Các dạng bài tập Hóa học lớp 11 Học kì 2

Các dạng bài tập Hóa học lớp 11 Học kì 2

Các dạng bài tập Hiđrocacbon no

Trắc nghiệm lý thuyết Hóa 11 Chương 5 Hiđrocacbon no

Bài tập tổng hợp về Xicloankan và cách giải

Phản ứng đốt cháy ankan và cách giải bài tập

Phản ứng tách ankan và cách giải bài tập

Phản ứng thế của ankan và cách giải bài tập

Các dạng bài tập Hiđrocacbon không no

Trắc nghiệm lý thuyết Hóa 11 Chương 6 Hiđrocacbon không no

Bài tập trọng tâm Ankin và cách giải

Dạng 1: Bài tập về phản ứng cộng Ankin và cách giải

Dạng 2: Bài tập về phản ứng thế bởi ion kim loại của các Ankin và cách giải

Dạng 3: Bài tập về phản ứng oxi hóa Ankin và cách giải

Bài tập trọng tâm về Anken và cách giải

Dạng 1: Bài tập về phản ứng cộng của Anken và cách giải

Dạng 2: Bài tập về phản ứng trùng hợp Anken và cách giải

Dạng 3: Bài tập về phản ứng oxi hóa Anken và cách giải

Bài tập trọng tâm về Ankanđien và cách giải

Các dạng bài tập Hiđrocacbon thơm. Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên. Hệ thống hóa về hiđrocacbon

Trắc nghiệm lý thuyết Hóa 11 Chương 7 Hidrocacbon thơm

Bài tập trọng tâm Hidrocacbon thơm và cách giải

Dạng 1: Bài tập về phản ứng thế, phản ứng cộng của các hiđrocacbon thơm và cách giải

Dạng 2: Bài tập về phản ứng oxi hóa của các hiđrocacbon thơm và cách giải

Các dạng toán về Hidrocacbon thơm và cách giải

Phương pháp tăng giảm số mol trong giải toán hiđrocacbon và cách giải

Bảo toàn mol pi trong giải toán hiđrocacbon và cách giải

Bảo toàn khối lượng, bảo toàn nguyên tố trong giải toán hiđrocacbon và cách giải

Bài tập phân biệt các hidrocacbon và cách giải

Bài tập đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon và cách giải

Bài tập cộng H2, Br2 vào các hidrocacbon không no, mạch hở và cách giải

Các dạng bài tập Dẫn xuất halogen - Ancol - Phenol

Trắc nghiệm lý thuyết Hóa 11 Chương 8 Dẫn xuất halogen, Ancol, Phenol

Bài tập trọng tâm về Ancol và cách giải

Dạng 1: Bài tập xác định công thức phân tử và cách giải

Dạng 2: Bài tập về phản ứng thế ancol và cách giải

Dạng 3: Bài tập về phản ứng tách nước của ancol và cách giải

Dạng 4: Bài tập về phản ứng oxi hóa không hoàn toàn và cách giải

Dạng 5: Bài tập phản ứng cháy của ancol và cách giải

Bài tập trọng tâm về Phenol và cách giải

Các dạng bài tập Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic

Trắc nghiệm lý thuyết Hóa 11 Chương 9 Anđehit Xeton Axit cacboxylic

Bài tập trọng tâm về Andehit và cách giải

Dạng 1: Bài tập xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo, gọi tên anđehit và cách giải – Hóa học lớp 11

Dạng 2: Bài tập về phản ứng cộng của anđehit và cách giải

Dạng 3: Bài tập về phản ứng tráng gương của anđehit và cách giải

Dạng 4: Bài tập về phản ứng oxi hóa của anđehit và cách giải

Bài tập trọng tâm về Axit cacboxylic và cách giải

Bài tập về phản ứng este hóa và cách giải

Bài tập về tính axit của axit cacboxylic và cách giải

Bài tập xác định công thức phân tử, công thức cấu tạo, gọi tên axit cacboxylic và cách giải

Bài tập hỗn hợp Ancol, Anđehit, Axit cacboxylic và cách giải

Điều chế các dẫn xuất hiđrocacbon và cách giải

Bài tập tổng hợp về Xicloankan và cách giải – Hóa học lớp 11

Câu 1: C₄H₈ có bao nhiêu đồng phân cấu tạo xicloankan?

A. 1.

B_. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải:

C₄H₈ có 2 đồng phân cấu tạo xicloankan là

Đáp án B

Câu 2: Dẫn hỗn hợp khí A gồm propan và xiclopropan đi vào dung dịch brom sẽ quan sát được hiện tượng nào sau đây?

A. Màu của dung dịch nhạt dần và không có khí thoát ra.

B. Màu của dung dịch nhạt dần và có khí thoát ra.

C. Màu của dung dịch mất hẳn, không có khí thoát ra.

D. Màu dung dịch không đổi.

Hướng dẫn giải:

C₃H₆ + Br₂ $\to$ C₃H₆Br₂ (nhạt màu dung dịch brom), khí thoát ra là C₃H₈.

Đáp án B

Câu 3: (A) là chất nào trong phản ứng sau đây?

A + Br₂ $\to$ Br-CH₂-CH₂-CH₂-Br

A. propan.

B. 1-brompropan.

C. xiclopropan.

D. A và B đều đúng.

Hướng dẫn giải:

Xicloankan có phản ứng cộng mở vòng còn ankan không có phản ứng cộng. Nên A là xiclopropan.

Đáp án C

Câu 4: Nhận định nào sau đây là đúng?

A. Xicloankan chỉ có khả năng tham gia phản ứng cộng mở vòng.

B. Xicloankan chỉ có khả năng tham gia phản ứng thế.

C. Mọi xicloankan đều có khả năng tham gia phản ứng thế và phản ứng cộng.

D. Một số xicloankan có khả năng tham gia phản ứng cộng mở vòng.

Hướng dẫn giải:

Một số xicloankan vòng nhỏ có khả năng tham gia phản ứng cộng mở vòng.

Đáp án D

Câu 5: Xicloankan đơn vòng X có tỉ khối so với nitơ bằng 2,0. Công thức của xicloankan X là

A. C₃H₆.

B. C₄H₈.

C. C₅H₁₀.

D. C₆H₁₂.

Hướng dẫn giải:

M_X = 2.28 = 56

Gọi công thức tổng quát của xicloankan là C_nH_2n (n>3)

Suy ra: 12n + 2n = 56n = 4

Vậy X là C₄H₈.

Đáp án B

Câu 6: C₅H₁₀ có bao nhiêu đồng phân xicloankan?

A. 2.

B. 3.

C. 4.

D. 5.

Hướng dẫn giải:

Có 5 đồng phân

Đáp án D

Câu 7: Oxi hóa hoàn toàn 2,24 lít khí xicloankan X ở đktc thu được 17,6 gam khí CO₂. Biết X làm mất màu dung dịch brom. Vậy X là

A. xiclopropan.

B. xiclobutan.

C. metylxiclobutan.

D. metylxiclopropan.

Hướng dẫn giải:

Gọi công thức tổng quát của xicloankan là C_nH_2n (n > 3)

$n_{C{O}_2}=0,4mol;n_X=0,1mol$

Ta có: n = 0,4 : 0,1 = 4

X có khả năng làm mất màu dung dịch brom. Suy ra X là metylxiclopropan.

