Đọc hiểu Mắt biếc (Nguyễn Nhật Ánh) có đáp án

Đọc hiểu Mắt biếc

Đọc hiểu Mắt biếc - Đề số 1

Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:

Hồi còn nhỏ, nhỏ xíu, tôi chưa có bạn gái. Suốt ngày chỉ chơi với…mẹ tôi và bà nội tôi. Mẹ tôi rất thương tôi nhưng vì mẹ sợ ba nên ít khi mẹ che chở được tôi trước những trận đòn của ba tôi. Bà tôi thì lại khác. Bà sinh ra ba nên ba phải sợ bà. Điều đó thật may mắn đối với tôi.

Hồi nhỏ tôi rất nghịch, ăn đòn khá thường xuyên. Điều đó buộc đầu óc non nớt của tôi phải tìm cách đối phó với những trận đòn trừng phạt của ba tôi. Mỗi lần phạm lỗi, hễ thấy ba tôi dợm rút cây roi mây ra khỏi vách là tôi vội vàng chạy sang nhà bà tôi. Bà tôi thường nằm trên cái sập gỗ lim đen bóng, bên dưới là những ngăn kéo đựng thuốc bắc của ông tôi. Bà nằm đó, miệng bỏm bẻm nhai trầu, tay phe phẩy chiếc quạt mo cau với một dáng điệu thong thả.

- Bà ơi, bà!- tôi chạy đến bên chiếc sập, hỏn hển kêu.

Bà tôi chỏi tay nhỏm dậy:

- Gì đó cháu?

- Ba đánh! – Tôi nói, miệng méo xệch.

- Cháu đừng lo! Lên đây nằm với bà!

Bà tôi dịu dàng trấn an tôi và đưa tay kéo tôi lên sập, đặt tôi nằm khuất sau lưng bà, phía sát tường. xong, bà tôi xoay người lại, nằm quay mặt ra ngoài.

Lát sau, ba tôi bước qua, tay vung vẩy con roi dài, miệng hỏi:

- Mẹ có thấy thằng Ngạn chạy qua đây không?

- Không thấy.

Bà tôi thản nhiên đáp và tiếp tục nhai trầu. Tôi nằm sau lưng bà, tim thót lại vì lo âu. Tôi chỉ cảm thấy nhẹ nhõm khi nghe tiếng bước chan ba tôi xa dần. {….}.

Bà tôi không bao giờ từ chối yêu cầu của tôi. Bà vừa gãi lưng cho tôi vừa thủ thỉ kể chuyện cho tôi nghe. Những câu chuyện đời xưa của bà tôi nghe đã thuộc lòng…. Tuy vậy, mỗi khi bà kể chuyện, tôi luôn luôn nằm nghe với cảm giác hứng thú hệt như lần đầu tiên, có lẽ do giọng kể dịu dàng và âu yếm của bà, bao giờ nó cũng toát ra một tình cảm trìu mến đặc biệt dành cho tôi khiến trái tim tôi run lên trong một nỗi xúc động hân hoan khó tả. Và tôi ngủ thiếp đi lúc nào không hay, với trái tim không ngừng thổn thức.

(Nguyễn Nhật Ánh. Mắt biếc, Nxb Trẻ, 2021)

Câu 1. Nêu chủ đề của đoạn trích?

Câu 2. Xác định ngôi kể, người kể trong đoạn trích. Theo em việc sử dụng ngôi kể và người kể đó có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện chủ đề của văn bản?

Câu 3. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong những câu văn sau:

Tuy vậy, mỗi khi bà kể chuyện, tôi luôn luôn nằm nghe với cảm giác hứng thú hệt như lần đầu tiên, có lẽ do giọng kể dịu dàng và âu yếm của bà, bao giờ nó cũng toát ra một tình cảm trìu mến đặc biệt dành cho tôi khiến trái tim tôi run lên trong một nỗi xúc động hân hoan khó tả.

Câu 4. Đọc đoạn trích, em có nhận xét gì về tình cảm của người bà dành cho cháu?

Câu 5. Nghệ thuật kể chuyện của đoạn trích này có gì đặc sắc? Em hãy trả lời câu hỏi trên bằng một đoạn văn từ 7 đến 10 câu?

