Lý thuyết Luyện tập: Ankan và xicloankan (mới 2023 + Bài Tập) - Hóa học 11

Lý thuyết Hóa 11 Bài 27: Luyện tập: Ankan và xicloankan

Bài giảng Hóa 11 Bài 27: Luyện tập: Ankan và xicloankan

Kiến thức cần nắm vững

1. Phản ứng hóa học

- Các phản ứng chính của hiđrocacbon no: phản ứng thế, phản ứng tách.

Thí dụ:

CH₄ + Cl₂$\stackrel{\mathrm{as}}{\to }$CH₃Cl + HCl

CH₃ – CH₃$\stackrel{500°\mathrm{C}, \mathrm{xt}}{\to }$CH₂ = CH₂ + H₂

2. Cấu tạo và đồng phân của ankan

- Ankan là hiđrocacbon no mạch hở, có công thức phân tử chung là C_nH_2n+2 (n > 1).

- Ankan từ C₄H₁₀ trở đi có đồng phân mạch cacbon.

Thí dụ: Ứng với công thức phân tử C₅H₁₂ có các đồng phân cấu tạo sau:

3. So sánh ankan và xicloankan

- Tính chất hoá học đặc trưng của ankan và xicloankan là phản ứng thế; riêng xicloankan vòng nhỏ còn tham gia phản ứng cộng mở vòng.

Thí dụ:

CH₄ + Cl₂$\stackrel{\mathrm{as}}{\to }$CH₃Cl + HCl

 

So sánh ankan và xicloankan về cấu tạo, tính chất hóa học:

4. Ứng dụng

- Các ankan là thành phần chính trong các loại nhiên liệu và là nguồn nguyên liệu phong phú cho công nghiệp hóa học.

Hình 1: Một số ứng dụng của ankan

Trắc nghiệm Hóa học lớp 11 Bài 27: Luyện tập ankan và xicloankan

Câu 1: Định nghĩa nào sau đây là đúng về hiđrocacbon no?

A. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon có chứa liên kết đơn trong phân tử.

B. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon chỉ có một liên kết đơn trong phân tử.

C. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon chỉ có chứa liên kết đơn trong phân tử.

D. Hiđrocacbon no là hợp chất hữu cơ chỉ có chứa liên kết đơn trong phân tử.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Hiđrocacbon no là hiđrocacbon chỉ có chứa liên kết đơn trong phân tử.

Câu 2: Cho các câu sau:

a. Ankan có đồng phân mạch cacbon. 

b. Ankan và xicloankan là đồng phân của nhau.

c. Xicloankan làm mất màu dung dịch nước brom. 

d. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon làm mất màu dung dịch nước brom.

e. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon chỉ có liên kết đơn trong phân tử.

f. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon không có mạch vòng.

Những câu đúng là A, B, C hay D?                   

A. a, c, d, e 

B. a, d, f

C. a, b, d, e, f

D. a, e

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

a. Đúng.

b. Sai vì ankan có CTPT C_nH_2n+2 (n  1);

xicloankan có CTPT là C_nH_2n (n  3). Không cùng CTPT.

c. Sai. Chỉ có xicloankan vòng 3 cạnh mới có thể làm mất màu dung dịch brom.

d. Sai. Hiđrocacbon no chỉ chứa liên kết xích ma bền vững nên không có khả năng cộng với brom.

e. Đúng.

f. Hiđrocacbon no là hiđrocacbon chỉ có liên kết đơn trong phân tử. Xicloankan có mạch vòng vẫn thuộc loại hiđrocacbon no.

Câu 3: Hợp chất hữu cơ X có tên gọi là: 2 - clo - 3 - metylpentan. Công thức cấu tạo của X là:

A. CH₃CH₂CH(Cl)CH(CH₃)₂.

B. CH₃CH(Cl)CH(CH₃)CH₂CH₃.

C. CH₃CH₂CH(CH₃)CH₂CH₂Cl.

D. CH₃CH(Cl)CH₃CH(CH₃)CH₃.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

CH₃CH(Cl)CH(CH₃)CH₂CH₃  có tên gọi là 2 - clo - 3 - metylpentan.

Mạch chính được đánh số theo chiều từ trái sang phải.

Câu 4: Hợp chất (CH₃)₂CHCH₂CH₃ có tên gọi là

A. neopentan

B. 2-metylbutan 

C. isobutan

D. 1,2-đimetylpropan.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

Hợp chất (CH₃)₂CHCH₂CH₃ có tên gọi là 2-metylbutan   

Mạch cacbon được đánh số theo chiều từ trái sang phải.

Câu 5: Hai ankan X và Y kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng, có tổng khối lượng phân tử bằng 74. X và Y lần lượt là

A. propan, butan

B. etan, propan

C. metan, etan 

D. metan, butan.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

 M_X + M_Y = 74

→ M_X + (M_X + 14) = 74

→ M_X = 30 (C₂H₆)

M_Y = 44 (C₃H₈) → etan, propan.

