Lý thuyết Sinh học 9 Bài 45-46 (mới 2024 + Bài Tập): Thực hành: Tìm hiểu môi trường và ảnh hưởng của một số nhân tố sinh thái lên đời sống sinh vật

Lý thuyết Sinh học 9 Bài 45-46: Thực hành: Tìm hiểu môi trường và ảnh hưởng của một số nhân tố sinh thái lên đời sống sinh vật

I. MỤC TIÊU

- Học sinh tìm được dẫn chứng về ảnh hưởng của nhân tố sinh thái ánh sáng và độ ẩm lên đời sống sinh vật ở môi trường đã quan sát.

- Qua bài học, học sinh thêm yêu thiên nhiên và có ý thức bảo vệ thiên nhiên.

II. CHUẨN BỊ

Dụng cụ chuẩn bị:

- Kẹp ép cây, giấy báo, kéo cắt cây

- Giấy kẻ li có kích thước mỗi ô lớn 1cm², trong ô lớn có các ô nhỏ 1mm²

- Bút chì

- Vợt bắt côn trùng, lọ hoặc túi nilon đựng động vật nhỏ

- Dụng cụ đào đất nhỏ

- Băng hình về các môi trường sống của sinh vật (trong điều kiện học sinh không thể đi học ngoài thiên nhiên, giáo viên có thể thay đổi bài thực hành bằng cách tổ chức cho học sinh tìm hiểu môi trường sống của sinh vật thông qua xem băng hình).

III. CÁCH TIẾN HÀNH

1. Tìm hiểu môi trường sống của sinh vật

- Địa điểm: Chọn một trong những nơi có nhiều cây xanh như đồi cây, hồ nước, công viên hoặc vườn trường,…

- Tiến hành tìm hiểu môi trường sống của sinh vật:

+ Quan sát các loại sinh vật sống trong địa điểm thực hành và điền nội dung quan sát được vào bảng 45.1.

+ Sau khi điền vào bảng trên hãy tổng kết lại: Số lượng sinh vật đã quan sát? Có mấy loại môi trường sống đã quan sát? Môi trường sống nào có số lượng sinh vật quan sát nhiều nhất? Môi trường nào ít nhất?

2. Nghiên cứu hình thái của lá cây và phân tích ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái của lá

Học sinh thực hiện các bước sau:

- Bước 1: Mỗi học sinh chọn quan sát 10 lá cây ở các môi trường khác nhau trong khu quan sát (nên chọn những môi trường khác nhau như: nơi trống trải, dưới tán cây, hồ nước, cạnh tòa nhà,…). Chọn và đánh dấu kết quả quan sát vào bảng 45.2.

Gợi ý:

+ Đặc điểm của phiến lá (*): Phiến lá rộng hay hẹp, phiến lá dài hay ngắn, phiến lá dày hay mỏng, màu lá xanh sẫm hay nhạt, trên mặt lá có lớp cutin dày hay không có cutin, trên mặt lá có lông bao phủ hay không có.

+ Loại lá quan sát (**): Lá cây ưa sáng, lá cây ưa sáng, lá cây chìm trong nước, lá cây nơi nước chảy, lá cây nơi nước đứng, lá cây nổi trên mặt nước.

- Bước 2: Vẽ hình dạng phiến lá lên giấy ô li (có thể tham khảo các hình vẽ 45). Ghi dưới mỗi hình mà em vẽ: tên cây, lá cây ưa sáng, ưa bóng hay lá cây sống dưới nước. Sau khi quan sát, ép các mẫu lá trong cặp ép cây và đem về nhà tập làm tiêu bản khô.

- Chú ý: Ở những nơi không có điều kiện đưa học sinh đi xa, có thể thực hành ngay tại vườn, sân trường hoặc yêu cầu học sinh chuẩn bị sẵn và mang đến phòng thực hành các mẫu lá cây lấy ở nhiều môi trường khác nhau để phân tích.

3. Tìm hiểu môi trường sống của động vật

- Học sinh tìm hiểu các động vật trong môi trường xung quanh ta.

- Điền nội dung quan sát được vào bảng 45.3.

IV. THU HOẠCH

Học sinh làm báo cáo theo mẫu:

Tên bài thực hành:

Họ và tên học sinh:

Lớp:

1. Kiến thức lí thuyết

Trả lời các câu hỏi sau:

- Có mấy loại môi trường sống của sinh vật? Đó là những môi trường nào?

- Hãy kể tên những nhân tố sinh thái ảnh hưởng tới đời sống sinh vật.

- Lá cây ưa sáng mà em đã quan sát có những đặc điểm hình thái như thế nào?

- Lá cây ưa bóng mà em đã quan sát có những đặc điểm hình thái như thế nào?

- Các loài động vật mà em quan sát được thuộc nhóm động vật sống trong nước, ưa ẩm hay ưa khô?

- Kẻ hai bảng đã làm trong giờ thực hành vào báo cáo.

2. Nhận xét chung của em về môi trường đã quan sát

Môi trường đó có được bảo vệ tốt cho động và thực vật sinh sống hay không? Cảm tưởng của em sau buổi thực hành?

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Sinh học lớp 9 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 47: Quần thể sinh vật

Lý thuyết Bài 48: Quần thể người

Lý thuyết Bài 49: Quần thể xã sinh vật

Lý thuyết Bài 50: Hệ sinh thái

Lý thuyết Bài 51-52: Thực hành: Hệ sinh thái