Đáp án

Đọc hiểu Mắt biếc - Đề số 2

Đọc văn bản sau và thực hiện yêu cầu:

Hà Lan là một cô bé dễ thương và đặc biệt duyên dáng. Nét duyên dáng của Hà Lan hoàn toàn bẩm sinh, nó không hề ý thức về những cử chỉ mềm mại và kiểu cách của mình. Ngược lại, tôi luôn luôn tò mò và thích thú quan sát những động tác “dễ ghét” của nó. Hà Lan thường đưa tay vén tóc một cách đặc biệt, nó lắc đầu cho tóc hất qua vai cũng đặc biệt không kém và những cú liếc xéo của nó bao giờ cũng khiến tôi trố mắt nhìn.

Nhưng sức mạnh chủ yếu của Hà Lan nằm ở đôi mắt. Đôi mắt có hàng mi dài, lúc nào cũng mở to, hồn nhiên và ngơ ngác. Đôi mắt đó lúc bấy giờ đã khiến tôi buộc lòng đổi chỗ ngồi với thằng Ngọc và sau này cũng đôi mắt đó làm khổ tôi ghê gớm. Hồi nhỏ, tôi thích nhìn vào đôi mắt của Hà Lan, soi mình trong đó, và vẩn vơ so sánh chúng với những viên bi trong suốt, những viên bi “quí tộc” chỉ có bọn học trò trường thầy Phu chúng tôi – những đứa trẻ chỉ quen chơi với những viên bi làm từ trái mù u phơi khô thì đó chỉ là những ước mơ. Lớn lên, đôi mắt của Hà Lan lại gợi tôi nghĩ đến bầu trời và dòng sông, đến những ước mơ dịu dàng của tình yêu và khi đó tôi không còn đủ can đảm để nhìn lâu vào đôi mắt nó như ngày xưa thơ dại.

Dù vậy, Hà Lan không phải là cô bé hoàn toàn dịu dàng. Có lúc nó tỏ ra cực kỳ bướng bỉnh. Nhiều lần, sự ngang ngạnh vô lý của Hà Lan khiến tôi giận phát khóc, tôi nghỉ chơi với nó cả tuần nhưng rồi sau đó, buồn bã và nhớ nhung, tôi lại làm lành với nó. Số tôi thế, yếu đuối và dễ mềm lòng ngay từ nhỏ tôi đã biết thế nào là… khổ vì phụ nữ. Lớn lên, tình trạng càng tồi tệ hơn.

Nhưng bất chấp tính khí thất thường của Hà Lan, tôi vẫn yêu mến nó, người bạn gái đầu đời của tôi, bằng một tình cảm trong trẻo và ấm áp.

(Trích Mắt biếc, Nguyễn Nhật Ánh, NXB Trẻ, 2017, tr.45)

(Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955 tại tỉnh Quảng Nam. Ông được coi là một trong những nhà văn thành công nhất viết sách cho tuổi thơ, tuổi mới lớn với hơn 100 tác phẩm các thể loại. Mắt biếc được tác giả Nguyễn Nhật Ánh sáng tác vào năm 1990. 30 năm sau, câu chuyện ngây thơ tình si ngày nào của Ngạn và Hà Lan cuối cùng đã được lên màn ảnh rộng.)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định đề tài của truyện ngắn.

Xác định đề tài của truyện: tình yêu.

Câu 2. Câu chuyện được kể từ điểm nhìn của ai?

Điểm nhìn trần thuật của truyện ngắn: đặt vào nhân vật “tôi”.

Câu 3. Theo anh/chị, nhân vật Hà Lan được hiện lên với những đặc điểm nào?

Đặc điểm của nhân vật Hà Lan:

– Dễ thương, đặc biệt duyên dáng

– Có đôi mắt đẹp với hàng mi dài, lúc nào cũng mở to, hồn nhiên và ngơ ngác

– Tính khí thất thường, đôi khi ngang ngạnh.

Câu 4. Anh/chị hiểu thế nào về thái độ và tư tưởng của tác giả được thể hiện qua văn bản?

