Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc hay, ngắn gọn

Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc - Ngữ văn 12

A. Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc ngắn gọn:

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

a. Các luận điểm chính của bài:

 - Mở bài

 - Thân bài gồm 3 luận điểm

+ Luận điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu một nhà thơ yêu nước.

+ Luận điểm 2: Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu phản ánh phong trào kháng chiến chống Pháp.

+ Luận điểm 3: Lục Vân Tiên, một tác giả lớn.

 - Kết bài

b. Cách sắp xếp các luận điểm như vậy là phù hợp với nội dung của bài viết. Cách sắp xếp luận điểm ở trong tác phẩm khác với trật tự thông thường ở chỗ tác giả nói về con người cũng như tấm lòng của Nguyễn Đình Chiểu sau đó mới trình bày những nét đặc sắc trong thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu.

Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Tác giả cho rằng văn thơ của Nguyễn Đình Chiểu cũng giống như "những vì sao có ánh sáng khác thường", "con mắt chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy" vì:

- Câu văn không trau chuốt, gọt giũa mà chân thực. Ánh sáng mà tác giả nói đến là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị,... 

-“Con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy” tức là phải kiên trì, nghiên cứu thì mới khám phá được vẻ đẹp ấy.

- Nguyễn Đình Chiểu mới được biết đến qua tác phẩm Lục Vân Tiên, ngay cả với tác phẩm này cũng bị hiểu thiên lệch về nội dung và về văn.

- Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu còn rất ít được biết đến.

=> Cách đặt vấn đề và giải quyết vấn đề có ý nghĩa định hướng cho việc nghiên cứu, tiếp cận thơ văn Nguyễn Đình Chiểu: cần có cái nhìn nhận sâu sắc, khoa học, hợp lí.

Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

- Cuộc sống và quan niệm sáng tác:

+ Đồ Chiểu là tấm gương sáng về tinh thần yêu nước và lòng căm thù giặc.

+ Ông sử dụng thơ văn như vũ khí chống lại bọn xâm lược, ca ngợi chính nghĩa và đạo đức.

- Thơ văn yêu nước của Đồ Chiểu làm sống lại phong trào kháng Pháp oanh liệt và bền bỉ của nhân dân Nam Bộ, ông cũng là lá cờ đầu trong dòng chảy thơ văn yêu nước cuối thế kỉ XIX, đặc biệt có giá trị là các bài như Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Xúc cảnh.

- Truyện Lục Vân Tiên:

+ Nội dung tuy không mới khi đề cao chính nghĩa, đức hạnh nhưng tạo được những tấm gương gần gũi, sống động, cảm xúc.

+ Hình thức văn chương không trau chuốt, hoa mĩ mà nôm na, dễ hiểu, dễ nhớ, hấp dẫn từ đầu đến cuối.

Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Tác giả lại cho rằng ngôi sao Nguyễn Đình Chiểu đáng phải sáng tỏ hơn nữa không chỉ thời ấy, mà còn cả trong thời đại hiện nay.

- Có rất ít người biết đến thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu.

- Nguyễn Đình Chiểu là lá cờ đầu kháng chiến chống Pháp.

- Khôi phục lại giá trị đích thực.

Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

Bài văn nghị luận không khô khan mà trái lại có sức hấp dẫn bởi:

– Tác động đến lí trí người nghe ở lập luận chặt chẽ, lí lẽ, dẫn chứng xác đáng.

– Tác động đến tình cảm người nghe, ngôn từ trong sáng, giản dị, giàu hình ảnh, sử dụng biện pháp tu từ, so sánh, tăng tiến, giọng điệu hùng hồn, tha thiết.

Phần luyện tập

Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ văn lớp 12 Tập 1):

-  Nội dung của bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc: Khóc tế các nghĩa sĩ tử trận tại cần Giuộc, qua đó dựng lên tượng đài nghệ thuật về những nghĩa binh quên mình vì nước, ghi dấu mốc lịch sử bi thương mà hào hùng của dân tộc.

-  Nghệ thuật của bài văn tế: tuy viết theo lối cổ nhưng tài hoa và cảm xúc của nhà thơ đủ để lay động hàng triệu trái tim.

-  Vậy: Ngày nay, thanh niên có cần học tập tình yêu Tổ quốc hay không? (Học sinh bình luận và dẫn đến khẳng định có cần phải học bài này hay không?)

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc:

I. Tác giả

1. Cuộc đời

- Phạm Văn Đồng (1906 -2000)

- Ông sinh ra ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.

- Tham gia cách mạng từ sớm và là nhà hoạt động cách mạng xuất sắc, nhà giáo dục tâm huyết và một nhà văn hóa, văn nghệ lớn.