Đáp án D

Câu 8: Cho những chất sau: propan, xiclopropan, butan,metylxiclopropan và xiclopentan. Những chất nào có khả năng làm mất màu nước brom ở điều kiện thường?

A. propan, xiclopropan và butan.

B. xiclopropan và butan.

C. butan, xiclopentan và metylxiclopropan.

D. xiclopropan và metylxiclopropan.

Hướng dẫn giải:

Ankan không làm mất màu brom ở đk thường nên loại propan, butan.

Xicloankan vòng lớn không làm mất màu brom nên loại xiclopentan

Vậy metylxiclopropan và xiclopropan làm mất màu brom

Đáp án D

Câu 9: Hỗn hợp X gồm một ankan và 1 xicloankan. Dẫn m gam X qua bình đựng nước brom dư thấy khối lượng bình tăng 4,2 gam. Đốt cháy hoàn toàn m gam B thu được 11,2 lít CO₂ (đktc) và 10,8 gam H₂O. Thành phần % khối lượng ankan trong B là

A. 29,28%.

B. 34,36%.

C. 41,67%.

D. 52,81%.

Hướng dẫn giải:

Khối lượng bình brom tăng là khối lượng của xicloankan: m_xicloankan = 4,2 gam

 $n_{H_{2}O}$= 10,8 : 18 = 0,6 mol; $n_{C{O}_2}$= 11,2 : 22,4 = 0,5 mol

m_B = m_C + m_H = 0,5.12 + 0,6.2 = 7,2 gam

⇒ m_ankan = 7,2 – 4,2 = 3 gam

⇒ %(m)_ankan = $\frac{3}{7,2}.100\%$= 41,67%

Đáp án C

Câu 10: Chất khí A là một xicloankan. Khi đốt cháy 672 ml A (ở đktc) ta thấy khối lượng CO₂ tạo thành nhiều hơn khối lượng nước sinh ra là 3,12 gam. Công thức của chất khí A là

A. C₃H₆.

B. C₄H₈.

C. C₅H₁₀.

D. C₆H₁₂.

Hướng dẫn giải:

n_A = 0,03 mol

Công thức tổng quát của xicloankan là C_nH_2n (n > 3)

Khi đốt cháy xicloankan cho số mol CO₂ và số mol H₂O bằng nhau

Gọi số mol CO₂ và số mol H₂O là x mol

Ta có: 44x-18x = 3,12 a=0,12 mol

Phương trình phản ứng:

$C_n{H}_{3n}+\frac{3n}{2}{O}_2\to nC{O}_2+n{H}_{2}O$

0,03                      0,12

Suy ra n= 0,12 : 0,03 = 4

Vậy công thức của A là C₄H₈.

Đáp án B

Câu 11: Hai xicloankan A và B đều có tỉ khối hơi so với metan bằng 5,25. Khi tham gia phản ứng thế clo (as, tỉ lệ mol 1:1), A cho 4 sản phẩm thế còn N cho 1 sản phẩm thế. Tên gọi của các xicloankan B và A là

A. metyl xiclopentan và đimetyl xiclobutan.

B. xiclohexan và metyl xiclopentan.

C. xiclohexan và n- propyl xiclopropan.

D. cả A, B và C đều đúng.

Hướng dẫn giải:

M_A = M_B = 5,25.16 = 84

Gọi công thức tổng quát của xicloankan là C_nH_2n (n>3)

Suy ra: 12n + 2n = 84 n = 6

Suy ra cả A,B đều có công thức là C₆H₁₂.

Do B cho duy nhất 1 sản phẩm thế nên B là xiclohexan

A cho 4 sản phẩm thế nên A là metyl xiclopentan.

Đáp án B

Câu 12: Đốt cháy hoàn toàn 7g hợp chất A thu được 11,2 lít khí CO₂ (đktc) và 9 gam H₂O. Khi cho A tham gia phản ứng clo hóa thì chỉ thu được 1 dẫn xuất monoclo duy nhất. Công thức của A là gì? Biết A có tỉ khối so với nitơ là 2,5.

A. C₃H₆.

B. C₄H₈.

C. C₅H₁₀.

D. C₆H₁₂.

Hướng dẫn giải:

$n_A=\frac{7}{2,5.28}=0,1mol$

$n_{C{O}_2}=0,5mol;n_{H_{2}O}=0,5mol$

Gọi CT của A là C_xH_y

Ta có: x = 0,5 : 0,1 = 5  và y = 1: 0,1 = 10

Suy ra A là C₅H₁₀.

Đáp án C

Câu 13: Xicloankan A phản ứng với Cl₂ ánh sáng thu được dẫn xuất monoclo B (trong đó clo chiếm 34% về khối lượng). Biết B có 4 đồng phân. Tên gọi của hợp chất A là:

A. Metylxiclopropan.        

B. 1,2-đimetylxiclopropan.

C. Metylxiclobutan.        

D. Xiclobutan.

Hướng dẫn giải:

Gọi công thức của A là C_nH_2n

Phương trình phản ứng:

$C_n{H}_{2n}+C{l}_2\to C_n{H}_{2n-1}Cl+HCl$

$\%Cl=\frac{35,5}{14n-1+35,5}.100\%=34\%\Rightarrow n=5$

A là C₅H₁₀. Do B có 4 đồng phân nên A là Metylxiclobutan 

Đáp án C   

Câu 14: Khi cho metylxiclopentan tác dụng với clo (có chiếu sáng hoặc đun nóng) có thể thu được mấy dẫn xuất monoclo

A. 3.

B. 4.

C. 5.

D. 6

Hướng dẫn giải:

Các vị trí có thể tham gia thế clo được biểu diễn như sau:

Đáp án B

Câu 15: Hỗn hợp khí A chứa một ankan và một monoxicloankan. Tỉ khối của A đối với hiđro là 25,8. Đốt cháy hoàn toàn 2,58 gam A rồi hấp thụ hết sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)₂ dư, thu được 18 gam kết tủa. Công thức của monoxicloankan trong hỗn hợp A là

A. C₃H₆.

B. C₄H₈.

C. C₅H₁₀.

D. C₆H₁₂.

Hướng dẫn giải:

$n_{C{O}_2}=0,18mol;n_A=2,58:51,6=0,05mol$

m_H = 2,58 – 0,18.12 = 0,42 gam $\Rightarrow n_H=0,42mol\Rightarrow n_{H_{2}O}=0,21mol$

Ta có: n_ankan = 0,21 – 0,18 = 0,03 mol và n_xicloankan = 0,02 mol

Gọi công thức của ankan và xicloankan là C_nH_2n+2 và C_mH_2m

Ta có: 0,02n + 0,03m = 0,18.

Biện luận suy ra được n = 3 và m = 4

Vậy xicloankan là C₄H₈

Đáp án B

Câu 16: Xicloankan X trong điều kiện thích hợp có thể tác dụng với dung dịch brom để tạo dẫn xuất Y. Biết Y chứa 74,07 %Br và X không chứa quá 8 nguyên tử cacbon. Vậy X là

A. C₃H₆.

B. C₄H₈.

C. C₅H₁₀.

D. C₆H₁₂.

Hướng dẫn giải:

- Nếu X tham gia phản ứng thế thì ta có sơ đồ:

$C_n{H}_{2n}\stackrel{+B{r}_2}{\to }{C}_n{H}_{2n-x}B{r}_x$

Suy ra: $\%Br=\frac{80x}{14n+79x}=0,7407\Rightarrow 14n=29x$

Không phù hợp với điều kiện X không chứa quá 8 nguyên tử cacbon

- Nếu X tham gia phản ứng cộng ta có sơ đồ:

$C_n{H}_{2n}\stackrel{+B{r}_2}{\to }{C}_n{H}_{2n}B{r}_2$

Suy ra: $\%Br=\frac{80.2}{14n+160}=0,7407\Rightarrow n=4$

X là C₄H₈.

