Soạn bài Tây Tiến trang 8 (Chân trời sáng tạo)

Soạn bài Tây Tiến

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 8 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn biết gì về vùng đất Tây Bắc và những người lính trong cuộc kháng chiến chống Pháp? Hãy chia sẻ với mọi người.

Trả lời:

- Hiểu biết của em về vùng đất Tây Bắc là : Tây Bắc là vùng đất kỳ lạ và hấp dẫn, bởi không chỉ có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, đời sống văn hóa các dân tộc rất đặc sắc, mà trong chiến tranh giải phóng dân tộc, con người, vùng đất này đã có nhiều đóng góp to lớn, góp phần quan trọng vào chiến thắng của đất nước, nhiều tên người, tên núi, tên sông đã đi vào thi ca, nhạc, họa như một huyền thoại. Trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày nay, vùng đất ấy từ nghèo khó đang có những bước chuyển mình, vươn lên cùng đất nước…Vùng đất Tây Bắc nổi tiếng với sự kiện lịch sử: chiến dịch Điện Biên Phủ

* Đọc văn bản

1.  Tưởng tượng: Từ láy “chơi vơi” giúp bạn cảm nhận như thế nào về nỗi nhớ của nhà thơ?

Trả lời:      

- Từ láy “chơi vơi” gợi ra một nỗi lưng chừng, khắc khoải, không cụ thể rõ ràng.

2.  Tưởng tượng: Đoạn thơ này giúp bạn hình dung như thế nào về hình ảnh thiên nhiên rừng núi?

Trả lời:      

- Đoạn thơ giúp em hình dung về thiên nhiên núi rừng: hiểm trở, hoang dã nhưng cũng hết sức nên thơ và gần gũi.

3. Suy luận: Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh người lính được miêu tả trong đoạn thơ? Qua đó, tác giả đã thể hiện tình cảm gì đối với người lính Tây Tiến?

Trả lời:

 - Hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên:

+ Người lính hết sức khó khăn, khổ cực vì phải chống chọi với bệnh tật, với chiến tranh: không mọc tóc, xanh màu lá dữ oai hùm.

+ Người lính dũng cảm phi thường, ý chí kiên cường: chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

+ Người lính yêu đời mộng mơ: mơ Hà Nội dáng kiều thơm,...

- Tình cảm của tác giả: sự đồng cảm, thương yêu ngưỡng mộ và nhớ ơn đối với công lao của những người lính.

* Sau khi đọc

Nội dung chính văn bản Tây Tiến: hình tượng người lính Tây Tiến trên cái nền thiên nhiên núi rừng miền Tây hùng vĩ, dữ dội và mĩ lệ. Hình tượng người lính Tây Tiến mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm chất bi tráng.

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Xác định bố cục bài thơ và nội dung chính của từng đoạn. Từ đó, chỉ ra mạch cảm xúc của bài thơ.

Trả lời:

- Bố cục bài thơ:

+ Phần 1 (Khổ 1, 14 câu đầu): Hình ảnh những cuộc hành quân gian khổ giữa thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội nhưng cũng đầy thơ mộng, trữ tình.

+ Phần 2 (khổ 2, 8 câu tiếp): Những kỉ niệm đẹp của đêm liên hoan đậm tình quân dân và vẻ đẹp thơ mộng, huyền ảo của Tây Bắc

+ Phần 3 (khổ 3, 8 câu tiếp): Hình ảnh người lính Tây Tiến với vẻ đẹp bi tráng và lãng mạn

+ Phần 4 (khổ cuối): Lời thề Tây Tiến

- Mạch cảm xúc của bài thơ: Toàn bộ bài thơ là nỗi nhớ da diết khôn nguôi của nhà thơ Quang Dũng về đồng đội, về những năm tháng chiến đấu gắn bó cùng đoàn quân Tây Tiến phát triển qua từng đoạn thơ: 

→Đoạn 1: Nhớ về những chặng đường hành quân giữa khung cảnh thiên nhiên miền Tây hùng vĩ, dữ dội, nên thơ.

→ Đoạn 2: Nhớ về những kỉ niệm của đêm liên hoan văn nghệ thắm tình quân dân và hình ảnh huyền ảo, thơ mộng của thiên nhiên.

→ Đoạn 3: Nỗi nhớ về những kí ức về người lính Tây Tiến với vẻ đẹp lãng mạn, hào hoa, bi tráng. Kết thúc bài thơ, nỗi nhớ kết lại sâu lắng ở lời thề mãi mãi gắn bó với những ngày tháng đã qua.

Câu 2 (trang 9 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Liệt kê các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả và nêu tác dụng của chúng. Xác định chủ thể trữ tình và cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Trả lời:

- Các dòng thơ trực tiếp bộc lộ tình cảm, cảm xúc của tác giả:

+ Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi.

+ Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói.

+ Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

- Tác dụng: Thể hiện trực tiếp tình cảm nhớ nhung da diết của tác giả, khẳng định cảm xúc bao trùm bài thơ là nỗi nhớ về binh đoàn Tây Tiến, tác động trực tiếp đến tình cảm của người đọc.

- Chủ thể trữ tình: là nhà thơ Quang Dũng, tuy nhiên, đây là kiểu chủ thể trữ tình ẩn

- Cảm hứng chủ đạo: Ngợi ca vẻ đẹp bi tráng, lãng mạn của người lính trong đoàn quân Tây Tiến.

Câu 3 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích bức tranh thiên nhiên và hình ảnh đoàn quân Tây Tiến trong đoạn 1. Chỉ ra một số nét đặc sắc trong cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần, nhịp của đoạn thơ.

Trả lời:

- Hình ảnh thiên nhiên: Thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội, khắc nghiệt nhưng mĩ lệ, trữ tình, huyền ảo (sương lấp, hoa về, đêm hơi, dốc, cồn mây, mưa xa khơi, thác gầm thét, cọp trêu người, dốc lên khúc khuỷu, heo hút cồn mây,...)

- Hình ảnh con người: hiện lên qua hoài niệm, vừa đậm chất hiện thực vừa mang vẻ đẹp lãng mạn, bi tráng “đoàn quân mỏi, Anh bạn dãi dầu không bước nữa! Gục lên sóng mũ bỏ quên đời”; tâm hồn mang vẻ đẹp lãng mạn, đậm khí phách hào hùng (Hoa về trong đêm hơi, Heo hút cồn mây súng ngửi trời , mùa em)…

- Nét đặc sắc trong việc sử dụng hình ảnh, từ ngữ, vần nhịp:

+ Hệ thống từ ngữ giàu chất tạo hình (khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút)

+ Cách sử dụng từ ngữ độc đáo (dùng từ thăm thẳm vốn chỉ độ sâu để tả độ cao, cặp từ trái nghĩa lên – xuống)

+ Một số biện pháp tu từ (điệp từ dốc, điệp ngữ ngàn thước, đảo ngữ heo hút, phép nhân hoá thác gầm thét, cọp trêu người,...)

+ Cách phối hợp thanh điệu độc đáo (có những câu thơ sử dụng nhiều thanh trắc kết hợp với những câu thơ toàn thanh bằng qua cách gieo vần: có những dòng thơ nhiều thanh trắc phối hợp với dòng thơ toàn thanh bằng,...).

Câu 4 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Phân tích vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3. Vẻ đẹp của người lính trong đoạn này có gì khác so với đoạn 2?

Trả lời:

- Vẻ đẹp của hình ảnh người lính Tây Tiến trong đoạn 3: được khắc hoạ qua những phương diện như: vẻ bề ngoài, tâm hồn, lí tưởng sống: “không mọc tóc”

“quân xanh màu lá”, “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”… Đó là bức chân dung người lính với vẻ đẹp lãng mạn và bi tráng.

- Điểm khác biệt giữa vẻ đẹp của người lính trong đoạn 3 so với đoạn 2:

Câu 5 (trang 10 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bài thơ Tây Tiến giúp bạn hiểu thêm những gì về:

a. Hình ảnh anh bộ đội và con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp?

b. Vai trò, ý nghĩa của kí ức và kỉ niệm trong đời sống tinh thần của con người cũng như trong sáng tác thơ ca?

Trả lời:

a. Bài thơ Tây Tiến giúp em hiểu thêm về cuộc sống chiến đấu gian khổ, đầy hi sinh, mất mát của họ, hiểu thêm về tâm hồn, lớc mơ, lí tưởng của họ trong cuộc kháng chiến, lí giải được phần nào sức mạnh tinh thần của con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân xâm lược,...

b.

- Những kí ức và kỉ niệm có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là một vùng kí ức sâu đậm, đẹp đẽ, thiêng liêng của hồn thơ Quang Dũng nói riêng và con người nói chung. Từ đó có thể nhận thấy kí ức là động lực, là điểm tựa cho hiện tại, là cảm xúc trong sáng tác thơ ca.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 4

Soạn bài Chiếc lá đầu tiên

Soạn bài Dưới bóng hoàng lan

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 14

Soạn bài Nắng mới

Soạn bài Viết văn bản nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm trữ tình

Soạn bài Giới thiệu, đánh giá nội dung và nghệ thuật của một tác phẩm văn học

Soạn bài Nghe và nắm bắt quan điểm của người nói; Nhận xét, đánh giá về ý kiến, quan điểm đó

Soạn bài Ôn tập trang 28