Các dạng bài toán xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất | Lý thuyết, công thức, các dạng bài tập và cách giải

Các dạng bài toán xác định tên nguyên tố khi biết thành phần nguyên tố trong hợp chất

A. Phương pháp & Ví dụ

Lý thuyết và Phương pháp giải

Cần nhớ một số điểm sau:

    - Hóa trị cao nhất với oxi của nguyên tố = STT nhóm A.

    - Hóa trị với H( nếu có) = 8 - hóa trị cao nhất với oxi.

    - % khối lượng của A trong hợp chất A_xB_y là: %A= M_A*100/M.

    - Muốn xác định nguyên tố đó là nguyên tố nào cần tìm được M =?.

Ví dụ minh họa

Ví dụ 1. Nguyên tố R có hóa trị cao nhất trong oxit gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất với hiđro. Hãy cho biết hóa trị cao nhất của R trong oxit.

Lời giải:

Gọi hóa trị cao nhất của R trong oxit là m, hóa trị trong hợp chất với hiđro là n. Ta có: m + n = 8.

Theo bài: m = 3n. Từ đây tìm được m = 6; n = 2.

Ví dụ 2. Một nguyên tố tạo hợp chất khí với hidro có công thức RH₃.Nguyên tố này chiếm 25,93% về khối lượng trong oxit bậc cao nhất. Xác định tên nguyên tố.

Lời giải:

Hợp chất với Hiđro là RH₃ ⇒ Chất cao nhất với oxi có công thức là: R₂ O₅

Ta có : (2.R) / (16.5) = 25,93/74,07

⇒ R= 14 ⇒ R là nguyên tố Nitơ

Ví dụ 3. Oxit cao nhất của một nguyên tố chứa 72,73% oxi, còn trong hợp chất khí với hidro chứa 75% nguyên tố đó.Viết công thức oxit cao nhất và hợp chất khi với hidro.

Lời giải:

Gọi hợp chất với hidro có công thức là : RH_x

⇒ Hợp chất với oxi có công thức là R₂ O_x-8

Ta có:

(1) (2.R) / 16(8-x )= 27,27/72,73.

(2) R/x = 75/ 25 = 3

⇒ R= 3x thay vào pt(1) ta có đáp án : x= 4 và ⇒ R = 12

Vậy R là cacbon ⇒ CO₂ và CH₄

Ví dụ 4. Oxit cao nhất của nguyên tố R thuộc nhóm VI_A có 60% oxi về khối lượng. Hãy xác nguyên tố R và viết công thức oxit cao nhất.

Lời giải:

Nhóm VIA nên hợp chất oxit bậc cao là RO₃

Ta có: R/ 48 = 40/60 vậy R= 32 ( Lưu huỳnh)

⇒ Công thưc Oxit cao nhất là : SO₃

Ví dụ 5. Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R₂O₅ . Trong hợp chất của R với hiđro ở thể khí có chứa 8,82 % hiđro về khối lượng. Công thức phân tử của hợp chất khí với hiđro là ( C = 12, N= 14, P= 31, S= 32)

A. NH₃.       B.H₂S.       C. PH₃.       D. CH₄.

Lời giải:

Oxit cao nhất của R là R₂O₅ nên R thuộc nhóm VA.

⇒ Hợp chất với H là RH₃

Ta có 3/R = 8,82 / 91,18 ⇒ R=31 (P)

⇒ Chọn C

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức R₂O₅. Hợp chất của nó với hidro là một chất có thành phần không đổi với R chiếm 82,35% và H chiếm 17,65% về khối lượng. Tìm nguyên tố R.

Lời giải:

Nguyên tố có oxit cao nhất là R₂O₅ → R thuộc nhóm VA.

→ Hợp chất với hidro: RH3

Câu 2. Oxit cao nhất của một nguyên tố ứng với công thức RO₃. Hợp chất của nó với hidro có 5,88% H về khối lượng. Xác định R.