Đáp án B

Câu 17: Khi cho m gam hiđrocacbon no, mạch vòng A tác dụng với clo (chiếu sáng) thu được 9,48 gam một dẫn xuất clo duy nhất B. Để trung hòa khí HCl sinh ra cần vừa đủ 80 ml dung dịch NaOH 1M. Biết hiệu suất clo hóa là 80%. Giá trị của m là

A. 6,72.

B. 7,14.

C. 8,4.

D. 10.

Hướng dẫn giải:

$C_n{H}_{2n}+C{l}_2\to C_n{H}_{2n-1}Cl+HCl$                           

                           0,08           0,08  mol

Ta có:

$\begin{array}{l}{M}_B=\frac{9,48}{0,08}=118,5=14n+34,5\\ \Rightarrow n=6\end{array}$

Do hiệu suất phản ứng là 80% nên m = $\frac{0,08.100}{80}.84=8,4g$

Đáp án C

Câu 18: Hiđrocacbon X có công thức là C₆H₁₂ không làm mất màu dung dịch brom, khi tác dụng với brom tạo được một dẫn xuất monobrom duy nhất. Vậy X là

A. 1,2,3- trimetylclopropan.

B. 1,2- đimetylbutan.

C. metylpentan.

D. xiclohexan.

Hướng dẫn giải:

Xiclohexan khi tác dụng với brom cho 1 dẫn xuất duy nhất.

Đáp án D

Dạng 1: Bài tập về phản ứng cộng Ankin và cách giải – Hóa học lớp 11

A.  Phương pháp giải

- Công thức tổng quát của ankin là C_nH_2n-2 $(n\ge 2)$.

- Cộng H₂

+ Khi có mặt Ni hoặc Pt làm xúc tác, ankin + H₂ tạo ra anken, sau đó tạo ankan.

Ví dụ:

$\begin{array}{l}CH\equiv CH+H_2\stackrel{Ni,t^o}{\to }C{H}_2=C{H}_2\\ C{H}_2=C{H}_2+H_2\stackrel{Ni,t^o}{\to }C{H}_3-C{H}_3\end{array}$

+ Với xúc tác Pd/PbCO₃ hoặc Pd/ BaSO₄ phản ứng dừng lại tạo anken.

$C_n{H}_{2n-2}+H_2\stackrel{Pd/PbC{O}_3}{\to }{C}_n{H}_{2n}$

- Cộng Halogen

Phương trình tổng quát:

$\begin{array}{l}{C}_n{H}_{2n-2}+X_2\to C_n{H}_{2n-2}{X}_2\\ C_n{H}_{2n-2}{X}_2+X_2\to C_n{H}_{2n-2}{X}_4\end{array}$

- Cộng HX: tuân theo qui tắc Mac-cốp-nhi-cốp.

+ Qui tắc Mac-cốp-nhi-cốp: Trong phản ứng cộng HX vào liên kết đổi, nguyên tử H (hay phần mang điện dương) chủ yếu cộng vào nguyên tử cacbon bậc thấp hơn (có nhiều H hơn), còn nguyên tử hay nhóm nguyên tử X (phần mang điện âm) cộng vào nguyên tử cacbon bậc cao hơn (có ít H hơn).

+ Ví dụ: $C{H}_3-C\equiv CH\stackrel{HCl}{\to }C{H}_3-C\left(Cl\right)=C{H}_2\stackrel{HCl}{\to }C{H}_3-C{\left(Cl\right)}_2-C{H}_3$

- Phương pháp giải:

+ Tính theo phương trình hoặc áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố và bảo toàn khối lượng.

+ Khi cộng H₂ thì khối lượng hỗn hợp khí trước và sau phản ứng không đổi:

m_trước = m_sau

+ Khi cộng H₂ thì độ giảm số mol khí là số mol H₂ phản ứng:

n_{khí giảm} = n_trước – n_sau = n_{hidro phản ứng}

+ Với bài toán ankin cộng H₂, sau đó lại cộng brom, sử dụng bảo toàn số mol liên kết pi: $n_{\pi }=n_{H_2}+n_{B{r}_2}$

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Cho 3,12 gam ankin X phản ứng với 0,1 mol H₂ (xúc tác Pd/PbCO₃, $t^o$ ), thu được hỗn hợp Y chỉ có hai hiđrocacbon. Công thức phân tử của X là

A. C₂H₂

B. C₅H₈

C. C₄H₆

D. C₃H₄

Hướng dẫn giải

Gọi công thức phân tử ankin X: $C_n{H}_{2n-2} \left(n\ge 2\right)$

$\begin{array}{l}{C}_n{H}_{2n-2} + H_2 \stackrel{Pb/PbC{O}_3 , t^0}{\to } C_n{H}_{2n}\\ 0,1 \leftarrow 0,1 \left(mol\right) \end{array}$

Sau phản ứng thu được 2 hidrocacbon $\to$ ankin X dư

$\to n_X >0,1 \to M_X < \frac{3,12}{0,1}=31,2\to$ankin X là C₂H₂

Đáp án A

Ví dụ 2: Một hỗn hợp khí M gồm ankin X và H₂ có tỉ khối hơi so với CH₄ là 0,6. Nung nóng hỗn hợp M với bột Ni để phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp khí N có tỉ khối hơi so với CH₄ là 1,0. Ankin X là

A. axetilen.

B. metylaxetilen.

C. etylaxetilen.

D. propylaxetilen.

Hướng dẫn giải

Ta có $d_{\raisebox{1ex}{$N$}\!\left/ \!\raisebox{-1ex}{$C{H}_4$}\right.}=1\to M_N=16$  H₂ dư.

Gọi $\left\{\begin{array}{c}{n}_{C_n{H}_{2n-2}} :xmol\\ n_{H_2}:ymol\end{array}\right.$

$\begin{array}{l}{d}_{\raisebox{1ex}{$M$}\!\left/ \!\raisebox{-1ex}{$C{H}_4$}\right.}=0,6\to M_M=9,6\\ \to \frac{(14n+2)x+2y}{x+y}=9,6\left(1\right)\end{array}$

Vì phản ứng xảy ra hoàn toàn  hỗn hợp N gồm C_nH_{2n + 2}: x mol và H₂ dư (y - 2x) mol.

