu diễn dãy số bằng đồ thị. Khi đó trong mặt phẳng tọa độ, dãy số được biểu diễn bằng các điểm có tọa độ (n ; un).

Ví dụ 6: Dãy số (un) với un=n+1n có biểu diễn hình học như sau:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

IV. Dãy số tăng, dãy số giảm và dãy số bị chặn

1. Dãy số tăng, dãy số giảm.

- Định nghĩa 1:

Dãy số (un) được gọi là dãy số tăng nếu ta có un +1 > un với mọi n*.

Dãy số (un) được gọi là dãy số giảm nếu ta có un +1 < un với mọi n*.

- Ví dụ 7. Dãy số (un) với un = 2 – 2n là dãy số giảm.

Thật vậy, với mọi n* xét hiệu un +1 – un. Ta có:

un +1 – un = 2 – 2(n + 1) – (2 – 2n) = – 2  < 0

Do un +1 – un < 0 nên un +1 < un với mọi n*

Vậy dãy số đã cho là dãy số giảm.

- Chú ý:

Không phải mọi dãy số đều tăng hoặc giảm. Chẳng hạn dãy số (un) với un = (– 1)n tức là dãy: – 1, 1, – 1, 1, – 1, 1, – 1…không tăng cũng không giảm.

2. Dãy số bị chặn.

- Dãy số (un) được gọi là bị chặn trên nếu tồn tại một số M sao cho:

un  M,  n*

- Dãy số (un) được gọi là bị chặn dưới nếu tồn tại một số m sao cho:

un  m,  n*

- Dãy số (un) được gọi là bị chặn nếu nó vừa bị chặn trên vừa bị chặn dưới, tức là tồn tại các số m; M sao cho:

m    un  M,  n*

- Ví dụ 8. Dãy số (un) với un  =  1n bị chặn vì 0 < un ≤ 1.

B. Bài tập tự luyện

Bài 1. Viết năm số hạng đầu của các dãy số có số hạng tổng quát un cho bởi công thức:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Lời giải:

a) Ta có:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

b) Ta có:

u1 = 4 – 2.1 = 2;  u2 = 4 – 2.2 = 0; u3 = 4 – 2.3 = – 2;

u4 = 4 – 2.4 = – 4; u5 = 4 – 2.5 = – 6.

c) Ta có: 

u1  =  12;  u2  =  13  ;  u3  =  14;  u4  =  15;  u5  =  16

Bài 2. Cho dãy số (un) với u1=1un+1=un+12n.

a) Viết năm số hạng đầu của dãy số.

b) Dự đoán công thức số hạng tổng quát un và chứng minh công thức đó bằng phương pháp quy nạp.

Lời giải:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Thật vậy, ta chứng minh un = n   (1)  bằng phương pháp quy nạp như sau:

+ Với n = 1 thì u1 = 1.

Vậy (1) đúng với n = 1.

+ Giả sử (1) đúng với mọi n = k ≥ 1, ta có: uk = k.

 Ta đi chứng minh (1) cũng đúng với n = k + 1, tức là: uk + 1 = k + 1.

+ Thật vậy, từ hệ thức xác định dãy số (un) ta có:

uk+ 1 = uk + (– 1)2k = k + 1

Vậy (1) đúng với mọi số tự nhiên n ≥ 1.

Bài 3. Xét tính tăng, giảm và bị chặn của các dãy số (un) sau :

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Lời giải:

a) Xét hiệu

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Suy ra, un + 1 > un n  >  1. Do đó, dãy (un) là dãy tăng.

Mặt khác:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

un+1>un n1 dãy (un) là dãy số tăng.

Lại có : un>  n2+  2n+1n+​ 1  =  n+1  2 nên dãy (un) bị chặn dưới.

Bài 4. Xét tính tăng, giảm và bị chặn của dãy số (un), biết:

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Lời giải:

a) Ta có: un > 0 với mọi n ≥ 1.

Xét thương :

Lý thuyết Dãy số chi tiết – Toán lớp 11 (ảnh 1)

Suy ra: un +1 < un với mọi n ≥ 1 nên dãy (un) là dãy số giảm.

- Lại có:

 1+​  n+​  n2  >​  1  n*11+​  n+​  n2  <1

Vậy 0 < un < 1 nên dãy (un) là dãy số bị chặn.

b) Ta có: un > 0 với mọi n ≥ 1.

Xét thương :

un+1un=2n+1(n+1)!:2nn!=2n+1(n+1)!.n!2n=2n+1<1 n>  1

Suy ra: un +1 < un với mọi n ≥ 1 nên dãy (un) là dãy số giảm.

0<​  unu1=2  n1 nên dãy (un) là dãy số bị chặn.

Trắc nghiệm Toán 11 Bài 2: Dãy số

Câu 1: Cho dãy số có 4 số hạng đầu là: 1,3,19,53. Hãy tìm một quy luật của dãy số trên và viết số hạng thứ 10 của dãy với quy luật vừa tìm.