Lời giải:

Oxit cao nhất là RO₃ → R thuộc nhóm VIA.

Hợp chất với hidro có dạng RH₂.

Đó là nguyên tố lưu huỳnh (S).

Câu 3. Một nguyên tố Q tạo hợp chất khí với hiđro có công thức QH₃. Nguyên tố này chiếm 25,93% theo khối lượng trong oxit bậc cao nhất. Định tên nguyên tố Q.

Lời giải:

Từ hợp chất QH₃ ⇒ Q có hóa trị III

⇒ Hợp chất oxit cao nhất lầ: Q₂O₅.

Theo đề bài, ta có: %Q = 2Q/(2Q + 80) × 100 = 25,93

⇔ Q + 40 = 3,875Q ⇒ Q = 14: Nitơ

Câu 4. Oxit cao nhất của nguyên tố R có dạng R₂O₇. Sản phầm khí của R với hidro chứa 2,74% hidro về khối lượng. Xác định nguyên tử khối của R.

Lời giải:

Oxit cao nhất của nguyên tố R có công thức R₂O₇.

→ Công thức hợp chất khí với hidro có dạng RH theo đề:

%H = 1/(R+1) . 100% = 2,74%

Giải ra ta có: R = 35,5 (clo). Cl

→ Công thức phân tử của oxit là Cl₂O₇

Công thức hợp chất khí với hidro là HCl.

Câu 5. Tỉ số phần trăm của nguyên tố R trong oxit bậc cao nhất với phần trăm của R trong hợp chất khí với hiđro là 0,6994. R là nguyên tố phi kim ở nhóm lẻ. Xác định R.

Lời giải:

Đặt oxit cao nhất có dạng R₂O_n (X)

Hợp chất khí với hiđro có dạng RH_8-n (Y)

Vì R là nguyên tố phi kim ở nhóm lẻ nên n = 5 hoặc n = 7

n	5	7
R	83,07 (loại)	127 (nhận)

R là iot (I) ⇒ Công thức oxit cao nhất: I₂O₇; hợp chất khí : HI

Câu 6. Nguyên tử Y có hóa trị cao nhất với oxi gấp 3 lần hóa trị trong hợp chất khí với hidro. Gọi X là công thức hợp chất oxit cao nhất, Z là công thức hợp chất khí với hidro của Y. Tỉ khối hơi của X đối với Z là 2,353. Xác định nguyên tố Y.

Lời giải:

Gọi hóa trị cao nhất với H là nH và với oxi là nO.

Câu 7. Hợp chất khí với hiđro của một nguyên tố ứng với công thức RH₄. Oxit cao nhất của nó chứa 53,3% oxi theo khối lượng. Xác định tên nguyên tố R.

Lời giải:

Từ công thức RH₄ ⇒ R có hóa trị IV

⇒ Công thức oxit cao nhất của R là: RO₂

Vậy nguyên tố R là silic (Si).

Câu 8. Nguyên tử của nguyên tố C có cấu hình electron lớp ngoài cùng là ns²np⁴. Trong hợp chất khí của X với hidro, X chiếm 94,12% khối lượng. Phần trăm khối lượng của nguyên tố X trong oxit cao nhất là:

A.50,00%       B.27,27%       C.60,00%       D.40,00%

Lời giải:

X: ns²np⁴ → X thuộc nhóm IVA → hợp chất khí với H là XH₂

→ oxit cao nhất là XO₃.

Xem thêm các dạng bài tập và công thức Hoá học lớp 10 hay, chi tiết khác:

Các dạng bài toán Mối quan hệ giữa cấu hình e và vị trí, cấu tạo

50 bài tập về sự biến thiên tính chất của các nguyên tố hóa học

Các dạng bài toán xác định nguyên tố thuộc 2 nhóm A liên tiếp trong Bảng HTTH

Các dạng bài toán xác định 2 nguyên tố thuộc 2 nhóm A liên tiếp

Các dạng bài toán xác định nguyên tố thông qua nguyên tử khối