$\to \frac{(14n+2)x+2(y-2x)}{x+(y-2x)}=16\left(2\right)$

Từ (1) và (2)  y = 4x $\to$ n = 3

 CH≡C-CH₃ $\to$ metylaxetilen

Đáp án B

Ví dụ 3: Cho hỗn hợp X gồm 0,1 mol C₂H₄, 0,2 mol C₂H₂ và 0,7 mol H₂. Nung X trong bình kín có xúc tác là Ni, sau một thời gian thu được 0,8 mol hỗn hợp Y. Biết Y phản ứng vừa đủ với 100ml dung dịch Br₂ có nồng độ a mol/lít. Giá trị của a là

A. 3

B. 2,5

C. 2

D. 5

Hướng dẫn giải

n_hhX = 0,1 + 0,2 + 0,7 = 1 (mol)

1 mol hỗn hợp X (C₂H₄; C₂H₂; H₂) $\to$ 0,8 mol hỗn hợpY (C₂H₆; H₂ dư, C₂H₂ dư, C₂H₄ dư)

n_giảm = $n_{H_{2}pu} =n_X –n_Y =1–0,8=0,2\left(mol\right)$

Khi cho Y phản ứng với dung dịch Br₂ chỉ có C₂H­₂ dư, C₂H₄ dư phản ứng

$\to n_{B{r}_{2}pu} =n_{C_2{H}_4}+2n_{C_2{H}_2} -n_{H_{2}pu} =0,1+2.0,2-0,2=0,3mol$

$\to a=\frac{0,3}{0,1}=3$  (M)

Đáp án A

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Hỗn hợp khí X gồm 0,3 mol H₂ và 0,1 mol vinylaxetilen. Nung X một thời gian với xúc tác Ni thu được hỗn hợp khí Y có tỉ khối so với không khí là 1. Tính số mol H₂ phản ứng?

A. 2,24 lít

B. 4,48 lít

C. 10,08 lít

D. 5,04 lít

Hướng dẫn giải:

Theo bài:

Bảo toàn khối lượng:  m_Y = m_X = 0,3.2 + 0,1.52 = 5,8g

$n_Y=\frac{m_Y}{M_Y}=\frac{5,8}{29}=0,2mol$

$\begin{array}{l}{n}_{H_2 pu}= (0,3+0,1)–0,2=0,2\text{ (}mol)\\ \to V_{H_2} =0,2.22,4=4,48l\end{array}$

Đáp án B

Câu 2: Cho 2,24 lít (đktc) hỗn hợp X gồm C₂H₄ và C₂H₂ lội chậm qua bình đựng dung dịch Br₂ dư thấy khối lượng bình tăng thêm 2,7 gam. Thành phần phần trăm thể tích của C₂H₂ có trong hỗn hợp X là

A. 40%

B. 50%

C. 60%

D. 75%

Hướng dẫn giải

$n_X=\frac{2,24}{22,4}=0,1mol$

Gọi số mol của C₂H₄ và C₂H₂ lần lượt là x và y mol

$\to$ x + y = 0,1 (1)

$\begin{array}{l}{C}_2{H}_4+B{r}_2\to C_2{H}_{4}B{r}_2\\ x \to x x \left(mol\right)\\ C_2{H}_2+2B{r}_2\to C_2{H}_{2}B{r}_4\\ y \to 2y y \left(mol\right) \end{array}$

Ta có khối lượng bình tăng bằng khối lượng hỗn hợp khí X $\to$ 28x + 26y = 2,7 (2)

Từ (1) và (2) $\to$ x = y = 0,05

Phần trăm thể tích bằng phần trăm số mol khí.

$\begin{array}{l}\to \%V_{C_2{H}_4}=\frac{0,05}{0,1}.100\%=50\%\\ \%V_{C_2{H}_2}=100\%-50\%=50\%\end{array}$

Đáp án B

Câu 3: Cho m gam propin tác dụng với H₂ dư (Ni, $t^o$) thu được (m + 8) gam sản phẩm hữu cơ Y. Giá trị của m là:

A. 80 gam

B. 40 gam

C. 160 gam

D. 120 gam

Hướng dẫn giải

$m_{H_2}=8\left(g\right)$  $\Rightarrow n_{H_2}=4mol$

$\begin{array}{l}{C}_3{\text{H}}_4+\text{ 2}{H}_2\stackrel{Ni,t^o}{\to }{C}_3{H}_8\\ 2 \leftarrow 4 \left(mol\right) \\ \to m=2.40=80g \end{array}$

Đáp án A

Câu 4: Đun nóng hỗn hợp khí gồm 0,06 mol C₂H₂ và 0,04 mol H₂ với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp khí Y. Dẫn toàn bộ hỗn hợp Y lội từ từ qua bình đựng dung dịch brom (dư) thì còn lại 0,448 lít hỗn hợp khí Z (ở đktc) có tỉ khối so với O₂ là 0,5. Khối lượng bình dung dịch brom tăng là

A. 1,20 gam

B. 1,04 gam

C. 1,64 gam

D. 1,32 gam

Hướng dẫn giải

Gọi m gam là khối lượng bình dung dịch brom tăng.

Bảo toàn khối lượng ta có: $m_{C_2{H}_2 }+m_{H_2 }=m_Y =m_Z +m$

$\to$ 0,06.26 + 0,04.2 = 0,02.0,5.32 + m

$\to$ m = 1,32 gam

Đáp án D

Câu 5: Khi cho brom phản ứng hoàn toàn 0,3 mol hỗn hợp gồm một ankin và một anken cần vừa đủ 0,4 mol Br₂. Thành phần phần trăm về số mol của ankin trong hỗn hợp là:

A. 75%                

B. 25%            

C. 33,33%                 

D. 66,67%

Hướng dẫn giải

Gọi $\left\{\begin{array}{c}n{ }_{anken }=amol\\ n{ }_{ankin }=bmol\end{array}\to \right.a+b=0,3 \left(1\right)$

Ta có: $n_{B{r}_2} =n_{anken } +2.n_{ankin }$

$\to$ a + 2b = 0,4  (2)

Từ (1) và (2) $\to$  a = 0,2 mol;   b = 0,1 mol          

% n _ankin = 0,1.100/0.3 = 33,33%   

Đáp án C

Câu 6: Hỗn hợp X gồm một hiđrocacbon (khí) và H₂, với $d_{\raisebox{1ex}{$X$}\!\left/ \!\raisebox{-1ex}{$H_2$}\right.} =6,7$. Cho hỗn hợp đi qua Ni nung nóng, sau khi phản ứng xảy ra hoàn toàn thu được hỗn hợp Y có $d_{\raisebox{1ex}{$Y$}\!\left/ \!\raisebox{-1ex}{$H_2$}\right.} =16,75$. Công thức phân tử của hiđrocacbon trong X là

A. C₃H₄.

B. C₃H₆.

C. C₄H₈.

D. C₄H₆.

Hướng dẫn giải

Bảo toàn khối lượng: m_X = m_Y
$\to \frac{n_X}{n_Y}=\frac{M_Y}{M_X}=\frac{16,75.2}{6,7.2}=\frac{5}{2}$

Giả sử n_hhX = 5 mol; n_hhY = 2 mol.

Ta có $n_{H_{2}pu} =n_{hhX} -n_{hhY} =5-2=3mol>n_{hhY}$

$\to$ hiđrocacbon là C_nH_{2n – 2}  có số mol bằng $\frac{1}{2}{n}_{H_{2}pu}$

$\to$ ban đầu có C_nH_{2n - 2} 1,5 mol và H₂ 3,5 mol.

$\to$ n = 3 $\to$ C₃H₄

Đáp án A

Câu 7: Một hỗn hợp X gồm một anken và một ankin. Cho 0,1 mol hỗn hợp X vào nước brom dư thấy có 0,16 mol Br₂ đã tham gia phản ứng. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp X thu được 0,28 mol CO₂. Vậy 2 chất trong hỗn hợp X là

A. C₂H₄ và C₃H₄

B. C₄H₈ và C₂H₂

C. C₃H₆ và C₂H₂

D. C₃H₆ và C₃H₄

Hướng dẫn giải

$\begin{array}{l}X\left\{\begin{array}{c}{C}_n{H}_{2n}:amol\\ C_m{H}_{2m-2} :bmol\end{array}\right.\\ \to \left\{\begin{array}{c}a+b=0,1\\ a+2b=0,16\end{array}\iff \left\{\begin{array}{c}a=0,04\\ b=0,06\end{array}\right.\right.\end{array}$

0,1 mol X + O₂ $\to$0,28 mol CO₂

Bảo toàn C ta có: 0,04n + 0,06m = 0,28 $\to$ 2n + 3m = 14.

