* Đáp án:

Quá trình hình thành hang Sơn Đoòng được giới thiệu: hang được hình thành từ một vết đứt gãy của dãy Trường Sơn, bị dòng nước sông Rào Thương bào mòn liên tục trong một khoảng thời gian dài (từ 2 đến 5 triệu năm). Quá trình đó đã tạo nên một “lỗ hổng khổng lồ” ngay dưới mặt đất.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng với những ấn tượng về sự hình thành, sự công nhận của thế giới về một di tích bậc nhất thế giới và bất ngờ với hệ sinh thái của hang – thực sự là một niềm tự hào to lớn, sự khâm phục trước khả năng tạo tạc thiên nhiên của người dân Việt Nam nói riêng, khu vực và thế giới nói chung.

2: Tóm tắt Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng (Quảng Bình) được coi là một trong những tác phẩm tuyệt vời nhất của tạo hoá. Nó được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi và được hình thành từ một vết đứt gãy của dãy Trường Sơn. Sơn Đoòng còn là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới với chiều dài lên tới 9 ki-lô-mét, thể tích 38,5 triệu mét khối. Nơi đây sở hữu hệ sinh thái đặc biệt: cây cối ở đây khá mỏng manh, dù là cây thân gỗ; là nơi trú ngụ của nhiều loài động vật, trong đó có một số loài cá, nhện, cuốn chiếu, bọ cạp,... với đặc điểm chung là không có mắt và cơ thể trong suốt.

3: Bố cục Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Văn bản Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “của tạo hóa”: Giới thiệu khái quát về hang Sơn Đoòng.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ngay dưới mặt đất”: Sơn Đoòng được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi.

- Phần 3: Tiếp theo đến “cao 40 tầng”: Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

- Phần 4: Còn lại: Sơn Đoòng sở hữu hệ sinh thái đặc biệt.

4: Hướng dẫn cách đọc Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   - Đọc được cả bài Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Những câu in đậm trong văn bản cho biết:

+ Thời gian hình thành của hang Sơn Đoòng;

+ Thứ hạng độ rộng và lớn của hang Sơn Đoòng so với các hang động tự nhiên trên thế giới;

+ Hệ sinh thái động, thực vật trong hang Sơn Đoòng.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng với những ấn tượng về sự hình thành, sự công nhận của thế giới về một di tích bậc nhất thế giới và bất ngờ với hệ sinh thái của hang – thực sự là một niềm tự hào to lớn, sự khâm phục trước khả năng tạo tạc thiên nhiên của người dân Việt Nam nói riêng, khu vực và thế giới nói chung.

2: Tóm tắt Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng (Quảng Bình) được coi là một trong những tác phẩm tuyệt vời nhất của tạo hoá. Nó được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi và được hình thành từ một vết đứt gãy của dãy Trường Sơn. Sơn Đoòng còn là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới với chiều dài lên tới 9 ki-lô-mét, thể tích 38,5 triệu mét khối. Nơi đây sở hữu hệ sinh thái đặc biệt: cây cối ở đây khá mỏng manh, dù là cây thân gỗ; là nơi trú ngụ của nhiều loài động vật, trong đó có một số loài cá, nhện, cuốn chiếu, bọ cạp,... với đặc điểm chung là không có mắt và cơ thể trong suốt.

3: Bố cục Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Văn bản Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “của tạo hóa”: Giới thiệu khái quát về hang Sơn Đoòng.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ngay dưới mặt đất”: Sơn Đoòng được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi.

- Phần 3: Tiếp theo đến “cao 40 tầng”: Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

- Phần 4: Còn lại: Sơn Đoòng sở hữu hệ sinh thái đặc biệt.

