Soạn bài Lời của cây - Ngắn nhất Chân trời sáng tạo

Soạn bài Lời của cây

Video giải ngữ văn lớp 7 Soạn bài Lời của cây

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Em đã bao giờ quan sát quá trình lớn lên của một cái cây, một bông hoa hay một con vật chưa? Điều đó gợi cho em suy nghĩ hoặc cảm xúc gì?

Trả lời:

- Em đã từng quan sát quá trình lớn lên của mộ cái cây/ bông hoa/ con vật rồi.

- Khi quan sát quá trình đó, em có suy nghĩ về sự kì diệu của sự trưởng thành và lớn lên của từng loài. Vạn vật đều có linh hồn riêng, có quá trình hình thành và phát triển. Và khi nhìn quá trình lớn lên đó, em thấy rất thích thú và mong chờ sự phát triển từng ngày của nó.

* Trải nghiệm cùng văn bản

1. Tưởng tượng: Em hình dung thế nào về hiện tượng nảy mầm qua hình ảnh “nhú lên giọt sữa”?

Hình ảnh “nhú lên giọt sữa” khiến em hình dung về sự hình thành của mầm non, mầm non đó đang nhô lên khỏi mặt đất, nó có sự biến đổi, phát triển và căng tràn sự sống giống như giọt sữa.

2. Theo dõi: Chú ý những động từ miêu tả quá trình lớn lên của hạt mầm ở các khổ thơ 2,3 và 4?

Những động từ miêu tả quá trình lớn lên của cây ở các khổ thơ 2,3 và 4 là:

+ Khổ 2: “Nhú lên”

+ Khổ 3: “nằm giữa”, “làm nôi”

+ Khổ 4:  “kiêng”, “mở mắt”

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính Lời của cây: 

Bài thơ nói về quá trình hình thành và phát triển của cây, thể hiện sự nâng niu, trân trọng sự sống ngay từ khi sự sống ấy mới là những mầm sống.

Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Năm khổ thơ đầu là lời của ai? Khổ thơ cuối là lời của ai? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?

Trả lời:

- Năm khổ thơ đầu là lời của tác giả.

→ Dựa vào chi tiết hạt mầm trong tay tác giả và các hoạt động “ghé tai, nghe” của tác giả khi hạt bắt đầu nảy mầm.

- Khổi cuối là lời của cây.

→ Dựa vào chi tiết cây nói: “cây chính là tôi”, đại từ nhân xưng “tôi” là lời giới thiệu của cây về sự xuất hiện của mình.

Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Tìm một số hình ảnh, từ ngữ đặc sắc mà tác giả đã sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây và thể hiện quá trình đó bằng sơ đồ.

Trả lời:

- Một số hình ảnh, từ ngữ được tác giả sử dụng trong bài thơ để miêu tả quá trình từ hạt thành cây là: nằm lặng thinh, nảy mầm, nhú lên giọt sữa, thì thầm, mầm mở mắt, đón tia nắng hồng, nở vài lá bé.

-  Qúa trình từ hạt thành cây: 

Câu 3 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Theo em, những dòng thơ như “Ghé tai nghe rõ”, “Nghe mầm mở mắt” thể hiện mối quan hệ như thế nào giữa hạt mầm và nhân vật đang “ghé tai nghe rõ”?

Trả lời:

Thể hiện mối quan hệ vô cùng gần gũi, giao cảm giữa thiên nhiên và nhà thơ, sự nâng niu và trân trọng sự sống.

Câu 4 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Tìm những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho những mầm cây. Hãy cho biết đó là tình cảm gì?

Trả lời:

- Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện tình cảm, cảm xúc mà tác giả dành cho nhưng mầm cây là: Hạt nằm lặng thinh, Ghé tai nghe rõ, Nghe bàn tay vỗ, Nghe tiếng ru hời, Nghe mầm mở mắt.

→ Đây là tình cảm nâng niu, yêu thương, trân trọng của tác giả đối với mầm cây.

Câu 5 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Xác định các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản. Nêu tác dụng của chúng.

Trả lời:

Các biện pháp tu từ chủ yếu được sử dụng trong văn bản là:

- Nhân hóa: hạt nằm lặng thinh, mầm đã thì thầm, mầm kiêng gió bấc, đón tia nắng hồng, bập bẹ.

→ Tác dụng: làm cho hạt mầm trở nên sinh động, có hồn; giúp nó trở nên gần gũi, thân thuộc. 

- Điệp từ “nghe” lặp lại 4 lần.

→ Tác dụng: nhấn mạnh mối quan hệ gắn bó, mật thiết giữa nhân vật tôi và hạt mầm.

Câu 6 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Nhận xét về cách gieo vần, ngắt nhịp trong bài thơ trên và cho biết vần và nhịp có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện “lời của cây”.

Trả lời:

- Cách gieo vần chân: mình - thinh; mầm - thầm; giông – hồng,...

- Cách ngắt nhịp 2/2 tạo nên nhịp điệu cho bài thơ.

→ Giúp liên kết các câu thơ, tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, thể hiện được giọng điệu tâm tình, thủ thỉ của cây,... góp phần vào việc thể hiện nội dung bài thơ và làm cho câu thơ dễ đi vào lòng người đọc.

Câu 7 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Xác định chủ đề và thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc.

Trả lời:

- Chủ đề: Tình yêu thương, sự nâng niu, trân trọng những mầm xanh thiên nhiên.

- Thông điệp: Hãy lắng nghe lời của cỏ cây loài vật để biết yêu thương, nâng đỡ sự sống ngay từ khi sự sống ấy mới là những mầm sống; mỗi con người, sự vật, dù là nhỏ bé, đều góp phần tạo nên sự sống như hạt mầm góp màu xanh cho đất trời.

Câu 8 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Hãy tưởng tượng mình là một cái cây, một bông hoa hoặc một con vật cưng trong nhà và viết khoảng năm câu thể hiện cảm xúc khi hoá thân vào chúng.

Trả lời:

Xin chào tất cả các bạn, các bạn nhìn thấy tôi có quen không? Tôi chính là cây bàng che bóng mát cho các bạn mỗi giờ ra chơi đây. Các bạn nhìn xem thân tôi thật to lớn, với những tán lá rộng, sum suê như những cánh tay khổng lồ bảo vệ mọi người khỏi những tia nắng chói chang, Tôi thấy rất vui vì mình làm được điều đó có ích cho mọi người. Mỗi ngày tôi đều được các bạn học sinh tưới cho những dòng nước mát lành, nó giúp tôi cao hơn từng ngày. Để không phụ công lao chăm sóc ấy tôi sẽ lớn thật nhanh hơn nữa để tán lá rộng thêm và tỏa bóng mát cho thật nhiều người. Làm một cây bàng là một điều thú bị và đáng để trải nghiệm.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Sang thu

Soạn bài Ông Một

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 18

Soạn bài Con chim chiền chiện

Soạn bài Làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