Ta thấy n = 4; m = 2 là giá trị thỏa mãn $\to$ X là C₄H₈ và C₂H₂

Đáp án B

Câu 8: Dẫn 2,24 lít hỗn hợp gồm etilen, propilen, propen, các buten và axetilen (ở đktc) qua dung dịch brom dư thì thấy khối lượng brom trong bình giảm 19,2 gam. Lượng CaC₂ cần dùng để điều chế được lượng axetilen có trong hỗn hợp trên là

A. 6,4 gam

B. 3,2 gam

C. 2,56 gam

D. 1,28 gam

Hướng dẫn giải

$n_{B{r}_2}=0,12mol;n_{hh}=0,1mol$

Anken + Br₂ $\to$ Sp

Ankin + 2Br₂ $\to$ Sp

$\to$ n_axetilen = $n_{B{r}_2}-n_{hh}$ = 0,12 - 0,1 = 0,02 mol

$\begin{array}{l}Ca{C}_2+2H_{2}O\to C_2{H}_2+Ca{\left(OH\right)}_2\\ 0,02 \leftarrow 0,02 \left(mol\right)\\ m=0,02.64=1,28gam\end{array}$

Đáp án D

Câu 9: Hỗn hợp X gồm C₂H₂ và H₂ (có tỉ lệ mol tương ứng là 1 : 2). Đun nóng 10,08 lít (đktc) hỗn hợp X với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp khí Y. Dẫn hỗn hợp Y qua dung dịch nước brom dư, thấy bình brom tăng 3 gam và còn lại V lít (đktc) hỗn hợp khí Z không bị hấp thụ. Tỉ khối của Z so với heli bằng 5/3. Giá trị của V là

A. 13,44 lít

B. 4,48 lít

C. 10,08 lít

D. 5,04 lít

Hướng dẫn giải

$\begin{array}{l}{n}_{\uparrow }=\frac{10,08}{22,4}=0,45\left(mol\right)\\ \to \left\{\begin{array}{c}{n}_{C_2{H}_2}=0,15mol\\ n_{H_2} =0,3mol\end{array}\right.\end{array}$

Ta có m_X = m_Y = m_{bình tăng} + m_Z

$\to$ 0,15. 26 + 0,3. 2 = 3 + m_Z  m_Z = 1,5 gam
$\to n_Z = \frac{1,5}{\frac{5}{3}.4}=0,225mol$

$\to$ V= 5,04 lít.

Đáp án D

Câu 10: Cho 28,2 gam hỗn hợp X gồm 3 ankin đồng đẳng kế tiếp qua một lượng dư H₂ ($t^o$, Ni) để phản ứng xảy ra hoàn toàn. Sau phản ứng thể tích thể tích khí H₂ giảm 26,88 lít (đktc). Công thức phân tử của 3 ankin là

A. C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆.                 

B. C₄H₆, C₅H₈, C₆H₁₀.

C. C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈.

D. Cả A và C đều đúng

Hướng dẫn giải

Ta có: số mol khí giảm = số mol H₂ tham gia phản ứng = 1,2 mol

$\to$ tổng số mol hỗn hợp = $\frac{1,2}{2}$= 0,6

$\begin{array}{l}\to \overline{M} =\frac{28,2}{0,6}=47\\ \to 14n-2=47\to n=3,5\end{array}$

$\to$Hỗn hợp có thể là C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆ hoặc C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈

Đáp án D

Dạng 1: Bài tập xác định công thức phân tử và cách giải – Hóa học lớp 11

A. Phương pháp giải

- Từ công thức đơn giản hoặc công thức thực nghiệm, ta suy luận dựa vào công thức tổng quát của ancol (no đơn chức, không no đơn chức, đa chức…)

- Công thức tổng quát: C_nH_2n+2-2k-z(OH)_z 

                             Trong đó: k = số liên kết $\mathrm{\pi }$ + số vòng

                                              n, z là các số tự nhiên; z ≤ n)

- Phương pháp: Tính theo phương trình hoặc áp dụng định luật bảo toàn khối lượng.

- Một số cách gọi tên ancol:

        + Tên gốc – chức: “Ancol” + tên gốc hiđrocacbon + “ic”

               Ví dụ: CH₃CH₂OH là ancol etylic

        + Tên thay thế: Tên hiđrocacbon mạch chính + số chỉ vị trí nhóm OH + “ol”

               Ví dụ: CH₃CH₂OH là etanol

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Công thức nào đúng với tên gọi tương ứng?

A. ancol sec-butylic: (CH₃)₂CH-CH₂OH

B. ancol iso-amylic: (CH₃)₂CHCH₂CH₂CH₂OH

C. ancol etylic: CH₃OH

D. ancol anlylic: CH₂=CHCH₂OH

Đáp án D

Ví dụ 2: Cho Na phản ứng hoàn toàn với 18,8 gam hỗn hợp 2 ancol no, đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng sinh ra 5,6 lít khí H₂ (đktc). Công thức phân tử của 2 ancol đó là:

A. CH₃OH, C₂H₅OH

B. C₂H₅OH, C₃H₇OH

C. C₄H₉OH, C₆H₁₁OH    

D. C₃H₇OH, C₄H₉OH

Hướng dẫn giải

$\begin{array}{l}{n}_{H_2}=\frac{5,6}{22,4}=0,25\left(mol\right)\\ \to n_{ancol}=2.n_{H_2}=0,25.2=0,5\left(mol\right)\\ \to \overline{M}=\frac{18,8}{0,5}=37,2\end{array}$

Hai ancol là CH₃OH, C₂H₅OH

Đáp án A

Ví dụ 3: Cho 6 gam một ancol đơn chức, mạch hở tác dụng Na vừa đủ thu được 1,12 lít khí H₂ (đktc). Số công thức cấu tạo có thể có của X là

A. 4.

B. 3.

C. 1.

D. 2.

Hướng dẫn giải

$\begin{array}{l}{n}_{H_2} =\frac{1,12}{22,4}\text{= }0,05mol\\ ROH+Na\to RONa+\frac{1}{2}{H}_2\\ 0,1 \leftarrow 0,05\left(mol\right)\\ \to M_{ancol} =\frac{6}{0,1}=60g/mol\\ \to R+17=60\\ \to R=43\left(-C_3{H}_7\right)\end{array}$

Các công thức cấu tạo thỏa mãn là:

CH₃-CH₂-CH₂-OH

CH₃-CH(OH)-CH₃

Đáp án D

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Xác định tên theo IUPAC của rượu sau: (CH₃)₂CH – CH₂ – CH(OH) – CH₃

A. 4 – metylpentan-2-ol        

B. 4,4 – dimetylbutan-2-ol

C. 1,3 – dimetylbutan-1-ol        

D. 2,4 – dimetylbutan-4-ol

Đáp án A

Câu 2: Công thức cấu tạo đúng của 2,2- đimetylbutan-1-ol là:

