Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 14 Tập 2 (Chân trời sáng tạo)

Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 10 trang 14 Tập 2

Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Chỉ ra và sửa lại lỗi về trật tự từ trong các câu sau:

a. Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á (AFF Cup) chỉ có duy nhất ở Việt Nam trên kênh VTC.

b. Tên trộm khai nhận đã thực hiện nhiều vụ trộm ở trụ sở công an.

c. Họ úp cái nón lên mặt, nằm xuống ngủ một giấc cho đến chiều. (Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)

d. Anh ấy đóng cửa lại, từ tốn nói lời chào tôi rồi đi vào nhà.

đ. Đây là bộ phim về ngày tận thế nổi tiếng của Mỹ.

e. Trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp kiên cường, nhândân ta đã thể hiện một sức sống mãnh liệt.

Trả lời:

Câu	Lỗi	Sửa lại
a	Lỗi thừa từ trong cụm “chỉ có duy nhất”	Bỏ từ “duy nhất”
b	Sắp xếp trật tự từ không hợp lí.	Ở trụ sở xông an, tên trộm khai nhận đã thực hiện nhiều vụ trộm.
c	Sắp xếp trật tự từ không hợp lí.	Họ nằm xuống, úp cái nón lên mặt, ngủ một giấc cho đến chiều
d	Sắp xếp trật tự từ không hợp lí.	Anh ấy từ tốn nói lời chào tôi rồi đi vào nhà, đóng cửa lại.
đ	Sắp xếp trật tự từ không hợp lí.	Đây là bộ phim nổi tiếng của Mỹ về ngày tận thế.
e	Sắp xếp trật tự từ không hợp lí	Trong cuộc đấu tranh kiên cường chống thực dân Pháp, nhân dân ta đã thể hiện một sức sống mãnh liệt.

Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn hãy tìm hai câu sai về trật tự từ trên một tờ báo và chữa lại cho đúng.

Trả lời:

- Hai câu sai về trật tự từ trên một tờ báo:

+ Hàng hóa bày bán tứ tung.

+ Hà Nội, trộm vặt hoành hành tràn lan.

- Sửa lỗi:

+ Hàng hóa bày bán tràn lan.

+ Hà Nội, trộm vặt hoành hành khắp nơi.

Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Đọc các câu sau:

a1. Chàng lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ, cúi mình nhìn ra phía ao. (Thạch Lam)

a2. Chàng cúi mình nhìn ra phía ao, lẳng lặng ngồi dậy, tì trên cửa sổ.

b1. Thanh lách cách cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào. (Thạch Lam)

b2. Thanh nhẹ nhàng bước vào, lách cách cửa gỗ để khép.

c1. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân xinh xắn của Nga, ngày nào, đi trên đó. (Thạch Lam)

c2. Gạch mát và phủ rêu khiến Thanh nhớ lại hai bàn chân của Nga xinh xắn, ngày nào, đi trên đó.

Câu a2, b2, c2 đã thay đổi trật tự từ so với câu a1, b1, c1. Việc thay đổi như vậy có phù hợp không? Vì sao?

Trả lời:

- Cặp câu a1 và a2: Trong câu a2 việc sắp xếp trật tự các hành động không hợp lí (không thể xếp “cúi mình nhìn ra phía ao” trước “lẳng lặng ngồi dậy”) khiến câu sai lô-gic.

- Cặp câu b1 và b2: Trong câu b2 việc sắp xếp các hành động không theo một trật tự họp lí khiến câu sai lô-gic. Do vậy, việc thay đổi trật tự từ như ở cầu b2 là không hợp.

- Cặp câu c1 và c2: “Xinh xắn” trong câu c1 được Thạch Lam dùng để bổ sung ý nghĩa cho “hai bàn chân”, tuy nhiên trong câu c2 từ ngữ này lại được sắp xếp theo cách bổ sung ý nghĩa cho “Nga”. Câu c1 trong VB Dưới bóng hoàng lan vốn được Thạch Lam sử dụng để miêu tả những cảm nhận của Thanh khi đi dạo trong vườn nhà, đặc biệt gọi nhớ những kí ức đẹp đẽ của Thanh về Nga. Do đó cách sắp xếp trật tự từ như trong câu c1 mới phù hợp với nội dung miêu tả. Còn cách sắp xếp trật tự từ như trong câu c2 lại khiến nội dung miêu tả cảm nhận của nhân vật Thanh mất đi vẻ kín đáo, ý nhị ban đầu. Vì vậy, cách thay đổi trật tự từ ấy không thể chấp nhận được.