4: Hướng dẫn cách đọc Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   - Đọc được cả bài Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Hang Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới, nằm trong khu du lịch Phong Nha-Kẻ Bàng ở tỉnh Quảng Bình, Việt Nam. Hang Sơn Đoòng có chiều dài khoảng 9 km, chiều rộng trung bình khoảng 150 m và chiều cao lên đến 200 m. Hang Sơn Đoòng được phát hiện vào năm 1991 bởi một nhóm thám hiểm Việt Nam, nhưng cho đến năm 2009, nó mới được một đoàn thám hiểm quốc tế.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng với những ấn tượng về sự hình thành, sự công nhận của thế giới về một di tích bậc nhất thế giới và bất ngờ với hệ sinh thái của hang – thực sự là một niềm tự hào to lớn, sự khâm phục trước khả năng tạo tạc thiên nhiên của người dân Việt Nam nói riêng, khu vực và thế giới nói chung.

2: Tóm tắt Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Hang Sơn Đoòng (Quảng Bình) được coi là một trong những tác phẩm tuyệt vời nhất của tạo hoá. Nó được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi và được hình thành từ một vết đứt gãy của dãy Trường Sơn. Sơn Đoòng còn là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới với chiều dài lên tới 9 ki-lô-mét, thể tích 38,5 triệu mét khối. Nơi đây sở hữu hệ sinh thái đặc biệt: cây cối ở đây khá mỏng manh, dù là cây thân gỗ; là nơi trú ngụ của nhiều loài động vật, trong đó có một số loài cá, nhện, cuốn chiếu, bọ cạp,... với đặc điểm chung là không có mắt và cơ thể trong suốt.

3: Bố cục Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   Văn bản Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “của tạo hóa”: Giới thiệu khái quát về hang Sơn Đoòng.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ngay dưới mặt đất”: Sơn Đoòng được xác định có niên đại tới 5 triệu năm tuổi.

- Phần 3: Tiếp theo đến “cao 40 tầng”: Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

- Phần 4: Còn lại: Sơn Đoòng sở hữu hệ sinh thái đặc biệt.

4: Hướng dẫn cách đọc Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú

   - Đọc được cả bài Hang Sơn Đoòng – những điều kì thú với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Một số động vật có tên trong Sách đỏ Việt Nam:

+ Sao la: Loài này có vóc dáng như bò nhưng có sừng dài và cong. Chúng sống ở các khu vực núi cao của Việt Nam và Lào.

+ Sóc đỏ: Là loài sóc lớn có màu lông đỏ, đuôi dài. Sống trong rừng nhiệt đới ẩm ở miền Trung và miền Nam Việt Nam.

+ Rùa mai mềm: Loài rùa lớn, sống ở vùng sông Hồng có mai mềm. Đang đối mặt với tình trạng nguy cấp nghiêm trọng cần được bảo tồn.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

Em trao đổi với bạn về sách báo đã đọc: Em đã đọc sách báo về loài Voi rừng, chúng sống ở trong các rừng thuộc Châu Phi, Nam Á, Đông Nam Á. Chúng có đặc điểm to lớn hơn voi thường, ngà phát triển và dài, chắc chắn, cân nặng từ 2 đến 7 tấn, lông dày và thô, màu đen hoặc nâu tuỳ loài. Chúng ăn các loại cỏ, lá, trái cây, vỏ cây với một lượng lớn. Voi rừng có thời kì mang thai khoảng 22 tháng và thường sinh ra một con voi duy nhất. Thời gian trưởng thành của voi rừng là từ 12 đến 20 năm. Voi rừng đáng đối mặc với nguy cơ săn bắn trái phép, môi trường sống bị thu hẹp do rừng bị phá, nạn buôn lậu ngà voi. Chúng cần được bảo tồn và nghiên cứu để giữ cho loài này tồn tại.

* Đáp án:

Dựa vào các câu chuyện gợi ý em đã đọc, em viết thông tin phù hợp vào phiếu đọc sách theo mẫu.

* Kiến thức mở rộng:

PHIẾU HỌC TẬP THAM KHẢO

- Tên sách báo:Bách khoa thư về thế giới động vật

- Tác giả: Đăng Khôi; Nhà xuất bản: Minh Khai.

