Toán 7 Bài 3 (Chân trời sáng tạo): Biểu đồ đoạn thẳng - Chân trời sáng tạo

Giải bài tập Toán 7 Bài 3: Biểu đồ đoạn thẳng

Hoạt động khởi động

Giải Toán 7 trang 102 Tập 1

Khởi động trang 102 Toán lớp 7 Tập 1: Hãy nêu nhận xét của em về sự tăng hoặc giảm của số liệu theo thời gian trong bảng dữ liệu sau.

Lời giải:

Từ tuần 1 đến tuần 2, điểm Toán của Tú giảm.

Từ tuần 2 đến tuần 3, điểm Toán của Tú không thay đổi.

Từ tuần 3 đến tuần 5, điểm Toán của Tú tăng.

1. Giới thiệu biểu đồ đoạn thẳng

Khám phá 1 trang 102 Toán lớp 7 Tập 1: Trong hình dưới đây, dãy số được ghi trên các điểm có đánh dấu theo thứ tự biểu diễn số li trà sữa bán được của tiệm Trân Châu vào các ngày trong tuần. Em hãy cho biết số li bán được trong các ngày thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm. Số liệu vừa đọc được tăng hay giảm?

Lời giải:

Số li bán được trong ba ngày thứ Ba, thứ Tư, thứ Năm lần lượt là 35 li, 20 li, 35 li.

Số li bán được trong ngày thứ Tư giảm so với số li bán được trong ngày thứ Ba.

Số li bán được trong ngày thứ Năm tăng so với số li bán được trong ngày thứ Tư.

2. Vẽ biểu đồ đoạn thẳng

Giải Toán 7 trang 104 Tập 1

Thực hành 1 trang 104 Toán lớp 7 Tập 1: Bảng dữ liệu sau cho biết số cá bắt được khi cất vó trong mỗi giờ từ 7 giờ đến 12 giờ của bạn Cát. Em hãy vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn bảng dữ liệu này.

Lời giải:

Thực hiện theo các bước như sau:

Bước 1. Vẽ hai trục ngang và thẳng đứng vuông góc với nhau:

- Trục ngang: Ghi các mốc thời gian.

- Trục đứng: Biểu diễn số cá, ta thấy số cá cao nhất là 10, thấp nhất là 3 nên ta chọn khoảng chia là 2, thấp nhất là 2 và cao nhất là 12.

Bước 2.

- Với mỗi mốc thời gian, đánh dấu một điểm cách điểm mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng chia trên trục thẳng đứng.

- Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi của số liệu theo thời gian.

Bước 3. Ghi tên cho biểu đồ, ghi chú các giá trị số liệu, ghi đơn vị trên hai trục.

Ta có biểu đồ sau:

Giải Toán 7 trang 105 Tập 1

Vận dụng 1 trang 105 Toán lớp 7 Tập 1: Trong các đoạn thẳng tạo thành đường gấp khúc trong biểu đồ ở Ví dụ 2, em hãy cho biết:

a) Đoạn nào dốc lên? Đoạn nào dốc xuống?

b) Ngày nào lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa?

Lời giải:

a) Các đoạn dốc lên là đoạn thứ Hai - thứ Tư và đoạn thứ Sáu - Chủ nhật.

Đoạn dốc xuống là đoạn thứ Tư – thứ Sáu.

b) Ngày thứ Bảy và ngày Chủ nhật là hai ngày lớp 7A thu gom được trên 100 chai nhựa.

3. Đọc và phân tích dữ liệu từ biểu đồ đoạn thẳng

Giải Toán 7 trang 106 Tập 1

Thực hành 2 trang 106 Toán lớp 7 Tập 1: Hãy phân tích biểu đồ đoạn thẳng sau:

Lời giải:

Phân tích biểu đồ đoạn thẳng trên như sau:

- Biểu đồ phân tích lượng mưa trung bình của các tháng năm 2019 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

- Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là mm.

- Tháng có lượng mưa cao nhất là tháng 9, tháng có lượng mưa thấp nhất là tháng 2.

- Lượng mưa tăng giữa các tháng 2 - 6, 8 - 9.

- Lượng mưa giảm giữa các tháng 6 - 8, 9 - 12; 1 – 2.

Vận dụng 2 trang 106 Toán lớp 7 Tập 1: Nếu quy ước rằng lượng mưa của mỗi tháng trong mùa mưa phải trên 100 mm, em hãy cho biết mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh thường bắt đầu từ tháng nào và đến tháng nào thì kết thúc.

Lời giải:

Nếu quy ước rằng lượng mưa của mỗi tháng trong mùa mưa trên 100 mm thì mùa mưa tại Thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu từ tháng 5 và kết thúc vào tháng 11.

Bài tập

Bài 1 trang 106 Toán lớp 7 Tập 1: Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn dữ liệu của bảng thống kê sau:

Lời giải:

Thực hiện theo các bước như sau:

Bước 1. Vẽ hai trục ngang và thẳng đứng vuông góc với nhau:

- Trục ngang: Ghi các mốc thời gian.

- Trục đứng: Biểu diễn số học sinh, ta thấy số học sinh cao nhất là 12, thấp nhất là 5 nên ta chọn khoảng chia 1.

Bước 2.

- Với mỗi mốc thời gian, đánh dấu một điểm cách điểm mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng chia trên trục thẳng đứng.

- Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi của số liệu theo thời gian.

Bước 3. Ghi tên cho biểu đồ, ghi chú các giá trị số liệu, ghi đơn vị trên hai trục.