A. (CH₃)₃C-CH₂-CH₂-OH

B. CH₃-CH₂-C(CH₃)₂-CH₂-OH

C. CH₃-CH(CH₃)-CH(CH₃)-CH₂-OH

D. CH₃-CH(CH₃)-CH(CH₃)-CH₂-OH

Đáp án B

Câu 3: Cho 15,6 gam hỗn hợp hai ancol (rượu) đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng hết với 9,2 gam Na, thu được 24,5 gam chất rắn. Hai ancol đó là (cho H = 1, C = 12, O = 16, Na = 23)

A. C₃H₅OH và C₄H₇OH.  

B. C₂H₅OH và C₃H₇OH. 

C. C₃H₇OH và C₄H₉OH.             

D. CH₃OH và C₂H₅OH

Hướng dẫn giải

Gọi công thức chung của hai ancol là ROH

$ROH+Na\to RONa+\frac{1}{2}{H}_2$

Theo bảo toàn khối lượng ta có: $m_{ancol}+m_{Na}=m_m+m_{H_2}$

$\begin{array}{l}\to m_{H_2}=15,6+9,2-24,5=0,3gam\\ \to n_{H_2}=\frac{0,3}{2}=0,15mol\end{array}$

Ta có: $n_{ancol}=2.n_{H_2}=0,3mol$

$\to M_{ancol}=\frac{15,6}{0,3}=52g/mol\to M_R=52-17=35$

→ Công thức của hai ancol là C₂H₅OH và C₃H₇OH

Đáp án B

Câu 4: Cho 13,8 gam ancol A tác dụng với Na dư giải phóng 5,04 lít H₂ ở đktc, biết M_A < 100. Vậy A có công thức cấu tạo thu gọn là:

A. CH₃OH.

B. C₂H₅OH.

C. C₃H₆(OH)₂.

D. C₃H₅(OH)₃.

Hướng dẫn giải

$n_{H_2} =\frac{5,04}{22,4}=0,225mol$

Giả sử A có công thức R(OH)_n

$\begin{array}{l}R{\left(OH\right)}_n +nNa\to R{\left(ONa\right)}_n +\frac{n}{2}{H}_2\\ \frac{0,45}{n} \leftarrow 0,225\left(mol\right)\end{array}$

$\begin{array}{l}M{ }_{ancol }=\frac{13,8}{\frac{0,45}{n}}=\frac{92n}{3}\\ Mà{ }_{MA }<100\to \frac{92n}{3}<100\to n<3,26\end{array}$

+ n = 1  M _ancol = 92/3 (loại)

+ n = 2  M _ancol = 184/3 (loại)

+ n = 3  M _ancol = 92 Ancol là C₃H₅(OH)₃

Đáp án D

Câu 5: X là một ancol no, mạch hở. Đốt cháy hoàn toàn 0,05 mol X cần 5,6 gam oxi, thu được hơi nước và 6,6 gam CO₂. Công thức của X là:

A. C₂H₄(OH)₂

B. C₃H₇OH

C. C₃H₅(OH)₃

D. C₃H₆(OH)₂

Hướng dẫn giải

Gọi công thức phân tử của ancol no, mạch hở là C_nH_2n+2O_x (x ≤ n)

$C_n{H}_{2n+2}{O}_x +\frac{3n+1-x}{2} O_2 \stackrel{t^0}{\to }\text{ n}C{O}_2 +\left(n+1\right)H_{2}O$

Từ phương trình ta có:

$\begin{array}{l}{n}_{C{O}_2} =0,05.n=0,15\to n=3\\ n_{O_2} =0,05. \frac{3n+1-x}{2}=0,175\to x=3\end{array}$

Vậy công thức phân tử của ancol no, mạch hở X là C₃H₈O₃, có công thức cấu tạo là C₃H₅(OH)₃.

Đáp án C

Câu 6: Ancol X mạch hở có số nguyên tử cacbon bằng số nhóm chức. Cho 9,3 gam ancol X tác dụng với Na dư thu được 3,36 lít khí. Công thức cấu tạo thu gọn của X là

A. HOCH₂CH(OH)CH₂OH.

B. C₂H₅OH.

C. CH₃OH.

D. HOCH₂CH₂OH.

Hướng dẫn giải

$n_{H_2} =0,15 \to n_{O{H}^{-}} =0,3 \to n_C =0,3$ ( vì số C bằng số nhóm chức)

⇒ m_H = m_X – m_O – m_C = 9,3 – 0,3 .16 - 0,3.12 = 0,9

⇒ C : H : O = $n_C:n_H:n_O$ = 1 : 3 : 1

⇒ X là C₂H₆O₂

Đáp án D

Câu 7: Đốt cháy hoàn toàn 1,52 gam một ancol X thu được 1,344 lít CO₂ (đktc) và 1,44 gam nước. X có công thức phân tử là

A. C₃H₇OH

B. C₃H₆(OH)₂  

C. C₂H₄(OH)₂ 

D. C₃H₅(OH)₃

Hướng dẫn giải

$\begin{array}{l}\begin{array}{l}{n}_{C{O}_2}=\frac{1,344}{22,4}=0,06\left(mol\right)\\ n_{H_{2}O}=\frac{1,44}{18}=0,08\left(mol\right)\end{array}\\ n_{H_{2}O} >n_{C{O}_2} \to Xlàancolno:C_n{H}_{2n+2}{O}_x\\ \begin{array}{l}{n}_X =n_{H_{2}O} –n_{C{O}_2} =0,02 \\ \to M_X =\frac{1,52}{0,02}=76=14n+2+16x \\ \to x=2,n=3\end{array}\end{array}$

→ Công thức phân tử của X là C₃H₈O₂

Đáp án B

Câu 8: Đun nóng một rượu (ancol) đơn chức X với dung dịch H₂SO₄ đặc trong điều kiện nhiệt độ thích hợp sinh ra chất hữu cơ Y, tỉ khối hơi của X so với Y là 1,6428. Công thức phân tử của X là:

A. C₄H₈O.  

B. CH₄O.

C. C₂H₆O.

D. C₃H₈O

Hướng dẫn giải

Ta có d_X/Y= 1,6428 → M_X = 1,6428.M_Y 

→ X là ancol no, đơn chức còn Y là anken.

Gọi công thức của ancol đơn chức X là $C_n{H}_{2n+1}OH\left(n\ge 2\right)$

$C_n{H}_{2n+1}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4}{\to }{C}_n{H}_{2n}+H_{2}O$

$M_X=1,6428.M_Y \to 14n+2+16=1,6428.14n\to n=2$

→ Công thức của X là C₂H₆O

Đáp án C

Câu 9: Thực hiện phản ứng tách nước một ancol no đơn chức X với H₂SO₄ đặc ở nhiệt độ thích hợp, thu được chất hữu cơ Y. Tỉ khối hơi của Y so với X là 1,4375. Công thức của X là

A. C₃H₇OH.

B. C₂H₅OH.

C. C₄H₉OH.

D. CH₃OH.

Hướng dẫn giải

Đun m₁ gam X với H₂SO₄ đặc → m₂ gam chất hữu cơ Y; d_Y/X = 1,4375

$d_{\raisebox{1ex}{$Y$}\!\left/ \!\raisebox{-1ex}{$X$}\right. }>1\to Ylàete.$

$2ROH \stackrel{H_{2}S{O}_4,{140}^{o}C}{\to }{R}_{2}O+H_{2}O$

$\frac{2R+16}{R+17}=1,4375\to R=15$

X là CH₃OH

Đáp án D

Câu 10: Cho bột CuO đốt nóng dư vào bình đựng 81,282g ancol A no, mạch thẳng. Lượng chất rắn sau phản ứng tác dung dịch HNO₃ loãng dư thu được 39,1552 lít khí NO duy nhất (đktc). Công thức cấu tạo của A là