- Nội dung chính : Sách giới thiệu về các loài động vật trên khắp thế giới, với hình ảnh minh họa đẹp mắt và thông tin chi tiết, giúp độc giả hiểu rõ hơn về đặc điểm và môi trường sống của từng loài.

- Mặc dù không có danh sách chi tiết về các loài động vật được đề cập trong sách, nhưng nội dung bao quát nhiều nhóm động vật khác nhau, bao gồm:

+ Động vật hoang dã: Những loài sống trong rừng rậm, sa mạc, đồng cỏ và các môi trường tự nhiên khác.

+ Động vật biển: Các loài sinh vật sống dưới nước như cá, động vật thân mềm và động vật giáp xác.

+ Động vật nuôi: Những loài quen thuộc được con người thuần hóa và nuôi dưỡng.

+ Bò sát và lưỡng cư: Những loài như rắn, thằn lằn, ếch và các loài khác.

- Những thông tin mới và bổ ích: Cuốn sách này là một nguồn tài liệu quý giá với em,giúp mở rộng kiến thức và kích thích trí tưởng tượng.

* Đáp án:

Em đọc sách báo khoa học viết về động vật hoang dã: “Mười vạn câu hỏi vì sao”, “Động vật hoang dã”…

* Kiến thức mở rộng:

Ngoài ra có thế tham khảo thêm một số cuốn sách khoa học về động vật hoang dã phù hợp cho học sinh lớp 5:

   + "Bách khoa thư về động vật" – Cuốn sách giới thiệu về các loài động vật trên thế giới, đặc điểm sinh học và môi trường sống của chúng.

+ "Cuộc sống bí ẩn của các loài động vật" – Một cuốn sách hấp dẫn về những hành vi kỳ lạ và thói quen sinh hoạt của động vật hoang dã.

+ "Hành trình kỳ thú của động vật" – Kể về những cuộc di cư ngoạn mục của chim, cá voi, linh dương và nhiều loài khác.

+ "Động vật hoang dã – Những điều kỳ diệu" – Cung cấp kiến thức thú vị về cách động vật thích nghi với thiên nhiên và bảo vệ bản thân.

+ "100 câu hỏi về động vật" – Giúp trẻ em giải đáp những thắc mắc thường gặp về thế giới động vật bằng ngôn ngữ dễ hiểu.

+ "Sách ảnh động vật hoang dã" – Một cuốn sách có hình ảnh sống động và thông tin phong phú về các loài động vật trên hành tinh.

* Đáp án:

Trình tự miêu tả của bài Bốn mùa trong ánh nước: Tả lần lượt từng phần, từng mùa của cảnh vật (theo trình tự thời gian). Cùng là một cảnh vật nhưng mỗi phần, mỗi mùa khác nhau thì lại có cách tả vẻ đẹp khác nhau. Khi đọc mỗi đoạn văn, mỗi phần tả, người đọc vẫn hiểu được trọn vẹn vẻ đẹp, nội dung miêu tả về đặc điểm ấy, song chỉ là một phần.

Trình tự miêu tả của bài Đà Lạt: Tả từng vẻ đẹp của phong cảnh (vị trí địa lí, khí hậu, cảnh vật, vườn hoa, vườn rau,…). Mỗi vẻ đẹp đều là vẻ đẹp của Đà Lạt. Song có tính logic cực cao, cần phải đọc tất cả bài văn hoặc nhiều đoạn văn mới có thể hiểu rõ được nội dung miêu tả - ghi nhớ các bộ phận, từng vẻ đẹp được tả để rút ra kết luận chung về vẻ đẹp của Đà Lạt.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

Từ cách miêu tả phong cảnh từ bài văn trên, em học được cách miêu tả phong cảnh như sau:

+ Sử dụng nhiều giác quan để quan sát, cảm nhận cảnh vật.

+ Sử dụng nhiều hình ảnh so sánh để làm nổi bật đặc điểm từng cảnh vật.

+ Miêu tả theo một trình tự nhất định, rõ ràng, mạch lạc.

