Lý thuyết Địa lí 12 Bài 11 (mới 2024 + Bài Tập): Thiên nhiên phân hoá đa dạng

Lý thuyết Địa lí 12 Bài 11: Thiên nhiên phân hoá đa dạng

Bài giảng Địa lí 12 Bài 11: Thiên nhiên phân hoá đa dạng

1. Thiên nhiên phân hóa theo Bắc – Nam

- Từ Bắc vào Nam, nhiệt độ gia tăng do góc nhập xạ tăng và do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc làm giảm nhiệt độ miền Bắc vào mùa đông.

- Sự khác nhau về nền nhiệt, biên độ nhiệt làm khí hậu và thiên nhiên nước ta có sự khác nhau giữa Bắc và Nam (ranh giới là dãy núi Bạch Mã).

Dãy núi Bạch Mã

a) Phần lãnh thổ phía Bắc

- Vị trí: Từ dãy Bạch Mã trở ra.

- Thiên nhiên: Đặc trưng cho khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh.

- Khí hậu: Nhiệt độ trung bình năm trên 20⁰C. Do ảnh hưởng của gió mùa Đông Bắc, nên miền Bắc có mùa đông với 2-3 tháng lạnh (t⁰ < 18⁰C) thể hiện rõ ở đồng bằng Bắc Bộ và trung du phía Bắc.

- Cảnh quan: Đới rừng nhiệt đới gió mùa.

- Sinh Vật: Thành phần thực vật, động vật nhiệt đới chiếm ưu thế, ngoài ra còn có các loài cây cận nhiệt (dẻ, re) và các loài cây ôn đới (sa mu, pơ mu), các loài thú có lông dầy như: gấu, chồn,... Ở vùng đồng bằng vào mùa đông trồng được cả các loài rau ôn đới.

BIỂU ĐỒ NHIỆT ĐỘ VÀ LƯỢNG MƯA CỦA HÀ NỘI VÀ TP. HỒ CHÍ MINH

b) Phần lãnh thổ phía Nam

- Vị trí: Từ dãy Bạch Mã trở vào.

- Thiên nhiên: Thiên nhiên mang sắc thái của vùng khí hậu cận xích đạo gió mùa.

- Khí hậu: Nền nhiệt thiên về khí hậu xích đạo, quanh năm nóng, nhiệt độ trung bình năm trên 25⁰C và không có tháng nào dưới 20⁰C.

- Cảnh quan: Đới rừng cận xích đạo gió mùa.

- Sinh Vật: Thành phần thực vật, động vật phần lớn thuộc vùng xích đạo và nhiệt đới từ phương nam (Mã Lai - Inđônêxia) đi lên hoặc từ phía tây (Ấn Độ - Mianma) di cư sang. Trong rừng xuất hiện nhiều loài cây chịu hạn, rụng lá vào mùa khô. Động vật tiêu biểu là các loài thú lớn vùng nhiệt đới và xích đạo (voi, hổ, báo,...). Vùng đầm lầy có trăn, rắn, cá sấu,…

2. Thiên nhiên phân hóa theo Đông - Tây

Từ Đông sang Tây, thiên nhiên nước ta có sự phân hóa thành 3 dải rõ rệt:

a) Vùng biển và thềm lụa địa

- Vùng biển lớn gấp 3 lần diện tích đất liền. Độ nông - sâu, rộng - hẹp của thềm lục địa có quan hệ chặt chẽ với vùng đồng bằng, vùng đồi núi kế bên.

- Thiên nhiên vùng biển nước ta đa dạng và giàu có.

b) Vùng đồng bằng ven biển

- Hình thành đồng bằng Bắc bộ và đồng bằng Nam bộ, mở rộng các bãi triều thấp phẳng, thềm lục địa rộng, phong cảnh thiên nhiên trù phú, xanh tươi.

- Dải đồng bằng ven biển Trung bộ, đồi núi lan ra sát biển, chia cắt thành những đồng bằng nhỏ, đường bờ biển khúc khuỷu với thềm lục địa hẹp. Các dạng địa hình bồi tụ, mài mòn xen kẽ nhau, các cồn cát, đầm phá khá phổ biến.

Đồng bằng Thanh Hóa

c) Vùng đồi núi

Sự phân hóa thiên nhiên ở miền đồi núi rất phức tạp, chủ yếu là do tác động của gió mùa với hướng của các dãy núi.

- Đông Bắc: Khi vùng núi Đông Bắc có mùa đông lạnh đến sớm thì ở vùng núi thấp phía nam Tây Bắc mùa đông bớt lạnh nhưng khô hạn, mùa hạ đến sớm.

- Tây Bắc: Khí hậu Tây Bắc lạnh chủ yếu do địa hình núi cao.

- Đông và Tây Trường Sơn: Trong khi sườn Đông Trường Sơn có mưa vào thu đông, thì vùng núi Tây Nguyên lại là mùa khô, nhiều nơi khô hạn gay gắt. Tây Nguyên vào mùa mưa thì bên sườn Đông Trường Sơn nhiều nơi lại chịu tác động của gió Tây khô nóng.

Một góc dãy Trường Sơn Bắc hùng vĩ

Trắc nghiệm Địa lí 12 Bài 11: Thiên nhiên phân hóa đa dạng

I. Nhận biết

Câu 1: Khu vực có mưa nhiều nhất vào thời kì đầu mùa hạ ở nước ta là

A. Bắc Trung Bộ và Tây Bắc.

B. Đồng bằng sông Hồng và Tây Bắc.

C. Tây Nguyên và đồng bằng Nam Bộ.

D. Bắc Trung Bộ và Nam Trung Bộ.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Khu vực có mưa nhiều nhất vào thời kì đầu mùa hạ ở nước ta là Tây Nguyên và đồng bằng Nam Bộ.

