Lý thuyết Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng (mới 2023 + Bài Tập) - Hóa học 11

Lý thuyết Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng

Bài giảng Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và hợp chất của chúng

Kiến thức trọng tâm

I. Cacbon

1. Đơn chất

- Chất rắn, không tan trong nước, có các dạng thù hình: Kim cương, than chì, fuleren, than vô định hình.

- Tính khử:

C + CO₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2CO

C + 2CuO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2Cu + CO₂↑

C + 2H₂SO₄ (đặc)$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$CO₂ + 2SO₂ + 2H₂O

- Tính oxi hóa:

C + 2H₂$\stackrel{\mathrm{Ni}, 500°\mathrm{C}}{\to }$CH₄

3C + 4Al$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Al₄C₃

2. Oxit

a) Cacbon monooxit (CO)

- CO là oxit trung tính. Không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước, rất độc.

- CO có tính khử mạnh ở nhiệt độ cao:

Fe₃O₄ + 4CO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$3Fe + 4CO₂↑

CuO + CO$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Cu + CO₂↑

b) Cacbon đioxit (CO₂)

- Khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí, dễ hóa lỏng, không duy trì sự cháy và sự sống. Ở trạng thái rắn, CO₂ gọi là nước đá khô.

- CO₂ là một oxit axit:

CO₂ + H₂O ⇄ H₂CO₃

CO₂ + NaOH → NaHCO₃

- Tính oxi hóa:

2Mg + CO₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$2MgO + C

3. Axit cacbonic (H₂CO₃)

- Là axit rất yếu và kém bền.

H₂CO₃ ⇄ CO₂↑ + H₂O

- Trong nước, điện li yếu:

$$\begin{gathered} {\mathrm{H}}_2{\mathrm{CO}}_3\to {{\mathrm{HCO}}_3}^{-}+{\mathrm{H}}^{+} \\ {{\mathrm{HCO}}_3}^{-}\to {{\mathrm{CO}}_3}^{2-}+{\mathrm{H}}^{+} \end{gathered}$$       

4. Muối cacbonat

- Tính tan: Muối hiđrocacbonat đa số dễ tan (trừ NaHCO₃ hơi ít tan). Muối trung hoà không tan trong nước (trừ cacbonat của kim loại kiềm và amoni).

- Tác dụng với axit:

CaCO₃ + 2HCl→CaCl₂ + CO₂↑ + H₂O

NaHCO₃ + HCl→NaCl + CO₂↑ + H₂O

- Tác dụng với dung dịch kiềm:

NaHCO₃ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O

- Dễ bị nhiệt phân hủy:

2NaHCO₃$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂CO₃ + CO₂↑ + H₂O

CaCO₃$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$CaO + CO₂↑

II. Silic

1. Đơn chất

- Silic là chất rắn có 2 dạng thù hình: Si vô định hình, Si tinh thể.

- Tính khử:

Si + 2F₂$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$SiF₄

2NaOH + Si + H₂O$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂SiO₃ + 2H₂↑

- Tính oxi hóa:

2Mg + Si$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Mg₂Si

2. Silic đioxit (SiO₂)

- Dạng tinh thể, không tan trong nước, nhiệt độ nóng chảy là 1713^oC, tồn tại trong tự nhiên ở dạng cát và thạch anh.

Hình 1: Thạch anh

- Tan chậm trong kiềm hoặc cacbonat kim loại kiềm nóng chảy:

SiO₂ + 2NaOH$\stackrel{\mathrm{t}°}{\to }$Na₂SiO₃ + H₂O

- Tác dụng với HF (dùng để khắc thủy tinh).

SiO₂ + 4HF→SiF₄ + 2H₂O

3. Axit silixic (H₂SiO₃)

- Là chất dạng keo, không tan trong nước. Khi sấy khô, axit silixic mất 1 phần nước tạo silicagen (được dùng để hút ẩm):

Hình 2: Silicagen

- H₂SiO₃ là axit rất yếu, yếu hơn H₂CO₃:

Na₂SiO₃ + CO₂ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃↓

4. Muối silicat

- Muối silicat của kim loại kiềm dễ tan trong nước.

- Dung dịch đậm đặc của Na₂SiO₃, K₂SiO₃ được gọi là thủy tinh lỏng, có nhiều ứng dụng trong thực tế.

Trắc nghiệm Hóa 11 Bài 19: Luyện tập: Tính chất của cacbon, silic và các hợp chất của chúng

u 1: Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tử vong từ khói trong các vụ cháy do nạn nhân hít phải lượng lớn khí độc X, là một hợp chất của cacbon. Khi vào cơ thể, khí X kết hợp với hemoglobin trong máu làm giảm khả năng hấp thụ và vận chuyển oxi của hemoglobin. Khí X là

A. CO                       

B. CO₂                      

C. CH₄                      

D. CCl₄

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Trong các vụ hỏa hoạn thì CO₂ là khí gây ngạt vì không duy trì sự sống.

Ở nhiệt độ cao, CO₂ phản ứng với C:

$C+C{O}_2\stackrel{t^o}{\to }2CO$

Và chính CO này làm cho máu đông tụ → Cản trở sự vận chuyển oxi của máu.

Câu 2: Chất X là một khí rất độc, có trong thành phần của khí than khô (khoảng 25%). Chất X là

A. HCl

B. CO                        

C. N₂                         

D. CO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Thành phần chính của khí than khô gồm:

CO: 32,2 %

H₂: 0,5%

CO₂: 1,5 %

N₂: 66,8 %

Câu 3: SiO₂ không tác dụng với chất nào sau đây?