+ Lựa chọn từ ngữ miêu tả gợi hình, gợi cảm, giàu sức biểu cảm, gợi tả.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

d. Theo trình tự miêu tả trong bài, người đọc cảm nhận được đặc điểm của cảnh hồ Hoàn Kiếm: màu sắc của hồ, mực nước trong hồ, cảnh vật quanh hồ. Những đặc điểm này mỗi mùa một khác.

* Đáp án:

c. Trong phần thân bài, cảnh hồ Hoàn Kiếm được tả vào thời gian 4 mùa, bắt đầu từ: Mùa hè, mùa đông, mùa xuân, mùa thu.

Những từ ngữ giúp em nhận ra trình tự đó là: Các từ ngữ được đặt ở đầu mỗi đoạn văn: Mùa hè, mùa đông, dịp tết Nguyên Đán (gắn với mùa xuân), mùa thu.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

b. Phần mở bài từ “Hồ Hoàn Kiếm là nơi quen thuộc” đến “trong xanh gợn sóng”.

Phần thân bài từ “Mùa hè” đến “ước mơ bay bổng”.

Phần kết bài từ “Từng ánh nước” đến hết.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

a. Bài văn trên tả phong cảnh ở Hồ Hoàn Kiếm (Hà Nội).

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

+ Từ đồng nghĩa với gọn ghẽ: gọn gàng

Đặt câu: Bàn học của em luôn sắp xếp gọn gàng.

+ Từ đồng nghĩa với tí hon: bé xíu

Đặt câu: Em bé có đôi chân bé xíu.

+ Từ đồng nghĩa với thưa thớt: lưa thưa

Đặt câu: Hàng cây bên đường mọc lưa thưa.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

Trong bài Kì diệu rừng xanh, những sự vật của tự nhiên được quan sát và miêu tả:

+ Về thực vật: nấm dại, cây, lá, bụi rậm, bãi cây, rừng khộp, cỏ.

+ Về động vật: vượn bạc má, chồn sóc, con mang.

+ Về hiện tượng tự nhiên: nắng, mùa thu .

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ MIÊU TẢ 

Từ ngữ miêu tả là những từ ngữ được sử dụng nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,…làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.

1. Miêu tả là gì?

   Miêu tả là việc sử dụng ngôn ngữ để tái hiện và làm nổi bật lại hình ảnh của một sự vật, sự việc, bối cảnh để từ đó giúp người đọc người nghe, hình dung được sự vật, sự việc đó. Văn miêu tả là một trong những thể loại văn quen thuộc của học sinh, bên cạnh khả năng diễn đạt bằng ngôn từ các em cần có sự quan sát xem xét sự vật sự việc hoặc con người một cách cụ thể.

Đặc điểm của văn miêu tả văn miêu tả là loại văn bản mô tả những sự vật hiện tượng người vật sự việc để tạo ra hình ảnh cảm giác sống động cho người đọc. Dưới đây là một số đặc điểm chính của văn miêu tả

- Sử dụng các từ ngữ màu sắc, âm thanh, mùi vị, cảm giác để mô tả chi tiết hay sử dụng các thể hiện biểu cảm và cảm xúc để tạo nên sự sống động cho câu chuyện

- Tập trung và sự tường minh và chi tiết để mô tả vật người hoặc cảnh vật

- Sử dụng ngôn ngữ hình ảnh và các phép tu từ để tạo ra hình ảnh sống động trong người đọc

- Thường được sử dụng để tạo bối cảnh và truyền tải ở những ý nghĩa sâu sắc của câu chuyện

- Thường được sử dụng trong văn bản văn học văn xuôi văn nghệ

- Điểm nổi bật của văn miêu tả là khả năng truyền tải một cảm giác một tình huống hoặc một thời khắc cho người đọc

- Văn miêu tả là loại văn mang tính chất thể hiện được cái mới mẻ cũng như cái riêng trong cách quan sát và cách cảm nhận của người viết trong văn miêu tả những cái mới cái riêng vẫn phải gắn với cái chân thật

- Ngôn ngữ trong văn miêu tả thường giàu cảm xúc, hình ảnh và có nhịp điệu âm thanh

- Muốn viết tốt được bài văn miêu tả trước hết chúng ta phải biết quan sát sau đó nhận xét sử dụng các biện pháp liên tưởng như so sánh, ẩn dụ để làm nổi bật lên những đặc điểm tiêu biểu của sự vật đó.

