Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca hay, ngắn gọn

Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca - Ngữ văn 12

A. Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca ngắn gọn:

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 trang 166 SGK Ngữ văn 12 Tập 1:

Các hình ảnh đó đều mang tính biểu tượng.

- “tiếng đàn bọt nước”: từ thính giác sang thị giác, thủ pháp lạ hóa => sự sáng tạo mong manh, ngắn ngủi, tan vỡ đột ngột nhưng sinh sôi bất tận.

- “áo choàng đỏ gắt”: Hình ảnh Lor-ca như một đấu sĩ với khát vọng dân chủ trước nền chính trị Tây Ban Nha độc tài lúc bấy giờ.

- “lang thang, miền đơn độc, yên ngựa mỏi mòn, vầng trăng chuếnh choáng”:

+ Phong cách nghệ sĩ dân gian tự do.

+ Sự cô đơn của Lor-ca trước thời cuộc chính trị, trước nghệ thuật Tây Ban Nha già cỗi.

- “Áo choàng bê bết đỏ”: Gợi cảnh tượng khủng khiếp về cái chết của Lor-ca.

- Tiếng ghi ta:  Âm nhạc đã thành thân phận, tiếng đàn thành linh hồn, sinh thể.

-  Các hành động:

+ ném lá bùa vào xoáy nước

+ ném trái tim mình vào cõi lặng yên

=> sự giã từ và giải thoát, một sự lựa chọn.

-...dòng sông, ghi ta màu bạc: Gợi cõi chết, siêu thoát.

Tất cả những hình ảnh đó để nhằm mục đích miêu tả hình tượng Lor-ca: Một nghệ sĩ tự do và cô đơn. Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác. Một tâm hồn bất diệt.

Câu 2 trang 166 SGK Ngữ văn 12 Tập 1

* Cảm nhận về đoạn thơ:

"không ai chôn cất tiếng đàn

tiếng đàn như cỏ mọc hoang"

- “Không ai chôn cất tiếng đàn”: sức sống mạnh mẽ của nghệ thuật

- “tiếng đàn - cỏ mọc hoang”

+ Xót thương cho cái chết của một thiên tài, xót tiếc cho hành trình cách tân dang dở.

+ Cái đẹp không thể bị hủy diệt: có sức sống và lưu truyền mãi mãi như “cỏ mọc hoang”.

=> Ý nghĩa 1: liên hệ với câu thơ Khi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn của chính Lor-ca trong bài “Di chúc”, có thể hiểu hai câu thơ này của Thanh Thảo như nhắc lại lời nhắn nhủ của Lor-ca với những người nghệ sĩ trong hậu thế, rằng hãy vượt qua cái bóng của Lor-ca để tìm lối đi sáng tạo cho riêng mình.

=> Ý nghĩa 2: Khẳng định sức sống mãnh liệt của những tác phẩm nghệ thuật mà Lor-ca để lại cho đời và sự bất tử của cuộc đời ông đối với nhân dân Tây  Ban Nha.

"giọt nước mắt vầng trăng

long lanh trong đáy giếng"

- Hình ảnh tượng trưng, so sánh:

 + “Giọt nước mắt”: cảm thông, uất hận.

 + “Vầng trăng”: là biểu tượng cho cái đẹp, cho nghệ thuật của Lor-ca luôn toả sáng, bất tử

=> Bày tỏ sự xót thương, trân trọng, niềm tin mãnh liệt của nhà thơ vào sự bất tử của tiếng đàn Lor-ca.

Câu 3 trang 166 SGK Ngữ văn 12 Tập 1:

Ý nghĩa ẩn dụ của hình tượng tiếng đàn trong bài thơ:

- Tiếng đàn là biểu tượng cho đất nước Tây Ban Nha cùng với hình ảnh áo choàng đỏ. Tiếng đàn ghi-ta góp phần khẳng định và ca ngợi vẻ đẹp nổi bật của con người và đất nước Tây Ban Nha

- Tiếng đàn gắn liền với hình ảnh Lorca, thể hiện vẻ đẹp tâm hồn và cuộc đời người nghệ sĩ.