Thái độ và tư tưởng của tác giả được thể hiện qua văn bản:

– Trân trọng, ngợi ca những rung động hồn nhiên, trong sáng của con người.

– Khẳng định giá trị của cái đẹp, vẻ đẹp bên ngoài và nội tâm bên trong của con người.

Câu 5. Tình cảm, mối quan hệ của các nhân vật trong truyện đã để lại cho anh/chị bài học nào sâu sắc nhất? Vì sao?

Học sinh nêu bài học sâu sắc nhất với bản thân (tình cảm trong sáng, chân thành; biết nâng niu, trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ,…)

Đọc hiểu Mắt biếc - Đề số 3

Hồi còn nhỏ, nhỏ xíu, tôi chưa có bạn gái. Suốt ngày chỉ chơi với mẹ tôi và bà nội tôi. Mẹ tôi rất thương tôi nhưng vì mẹ sợ ba nên ít khi mẹ che chở được tôi trước những trận đòn của ba tôi. Bà tôi thì lại khác. Bà sinh ra ba nên ba phải sợ bà. Điều đó thật may mắn đối với tôi.

Hồi nhỏ tôi rất nghịch, ăn đòn khá thường xuyên. Điều đó buộc đầu óc non nớt của tôi phải tìm cách đối phó với những trận đòn trừng phạt của ba tôi. Mỗi lần phạm lỗi, hễ thấy ba tôi dợm rút cây roi mây ra khỏi vách là tôi vội vàng chạy sang nhà bà tôi. Bà tôi thường nằm trên cái sập gỗ lim đen bóng, bên dưới là những ngăn kéo đựng thuốc bắc của ông tôi. Bà nằm đó, miệng bỏm bẻm nhai trầu, tay phe phẩy chiếc quạt mo cau với một dáng điệu thong thả.

- Bà ơi, bà!- tôi chạy đến bên chiếc sập, hỏn hển kêu.

Bà tôi chỏi tay nhỏm dậy:

- Gì đó cháu?

- Ba đánh! Tôi nói, miệng méo xệch.

- Cháu đừng lo! Lên đây nằm với bà!

Bà tôi dịu dàng trấn an tôi và đưa tay kéo tôi lên sập, đặt tôi nằm khuất sau lưng bà, phía sát tường. Xong, bà tôi xoay người lại, nằm quay mặt ra ngoài.

Lát sau, ba tôi bước qua, tay vung vẩy con roi dài, miệng hỏi:

- Mẹ có thấy thằng Ngạn chạy qua đây không?

- Không thấy.

Bà tôi thản nhiên đáp và tiếp tục nhai trầu. Tôi nằm sau lưng bà, tim thót lại vì lo âu. Tôi chỉ cảm thấy nhẹ nhõm khi nghe tiếng bước chan ba tôi xa dần. {.}.

Bà tôi không bao giờ từ chối yêu cầu của tôi. Bà vừa gãi lưng cho tôi vừa thủ thỉ kể chuyện cho tôi nghe. Những câu chuyện đời xưa của bà tôi nghe đã thuộc lòng. Tuy vậy, mỗi khi bà kể chuyện, tôi luôn luôn nằm nghe với cảm giác hứng thú hệt như lần đầu tiên, có lẽ do giọng kể dịu dàng và âu yếm của bà, bao giờ nó cũng toát ra một tình cảm trìu mến đặc biệt dành cho tôi khiến trái tim tôi run lên trong một nỗi xúc động hân hoan khó tả. Và tôi ngủ thiếp đi lúc nào không hay, với trái tim không ngừng thổn thức.

( Nguyễn Nhật Ánh. Mắt biếc, Nxb Trẻ, 2021)

Lựa chọn đáp án đúng:

Câu 1: Xác định thể loại của văn bản trên:

A. Cổ tích

B. Truyền thuyết

C. Thần thoại

D. Truyện ngắn

Câu 2: Phương thức biểu đạt chính của văn bản là:

A. Nghị luận

B. Tự sự

C. Miêu tả

D. Biểu cảm

Câu 3: Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy?

A. Ngôi thứ nhất

B. Ngôi thứ hai

C. Ngôi thứ ba

Câu 4: Trong đoạn trích, cậu bé Ngạn chạy sang bà để:

A. Trốn những trận đòn của ba.

C. Được bà cho quà.

B. Nghe bà kể chuyện.

D. Được bà ru ngủ.

Câu 5: Đoạn trích trên thể hiện nội dung nào dưới đây?

A. Kỉ niệm tuổi thơ.

B. Tình bà cháu.

C. Tình cảm gia đình.

D. cuộc đời bất hạnh.

Câu 6: Dòng nào dưới đây không đúng với đoạn trích?

A. Thể hiện một thế gới tuổi thơ trong trẻo, hồn nhiên.

C. Đưa người đọc về với miền kí ức đẹp đẽ của tuổi thơ.

B. Phê phán thói bạo lực gia đình.

D. Làm sống dậy những tình cảm đẹp đẽ với những người thân yêu nhất.

Câu 7: Dấu () trong câu văn Hồi nhỏ, nhỏ xíu, tôi không có bạn gái. Suốt ngày tôi chỉ chơi với mẹ tôi và bà nội tôi thể hiện điều gì?

A. Một chuỗi liệt kê.

C. Tạo sự bất ngờ, thú vị.

B. Sự ngưng đọng của cảm xúc.

D. Diễn tả lời nói đứt quãng.

Trả lời câu hỏi/ Thực hiện yêu cầu:

Câu 8: Cậu bé Ngạn đã cảm nhận được gì từ những câu chuyện của bà?

Sự dịu dàng và âu yếm của bà, tình cảm trìu mến đặc biệt dành cho đứa cháu.

Câu 9: Anh/chị có ấn tượng như thế nào về nhân vật người bà trong câu chuyện?

Người bà là điển hình của người phụ nữ Việt Nam thương con thương cháu, luôn bao bọc chở che.

Câu 10: Anh/chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?

Những ký ức tuổi thơ luôn đẹp đẽ cho đến mãi mai sau.

Đọc hiểu Mắt biếc - Đề số 4

Hà Lan là một cô bé dễ thương và đặc biệt duyên dáng. Nét duyên dáng của Hà Lan hoàn toàn bẩm sinh, nó không hề ý thức về những cử chỉ mềm mại và kiểu cách của mình. Ngược lại, tôi luôn luôn tò mò và thích thú quan sát những động tác “dễ ghét” của nó. Hà Lan thường đưa tay vén tóc một cách đặc biệt, nó lắc đầu cho tóc hất qua vai cũng đặc biệt không kém và những cú liếc xéo của nó bao giờ cũng khiến tôi trố mắt nhìn.

Nhưng sức mạnh chủ yếu của Hà Lan nằm ở đôi mắt. Đôi mắt có hàng mi dài, lúc nào cũng mở to, hồn nhiên và ngơ ngác. Đôi mắt đó lúc bấy giờ đã khiến tôi buộc lòng đổi chỗ ngồi với thằng Ngọc và sau này cũng đôi mắt đó làm khổ tôi ghê gớm. Hồi nhỏ, tôi thích nhìn vào đôi mắt của Hà Lan, soi mình trong đó, và vẩn vơ so sánh chúng với những viên bi trong suốt, những viên bi “quí tộc” chỉ có bọn học trò trường thầy Phu chúng tôi – những đứa trẻ chỉ quen chơi với những viên bi làm từ trái mù u phơi khô thì đó chỉ là những ước mơ. Lớn lên, đôi mắt của Hà Lan lại gợi tôi nghĩ đến bầu trời và dòng sông, đến những ước mơ dịu dàng của tình yêu và khi đó tôi không còn đủ can đảm để nhìn lâu vào đôi mắt nó như ngày xưa thơ dại.

Dù vậy, Hà Lan không phải là cô bé hoàn toàn dịu dàng. Có lúc nó tỏ ra cực kỳ bướng bỉnh. Nhiều lần, sự ngang ngạnh vô lý của Hà Lan khiến tôi giận phát khóc, tôi nghỉ chơi với nó cả tuần nhưng rồi sau đó, buồn bã và nhớ nhung, tôi lại làm lành với nó. Số tôi thế, yếu đuối và dễ mềm lòng ngay từ nhỏ tôi đã biết thế nào là… khổ vì phụ nữ. Lớn lên, tình trạng càng tồi tệ hơn.

Nhưng bất chấp tính khí thất thường của Hà Lan, tôi vẫn yêu mến nó, người bạn gái đầu đời của tôi, bằng một tình cảm trong trẻo và ấm áp.

Trước trường thầy Phu, bên kia đường là nhà ông Cửu Hoành, một cơ ngơi rộng lớn với khoảnh sân rộng lát gạch, hồ nuôi cá và vườn tược bao quanh. Bọn học trò chúng tôi chẳng biết và cũng chẳng cần biết ông Cửu Hoành là ai. Chúng tôi chỉ biết trong vườn nhà ông, cách cổng vào làm bằng những cây hoa giấy uốn cong khoảng mười thước, có một cây thị xum xuê trái. Bọn tôi thường rủ nhau lẻn vào đó nhặt những trái thị rụng vương vãi dưới gốc cây. Cây thị già, cao to, khó trèo, nhà ông Cửu Hoành lại có hai con chó dữ sẵn sàng xồ ra bất cứ lúc nào, vì vậy chẳng đứa nào trong bọn tôi dám nghĩ đến chuyện trèo lên cây thị.

Có lần, thằng Ngọc đến trễ, những trái thị rụng đã bị bọn tôi vét sạch, nó đánh bạo bám cây trèo lên. Bọn tôi sợ hãi chạy dạt cả ra ngoài cổng, hồi hộp đứng nhìn vào. Ngọc vừa trèo lên tới chỗ chạc ba thấp nhất, đang bám cành cây nghỉ mệt, những con chó nghe động liền chạy túa ra bao vây gốc cây và đứng ngóc cổ sủa xối xả. Thằng Ngọc ở trên cây run như cầy sấy, mặt tái mét. Lần đó, ông Cửu Hoành đích thân dắt thằng Ngọc qua trường, méc với thầy Phu. Dĩ nhiên Ngọc lãnh hình phạt nặng nhất. Nó nhảy cóc ba vòng sân, tởn tới già.

Trước tấm gương của thằng Ngọc, chẳng đứa nào mơ tưởng đến chuyện leo trèo nữa. Chúng tôi chỉ nhặt thị rụng. Trưa nào tôi cũng đến lớp thật sớm. Hễ ăn cơm xong, vừa buông đũa, là tôi tót là khỏi nhà. Nhét dấm dúi chiếc cặp vào ngăn bàn, tôi chạy ù qua vườn ông Cửu Hoành, vừa lấm lét canh chừng mấy con chó vừa vội vã nhặt những trái thị nằm lăn lóc trên cỏ. Có khi tôi phải giành nhau, kể cả đấm đá, với những đứa cũng đến sớm như tôi. Nếu tôi nhặt thị cho tôi thì tôi chẳng cần tả xung hữu đột làm gì cho u đầu sứt trán. Đằng này, tôi nhặt thị về cho Hà Lan.

Hà Lan rất mê những trái thị nhưng nó lại sợ hai con chó nhà ông Cửu Hoành nên không dám bén mảng vào khu vườn như bọn con trai. Tôi phải đi nhặt thị về cho nó.

Hà Lan không bao giờ ăn ngay. Mỗi khi tôi đưa thị cho nó, nó đều đem bỏ vào cặp, trái nhỏ thì nó bỏ vào túi áo, chốc chốc lại lấy ra đưa lên mũi hít lấy hít để.

Tôi nhìn trái thị vàng lườm trên tay nó, nhỏ nước dãi, giục:

– Sao mày không lột ra ăn?

– Để ngửi cho thơm!

Nói xong, Hà Lan bỏ tọt trái thị vào túi áo như để trêu tức tôi. Nhưng thường thường, Hà Lan không nấn ná được lâu. Trước giờ ra về, bao giờ nó cũng bóc thị ra và hai đứa tôi cùng ăn. Ăn xong, chúng tôi không quên dán những mảnh vỏ thị lên bàn rồi ngoẹo cổ nhìn. Những mảnh vỏ thị được bóc khéo khi dán lên bàn hoặc lên tường trông giống hệt một bông hoa, có khi là hoa quì, có khi là hoa cúc đại đóa, có khi là một loài hoa không tên nào đó màu vàng.

(Mắt biếc – Nguyễn Nhật Ánh, NXB Trẻ, 2013)

Thực hiện yêu cầu sau:

Câu 1. Truyện được kể theo ngôi thứ mấy?

Người kể chuyện thuộc ngôi thứ nhất.

Câu 2. Theo người kể chuyện, Hà Lan có tính cách như thế nào?

Theo người kể chuyện, Hà Lan có tính cách: dễ thương; không phải là cô bé hoàn toàn dịu dàng; có lúc cực kỳ bướng bỉnh; nhiều lần ngang ngạnh vô lý.

Câu 3. Hiệu quả của phép tu từ trong đoạn văn sau: Hồi nhỏ, tôi thích nhìn vào đôi mắt của Hà Lan, soi mình trong đó, và vẩn vơ so sánh chúng với những viên bi trong suốt.

Biện pháp tu từ: So sánh: đôi mắt của Hà Lan với những viên bi trong suốt.

– Tác dụng:

+ Làm cho câu câu văn giàu hình ảnh, sinh động, hấp dẫn.

+ Làm nổi bật vẻ đẹp đôi mắt của Hà Lan: to tròn, trong sáng,… qua đó làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật.

+ Thể hiện sự yêu mến, si mê của nhân vật “tôi” với đôi mắt của Hà Lan.

Câu 4. Nêu nội dung chính của đoạn trích.

Nội dung của văn bản: Nhân vật “tôi” kể về kỉ niệm tuổi thơ của mình gắn với cô bạn gái Hà Lan và những rung động đầu đời .

Câu 5. Nhận xét về đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích.

Đặc sắc nghệ thuật của đoạn trích:

+ Truyện được kể theo ngôi thứ nhất;

+ Nhân vật được khắc họa qua ngoại hình, tính cách, qua những dòng hồi ức;

+ Cốt truyện nhẹ nhàng, dễ hiểu;

+ Ngôn ngữ giản dị, trong sáng:

+ …..

– Nhận xét: Nhờ những yếu tố nghệ thuật ấy, tác giả đã dễ dàng truyền tải được nội dung, tư tưởng của đoạn trích; tạo nên nét phong cách riêng của mình, tạo được ấn tượng với bạn đọc…

Phân tích Mắt biếc

Chắc hẳn Nguyễn Nhật Ánh là một tác giả không hề xa lạ đối với chúng ta. Ta biết đến ông nhờ những câu chuyện ông viết, nhờ những lời văn hết sức mộc mạc chạm đến trái tim bạn đọc. Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955 tại tỉnh Quảng Nam. Ông đến với nền văn học nghệ thuật Việt Nam như một làn gió mang nhiệt huyết, màu sắc của tuổi trẻ, tuổi học trò. Vậy nên ông được coi là một trong những nhà văn thành công nhất trong công cuộc viếc sách cho tuổi thơ, tuổi xuân xanh. Mỗi tác phẩm như thổi vào tâm hồn người đọc một luồng gió mới. Chính vì thế mỗi lần Nguyễn Nhật Ánh phát hành sách mới đều nhận được sự ủng hộ nồng nhiệt từ độc giả. Một số tác phẩm nổi bật của Nguyễn Nhật Ánh: Đi qua hoa cúc, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, Thằng quỷ nhỏ, Kính vạn hoa, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Bồ câu không đưa thư, Mắt biếc, Tôi là Bêtô,.... Với riêng bản thân tôi, tôi đã từng đọc rất nhiều cuốn sách hay của ông, nhưng có lẽ cuốn khiến tôi nhớ mãi đó là "Mắt biếc".

Cuốn sách viết về hai nhân vật Ngạn và Hà Lan, là những đứa trẻ bên nhau từ thời cởi truồng tắm mưa cho đến khi lớn. Một ngày nọ, Hà Lan phải lên thành phố học, còn Ngạn thì vẫn gắn bó nơi quê hương, nơi mà hai đứa trẻ ấy đã có biết bao kỉ niệm. Những tưởng Hà Lan sẽ cảm thấy lạc lõng, sẽ cô đơn khi thiếu Ngạn, nhưng ngược lại, Hà Lan đã nhanh chóng hoà vào chốn phồn hoa đô thị ấy. Hà Lan và Ngạn đã cùng nhau lớn lên, cùng nhau gắn bó với chốn làng quê vốn mộc mạc, thế nhưng hai nhân vật như tồn tại ở hai thế giới khác nhau. Ngạn vốn là một người nhút nhát, rụt rè, sống nội tâm và chẳng có gì nổi bật. Trái lại, Hà Lan mang danh cô gái miền quê xa xứ nhưng lại đặc biệt mến thương chốn xa hoa thị thành. Cô dường như được sinh ra để dành trọn tình yêu cho những gì đẹp đẽ ở thành phố, nơi mà Lan lần đầu tiên đi học đã quay về miêu tả rằng “đó là nơi huyền ảo, đẹp lung linh gấp trăm lần quê mình”. Ngạn thích những gì cổ điển, những gì rụt rè, những gì âm thầm, những mối tình câm, ý tại ngôn ngoại. Ngạn thì vẫn âm thầm nuôi tình cảm với Lan, nhưng Lan thì lại đem lòng yêu say đắm chàng Dũng mất rồi. Nhưng cuối cùng, Hà Lan có Trà Long nhưng Dũng không ở cạnh cô. Những năm tháng khó khăn khi có Trà Long, Ngạn là người luôn ở bên chăm sóc, yêu thương cô. Thế mới cảm nhận được, tình yêu của Ngạn dành cho Hà Lan lớn đến nhường nào. Trà Long sau này là hiện thân của Hà Lan ngày trước, cô bé mang vẻ thơ ngây và cũng rất yêu quê hương. Ngạn nhận ra rằng mình đã có tình cảm với Trà Long, mong ngóng Trà Long học sư phạm ở thành phố trở về. Nhưng kết thúc lại khiến cho người đọc như rơi vào hố sâu buồn thẳm, Ngạn nhận ra mình chỉ yêu một mình Hà Lan mà thôi, hình ảnh Trà Long chỉ là gợi nhớ thoáng qua nên anh quyết định bỏ đi.