* Đáp án:

Dựa vào nội dung đã tìm hiểu, em đặt tên cho mỗi đoạn trong bài:

+ Đoạn 1: Đến với thế giới tí hon.

+ Đoạn 2: Vẻ đẹp huyền bí của rừng xanh.

+ Đoạn 3: Giang sơn vàng rợi, vẻ đẹp mê hồn.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN KÌ DIỆU RỪNG XANH

1: Tóm tắt Kì diệu rừng xanh

   Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích, màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kì. Nắng trưa đã rọi xuống đỉnh đầu mà rừng sâu vẫn ẩm lạnh. Tất cả cây cối, con vật ở khu rừng như chuyển động theo từng bước chân của chúng tôi. Sau một hồi len lách, rừng khộp hiện ra trước mắt chúng tôi như một giang sơn vàng rợi.

2:  Bố cục “Kì diệu rừng xanh”:

   Văn bản Kì diệu rừng xanh gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “lúp xúp dưới chân”: Những liên tưởng thú vị về cây nấm dại.

- Phần 2: Tiếp theo đến “đưa mắt nhìn theo”: Miêu tả những muông thú trong rừng.

- Phần 3: Còn lại: Lý do rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi”.

3: Hướng dẫn cách đọc Kì diệu rừng xanh

   - Đọc được cả bài Kì diệu rừng xanh với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (lúp xúp, ấm tích, tân kì, vượn bạc má, khộp, con mang,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Vì rừng khộp là rừng cây lá thưa, rụng lá theo mùa. Khi nói “giang sơn vàng rợi” là chỉ rừng khộp vào mùa lá rụng. Rừng rộng lớn mênh mang bát ngát, chỉ toàn là một màu vàng lá rụng. Ví giang sơn vàng rợi là chỉ sự to lớn, rộng khắp của cánh rừng khộp.

* Đáp án:

Muông thú trong rừng được miêu tả: Những con vượn bạc má ôm con gọn ghẽ chuyền nhanh như tia chớp. Những con chồn sóc với chùm lông đuôi to đẹp vút qua không kịp đưa mắt nhìn theo. Mấy con mang vàng hệt như màu lá đang ăn cỏ non.

Theo em, sự có mặt của chúng giúp rừng có thêm nhiều màu sắc, thêm huyền bí. Những con vật dù đẹp nhưng đều nhanh chóng di chuyển, vụt đi, làm cho rừng trông thật hoang dã, bí ẩn.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN KÌ DIỆU RỪNG XANH

1: Tóm tắt Kì diệu rừng xanh

   Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích, màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kì. Nắng trưa đã rọi xuống đỉnh đầu mà rừng sâu vẫn ẩm lạnh. Tất cả cây cối, con vật ở khu rừng như chuyển động theo từng bước chân của chúng tôi. Sau một hồi len lách, rừng khộp hiện ra trước mắt chúng tôi như một giang sơn vàng rợi.

2:  Bố cục “Kì diệu rừng xanh”:

   Văn bản Kì diệu rừng xanh gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “lúp xúp dưới chân”: Những liên tưởng thú vị về cây nấm dại.

- Phần 2: Tiếp theo đến “đưa mắt nhìn theo”: Miêu tả những muông thú trong rừng.

- Phần 3: Còn lại: Lý do rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi”.

3: Hướng dẫn cách đọc Kì diệu rừng xanh

   - Đọc được cả bài Kì diệu rừng xanh với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (lúp xúp, ấm tích, tân kì, vượn bạc má, khộp, con mang,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Những người đi rừng có cảm giác đi lạc vào kinh đô của vương quốc những người tí hon vì họ thấy những chiếc nấm to bằng cái ấm tích; đền đài, miếu mạo, cung điện của họ lúp xúp dưới chân.