- Năm 1936, Phạm Văn Đồng ra tù, hoạt động ở Hà Nội.

-  Năm 1940, ông bí mật sang Trung Quốc cùng với Võ Nguyên Giáp, gia nhập Đảng Cộng sản Đông Dương và được Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ về nước xây dựng căn cứ địa ở biên giới Việt – Trung.

- Năm 1945, tại Đại hội Quốc dân Tân Trào, Phạm Văn Đồng được bầu vào Ủy ban Thường trực gồm 5 người thuộc Ủy ban Dân tộc giải phóng, chuẩn bị cho Cách mạng tháng Tám.

-Phạm Văn Đồng là Thủ tướng đầu tiên của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam từ năm 1976 cho đến khi nghỉ hưu năm 1987.

- Trước đó ông từng giữ chức vụ Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ năm 1955 đến năm 1976.

- Phạm Văn Đồng là vị Thủ tướng Việt Nam tại vị lâu nhất (1955–1987) và là học trò, cộng sự của Hồ Chí Minh.

=> Với bề dày hơn 70 năm hoạt động trong sự nghiệp Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, trong đó nhiều năm giữ các cương vị lãnh đạo chủ chốt, Phạm Văn Đồng được nhiều nhà lãnh đạo của Đảng Cộng sản và học giả trong nước, những người gần gũi với ông đánh giá là có nhiều đóng góp quan trọng trên nhiều lĩnh vực: chính trị, quân sự, văn học,...

2. Sự nghiệp văn học

- Thể loại: Các tác phẩm nghị luận xuất sắc.

- Văn phong nghị luận của ông đầy nhiệt tình, lôi cuốn người đọc bằng những luận điểm mới mẻ, sâu sắc với lời văn trong sáng, nhiều hình ảnh.

- Tác phẩm chính: Hồ Chí Minh - Một con người, một dân tộc, một thời đại; Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc, Văn hóa đổi mới… 

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- Được viết nhân kỉ niệm 75 năm ngày mất của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, đăng trên tạp chí văn học tháng 7 – 1963.

2. Thể loại: Văn nghị luận

3. Bố cục:

- Phần 1 : Từ đầu đến "một trăm năm”: Đặt vấn đề: Nguyễn Đình Chiểu một nhà thơ lớn của dân tộc.

- Phần 2: Tiếp đến " ...Lục Vân Tiên”: Giải quyết vấn đề: Vài nét về con người của Nguyễn Đình Chiểu, thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu, Lục Vân Tiên là tác phẩm có giá trị của Nguyễn Đình Chiểu .

- Phần 3: Phần còn lại: Kết thúc vấn đề: Cuộc sống và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng cho toàn dân tộc.

4. Tóm tắt:

Tác giả nêu luận điểm xuất phát: Phải có cái nhìn đúng về văn chương Nguyễn Đình Chiểu và thơ văn của ông. Sau đó, tác giả nêu các luận điểm bổ sung để chứng minh cho luận điểm xuất phát. Cuối cùng khẳng định đời sống và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương sáng, nêu cao đại vị và tác dụng của văn học, nghệ thuật, nêu cao sứ mạng của người chiến sĩ trân mặt trận văn hoá và tư tưởng”.

5. Giá trị nội dung:

- Làm sáng tỏ mối liên hệ khăng khít giữa thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu với hoàn cảnh của Tổ quốc lúc bấy giờ và với thời đại hiện nay.

- Đồng thời, tác giả hết lời ca ngợi Nguyễn Đình Chiểu, một người trọn đời dùng cây bút làm vũ khí chiến đấu cho dân, cho nước, một ngôi sao sáng trong nền văn nghệ của dân tộc Việt Nam.

6. Giá trị nghệ thuật:

- Có cách nhìn mới mẻ, lập luận chặt chẽ, lôgic.

- Kết hợp hài hoà giữa lí lẽ và tình cảm, giàu sức biểu cảm → hấp dẫn, thuyết phục.

=> Luận điểm rõ ràng, mạch lạc, dễ hiểu, vừa tác động đến lí trí lại thấm sâu vào tình cảm người đọc, tạo nên sức thuyết phục lớn.

Bài giảng Ngữ văn 12 Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ dân tộc

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 12 hay, chi tiết khác:

Đọc thêm: Mấy ý nghĩa về thơ (trích)

Đọc thêm: Đô-xtôi-ép-xki (trích)

Nghị luận về một hiện tượng đời sống

Phong cách ngôn ngữ khoa học

Trả bài làm văn số 1