A. Na₂CO₃ nóng chảy

B. NaOH nóng chảy. 

C. dung dịch HF.       

D. dung dịch HCl.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

$$\begin{gathered} A.Si{O}_2+N{a}_{2}C{O}_3\stackrel{t^o}{\to }N{a}_{2}Si{O}_3+C{O}_2 \\ B.Si{O}_2+2NaOH\stackrel{t^o}{\to }N{a}_{2}Si{O}_3+H_{2}O \\ C.Si{O}_2+4HF\to Si{F}_4+2H_{2}O \end{gathered}$$

$D.Si{O}_2+HCl\to$không phản ứng

Câu 4: Cho luồng khí CO (dư) đi qua ống sứ đựng 5,36 gam hỗn hợp FeO và Fe₂O₃ (nung nóng), thu được m gam chất rắn và hỗn hợp khí X. Cho X vào dung dịch Ca(OH)₂ dư, thu được 9 gam kết tủa. Biết các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Giá trị của m là

A. 3,75                      

B. 3,88                      

C. 2,48                      

D. 3,92

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

$n_{\downarrow }=0,09mol\to n_{C{O}_2}=0,09mol$

→ n_{O oxit phản ứng} = $n_{C{O}_2}=0,09mol$

→ $m=5,36-0,09.16=3,92gam$

Câu 5: Sục khí CO₂ dư vào dung dịch nào sau đây thu được kết tủa?

A. NaNO₃                 

B. NaCl                    

C. NaOH                  

D. NaAlO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

- Loại A và B vì không xảy ra phản ứng

- Loại C vì NaOH + CO_2 dư → NaHCO₃

- D thỏa mãn.

NaAlO₂ + CO₂ + 2H₂O → Al(OH)₃↓ + NaHCO₃

Câu 6: Cho các thí nghiệm sau:

(a) Nhỏ dung dịch Na₂CO₃ vào dung dịch BaCl₂.

(b) Cho dung dịch NH₃ vào dung dịch HCl.

(c) Sục khí CO₂ vào dung dịch HNO₃.

(d) Nhỏ dung dịch NH₄Cl vào dung dịch NaOH.

Số thí nghiệm xảy ra phản ứng hóa học là

A. 1                       

B. 2                         

C. 3                        

D. 4

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

(a) Na₂CO₃ + BaCl₂ → BaCO_3­↓ + 2NaCl

(b) NH₃ + HCl → NH₄Cl

(c) CO₂ + HNO₃ → không phản ứng.

(d) NH₄Cl + NaOH → NH₃↑ + H₂O + NaCl

Câu 7: Cho các phản ứng sau:

(a) C + H₂O (hơi) $\stackrel{t^o}{\to }$

(b) Si + NaOH + H₂O$\stackrel{t^o}{\to }$

(c) FeO + CO $\stackrel{t^o}{\to }$

(d) Cu(NO₃)₂ $\stackrel{t^o}{\to }$

Số phản ứng sinh ra đơn chất là

A. 1                          

B. 2                           

C. 3                          

D. 4

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

(a) C + H₂O (hơi) $\stackrel{t^o}{\to }$CO + H₂

(b) Si + 2NaOH + H₂O$\stackrel{t^o}{\to }$Na₂SiO₃ + 2H₂

(c) FeO + CO $\stackrel{t^o}{\to }$Fe + CO₂

(d) 2Cu(NO₃)₂ $\stackrel{t^o}{\to }$2CuO + 4NO₂ + O₂

Câu 8: Trường hợp nào sau đây, không xảy ra phản ứng hóa học?

A. Si + dung dịch HCl đặc $\to$                  

B. CO₂ + dung dịch Na₂SiO₃ $\to$

C. Si + dung dịch NaOH $\to$                   

D. SiO₂ + Mg$\stackrel{t^o}{\to }$

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

A. Si + dung dịch HCl đặc ® không phản ứng

B. CO₂ + Na₂SiO₃ + H₂O → Na₂CO₃ + H₂SiO₃

C. Si + 2NaOH + H₂O $\stackrel{t^o}{\to }$Na₂SiO₃ + 2H₂

D. SiO₂ + 2Mg$\stackrel{t^o}{\to }$2MgO + Si

Câu 9: Cacbon chỉ thể hiện tính khử trong phản ứng hóa học nào sau đây?

A. C + O₂$\stackrel{t^o}{\to }$CO₂

B. C + 2H₂ $\stackrel{t^o}{\to }$CH₄

C. 3C + 4Al$\stackrel{t^o}{\to }$ Al₄C₃

D. 3C + CaO $\stackrel{t^o}{\to }$CaC₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

A. Thể hiện tính khử.

B và C. Thể hiện tính oxi hóa.

D. Vừa thể hiện tính khử vừa thể hiện tính oxi hóa.

Câu 10: Khí thải nào sau đây tham gia vào quá trình quang hợp của cây xanh?

A. CO₂                      

B. H₂S                      

C. CO                       

D. SO₂

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Hóa học lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 20: Mở đầu về hóa học hữu cơ

Lý thuyết Bài 21: Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ

Lý thuyết Bài 22: Cấu trúc phân tử hợp chất hữu cơ

Lý thuyết Bài 23: Phản ứng hữu cơ

Lý thuyết Bài 24: Luyện tập: Hợp chất hữu cơ, công thức phân tử và công thức cấu tạo