- Tiếng đàn tượng trưng cho sự bất tử của người nghệ sĩ chân chính, của nghệ thuật chân chính (tiếng đàn như cỏ mọc hoang).

- Những âm thanh ấy cũng là âm thanh biểu hiện dòng cảm xúc mãnh liệt của tác giả.

=>Tiếng ghi ta là ẩn dụ hay nói đúng hơn là bài ca về cuộc đời, số phận và cái chết của Lor-ca. Cuộc đời của con người ấy như tiếng đàn ghi ta với thanh âm trong trẻo làm lay động lòng người.

Phần luyện tập

Bài tập (trang 166 SGK Ngữ văn 12 Tập 1):

* Hình tượng Lor-ca:

- Phê-đê-ri-co Gar-xi-a Lor-Ca (1898-1936), một trong những tài năng sáng chói của Tây Ban Nha.

- Cái chết của Lor-ca là sự kiện gây chấn động lớn không chỉ ở Tây Ban Nha mà còn với toàn thế giới,

- Bài thơ làm sống lại huyền thoại về một con người, một nghệ sĩ, một chiến sĩ, về một xứ sở và về chính âm nhạc, thi ca.

1. Hình ảnh Lor-ca, con người tự do, nghệ sĩ cách tân trong khung cảnh chính trị và nghệ thuật Tây Ban Nha: 

* Lor- ca được miêu tả trên cái nền rộng lớn của văn hóa Tây Ban Nha:

- Áo choàng đỏ gay gắt: hình ảnh này nhắc tới môn đấu bò tót, một sinh hoạt văn hóa khiến Tây Ban Nha nổi tiếng toàn thế giới.

=> Hình ảnh tấm áo choàng đỏ gắt giúp ta liên tưởng đến khung cảnh của một đấu trường. Đây không phải trận đấu giữa bò tót và võ sĩ mà là đấu trường quyết liệt giữa công dân Lor-ca cùng khát vọng dân chủ với nền chính trị độc tài, giữa nền nghệ thuật già nua Tây Ban Nha với nghệ thuật cách tân của Lor-ca.

2. Cái chết oan khuất của Lor- ca:

Đấy là khi Lor-ca  bị bọn phát xít Prăng-cô giết và ném xác xuống giếng để phi tang.

- Để miêu tả sự việc bi phẫn này, tác giả sử dụng nhiều hình ảnh thực kết hợp với các biện pháp  nghệ thuật như:

• Đối lập:

+ Tự do của người nghệ sĩ >< Thế lực tàn bạo của phát xít.

+ Tiếng hát yêu đời, vô tư >< Hiện thực phũ phàng đến kinh hoàng (áo choàng bê bết máu).

+ Tình yêu, cái đẹp >< Hành động tàn ác, dã man.

• Nhân cách hóa: Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy

=> Tạo sức ám ảnh lớn đối với người đọc.

• Hoán dụ:

+ Tiếng hát để chỉ Lor- ca.

+ Tấm  áo choàng bê bết đỏ để chỉ cái chết.

• So sánh chuyển đổi cảm giác: Tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh, tiếng ghi ta tròn

- Cái chết oan khuất của Lor- ca gây lòng căm thù với bọn phát xít và sự thương cảm sâu sắc đối với người nghệ sĩ dân gian.

+ Một nghệ sĩ tự do và cô đơn.

+ Một cái chết oan khuất, bi phẫn bởi những thế lực tàn ác.

+ Một tâm hồn bất diệt.

=> Hình tượng bi tráng về người nghệ sĩ chân chính, tài hoa - sống chết và bất tử với đất nước mình.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca:

I. Tác giả

1. Cuộc đời

- Thanh Thảo sinh năm 1946, tên khai sinh là Hồ Thành Công.

- Quê quán: huyện Mộ Đức - tỉnh Quảng Ngãi.