A. C₃H₆(OH)₂

B. CH₃(CH₂)₂OH

C. C₂H₅OH

D. C₂H₄(OH)₂

Hướng dẫn giải

$n_{NO}=\frac{39,1552}{22,4}=1,748\left(mol\right)$

Bảo toàn electron, ta có: → 2. n_Cu = 3.n_NO

→ n_Cu = 2,622 mol

Gọi ancol: C_nH_2n+2O_x

$n_{ancol}=2,622:x\to M_{ancol}=\frac{81,282}{\frac{2,622}{x}}=31x$

→ x = 2 → M = 62 → C₂H₄(OH)₂

Đáp án D

Bài tập về phản ứng este hóa và cách giải – Hóa học lớp 11

A. Lý thuyết và phương pháp giải:

- Phản ứng giữa ancol và axit tạo thành este và nước được gọi là phản ứng este hóa. Đặc điểm của phản ứng este hóa là thuận nghịch và cần có H₂SO₄ đặc làm chất xúc tác.

- Thường gặp là phản ứng giữa axit đơn chức và ancol đơn chức, phương trình tổng quát:

$R\text{COO}H+R^{\text{'}}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }R\text{COO}{R}^{\text{'}}+H_{2}O$

Ví dụ:

$C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

+ Nếu n_RCOOH  >  n_R’OH  thì ancol là chất hết; axit là chất dư.

+ Nếu n_RCOOH  < n_R’OH  thì axit là chất hết; ancol là chất dư.

- Bài toán thường gặp là tính hiệu suất của phản ứng este hóa:

 Áp dụng công thức:$H=\frac{m_{\text{es}teTT}}{m_{\text{es}teLT}}.100\%$

Trong đó: 

+ m_{este TT}: khối lượng este thu được theo thực tế.

+ m_{este LT}: khối lượng este thu được theo lý thuyết.

B. Ví dụ minh họa:

Ví dụ 1: Cho 12 gam axit axetic tác dụng với 9,2 gam rượu etylic đun nóng và có mặt H₂SO₄ đặc làm xúc tác (hiệu suất 100%) khối lượng etyl axetat là 

A. 8,8g                

B. 88 g          

C. 17,6 g    

D. 176 g

Hướng dẫn giải:

              $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Ban đầu        0,2          0,2                                                             mol

→ m_este = 0,2.88 = 17,6 g

Đáp án C

Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và axit CH₃COOH (tỉ lệ mol 1:1). Lấy 5,3 gam hỗn hợp X tác dụng với 5,75 gam C₂H₅OH (có xúc tác H₂SO₄ đặc) thu được m gam hỗn hợp este (hiệu suất của các phản ứng este hoá đều bằng 80%). Giá trị của m là:

A. 10,12

B. 6,48

C. 8,10

D. 16,20

Hướng dẫn giải

n_HCOOH = $n_{C{H}_{3}COOH}$ = 0,05 mol

 $n_{C_2{H}_{5}OH}$= 0,125 mol ⇒ Ancol dư

Vậy hỗn hợp este gồm:

$n_{HCOO{C}_2{H}_5}=n_{C{H}_{3}COO{C}_2{H}_5}=0,05.80\%=0,04mol$

⇒ m = 6,48 gam

Đáp án B

Ví dụ 3: Cho 150 gam axit axetic tác dụng với 161 gam ancol etylic có H₂SO₄ đặc làm xúc tác. Khi phản ứng xảy ra xong thì có 60% lượng axit chuyển thành este. Khối lượng este thu được sau khi phản ứng kết thúc là: 

A. 132 gam                

B. 230 gam             

C. 235 gam          

D. 240 gam

Hướng dẫn giải:

                 $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$   

Ban đầu              2,5              3,5                                                         mol

Phản ứng            2,5               2,5                                2,5                   mol

Do hiệu suất là 60% nên số mol este là 2,5.60% = 1,5 mol

Khối lượng của este là 1,5.88= 132 g

Đáp án A

C. Luyện tập

Câu 1: Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam etanol (có H₂SO₄ đặc làm xúc tác), thu được 11gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là

A. 44%.

B. 55%.

C. 62,5%.

D. 75 %.

Hướng dẫn giải:

                     $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Ban đầu              0,2              0,3                                                         mol

Phản ứng            0,2               0,2                                0,2                   mol

Khối lượng của este theo lý thuyết là 0,2.88= 17,6 g

Hiệu suất của phản ứng este hóa là: $\frac{11}{17,6}.100\%=62,5\%$

Đáp án C

Câu 2: Đun nóng 30 gam axit axetic với lượng dư ancol etylic (xúc tác H₂SO₄ đặc), thu được 26,4 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là

A. 40%.

B. 50%.

C. 60%.

D. 70%.

Hướng dẫn giải:

$C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

0,5                                $\to$                      0,5                     mol

Khối lượng của este theo lý thuyết là 0,5.88 = 44 g

Hiệu suất của phản ứng este hóa là: $\frac{26,4}{44}.100\%=60\%$

Đáp án C

Câu 3: Trộn 300ml dung dịch axit axetic 1M và 50 ml ancol etylic 46º (d = 0,8g/ml) có thêm một ít H₂SO₄ đặc vào một bình cầu và đun nóng bình cầu một thời gian, sau đó chưng cất thu được 18,48 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hoá là:

A. 65%        

B. 70%        

C. 85%       

 D. 90%

Hướng dẫn giải:

n_axit = 0,3 mol; n_ancol = $\frac{\mathrm{50.46.0},8}{100.46}=0,4mol$

              $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$ 

Ban đầu:          0,3             0,4                                                            mol

Phản ứng:        0,3             0,3                            0,3                           mol

Khối lượng este theo lý thuyết là 0,3.88 = 26,4 gam

Hiệu suất phản ứng là: $H=\frac{18,48.100\%}{26,4}=70\%$

Đáp án B

Câu 4: Khi thực hiện phản ứng este hóa 1 mol CH₃COOH và 1 mol C₂H₅OH, lượng este lớn nhất thu được là $\frac{2}{3}$mol. Để đạt hiệu suất cực đại 90% (tính theo axit khi tiến hành este hóa 1 mol CH₃COOH cần số mol C₂H₅OH là bao nhiêu? Biết các phản ứng este hóa thực hiện ở cùng nhiệt độ).