 A. u10=97               

B. u10=71                

C. u10=1414             

D. u10=971

Đáp án: A

Giải thích:

Xét dãy (un) có dạng: un=an3+bn2+cn+d

Ta có hệ: a+b+c+d=18a+4b+2c+d=327a+9b+3c+d=1964a+16b+4c+d=53

Giải hệ trên ta tìm được: a=1,b=0,c=3,d=1

un=n33n+1 là một quy luật.

Số hạng thứ 10: u10=971.

Câu 2: Cho dãy số unvới un=an2n+1 (a: hằng số). un+1 là số hạng nào sau đây?

A. un+1=a.n+12n+2.

B. un+1=a.n+12n+1.

C. un+1=a.n2+1n+1.

D. un+1=an2n+2.

Đáp án: A

Giải thích:

Ta có

un+1=a.n+12n+1+1=an+12n+22

Câu 3: Cho dãy số có các số hạng đầu là: 5;10;15;20;25;...Số hạng tổng quát của dãy số này là:

A. un=5(n1).

B. un=5n.

C. un=5+n.

D. un=5.n+1.

Đáp án: B

Giải thích:

Ta có:

5=5.1

10=5.2

15=5.3

20=5.4

25=5.5

Suy ra số hạng tổng quát un=5n.

Câu 4: Cho dãy số có các số hạng đầu là:8,15,22,29,36,....Số hạng tổng quát của dãy số này là:

A. un=7n+7

B. un=7.n

C. un=7.n+1

D. un : Không viết được dưới dạng công thức

Đáp án: C

Giải thích:

Ta có:

8=7.1+1

15=7.2+1

22=7.3+1

29=7.4+1

36=7.5+1

Suy ra số hạng tổng quát un=7n+1.

Câu 5: Cho dãy số có các số hạng đầu là: 0;12;23;34;45;.... Số hạng tổng quát của dãy số này là:

A. un=n+1n

B. un=nn+1

C. un=n1n

D. un=n2nn+1

Đáp án: B

Giải thích:

Ta có:

0=00+1

12=11+1

23=22+1

34=33+1

45=44+1

Suy ra un=nn+1.

Câu 6: Cho dãy số có các số hạng đầu là: 2;0;2;4;6;.... Số hạng tổng quát của dãy số này có dạng?

A. un=2n

B. un=2+n

C. un=2(n+1)

D. un=2+2n1

Đáp án: D

Giải thích:

Dãy số là dãy số cách đều có khoảng cách là 2 và số hạng đầu tiên là (-2) nên un=2+2.n1.

Câu 7: Xét tính tăng, giảm và bị chặn của dãy số (un), biết: un=2n133n2 

A. Dãy số tăng, bị chặn

B. Dãy số giảm, bị chặn

C. Dãy số không tăng không giảm, không bị chặn

D. Cả A, B, C đều sai

Đáp án: A

Giải thích:

Ta có:

un+1un=2n113n+12n133n2 

=34(3n+1)(3n2)>0 với mọi n1.

Suy ra un+1>un  n1 dãy (un) là dãy tăng.

Mặt khác: un=23353(3n2)

11un<23  n1

Vậy dãy (un) là dãy bị chặn.

Câu 8: Cho dãy số  được xác định như sau: u1=1un=3un1+12un12, n2.

Viết 4 số hạng đầu của dãy và chứng minh rằng un>0, n

A. u1=1,u2=32,u3=476,u4=22734

B. u1=1,u2=32,u3=176,u4=22734

C. u1=1,u2=32,u3=196,u4=22734

D. u1=1,u2=32,u3=176,u4=212734                   

Đáp án: B

Giải thích:

Ta có: u1=1,u2=32,u3=176,u4=22734.

Ta chứng minh un>0, n bằng quy nạp.

Giả sử un>0, khi đó:

2un+12un22un.12un=2

Nên un+1

=un+2un+12un2>un>0.

Câu 9: Cho dãy số có các số hạng đầu là: 13;132;133;134;135;…. Số hạng tổng quát của dãy số này là?

A. un=1313n+1

B. un=13n+1

C. un=13n

D. un=13n1

Đáp án: C

Giải thích:

5 số hạng đầu là 131;132;133;134;135;... nên un=13n.

Câu 10: Cho dãy số un với u1=5un+1=un+n. Số hạng tổng quát un của dãy số là số hạng nào dưới đây?

A. un=(n1)n2

B. un=5+(n1)n2

C. un=5+(n+1)n2

D. un=5+(n+1)(n+2)2

Đáp án: B

Giải thích:

Ta có

un=5+1+2+3+...+n1

=5+nn12.

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Toán lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Cấp số cộng

Lý thuyết Cấp số nhân 

Lý thuyết Ôn tập chương 3

Lý thuyết Giới hạn của dãy số

Lý thuyết Giới hạn của hàm số

1 8771 lượt xem
Tải về


Xem thêm các chương trình khác: