Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam - Ngắn nhất Chân trời sáng tạo

• Soạn bài Tranh Đông Hồ- nét tinh hoa văn hóa dân gian Việt Nam (hay nhất)
• Nội dung chính Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam
• Tác giả tác phẩm: Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam
• Tóm tắt Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam
• Bố cục Tranh Đông Hồ - nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam

Soạn bài Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 82 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Theo bạn, thế nào là một di sản văn hóa? Hãy nói về giá trị một di sản văn hóa của địa phương hoặc đất nước mình mà bạn quan tâm.

Trả lời:

- Theo hiểu biết cá nhân, một di sản văn hóa là vật thể là những sản phẩm (vật thể và phi vật thể) chứa đựng giá trị văn hóa, lịch sử, khoa học và lưu truyền từ thế hệ này qua thế hệ khác.

- Một di sản văn hóa của địa phương hoặc đất nước mình.

+ Đền Gióng -  ngày 16/11/2010 tại Kenya – Châu Phi, đại biểu của 21 nước thành viên Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) đã bỏ phiếu ghi danh Đền Sóc, huyện Sóc Sơn (Hà Nội, Việt Nam) là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”.

+ Đền Gióng gắn liền với truyền thuyết Thánh Gióng đánh giặc Ân sau đó cưỡi ngựa lên đỉnh núi Sóc bay về trời, nay để tưởng nhớ công ơn của Thánh Gióng nhân dân đã lập đền thờ tại chân núi Sóc, Thánh Gióng lấy hiệu Đức Thánh Phù Đổng Thiên Thiên Vương, một trong tứ bất tử của Việt Nam.

Câu 2 (trang 82 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Đã bao giờ bạn xem tranh Đông Hồ và tìm hiểu về cách thức, quá trình chế tác nên những bức tranh ấy chưa? Kể tên một số bức tranh và chia sẻ những điều bạn biết với bạn cùng nhóm.

Trả lời:

- Em đã từng được xem qua và tìm hiểu về tranh Đông Hồ.

- Những kiến thức em biết về tranh Đông Hồ:

+ Một số bức tranh Đông Hồ: Đám cưới chuột, Lợn ỷ có xoáy Âm dương, Tranh "Đàn gà" hoặc "Sân gà" cầu chúc cho sự sung túc, đông con và an nhàn.

+ Giấy in tranh Đông Hồ được gọi là giấy điệp; trộn với hồ dán; rồi dùng chổi lá thông quét lên mặt giấy đó.

+ Quá trình chế tác:

- Sáng tác mẫu và tạo bản khắc gỗ: mỗi mẫu sẽ có 2- 5 bản khắc gỗ khác nhau tùy theo màu sắc của từng mẫu. Đây là công đoạn khó nhất đòi hỏi người thợ phải có kỹ thuật cao.

- Chuẩn bị giấy Dó: để có được tờ giấy dó hoàn chỉnh, người ta phải chọn lựa từng loại vỏ Dó được lấy từ trên rừng về, rồi trải qua nhiều công đoạn phơi, ngâm, giã nhuyễn, hòa bột vào bể seo, seo giấy, ép kiệt nước, phơi khô, đóng xén thành phẩm. Cuối cùng là quét hồ điệp.

- In tranh: Màu sắc trong tranh Đông Hồ có 5 màu chủ đạo hoàn toàn tự nhiên: màu đỏ lấy từ gạch non, vàng từ hoa hòe, đen từ than lá tre, xanh từ lá tràm, trắng từ vỏ sò điệp. Thường để in một tranh cần phải có 5 bản khắc, in trong 5 lần.

- Phơi tranh: sau khi tranh đã in xong sẽ được phơi cho khô.

* Đọc văn bản

1.Theo dõi: Đoạn văn in nghiêng này có vai trò thế nào đối với việc truyền tải thông tin chính của văn bản?

Trả lời:

- Vị trí: đoạn văn in nghiêng nằm ngay ở phần đầu tiên của văn bản.

- Vai trò:

+ Cung cấp những ý chính.

+ Thông tin cần thiết về bức tranh dân gian Đông Hồ mà mọi người quan tâm.

=>Từ đó, kích thích độc giả đọc toàn bộ văn bản để tìm hiểu sâu hơn về loại hình dân gian này.

2.Đọc lướt: Trong số những màu sắc được nhắc tới ở đoạn này, tranh “Lợn đàn” đã sử dụng những màu sắc nào?

Trả lời:

- Tranh “Lợn đàn” đã sử dụng những màu sắc:

+ Màu xanh.

+ Màu vàng.

+ Màu đen.

+ Màu đỏ.

=> Bức tranh “Lợn đàn” đã sử dụng đủ 4 gam màu cơ bản của tranh dân gian Đông Hồ.

3.Theo dõi: Tóm tắt các công đoạn chính để làm nên một bức tranh Đông Hồ.

Trả lời:

- Các công đoạn chính để làm nên một bức tranh Đông Hồ bao gồm:

+ Vẽ mẫu.

+ Can lại rõ ràng từng nét, bảng mày bằng mực nho lên giấy bản mỏng rồi xếp vào bản khắc gỗ.

+ Khi in, đặt xấp giấy in trước mặt; tay phải cầm “tay co” đóng sau lưng ván in, úp ván xuống “bìa” để quét đẫm màu; úp mặt ván khắc đã thấm màu lên mặt giấy; lật ngửa ván khắc lên.

+ Thợ in lấy xơ mướp xoa đều lưng mặt giấy để màu mực thấm đều; bóc từ giấy khỏi ván in; số màu của tranh tương ứng với số lần in.

4.Theo dõi: Đoạn cuối này có hé mở thêm một điều gì đó trong quan điểm và cách đưa tin của người viết?

Trả lời:

- Quan điểm và cách đưa tin của người viết:

+ Người viết đã đưa tin chính xác về các thời kì phát triển hưng thịnh và sự mai một dần của tranh dân gian Đông Hồ.

+ Đồng thời thể hiện rõ lập trường nhân văn của mình để bảo vệ, gìn giữ nét đẹp truyền thống mà tranh Đông Hồ mang lại.

* Sau khi đọc

Nội dung chính Tranh Đông Hồ - Nét tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam: Văn bản cung cấp cho người đọc những thông tin về tranh Đông Hồ - một sản phẩm văn hóa dân gian của Việt Nam ở nhiều khía cạnh như hình tượng, đề tài, chất liệu, màu sắc, cách thức chế tác, cách lưu giữ phục chế và dịp mà tranh được sử dụng nhiều nhất.

Câu 1 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Hãy chỉ ra các công đoạn chính của quá trình chế tác một bức tranh Đông Hồ được nêu trong văn bản.

Trả lời:

Các công đoạn chính để làm nên một bức tranh Đông Hồ bao gồm:

- Vẽ mẫu.

- Can lại rõ ràng từng nét, bảng mày bằng mực nho lên giấy bản mỏng rồi xếp vào bản khắc gỗ.

- Khi in, đặt xấp giấy in trước mặt; tay phải cầm “tay co” đóng sau lưng ván in, úp ván xuống “bìa” để quét đẫm màu; úp mặt ván khắc đã thấm màu lên mặt giấy; lật ngửa ván khắc lên.

- Thợ in lấy xơ mướp xoa đều lưng mặt giấy để màu mực thấm đều; bóc từ giấy khỏi ván in; số màu của tranh tương ứng với số lần in.

Câu 2 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Xác định đề tài của văn bản trên. Chỉ ra một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản và nêu mục đích của việc lồng ghép ấy.

Trả lời:

- Đề tài của văn bản trên: Tranh dân gian Đông Hồ.

- Một số đoạn, mục có lồng ghép yếu tố miêu tả hoặc biểu cảm trong văn bản:

+ Đoạn “Giấy in tranh Đông Hồ...in tranh Đông Hồ” (mục 2).

+ Miêu tả về sự rộn ràng buổi chợ tranh Tết: “Mỗi năm một lần, chợ tranh họp vào tháng Chạp trong các ngày 6, 11, 16, 21, 26. Chợ tranh đông vui, sầm uất được tổ chức ngay trong đình làng.

- Mục đích: giúp truyền tải một cách rõ ràng, cụ thể thông tin về tranh Đông Hồ, mang đến cho độc giả những điều quan trọng, cần thiết. Đồng thời, thể hiện tư tưởng, tình cảm của người viết với đề tài đó.

Câu 3 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Theo bạn, nội dung của các mục 1, 2, 3 của văn bản trên đã bổ sung thông tin cho nhau và góp phần thể hiện thông tin chính của văn bản như thế nào?

Trả lời:

- Nội dung của các mục 1, 2, 3 lần lượt nói về đề tài, hình tượng; chất liệu, màu sắc và các công đoạn chế tác.

- Nội dung ở các mục 1, 2, 3 của văn bản đã có sự liên kết, bổ sung cho nhau. Đồng thời làm cụ thể hóa những thông tin chính đã được nêu ra ở phần đoạn văn in nghiêng ở ngay đầu văn bản.

Câu 4 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Nhan đề, sa-pô, đề mục có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện thông tin chính trong văn bản trên?

Trả lời:

- Phần nhan đề, sa-pô và đề mục giúp các thông tin chính trong văn bản được thể hiện rõ ràng, mạch lạc, tuân theo một bố cục hợp lí.

=>Từ đó, các thông tin được trình bày một cách đầy đủ, không lộn xộn và người đọc cũng không bị ngợp khi tiếp cận văn bản.

Câu 5 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

Xác định mục đích viết và quan điểm của người viết thể hiện trong văn bản trên. Bạn có đồng tình với quan điểm đó hay không? Vì sao?

Trả lời:

- Mục đích viết: truyền tải những thông tin về nghề tranh dân gian Đông Hồ truyền thống của dân tộc Việt Nam. Tuyên truyền, kêu gọi sự bảo vệ, giữ gìn, phát huy ngành nghề truyền thống dân tộc.

- Quan điểm của người viết: đảm bảo những thông tin chính xác, khách quan về nghề tranh dân gian Đông Hồ. Đồng thời thể hiện suy nghĩ của người viết về nghề truyền thống này và đưa ra sự bảo vệ thuần phong mĩ tục của dân tộc.

- Theo ý kiến cá nhân, em đồng tình với quan điểm của người viết vì chúng ta cần phải giữ gìn những yếu tố truyền thống văn hóa lâu đời của dân tộc và tranh dân gian Đông Hồ là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam ta. Đặc biệt, hiện nay những yếu tố truyền thống đang dần bị mai một vì vậy cần phải có những bài viết như vậy để giới trẻ được biết và có ý thức trong việc gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp.

Câu 6 (trang 85 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1):

 Kể tên một số di sản văn hóa ở địa phương và phát biểu suy nghĩ của bạn về việc bảo tồn, phát huy các di sản ấy.

Trả lời:

Ví dụ: Ở Hà Nội: Văn Miếu – Quốc Tử Giám, Cột cờ Hà Nội, Chùa Một Cột, Đền Cổ Loa, Nhà tù Hỏa Lò, Cầu Long Biên, Đền Gióng, Đền Hai Bà Trưng,…

- Trong Bình Ngô Đại Cáo – Nguyễn Trãi đã từng viết: “Như nước Đại Việt ta từ trước/ Vốn xưng nền văn hiến đã lâu” và Văn hóa lịch sử chính là yếu tố tiên quyết để xây dựng, bảo tồn và phát triển đất nước. Vì vậy, việc bảo tồn, phát huy những di sản văn hóa là điều vô cùng quan trọng và cần thiết. Bởi đó là minh chứng về một thời quá khứ hào hùng mà ông cha ta để lại, thể hiện đậm đà nét đẹp truyền thống của mỗi dân tộc. Đồng thời thể hiện sự tự hào tự tôn với bạn bè năm châu thế giới về một Việt Nam oai hùng có tự ngàn đời. Chúng ta ở thế hệ mai sau cần có trách nhiệm trong việc bảo vệ và phát huy, làm tôn vinh hơn những di sản văn hóa đó.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang khánh thành phòng truyền thống Thêm Một Bản Dịch “Truyện Kiều” Sang Tiếng Nhật

Soạn bài Lí ngựa ô hai vùng đất

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 90

Soạn bài Chợ Nổi – Nét văn hóa sông nước miền Tây

Soạn bài Viết báo cáo kết quả nghiên cứu có sử dụng trích dẫn, cước chú và phương tiện hỗ trợ