Soạn bài Phong cách ngôn ngữ khoa học hay, ngắn gọn

Soạn bài Phong cách ngôn ngữ khoa học - Ngữ văn 12

A. Soạn bài Phong cách ngôn ngữ khoa học ngắn gọn:

I. Văn bản khoa học và ngôn ngữ khoa học

a) Văn bản khoa học

Có ba loại văn bản khoa học chính :

– Các văn bản khoa học chuyên sâu

– Các văn bản khoa học giáo khoa

– Các văn bản khoa học phổ cập

b) Ngôn ngữ khoa học

– Ngôn ngữ khoa học là ngôn ngữ được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học.

– Ngôn ngữ khoa học tồn tại ở cả hai dạng : dạng viết và dạng nói. Nhưng dù tồn tại ở dạng nào, ngôn ngữ khoa học cũng đều mang những đặc trưng cơ bản của phong cách ngôn ngữ khoa học.

II. Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học

a) Tính khái quát, trừu tượng

b) Tính lí trí, lô gích

c) Tính khách quan, phi cá thể

III. Luyện tập

Câu 1 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

a) Văn bản trình bày những nội dung khoa học:

– Những tiền đề phát triển của văn học.

– Các giai đoạn phát triển và thành tựu qua mỗi giai đoạn.

– Những đặc điểm chung về nội dung và nghệ thuật.

b) Văn bản thuộc ngành khoa học nghiên cứu văn học thuộc loại khoa học giáo khoa.

c) Đặc điểm dạng viết của ngôn ngữ trong văn bản dễ nhận thấy là ở hệ thống các đề mục hợp lí, dễ hiểu, sử dụng nhiều thuật ngữ thuộc lĩnh vực văn học.

Câu 2 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

– Điểm:

+ Ngôn ngữ thông thường: hình nhỏ nhất, thường hình tròn, mà mắt có thể nhìn thấy.

+ Ngôn ngữ khoa học: được hiểu như phần không gian có kích thước mọi chiều bằng không.

– Đoạn thẳng:

+ Ngôn ngữ thông thường: Đoạn không cong queo, gãy khúc, không lệch về một bên nào cả.

+ Ngôn ngữ khoa học: Đoạn ngắn nhất nối hai điểm với nhau.

– Mặt phẳng:

+ Ngôn ngữ thông thường: bề mặt của một vật bằng phẳng, không lồi, lõm, gồ ghề.

+ Ngôn ngữ khoa học: là một khái niệm cơ ản trong toán học, là một tập hợp tất cả các điểm trong không gian ba chiều.

– Góc:

+ Ngôn ngữ thông thường: Có thể là một phần, một phía (Ăn hết một góc; “Triều đình riêng một góc trời/ Gồm hai văn võ rạch đôi sơn hà”)

+ Ngôn ngữ khoa học: Phần mặt phẳng giới hạn bởi hai nửa đường thẳng cùng xuất phát từ một điểm

Tương tự các từ còn lại như đường thẳng, đường tròn, góc vuông,… các bạn có thể tự giải thích và phân biệt.

Câu 3 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Thuật ngữ khoa học: khảo cổ, hạch đá, mảnh tước, di chỉ xương.

– Câu văn mang phán đoán logic: câu đầu đoạn

– Các câu liên kết chặt chẽ, mạch lạc

+ Luận điểm 1 (phán đoán)

+ Luận cứ, có dẫn chứng là các chứng tích ( câu 2,3,4)

=> Luận điểm có sức thuyết phục cao.

Câu 4 (trang 76 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Nước, không khí và đất đều là những tài nguyên vô giá trên Trái Đất. Chẳng những các yếu tố này tác động mạnh mẽ đến thời tiết, khí hậu mà còn quyết định sự sống của muôn loài, trong đó có con người. Nhiều thập kỉ qua, những yếu tố này đã bị xâm phạm một cách thô bạo và ngày càng cằn cỗi, cạn kiệt. Điều đó kéo theo những hậu quả nhãn tiền ập xuống cuộc sống của chính con người. Hiệu ứng nhà kính, hiện tượng En-ni-nô, động đất, sóng thần, các loài động vật quý hiếm tuyệt chủng… Tất cả chỉ là bước dạo đầu cho cuộc hủy hoại môi trường sống khủng khiếp trong tương lai nếu con người còn từ chối cơ hội sửa sai của mình đối với Trái Đất.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Phong cách ngôn ngữ khoa học:

* Văn bản khoa học

Các văn bản khoa học có thể phân chia thành ba loại:

a. Các văn bản chuyên sâu: bao gồm chuyên khảo, luận án, luận văn, tiểu luận, báo cáo khoa học, dự án… Những văn bản này đòi hỏi phải chính xác về thông tin, logic trong lập luận, chặt chẽ nghiêm ngặt trong kiến giải.

b. Các văn bản văn bản dùng để giảng dạy các môn khoa học, bao gồm: giáo trình, giáo án… giảng dạy các môn khoa học tự nhiên và khoa học xã hội nhân văn. Những văn bản này ngoài yêu cầu về khoa học còn có yêu cầu về sư phạm, tức là phải trình bày nội dung dễ đến khó, từ thấp đến cao, phù hợp với trình độ học sinh theo từng cấp, từng lớp, cố định lượng kiến thức từng tiết, từng bài.

c. Các văn bản phổ biến khoa học (khoa học đại chúng), bao gồm: sách phổ biến khoa học, các bài báo, bút kí khoa học, phê bình, điểm sách, nhằm phổ biến rộng rãi kiến thức khoa học đến đông đảo bạn đọc. Loại văn bản này yêu cầu viết cho dễ hiểu, hấp dẫn.

* Ngôn ngữ khoa học 

- Khái niệm: Ngôn ngữ khoa học là ngôn ngữ được dùng trong giao tiếp thuộc lĩnh vực khoa học, tiêu biểu là trong văn bản khoa học.

- Ở dạng viết: ngoài sử dụng từ ngữ, còn dùng các kí hiệu, các công thức hay sơ đồ, bảng biểu…

- Ở dạng nói ngôn ngữ khoa học yêu cầu ở mức độ cao về phát âm chuẩn, diễn đạt mạch lạc và phải có đề cương viết trước.

* Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học

Đặc trưng của phong cách ngôn ngữ khoa học: ngôn ngữ khoa học có đặc điểm nổi bật là tính khái quát, tính trừu tượng, tính lí trí, tính logic, tính khách quan, phi cá thể. Điều đó được thể hiện qua cách sử dụng từ ngữ, cú pháp, cách trình bày, lập luận, …

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 12 hay, chi tiết khác:

Trả bài làm văn số 1

Viết bài văn số 2: Nghị luận xã hội

Thông điệp nhân ngày thế giới phòng chống AIDS, 1-12-2003

Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ

Tây Tiến