Người đi rừng có cảm giác đi lạc vào kinh đô của vương quốc những người tí hon vì họ thấy: Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích; Đền đài, miếu mạo, cung điện của họ lúp xúp dưới chân.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN KÌ DIỆU RỪNG XANH

1: Tóm tắt Kì diệu rừng xanh

   Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích, màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kì. Nắng trưa đã rọi xuống đỉnh đầu mà rừng sâu vẫn ẩm lạnh. Tất cả cây cối, con vật ở khu rừng như chuyển động theo từng bước chân của chúng tôi. Sau một hồi len lách, rừng khộp hiện ra trước mắt chúng tôi như một giang sơn vàng rợi.

2:  Bố cục “Kì diệu rừng xanh”:

   Văn bản Kì diệu rừng xanh gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “lúp xúp dưới chân”: Những liên tưởng thú vị về cây nấm dại.

- Phần 2: Tiếp theo đến “đưa mắt nhìn theo”: Miêu tả những muông thú trong rừng.

- Phần 3: Còn lại: Lý do rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi”.

3: Hướng dẫn cách đọc Kì diệu rừng xanh

   - Đọc được cả bài Kì diệu rừng xanh với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (lúp xúp, ấm tích, tân kì, vượn bạc má, khộp, con mang,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Rừng lưu trữ một lượng lớn các bon: Rừng lưu trữ một lượng lớn các bon thông qua quá trình quang hợp của cây xanh, do vậy, khi đốt cháy hoặc chặt cây, lượng cácbon thải vào khí quyển dưới dạng khí CO2 và khí nhà kính (N2O, mê tan và các ô xit ni tơ khác). Việc khai thác và đốt rừng nhiệt đới, rừng trên đất than bùn chiếm khoảng 10% các chất khí nhà kính sinh ra từ hoạt động của con người. Do đó, bảo vệ và phục hồi rừng là hoạt động quan trọng để hạn chế biến đổi khí hậu. Theo Tạp chí Khoa học (Nature), các khu rừng nhiệt đới có thể giảm 1/2 lượng khí thải các bon đáp ứng mục tiêu năm 2050. Bên cạnh đó, rừng đóng một vai trò quan trọng trong việc điều hòa khí hậu, duy trì lượng mưa và thời tiết thông qua quá trình bốc hơi nước, giảm xói mòn và điều tiết dòng chảy, ngăn chặn hạn hán, lũ lụt và cung cấp môi trường sống quan trọng cho hàng triệu loài sinh vật.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN KÌ DIỆU RỪNG XANH

1: Tóm tắt Kì diệu rừng xanh

   Loanh quanh trong rừng, chúng tôi đi vào một lối đầy nấm dại. Những chiếc nấm to bằng cái ấm tích, màu sặc sỡ rực lên. Mỗi chiếc nấm là một lâu đài kiến trúc tân kì. Nắng trưa đã rọi xuống đỉnh đầu mà rừng sâu vẫn ẩm lạnh. Tất cả cây cối, con vật ở khu rừng như chuyển động theo từng bước chân của chúng tôi. Sau một hồi len lách, rừng khộp hiện ra trước mắt chúng tôi như một giang sơn vàng rợi.

2:  Bố cục “Kì diệu rừng xanh”:

   Văn bản Kì diệu rừng xanh gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “lúp xúp dưới chân”: Những liên tưởng thú vị về cây nấm dại.

- Phần 2: Tiếp theo đến “đưa mắt nhìn theo”: Miêu tả những muông thú trong rừng.

- Phần 3: Còn lại: Lý do rừng khộp được gọi là “giang sơn vàng rợi”.

3: Hướng dẫn cách đọc Kì diệu rừng xanh

   - Đọc được cả bài Kì diệu rừng xanh với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (lúp xúp, ấm tích, tân kì, vượn bạc má, khộp, con mang,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Sách về động vật hoang dã:

* Đáp án:

Nghỉ hè năm trước em được đi tắm biển Bà Rịa Vũng Tàu. Bình minh mặt trời như một quả cầu lửa khổng lồ, từ từ đội nước nhô lên. Những tia nắng màu vàng tinh nghịch nhảy múa trên đầu ngọn sóng. Mặt biển như một tấm thảm khổng lồ bằng ngọc thạch, rộng mênh mông. Xa xa, từng đoàn thuyền nối nhau vượt sóng. cánh chim hải âu chập chờn như đùa với sóng. Sóng vỗ bờ oàm oạp, tung bọt trắng xóa, nối nhau xô bờ cát. Bãi cát thoai thoải, rộng và rất đông người vui chơi, tắm biển. Những rặng dừa xanh rì rào gió thổi cùng với sóng biển như bản hòa tấu hùng vĩ. Khi chiều tà thấp thoáng những ánh đèn của đoàn thuyền đánh cá như muôn vàn vì sao lấp lánh trên mặt biển. Biển là một bức tranh thiên nhiên đẹp vô cùng. Biển mang đến cho em nhiều khám phá lí thú. Em rất yêu biển.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

Những điểm cần lưu ý khi viết bài văn tả phong cảnh:

– Phong cảnh được miêu tả phải đúng đề bài, chủ đề của bài văn. Phong cảnh phải được tả chi tiết, rõ ràng, sử dụng các từ miêu tả.

– Bố cục bài văn rõ ràng, chia từng đoạn với các nội dung kể tả.

– Trình tự miêu tả nhất quán, tả lần lượt từng phần hoặc từng vẻ đẹp của phong cảnh.

– Cách lựa chọn cảnh vật để miêu tả phải cụ thể, tiêu biểu và dễ gây cảm xúc với con người.

– Làm nổi bật đặc điểm của phong cảnh với cách dùng từ gợi cảm, so sánh dễ hình dung.

Ghi nhớ

Bài văn tả phong cảnh thường có 3 phần:

– Mở bài: Giới thiệu khái quát về phong cảnh.

– Thân bài: Tả lần lượt từng phần hoặc từng vẻ đẹp của phong cảnh.

– Kết bài: Nếu nhận xét hoặc cảm nghĩ về phong cảnh.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

d. Tình cảm của người viết đối với phong cảnh được thể hiện qua những chi tiết bộc lộ cảm xúc, biểu cảm: “cảnh đẹp đến nao lòng”, “cảnh sắc thiên nhiên của Đà Lạt vốn dĩ đã đẹp, lại được con người ra công tô điểm”, “làm cho không khí Đà Lạt dễ chịu vô cùng”, “Thật không ngoa khi ca ngợi Đà Lạt là chốn “bồng lai tiên cảnh”.”.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

c. Trong phần thân bài, phong cảnh được tả theo trình tự tự chung đến riêng, từ khái quát đến cụ thể nhằm tả từng vẻ đẹp của các cảnh vật.

Từ ngữ được dùng để làm nổi bật vẻ đẹp của phong cảnh là: nao lòng, dải lụa, trắng sáng, hùng vĩ, nên thơ, rì rào, thẳng tắp, ngút ngàn, thắm xanh, màu ngọc bích, lung linh biến ảo, pha lê, xanh tươi, muôn hồng nghìn tía, áo lụa rực rỡ, dễ chịu vô cùng.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

b. Phần mở bài của bài văn là: từ “Đà Lạt là thành phố ngàn hoa” đến “thông mơ màng”.

Phần thân bài của bài văn là: từ “Nằm trên độ cao 1 500 mét” đến “không khí Đà Lạt dễ chịu vô cùng”.