2. Sự nghiệp văn học

a. Tác phẩm chính

- Những người đi tới biển (1977), Dấu chân qua trảng cỏ (1980), Những ngọn sóng mặt trời (1994), Khối vuông ru-bích (1985), Từ một đến một trăm (1988)...

b. Phong cách nghệ thuật

- Ông luôn nỗ lực cách tân thơ Việt với xu hướng đào sâu vào cái tôi nội cảm, tìm kiếm những cách biểu đạt mới qua hình thức câu thơ tự do, xóa bỏ mọi ràng buộc, khuôn sáo bằng nhịp điệu bất thường để mở đường cho một cơ chế liên tưởng phóng khoáng nhằm đem đến cho thơ một mĩ cảm hiện đại với hệ thống thi ảnh và ngôn từ mới mẻ.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- In trong tập Khối vuông Rubic (1985)

2. Bố cục:

- Đoạn 1 (từ đầu đến “yên ngựa mỏi mòn”): Hình ảnh người nghệ sĩ Lorca.

- Đoạn 2 (tiếp đến “ròng ròng máu chảy”): Cái chết của Lorca và nỗi xót xa trước cái chết ấy.

- Đoạn 3 (còn lại): Niềm tin vào sự bất tử của tiếng đàn Lorca.

3. Ý nghĩa nhan đề “Đàn ghi-ta của Lor-ca”

- Đàn ghi-ta là niềm tự hào, là một phần hồn của đất nước Tây Ban Nha nên còn được gọi là “Tây Ban Cầm.”

- Đàn ghi-ta gắn bó thân thiết với Lor-ca trên những nẻo đường ca hát và sáng tạo. Nhan đề bài thơ thể hiện tình yêu của Lor-ca đối với đất nước Tây Ban Nha.

- Đồng thời nhan đề tượng trưng cho con đường nghệ thuật của tác giả, cho khát vọng cao cả mà Lorca muốn hướng tới suốt đời.

4. Ý nghĩa lời đề từ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn”

- Đây là di chúc của nhà thơ khi dự cảm về cái chết của mình.

- “Hãy chôn tôi với cây đàn” thể hiện tình yêu tổ quốc nồng nàn và tình yêu nghệ thuật say đắm bởi cây đàn là biểu trưng cho sự nghiệp của Lorca, là khát vọng cả đời mà Lorca theo đuổi.

- Nhưng Lorca cũng lo sợ một ngày nào đó thơ ca của mình sẽ là bước cản cho những người đi sau, vì vậy ông mong muốn xóa bỏ sự ảnh hưởng của bản thân để dọn đường cho thế hệ sau vươn tới => thể hiện một nhân cách cao đẹp.

5. Giá trị nội dung:

- Bài thơ ghi nhận sự thành công của tác giả trong việc làm sống lại huyền thoại về Ga-xi-a Lor-ca nói riêng và những nhân cách thanh cao, bất khuất, những tâm hồn phóng khoáng, yêu tự do của nhân loại.

- Thái độ xót thương, cảm thông và sự ngưỡng mộ của tác giả Thanh Thảo trước nhân cách, tài năng và số phận bi thảm của Lor-ca.

6. Giá trị nghệ thuật:

- Bài thơ là minh chứng cho sự tìm tòi thể nghiệm của tác giả về hình thức biểu đạt của thơ và dấu ấn ảnh hưởng của trường phái thơ tượng trưng, siêu thực trong văn học phương Tây.

- Kết hợp hài hòa hai yếu tố thơ và nhạc.

- Hình ảnh thơ phong phú, đa dạng, giàu sức gợi mở.

- Sự mới mẻ về ngôn từ.

- Âm điệu khỏe khoắn, bi tráng, trầm hùng, trữ tình.

Bài giảng Ngữ văn 12 Đàn ghi ta của Lor-ca

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 12 hay, chi tiết khác:

Bác ơi!

Tự do

Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Quá trình văn học và phong cách văn học

Trả bài làm văn số 3