Câu 4 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Nhận xét về việc sắp xếp trật tự các vế trong câu sau:

  Thanh bước lên thềm, đặt va li trên chiếc trường kỉ, rồi ngó đầu nhìn vào trong nhà: bóng tối dịu và man mát loáng qua những màu sắc rực rỡ chàng đem ở ngoài trời vào; Thanh chưa nhìn rõ thấy gì cả; một lát, quen bóng tối, chàng mới nhận thấy cảnh tượng gian nhà cũ không có gì thay đổi, cũng y nguyên như ngày chàng đi xưa. (Thạch Lam)

Trả lời:

- Câu văn có ba vế (được ngăn cách với nhau bằng dấu chấm phẩy), sắp xếp các hành động của nhân vật Thanh theo một trình tự hợp lí. Vì vậy, chúng ta không thể thay đổi trật tự giữa các vế trong câu.

Câu 5 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích nét độc đáo của các từ ngữ được sử dụng trong câu thơ:

Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm

                                                        (Quang Dũng)

Trả lời:

- Câu thơ “Dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm” có những nét độc đáo sau trong cách sử dụng từ ngữ:

+ Điệp từ “dốc” được đặt ở đầu hai vế gợi cảm giác những con đường dốc nối tiếp nhau.

+ Từ ngữ giàu chất tạo hình khúc khuỷu, thăm thẳm diễn tả sự hiểm trở và độ cao ngất trời của núi rừng Tây Bắc.

+ Từ láy thăm thẳm vốn được dùng chỉ độ sâu hay xa đến mức hút tầm mắt, nhìn không thấy đâu là cùng là tận. Từ “thăm thẳm” khi kết hợp với từ “dốc” gợi cảm giác dốc lên hoặc xuống sâu hun hút, không thể nhìn thấy đỉnh hay đáy, địa hình dốc dựng đứng.

Câu 6 (trang 15 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Đọc đoạn thơ thứ ba của bài thơ Tây Tiến và thực hiện các yêu cầu:

a. Chỉ ra hiệu quả của việc sử dụng các từ Hán Việt trong đoạn thơ.

b. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong cụm từ về đất và phân tích hiệu quả của biện pháp đó.

Trả lời:

a.

- Các từ Hán Việt được sử dụng trong đoạn thơ: oai hùm, biên giới, biên cương, viễn xứ, chiến trường, độc hành,...

- Hiệu quả của việc sử dụng từ Hán Việt trong đoạn thơ:  Đoạn thơ tuy có đề cập đến sự hi sinh, mất mát của những người lính Tây Tiến nhưng việc sử dụng những từ Hán Việt trong đoạn thơ với sắc thái trang trọng, thiêng liêng đã làm giảm đi phần nào ấn tượng hãi hùng về cái chết, đồng thời thể hiện thái độ thành kính, trân trọng đối với những người đã khuất.

b.

- Biện pháp tu từ được sử dụng trong cụm từ về đất: nói giảm nói tránh (về đất: ý nói đến cái chết).

- Tác dụng: Làm giảm nhẹ đi nỗi đau đớn, xót xa khi nói về sự hi sinh của những người lính Tây Tiến. Vĩnh viễn hoá sự hi sinh cao đẹp của những người lính Tây Tiến vì với họ chết không phải là hết mà là sự trở về với đất mẹ thân yêu thầm lặng, thanh thản như một chiến sĩ hoàn thành nhiệm vụ.

* Từ đọc đến viết

Đề bài: Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) kể về một kỉ niệm có ý nghĩa sâu sắc với bạn.

Bài viết tham khảo:

Thời áo trắng có lẽ là thời mà mỗi chúng ta có nhiều kỉ niệm nhất. Em cũng vậy! Giống như những ngày học khác, hôm đó em cũng ăn sáng và đến trường như mọi khi. Khi tiếng trống vang lên báo hiệu giờ truy bài, bụng em bắt đầu ram ran. Truy bài xong thì bụng đau quằn quại, nhanh chóng các bạn báo cô giáo chủ nhiệm, cô nhanh chân chạy xuống hỏi han và đưa ra phương án: cho em về nhà theo dõi. Nhưng đặc biệt hơn là cô sẽ trở em về. Trên đường về, cô không ngừng hỏi han xem em có làm sao không. Khi về đến nhà, cô kể lại cho bố mẹ và dặn bố mẹ theo dõi em cẩn thận, có gì báo lại cho cô. Hành động nhỏ của cô nhưng khiến em nhớ mãi. Em sẽ không bao giờ quên- người cô ân cần, chu đáo và nhiệt tình!

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 4

Soạn bài Chiếc lá đầu tiên

Soạn bài Tây Tiến

Soạn bài Dưới bóng hoàng lan

Soạn bài Nắng mới

Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình

Soạn bài Giới thiệu, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học

Soạn bài Nghe và nắm bắt quan điểm của người nói; Nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó

Soạn bài Ôn tập trang 28