Soạn bài Sang thu - Ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Soạn bài Sang thu

Video giải Ngữ văn lớp 7 Soạn bài Sang thu

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Em hãy chia sẻ cảm nhận của mình về thiên nhiên vào thời khắc giao mùa. 

Trả lời:

Thiên nhiên vào thời khắc giao mùa có một ý nghĩa hết sức đặc biệt không chỉ về cảnh vật và còn mang đến những cảm xúc khác nhau vào khoảnh khắc giao mùa. Giao mùa khiến cho vạn vật như đang chuyển mình chẳng hạn như con người có thể dễ dàng quan sát thấy khoảnh khắc giao mùa giữa mùa hạ và mùa thu. Không khí sẽ rất ôn hoà không còn cảm giác nóng nực của tiết trời mùa hè nhưng cũng chưa đủ lạnh như không khí của mùa đông. Nó mang lại một cái cảm giác kì diệu mà khó có thể diễn tả được. Bởi vậy mà có thể nói rằng thiên nhiên biến đổi một cách phi thường mang lại nhiều hương vị cuộc sống cho vạn vật trên trái đất.

* Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tưởng tượng: Em hình dung thế nào về hình ảnh “Có đám mây mùa hạ/ vắt nửa mình sang thu”?

Trả lời:

Một hình ảnh nhân hoá thú vị biết bao! Có “đám mây mùa hạ” “vắt” … Động từ “vắt” một hành động khiến ta liên tưởng đám mây như một dải lụa bồng bềnh nhẹ nhàng, duyên dáng tựa vào bầu trời thu trong xanh, mang lại một cảm giác yên bình thanh thoát lạ kì. Câu thơ đậm chất trữ tình lãng mạn, mượn hình ảnh đám mây mùa hạ để nói lên sự giao thoa giữa mùa hạ và mùa thu, có một sự rang buộc liên quan đến nhau khá mơ hồ, khó xác định.

2. Theo dõi: Điểm chung của những từ ngữ như chùng chình, dềnh dàng, vắt nửa mình, vơi dần là gì? 

Trả lời:

- Chùng chình: chậm lại như kéo dài thời gian. Đặt trong hoàn cảnh câu, từ láy ám chỉ làn sương di chuyển chậm lại như còn vương vấn mùa hạ.

- Dềnh dàng: chậm chạp, mất thời gian vào việc vô ích. Trong bài Sang thu thì từ "dềnh dàng" được hiểu là tốc độ chậm chạp như đang không muốn bước sang mùa thu.

- Vắt nửa mình: chỉ một trạng thái lơ lửng của đám mây giữa bầu trời cuối hạ đang vừa muốn chuyển sang mùa thu nhưng lại lưu luyến mùa hạ.

- Vơi dần: chỉ sự ít đi dần dần, không mạnh mẽ mà nhẹ nhàng, từng chút.

→ Giống nhau: chỉ sự chuyển mình của đất trời mùa hạ sang thu nhưng với một trạng thái không nỡ. Các sự vật dường như đều lưu luyến mùa hạ, háo hức mùa thu.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính Sang thu: Bài thơ là sự cảm nhận về thiên nhiên lúc sang thu và suy ngẫm về đời người khi chớm thu.

Câu 1 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời điểm nào? Dựa vào đầu em nhận biết được điều đó?

Trả lời:

Bài thơ tả cảnh thiên nhiên vào thời khắc giao mùa giữa mùa hạ và mùa thu.

Nhận biết:

- Thứ nhất đó chính là nhan đề bài thơ; “Sang thu” và một loạt các hình ảnh chi tiết hơn về giao mùa trong từng câu thơ cúng rất rõ rành như: “gió se”, “Sương chùng chình qua ngõ/ Hình như thu đã về”, “Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu”,…

Câu 2 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Tìm các từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ. Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận như thế nào về tâm hồn nhà thơ?

Trả lời:

- Các từ ngữ, hình ảnh miêu tả những chuyển động của thiên nhiên trong bài thơ:

“phả - gió se”, sương “chùng chình”, “chim – vội vã”, “vắt nửa mình sang thu”, “vơi dần cơn mưa”.

- Qua cách miêu tả đó, em cảm nhận nhà thơ có một tâm hồn xúc cảm, nhạy bén khi đã sử dụng một loạt các giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác,… một sự kết hợp hết sức tinh tế, đồng điệu khiến cho người đọc cũng có thể cảm nhận được rõ nét khoảnh khắc giao mùa này.

Câu 3 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài thơ Sang thu có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện nội dung văn bản?

Trả lời: nhịp thơ 2/3, 3/2

Cách ngắt nhịp và gieo vần trong bài thơ Sang thu có tác dụng làm cho câu thơ có một sự kết hợp nhịp nhàng, đồng điệu, hơn hết tạo ra một cảm giác rất chân thật, dễ hình dung với đối với việc thể hiện nội dung văn bản.

Câu 4 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Theo em, chủ đề của bài thơ Sang thu là gì? Qua bài thơ này, tác giả muốn gửi thông điệp gì đến người đọc?

Trả lời:

Theo em, chủ đề của bài thơ Sang thu là khoảnh khắc giao mùa của thiên nhiên, đất trời.

Qua bài thơ này, tác giả muốn gửi thông điệp đến người đọc: Hãy thực sự hoà mình vào thiên nhiên bằng cách cảm nhận bằng cảm xúc, bằng các giác quan, hãy quan sát, lắng nghe mọi sự biến đổ của thiên nhiên, vạn vật.

Câu 5 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Nếu nhan đề Sang thu được sửa thành Thu hay Mùa thu thì có phù hợp với nội dung của bài thơ hay không? Vì sao?

Trả lời:

Không phù hợp bởi vì nhan đề “Thu” hay “Mùa thu” đều không thể nào thể hiện được thời khắc chính xác nhât, không lột tả được dụng ý mà nhà thơ muốn nói nên đó là sự chuyển biến, giao thoa giũa hạ và thu, cái thời khắc cự kì nhạy cảm, mơ hồ, mong manh chứ không phải là vạn vật thiên nhiên vào mùa thu.

Câu 6 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Đọc bài thơ Sang thu, em học được gì về cách quan sát, cảm nhận thiên nhiên của tác giả?

Trả lời:

Thông thường chúng ta thường dùng mắt ( thị giác) là giác quan đâù tiên để quan sát, đánh giá mọi thứ, sau đó là thính giác,… nhưng tác giả lại khác, ông dùng khứu giác để mở đầu cho thời khắc giao mùa “ Bỗng nhận ra hương ổi” trong một không gian bao trùm là hương ổi và sương sớm của mùa thu.

Câu 7 (trang 16 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Chọn một từ ngữ trong bài thơ mà em cho là hay nhất. Viết ít nhất một câu để giải thích cho sự lựa chọn của em.

Trả lời:

Từ ngữ trong bài thơ mà em cho là hay nhất đó chính là động “phả” bởi lẽ tác giả hoàn toàn có thể sử dụng động từ đồng nghĩa như “toả” nhưng không động từ “ phả “ lại mang đến một cảm giác hoàn toàn khác, nó chầm chậm, nhẹ nhàng hoà vào không khí, len lỏi khắp nơi.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Ông Một

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 18

Soạn bài Con chim chiền chiện

Soạn bài Làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ

Soạn bài Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc về một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