Ta có biểu đồ sau:

Giải Toán 7 trang 107 Tập 1

Bài 2 trang 107 Toán lớp 7 Tập 1: Quan sát biểu đồ dưới đây và trả lời câu hỏi.

a) Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?

b) Đơn vị thời gian là gì?

c) Tháng nào cửa hàng có doanh thu cao nhất?

d) Tháng nào cửa hàng có doanh thu thấp nhất?

e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng thời gian nào?

f) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng thời gian nào?

Lời giải:

a) Biểu đồ biểu diễn thông tin về doanh thu của cửa hàng A trong 12 tháng.

b) Đơn vị thời gian là tháng.

c) Tháng 12 cửa hàng có doanh thu cao nhất.

d) Tháng 5 cửa hàng có doanh thu thấp nhất.

e) Doanh thu của cửa hàng tăng trong những khoảng thời gian: tháng 1 đến tháng 4; tháng 5 đến tháng 6; tháng 7 đến tháng 8; tháng 10 đến tháng 12.

f) Doanh thu của cửa hàng giảm trong những khoảng thời gian: tháng 4 đến tháng 5; tháng 6 đến tháng 7; tháng 8 đến tháng 10.

Bài 3 trang 107 Toán lớp 7 Tập 1: Hãy phân tích biểu đồ đoạn thẳng sau:

Lời giải:

Phân tích biểu đồ đoạn thẳng trên như sau:

- Biểu đồ biểu diễn thông tin về nhiệt độ trung bình của các tháng năm 2020 tại thành phố Hồ Chí Minh.

- Đơn vị thời gian là tháng, đơn vị số liệu là ^oC.

- Tháng 4 có nhiệt độ cao nhất, tháng 12 có nhiệt độ thấp nhất.

- Nhiệt độ tăng trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4.

- Nhiệt độ giảm trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 12.

Lý thuyết Toán 7 Bài 3: Biểu đồ đoạn thẳng - Chân trời sáng tạo

1. Giới thiệu biểu đồ đoạn thẳng

Để biểu diễn sự thay đổi số liệu của một số đối tượng theo thời gian, người ta thường dùng biểu đồ đoạn thẳng.

Biểu đồ đoạn thẳng gồm :

- Hai trục vuông góc : trục ngang biểu diễn các mốc thời gian, trục tẳng đứng biểu diễn độ lớn của dữ liệu.

- Các đoạn thẳng nối nhau tạo thành một đường gấp khúc cho ta thấy sự thay đổi của dữ liệu theo các mốc thời gian.

Ví dụ :

Nhìn vào biểu đồ trên ta thấy được số li trà sữa bán được ngày thứ hai so với ngày chủ nhật giảm từ 50 xuống 42, sau đó giảm tiếp đến ngày thứ tư còn 20 ly. Từ ngày thứ tư đến ngày thứ bảy thì tăng lên 62 li.

2. Vẽ biểu đồ đoạn thẳng

Ví dụ : Vẽ biểu đồ đoạn thẳng biểu diễn dữ liệu trong bảng thống kê dưới đây :

Bước 1: Vẽ hai thanh ngang và thẳng đứng vuông góc với nhau.

- Trục ngang: Ghi các mốc thời gian

- Trục thẳng đứng: Chọn khoảng chia thích hợp với số liệu và ghi số ở các vạch chia.

Bước 2:

- Tại mỗi mốc chia thời gian trên trục ngang, đánh dấu một điểm cách mốc thời gian theo chiều thẳng đứng một khoảng bằng số liệu tại mốc thời gian đó, tương ứng với khoảng chia trên trục.

- Vẽ các đoạn thẳng nối từng cặp điểm tương ứng với cặp mốc thời gian liên tiếp, ta được một đường gấp khúc biểu diễn sự thay đổi của số liệu theo thời gian.

Bước 3: Hoàn thiện biểu đồ

- Ghi tên biểu đồ.

- Ghi chú các giá trị số liệu tại các đầu đoạn thẳng.

- Ghi đơn vị trên hai trục.

3. Đọc và phân tích dữ liệu từ biểu đồ đoạn thẳng

Muốn đọc và phân tích dữ liệu được biểu diễn trên biểu đồ đoạn thẳng, ta cần chú ý các đặc điểm sau:

- Biểu đồ biểu diễn các thông tin về vấn đề gì?

- Đơn vị thời gian là gì ?

- Thời điểm nào số liệu cao nhất ?

- Thời điểm nào số liệu thấp nhất ?

- Số liệu tăng trong những khoảng thời gian nào?

- Số liệu giảm trong những khoảng thời gian nào?

Ví dụ:

Phân tích biểu đồ đoạn thẳng trên như sau:

a) Biểu đồ biểu diễn thông tin về lượng mưa tại tỉnh Đắk Lắk trong 7 ngày đầu tháng 6 năm 2019.

b) Đơn vị thời gian là ngày, đơn vị số liệu là mm.

c) Ngày 3 tháng 6 lượng mưa cao nhất (12 mm).

d) Ngày 2 tháng 6 lượng mưa thấp nhất (2 mm).

e) Lượng mưa giảm giữa các ngày 1 – 2; 3 – 4; 5 – 6 ; 6 – 7

g) Lượng mưa tăng giữa các ngày 2 – 3; 4 – 5.

Xem thêm lời giải bài tập Toán lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 1: Thu thập và phân loại dữ liệu

Bài 2: Biểu đồ hình quạt tròn

Bài 4: Hoạt động thực hành và trải nghiệm: Dùng biểu đồ để phân tích kết quả học tập môn Toán của lớp

Bài tập cuối chương 5

Bài tập cuối chương 4

Xem thêm tài liệu Toán lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Trắc nghiệm Bài 3. Biểu đồ đoạn thẳng