Tác phẩm đề cập tới vấn đề muôn thuở của tình cảm cảm xúc con người đó là tình yêu. Đặc biệt hơn là tình yêu trong “Mặt Biếc” không là tình yêu đôi lứa êm đềm, ấm áp trong những ngày tháng xuân xanh mà đó là thứ tình yêu của kẻ si tình, tình yêu chân chính, giản dị, thủy chung, trong sáng nhưng vô cùng bi lụy. Đọc “Mắt Biếc” của Nguyễn Nhật Ánh bạn đọc chúng ta dường như đắm mãi trong nội tâm đầy mâu thuẫn với những thổn thức tâm tư hết sức bình dị mà sâu sắc của nhân vật Ngạn với cô bạn Mắt Biếc. Đi vào sâu vào tâm hồn mẫn cảm của Ngạn ta bắt gặp thế giới mới, thế giới tràn ngập tình thương sự thấu hiểu với bao những xúc cảm mới mẻ của nhân vật chính với Hà Lan, với ngôi làng Đo Đo thân thương của mình hay với chính cuộc đời của anh. Nhịp tim bắt đầu rung lên những cảm xúc mãnh liệt nhất trong những giây phút đầu gặp mặt Hà Lan. Và tần số tình yêu của Ngạn đối với Hà Lan bao giờ cũng rạo rực như lúc ban đầu. Tôi luôn chấp niệm rằng thích một bông hoa ta sẽ ngắt nó đi mang về nhà ngắm nghía còn yêu một bông hoa thì ta sẽ tận tâm săn sóc chứng kiến nó lớn lên mỗi ngày. Và dường như Ngạn yêu Hà Lan với tình yêu thuần khiết mạnh mẽ như trong trái tim của Ngạn luôn đốt cháy ngọn lửa tình yêu bất biến dành cho Hà Lan. Mặc dù cuộc đời của Hà Lan nhiều bi kịch, mặc cho Hà Lan qua lại với nhiều người đàn ông hay sự thay đổi đột ngột đến chóng mặt sau những ngày ở thành phố trở về, mặc cho Hà Lan không còn lưu luyến chốn cũ nơi xóm làng Đo Đo thân thương hay không chấp nhận tình cảm mà anh dành cho Hà Lan thì trong Ngạn vẫn luôn chấp niệm một điều bất biến rằng: “Trái tim nhỏ bé chỉ đủ chỗ cho một tình yêu duy nhất”. Và anh mang nặng tình yêu ấy khiến cho cuộc sống của anh không khác gì “chốn lưu đày, khiến anh phải mang vác nó như một lời nguyền của số phận”. Và tất nhiên với những con người nhạy cảm như Ngạn họ luôn mang trong mình một “bể khóc” thấm đẫm những giọt nước mắt gắn với những kỉ niệm vui buồn thuở thơ ấu ở làng Đo Đo hay chính những kí ức cùng Mắt Biếc. Tình yêu nồng nàn của Ngạn không có lời đáp của Hà Lan khiến cho ta ngỡ ra rằng tình yêu không chỉ là hạnh phúc mà nó còn mang trong đó là những thổn thức đau đáu trong tâm hồn của con người. Dù cho tình yêu ấy luôn dày vò tâm can của Ngạn thế nhưng anh vẫn một lòng một dạ yêu Mắt Biếc và tình yêu ám ảnh quay cuồng trong tâm trí anh. Nó mờ ảo như kéo anh vào thế giới mộng tưởng mỗi khi nhìn Trà Long, anh luôn giấy lên trong mình những xúc cảm thuở xưa như khi anh nhìn Mắt Biếc. Qua đó ta có thể thấy rõ được tình yêu hết sức chân thành, thuần khiết tuy có phần cuồng si nhưng đều có thể thấu rõ được thế giới tâm hồn hết sức mẫn cảm phong phú, đặc biệt là những xúc cảm đến nao lòng dường như chẳng thể định nghĩa của nhân vật Ngạn khi đem lòng thương một người.

Tác phẩm “Mắt Biếc” còn được Nguyễn Nhật Ánh gửi gắm một vấn đề đáng suy ngẫm đó là việc hướng về nguồn cội. Và nhà văn đã ký thác điều đó trong nhân vật Ngạn bởi lẽ “Ngạn là hóa thân của cội nguồn quê xứ”-Nguyễn Nhật Ánh-. Thật vậy, ngôi làng Đo Đo là nơi cất giữ mọi kỷ niệm thời ấu thơ của Ngạn với Hà Lan, nơi luôn âm thầm nuôi nấng, săn sóc thế giới tinh thần của người con mảnh đất Đo Đo . Sau khi hoàn thành tốt nghiệp tại kinh đô Huế, anh trở về nơi chốn đất người để dạy học, xây dựng quê hương. Anh yêu ngôi làng Đo Đo của mình lắm! Cũng bởi làng có hình bóng của anh thời ấu thơ, có hình bóng của Mắt Biếc trong những ngày tháng trong sáng thuần khiết nhất của hai người, có kỉ niệm thơ ấu và có cơ hội hồi tưởng về những kí ức hồn nhiên của ngày xưa. Đó cũng là lý do khi rời thành phố Ngạn nói với Hà Lan rằng: “Làng Đo Đo là tất cả của Ngạn” chính câu nói đã minh chứng cho tình yêu thương làng của nhân vật Ngạn đậm sâu đến nhường nào.

Thông qua cuốn sách này, tác giả muốn hướng tới đối tượng là các bạn trẻ đang có những tình cảm đầu đời còn đang bỡ ngỡ. Bạn có thể yêu hết mình, nhưng cũng phải dứt khoát được. Yêu được, buông được. Để bản thân tìm tới cuộc sống tốt đẹp hơn, ý nghĩa hơn. Không nên trói buộc mình vào một chuyện tình cảm không thuộc về mình. Yêu người nhưng cũng phải biết yêu lấy chính bản thân mình.