A. 0,342.

B. 0,456.

C. 2,412.

D. 2,925.

Hướng dẫn giải:

                    $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$  

Ban đầu:              1 mol           1 mol

Phản ứng:             $\frac{2}{3}$                  $\frac{2}{3}$                     $\frac{2}{3}$                     $\frac{2}{3}$          

Sau phản ứng:       $\frac{1}{3}$                  $\frac{1}{3}$                     $\frac{2}{3}$                    $\frac{2}{3}$

=> $K_C=\frac{\frac{2}{3}.\frac{2}{3}}{\frac{1}{3}.\frac{1}{3}}=4$

Hiệu suất đạt cực đại H = 90% => $n_{C{H}_{3}COOH}$_{phản ứng} = 1.90% = 0,9 mol

Gọi số mol C₂H₅OH cần dùng = x mol

                       $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Ban đầu:              1 mol            x mol

Phản ứng:            0,9       →     0,9            →        0,9          →       0,9

Sau phản ứng:     0,1                x – 0,9                  0,9                     0,9

Vì 2 phản ứng thực hiện ở cùng nhiệt độ => K_C không đổi

=> $K_C=\frac{0,9.0,9}{0,1.(x-0,9)}=4$ => x = 2,925 mol

Đáp án D

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp ancol đơn chức X và Y thuộc cùng 1 dãy đồng đẳng, người ta thu được 35,84 lít CO₂ (ở đktc) và 37,8 gam H₂O. Nếu cho m gam hỗn hợp trên tác dụng với 24,0 gam axit axetic (hiệu suất là 50%). Khối lượng este thu được là

A. 20 gam.

B. 20,96 gam.

C. 26 gam.

D. 26,4 gam.

Hướng dẫn giải:

$n_{C{O}_2}=1,6mol;n_{H_{2}O}=2,1mol;n_{C{H}_3\text{COO}H}=0,4mol$

Gọi CTTQ của 2 ancol là ROH.

n_ancol = 2,1 – 1,6 = 0,5 mol

Suy ra m_ancol = m_C + m_H + m_O = 12.1,6 + 2,1.2 + 0,5.16 = 31,4 gam

M_ancol = 31,4 : 0,5 = 62,8 $\Rightarrow R=45,8$

Phương trình phản ứng:

                 $C{H}_3\text{COO}H+ROH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}R+H_{2}O$

Ban đầu:       0,4             0,5                                                   mol

Phản ứng:     0,4             0,4                             0,4                 mol

Do hiệu suất phản ứng là 50% nên n_este = 0,4.0,5 = 0,2 mol

m_este = 0,2. (15 + 44 + 45,8) = 20,96 gam

Đáp án B

Câu 6: Đun nóng 6 gam axit axetic với 6 gam ancol etylic (xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng), hiệu suất của phản ứng este hóa là 60%. Khối lượng este là

A. 4,4 g

B. 4,6 g

C. 5,2 g

D. 5,28 g

Hướng dẫn giải:

  $n_{C{H}_3\text{COO}H}=0,1mol;n_{C_2{H}_{5}OH}=0,13mol$

              $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Ban đầu:    0,1                    0,13                                                       mol

Phản ứng:  0,1                     0,1                      0,1                             mol

m_{este lý thuyết} = 0,1.88 = 8,8 gam

Do hiệu suất của phản ứng là 60% nên m_{este thực tế} = 5,28g

Đáp án D

Câu 7: Cho hỗn hợp X gồm ancol metylic và hai axit cacboxylic (no, đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng) tác dụng hết với Na, giải phóng 6,72 lít khí H₂ (đktc). Nếu đun nóng hỗn hợp X (có xúc tác H₂SO₄ đặc) thì các chất trong hỗn hợp phản ứng vừa đủ với nhau tạo thành 25 gam hỗn hợp este (hiệu suất của phản ứng este hóa đều bằng 100%). Hai axit trong hỗn hợp X là

A. HCOOH và CH₃COOH.

B. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

C. C₂H₅COOH và C₃H₇COOH.

D. C₃H₇COOH và C₄H₉COOH.

Hướng dẫn giải:

Gọi 2 axit có công thức chung là RCOOH.

Khi tham gia phản ứng với Na ta có:

n_ancol + n_axit = 2n_hiđro = 2.0,3 = 0,6 mol

Vì các chất trong hỗn hợp phản ứng vừa đủ với nhau và hiệu suất của phản ứng 100% nên n_axit = n_ancol = n_este = 0,3 mol

Suy ra M_este = (R + 12 + 32 + 15). 0,3 = 25  R = 24,333

Hai 2 axit là CH₃COOH và C₂H₅COOH.

Đáp án B

Câu 8: Chia a gam axit axetic thành 2 phần bằng nhau: 

-Phần 1: Trung hòa vừa đủ bởi 0,5 lít dung dịch NaOH 0,4 M

-Phần 2: Thực hiện phản ứng este hóa với ancol etylic dư thu được m gam este (giả sử hiệu suất phản ứng là 100%)

Vậy m có giá trị là: 

A. 16,7 gam                                      

B. 17,6 gam

C. 16,8 gam                                       

D. 18,6 gam

Hướng dẫn giải:

$n_{NaOH}=n_{C{H}_{3}COOH}=0,02mol$

$C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Mà hiệu suất là 100% nên n_este = $n_{NaOH}=n_{C{H}_{3}COOH}=0,02mol$

m_este = 0,02.88=17,6 g

Đáp án B

Câu 9: Khi đun nóng 25,8 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic có H₂SO₄ đặc làm xúc tác thu được 14,08 gam este. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp đó thu được 23,4g H₂O. Tìm thành phần trăm mỗi chất trong hỗn hợp đầu và hiệu suất của phản ứng este hoá.

A. 53,5% C₂H₅OH; 46,5% CH₃COOH và H = 80%

B. 55,3% C₂H₅OH; 44,7% CH₃COOH và H = 80%

C. 60,0% C₂H₅OH; 40,0% CH₃COOH và H = 75%

D. 45,0% C₂H₅OH; 55,0% CH₃COOH và H = 60%

Hướng dẫn giải:

$n_{H_{2}O}$= 1,3 mol

Đặt a, b là số mol C₂H₅OH và CH₃COOH

⇒ 46a + 60b = 25,8 (1)

và $n_{H_{2}O}$ = 3a + 2b = 1,3 (2)

Từ (1) và (2) ⇒ a = 0,3mol và b = 0,2 mol

$\begin{array}{l}\%m_{C_2{H}_{5}OH}=\frac{0,3.46}{25,8}.100\%=53,49\%\\ \Rightarrow \%m_{C{H}_3\text{COOH}}=100\%-53,49\%=46,51\%\end{array}$

$n_{C{H}_3\text{CO}O{C}_2{H}_5}$= 0,16 mol

⇒ H = $\frac{0,16}{0,2}.100\%$ = 80%

Đáp án A

Câu 10: Cho 20,5 gam hỗn hợp ancol etylic và axit axetic tác dụng với kali dư thu được 4,48 lít H₂ (đktc). Nếu cho hỗn hợp đó thực hiện phản ứng este hóa thì khối lượng este thu được là bao nhiêu? Biết H = 100%.

A. 10 gam        

B. 12 gam    

C. 13,2 gam     

D. 14,2 gam

Hướng dẫn giải:

Gọi số mol của ancol và axit lần lượt là x, y mol

$C_2{H}_{5}OH+K\to C_2{H}_{5}OK+\frac{1}{2}{H}_2$

  x                                0,5x   mol

$C{H}_{3}COOH+K\to C{H}_{3}COOK+\frac{1}{2}{H}_2$

y                                           0,5y   mol

Ta có hệ phương trình:

$\left\{\begin{array}{c}0,5x+0,5y=0,2\\ 46x+60y=20,5\end{array}\Rightarrow \left\{\begin{array}{c}x=0,25\\ y=0,15\end{array}\right.\right.$

Phản ứng este hóa:

               $C{H}_3\text{COO}H+C_2{H}_{5}OH\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^o}{\rightleftarrows }C{H}_3\text{COO}{C}_2{H}_5+H_{2}O$

Ban đầu       0,15      0,25   mol

Phản ứng      0,15      0,15                      0,15   mol

Khối lượng este là 0,15.88= 13,2g.

Đáp án C