Câu 2: Khu vực chịu ảnh hưởng mạnh nhất của gió phơn Tây Nam là

A. Tây Bắc.

B. Đông Bắc.

C. Đồng bằng sông Hồng.

D. Bắc Trung Bộ.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Vùng chịu ảnh hưởng mạnh nhất của gió phơn Tây nam là Bắc Trung Bộ. Quan sát Atlat trang 9 dễ nhận thấy các mũi tên gió Tây khô nóng đều tập trung nhiều nhất vào Bắc Trung Bộ

Câu 3: Sự phân chia mùa khí hậu thành mùa mưa và mùa khô ở phần lãnh thổ phía Nam đặc biệt rõ nét từ vĩ độ

A. 16⁰B trở vào.

B. 16⁰B trở ra.

C. 14⁰B trở vào.

D. 14⁰B -16⁰B.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Sự phân chia mùa khí hậu thành mùa mưa và mùa khô ở phần lãnh thổ phía Nam đặc biệt rõ nét từ vĩ độ 14⁰B trở vào.

Câu 4: Thành phần loài chiếm ưu thế ở phần lãnh thổ phía Bắc nước ta là

A. cây lá kim và thú có lông dày.

B. cây chịu hạn, rụng lá theo mùa.

C. động thực vật cận nhiệt đới.

D. động thực vật nhiệt đới.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Thành phần loài chiếm ưu thế ở phần lãnh thổ phía Bắc nước ta là động thực vật nhiệt đới.

Câu 5: Phát biểu nào sau đây không phải là đặc điểm của phần lãnh thổ phía Bắc nước ta?

A. Trong năm có một mùa đông lạnh.

B. Thời tiết thường diễn biến phức tạp.

C. Có một mùa khô sâu sắc kéo dài.

D. Biên độ nhiệt độ trung bình năm lớn.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Phần lãnh thổ phía Bắc nước ta có đặc trưng khí hậu cho vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa có mùa đông lạnh, nhiệt độ trung bình năm trên 20oC; có mùa đông lạnh với 2 - 3 tháng nhiệt độ dưới 18oC. Biên độ nhiệt trung bình năm lớn.

=>Như vậy đáp án có một mùa khô sâu sắc kéo dài từ là không chính xác.

Câu 6: Phát biểu nào sau đây không đúng với khí hậu của phần lãnh thổ phía Nam nước ta?

A. Biên độ nhiệt độ trung bình năm lớn.

B. Nhiệt độ trung bình năm trên 25^oC.

C. Phân hóa hai mùa mưa và khô rõ rệt.

D. Nền nhiệt độ thiên về khí hậu xích đạo.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Phần lãnh thổ phía Nam nước ta có khí hậu nhiệt đới cận xích đạo: nhiệt độ trung bình năm trên 25⁰C, phân hóa thành hai mùa mưa – khô rõ rệt, khí hậu nắng nóng quanh năm và biên độ nhiệt năm nhỏ => Nhận xét biên độ nhiệt trung bình năm lớn là không đúng.

Câu 7: Nhận xét nào sau đây không đúng với sự thay đổi nhiệt độ theo Bắc - Nam ở nước ta?

A. Biên độ nhiệt độ năm càng vào Nam càng giảm.

B. Nhiệt độ trung bình năm tăng dần từ Bắc - Nam.

C. Nhiệt độ trung bình năm giảm dần từ Bắc - Nam.

D. Nhiệt độ mùa hạ ít có sự khác nhau giữa hai miền.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Vì miền Bắc có mùa đông lạnh nên biên độ nhiệt cao, miền Nam không có mùa đông lạnh mà nóng quanh năm nên biên độ nhiệt thấp => biên độ nhiệt giảm dần từ Bắc vào Nam

=> Nhận xét không đúng với sự thay đổi nhiệt độ theo Bắc-Nam ở nước ta là “Biên độ nhiệt trung bình năm càng về phía Nam càng tăng”

Câu 8: Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu cho vùng lãnh thổ phía Bắc là đới rừng

A. nhiệt đới gió mùa.

B. xa van và cây bụi.

C. cận nhiệt đới.

D. ôn đới gió mùa.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Cảnh quan thiên nhiên tiêu biểu cho vùng lãnh thổ phía Bắc là đới rừng nhiệt đới gió mùa.

Câu 9: Ở vùng lãnh thổ phía Bắc, thành phần loài chiếm ưu thế là

A. xích đạo.

B. nhiệt đới.

C. cận nhiệt.

D. ôn đới.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Ở vùng lãnh thổ phía Bắc, thành phần loài chiếm ưu thế là nhiệt đới.

Câu 10: Biểu hiện của cảnh quan thiên nhiên phần lãnh thổ phía Bắc là

A. mùa đông lạnh, tất cả cây rụng lá.

B. mùa đông lạnh, không mưa, nhiều loài cây rụng lá.

C. mùa đông lạnh ẩm mưa nhiều, nhiều loài cây rụng lá.

D. Mùa đông lạnh, mưa ít, nhiều loài cây rụng lá.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Biểu hiện của cảnh quan thiên nhiên phần lãnh thổ phía Bắc là Mùa đông lạnh, mưa ít, nhiều loài cây rụng lá.

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Địa Lí lớp 12 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 12: Thiên nhiên phân hoá đa dạng (tiếp theo)

Lý thuyết Bài 14: Sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Lý thuyết Bài 15: Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai

Lý thuyết Bài 16: Đặc điểm dân số và phân bố dân cư

Lý thuyết Bài 17: Lao động và việc làm