Lý thuyết Sinh học 9 Bài 40 (mới 2024 + Bài Tập): Ôn tập phần di truyền và biến dị

Tên quy luật

Nội dung

Giải thích

Ý nghĩa

Phân li

Trong quá trình phát sinh giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng P.

- Gen nằm trên NST.

- Sự phân li và tổ hợp của các NST dẫn đến sự phân li và tổ hợp của các gen tương ứng.

- Xác định tính trội – lặn.

Phân li độc lập

Phân li độc lập của các cặp nhân tố di truyền trong phát sinh giao tử.

- Sự phân li độc lập và tổ hợp tự do của các NST trong nguyên phân và giảm phân.

- Tạo ra biến dị tổ hợp.

Di truyền liên kết

Các tính trạng do nhóm gen liên kết quy định được di truyền cùng nhau.

- Các gen liên kết cùng phân li với NST trong phân bào.

- Tạo sự di truyền ổn định của cả nhóm tính trạng có lợi.

Di truyền giới tính

Sự di truyền của các gen nằm trên NST giới tính.

- Sự phân li và tổ hợp của các cặp NST giới tính.

- Điều khiển tỉ lệ đực : cái.

Các kì

Nguyên phân

Giảm phân I

Giảm phân II

Kì đầu

- NST kép co ngắn, đóng xoắn và dính vào thoi vô sắc ở tâm động.

- NST kép co ngắn, đóng xoắn và dính vào thoi vô sắc ở tâm động.

- Cặp NST tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và có thể trao đổi chéo.

- NST kép co ngắn, đóng xoắn và dính vào thoi vô sắc ở tâm động.

Kì giữa

- Các NST kép co ngắn cực đại và xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Từng cặp NST kép xếp thành 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

- Các NST kép co ngắn cực đại và xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

Kì sau

- Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào.

- Mỗi NST kép trong cặp NST kép tương đồng phân li độc lập về 2 cực của tế bào.

- Từng NST kép chẻ dọc ở tâm động thành 2 NST đơn phân li về 2 cực của tế bào.

Kì cuối

- Các NST đơn nằm gọn trong nhân tế bào với số lượng 2n NST đơn.

- Các cặp NST kép nằm gọn trong nhân với số lượng bằng n NST kép.

- Các NST đơn nằm gọn trong nhân với số lượng n NST đơn.

Các quá trình

Bản chất

Ý nghĩa

Nguyên phân

Các tế bào con giữ nguyên bộ NST 2n của tế bào mẹ.

- Duy trì ổn định bộ NST trong sự lớn lên của cơ thể và ở những loài sinh sản vô tính.

- Tạo ra các tế bào thay thế các tế bào già hoặc bị tổn thương.

Giảm phân

Tạo ra các giao tử có số lượng NST giảm đi một nửa tế bào mẹ.

- Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thế hệ ở những loài sinh sản hữu tính.

- Tạo nguồn biến dị tổ hợp.

Thụ tinh

Kết hợp hai bộ nhân đơn bội (n) của giao tử đực và giao tử cái tạo thành hợp tử (2n).

- Góp phần duy trì ổn định bộ NST qua các thế hệ ở những loài sinh sản hữu tính.

- Tạo nguồn biến dị tổ hợp.

Đại phân tử

Cấu tạo

Chức năng

ADN (gen)

- Có dạng chuỗi xoắn kép, gồm 2 mạch song song ngược chiều.

- Đơn phân: 4 loại nuclêic A, T, G, X.

- Lưu trữ, bảo quản và truyền đạt thông tin di truyền.

ARN

- Có dạng chuỗi xoắn đơn.

- Đơn phân: 4 loại nuclêic A, U, G, X.

Tham gia vào quá trình tổng hợp prôtêin:

- mARN: truyền đạt thông tin di truyền từ ADN sang prôtêin.

- tARN: vận chuyển các axit amin.

- rARN: tham gia cấu trúc ribôxôm.

Prôtêin

- Một hay nhiều chuỗi pôlipeptit.

- Đơn phân: hơn 20 loại axit amin.

Có nhiều chức năng quan trọng liên quan đến toàn bộ hoạt động sống của tế bào, biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể:

- Tham gia cấu tạo nên tế bào và cơ thể.

- Có chức năng xúc tác quá trình trao đổi chất.

- Có chức năng điều hòa quá trình trao đổi chất.

- Có chức năng vận động, cung cấp năng lượng, bảo vệ cơ thể,…

Các loại đột biến

Khái niệm

Các dạng đột biến

Đột biến gen

Là những biến đổi đột ngột xảy ra trong cấu trúc của gen, ADN.

Các dạng đột biến điểm: Mất 1 cặp nuclêôtit, thêm 1 cặp nuclêôtit, thay thế 1 cặp nuclêôtit.

Đột biến

cấu trúc NST

Là những biến đổi đột ngột xảy ra trong cấu trúc của NST.

Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn.

Đột biến

số lượng NST

Là những biến đổi về số lượng trong bộ NST.

Dị bội thể và đa bội thể.