Câu 6: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CH₄, C₂H₆ và C₄H₁₀ thu được 3,3 gam CO₂ và 4,5 gam H₂O. Giá trị của m là:

A. 1g

B. 1,4 g 

C. 2 g

D. 1,8 g

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích:

$n_{C{O}_2}$= 3,3 : 44 = 0,075 mol;

$n_{H_{2}O}$ = 4,5 : 18 = 0,25 mol

→ n_C = = 0,075 mol;

n_H = 2. = 0,5 mol

Bảo toàn khối lượng:

m = m_C + m_H

= 12.0,075 + 1.0,5 = 1,4 gam

Câu 7: Khi được chiếu sáng, hiđrocacbon nào sau đây tham gia phản ứng với clo theo tỉ lệ mol 1:1, thu được ba dẫn xuất monoclo là đồng phân cấu tạo của nhau?

A. isopentan

B. pentan

C. neopentan

D. butan.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: 

$\stackrel{\downarrow }{C}{H}_3–\stackrel{\downarrow }{C}{H}_2–\stackrel{\downarrow }{C}{H}_2–C{H}_2- C{H}_3$

Clo hóa pentan được 3 sản phẩm thế monoclo.  

(Vị trí mũi tên cho biết Cl có thể thế H gắn với C đó)

Câu 8: Clo hóa etan (ánh sáng) thu được sản phẩm thế X có %Cl theo khối lượng là 71,7171%. Vậy trong X có

A. 1 nguyên tử clo.

B. 2 nguyên tử clo.

C. 3 nguyên tử clo.

D. 4 nguyên tử clo.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: 

C₂H₆ + xCl₂ $\stackrel{as}{\to }$C₂H_6-xCl_x + xHCl

%m_Cl =$\frac{35,5x}{12.2+6-x+35,5x}$ .100

= 71,7171%

→ x = 2

→ Trong X có 2 nguyên tử clo.

Câu 9: Khi tiến hành crackinh 22,4 lít khí C₄H₁₀ (đktc) thu được hỗn hợp A gồm CH₄, C₂H₆, C₂H₄, C₃H₆, C₄H₈, H₂ và C₄H₁₀ dư. Đốt cháy hoàn toàn A thu được x gam CO₂ và y gam H₂O. Giá trị của x và y tương ứng là

A. 176 và 180. 

B. 44 và 18.

C. 44 và 72.

D. 176 và 90.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Đốt cháy A cũng là đốt cháy C₄H₁₀

$n_{C_4{H}_{10}}=\frac{22,4}{22,4}$ = 1 mol

Bảo toàn nguyên tố C:

n_C = 4.1 = 4 mol

Bảo toàn nguyên tố H:

n_H = 10.1 = 10 mol

→$n_{C{O}_2}$ = n_C = 4 mol

→ $m_{C{O}_2}$ = x =  4.44 = 176 gam

n_H = 2.$n_{H_{2}O}$→ $n_{H_{2}O}$ = 5 mol

→ $m_{H_{2}O}$ = y = 5.18 = 90 gam

Câu 10: Crackinh 0,25 mol C₅H₁₂ thu được hỗn hợp X gồm: CH₄, C₂H₆, C₃H₈, C₅H₁₀,  C₄H₈, C₃H₆, C₂H₄, C₅H₁₂ và H₂. Đem đốt cháy hết toàn bộ hỗn hợp X thu được x gam CO₂ và y gam H₂O. Vậy giá trị của x và y lần lượt là

A. 55 và 180.

B. 44 và 18. 

C. 44 và 27.

D. 55 và 27.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

Đốt cháy X cũng là đốt cháy C₅H₁₂

Bảo toàn nguyên tố C:

n_C = 5.$n_{C_5{H}_{12}}$= 5.0,25 = 1,25 mol

Bảo toàn nguyên tố H:

n_H = 12.$n_{C_5{H}_{12}}$= 12.0,25 = 3 mol

→$n_{C{O}_2}$ = n_C = 1,25 mol

→ $m_{C{O}_2}$= x =  1,25.44 = 55 gam

n_H = 2.$n_{H_{2}O}$ → $n_{H_{2}O}$ = 1,5 mol

→ $m_{H_{2}O}$ = y = 1,5.18 = 27 gam

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Hóa học lớp 11 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 1: Sự điện li

Lý thuyết Bài 2: Axit, bazo và muối

Lý thuyết Bài 3: Sự điện li của nước. pH. Chất chỉ thị axit – bazơ

Lý thuyết Bài 4: Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li

Lý thuyết Bài 5: Luyện tập: Axit, bazơ và muối. Phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li