Phần kết bài của bài văn là: từ “Thật không ngoa” đến hết.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

a. Bài văn trên tả các cảnh đẹp của thành phố Đà Lạt.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN TẢ PHONG CẢNH

Để viết một bài văn tả phong cảnh hay và sinh động, em có thể làm theo các bước sau:

I: Bố cục bài văn tả phong cảnh

1: Mở bài: Giới thiệu phong cảnh mà em sẽ tả (có thể là cánh đồng, bãi biển, công viên, dòng sông, ngọn núi,...). Nêu cảm xúc ban đầu của em khi nhìn thấy cảnh vật đó.

2: Thân bài: Miêu tả chi tiết phong cảnh theo trình tự hợp lý:

- Tả bao quát: Nhìn tổng thể, phong cảnh đó trông như thế nào? Rộng lớn, hùng vĩ hay yên bình, thơ mộng?

- Tả chi tiết:

+ Cảnh vật chính: Ví dụ như bầu trời, mặt trời, cây cối, hoa lá, sông suối, đồng ruộng, con đường,...

+ Âm thanh: Tiếng chim hót, tiếng gió thổi, tiếng nước chảy,...

+ Màu sắc: Xanh của cây cối, vàng của cánh đồng lúa chín, đỏ rực của hoàng hôn,...

+ Hoạt động của con người (nếu có): Trẻ em chơi đùa, bác nông dân làm việc, người đi dạo,...

3: Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về phong cảnh đó. Em yêu thích điều gì nhất? Phong cảnh ấy mang lại cho em cảm xúc gì (thư giãn, vui vẻ, tự hào, nhớ nhung,...)?

II: Mẹo giúp bài văn sinh động hơn

- Sử dụng nhiều từ ngữ miêu tả màu sắc, âm thanh, hình ảnh.

- Kết hợp cảm xúc của em để bài văn có hồn hơn.

- Tả theo trình tự hợp lý: từ xa đến gần, từ cao xuống thấp, từ tổng thể đến chi tiết.

- Dùng biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để câu văn thêm sinh động.

* Đáp án:

Tháng Ba, tháng Tư, Tây Trường Sơn (1) bắt đầu mùa mưa. Mưa tới đâu, cỏ lá (2) tốt tươi tới đó. Phía trước bầy voi luôn luôn là những vùng đất (3) no đủ, nơi chúng có thể sống những ngày sung sướng bù lại thời gian (4) đói khát của mùa thu. Vì thế, bầy voi cứ theo sau những cơn mưa mà đi. Đó là luật lệ của rừng.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

Những thành ngữ chứa các từ đồng nghĩa là:

– Thức khuya dậy sớm: gồm các từ đồng nghĩa: thức và dậy.

– Ngăn sông cấm chợ: gồm các từ đồng nghĩa: ngăn và cấm.

– Thay hình đổi dạng: gồm các từ đồng nghĩa: thay và đổi; hình và dạng.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

c. Những từ có nghĩa miêu tả trạng thái: yên bình, thanh bình, tĩnh lặng, yên tĩnh.

Ghi nhớ

– Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau (ví dụ: bố, ba, cha,...) hoặc gần giống nhau (ví dụ: ăn, xơi, chén,...).

– Khi viết hoặc nói, cần lựa chọn từ phù hợp nhất với ý nghĩa được thể hiện.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

b. Những từ có nghĩa chỉ núi: non sông, giang sơn, núi non

Những từ có nghĩa chỉ một quốc gia: đất nước, quốc gia.

Ghi nhớ

– Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau (ví dụ: bố, ba, cha,...) hoặc gần giống nhau (ví dụ: ăn, xơi, chén,...).

– Khi viết hoặc nói, cần lựa chọn từ phù hợp nhất với ý nghĩa được thể hiện.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

a. Những từ có nghĩa giống nhau là: chăm chỉ, cần cù, siêng năng, chịu khó.

Ghi nhớ

– Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau (ví dụ: bố, ba, cha,...) hoặc gần giống nhau (ví dụ: ăn, xơi, chén,...).

– Khi viết hoặc nói, cần lựa chọn từ phù hợp nhất với ý nghĩa được thể hiện.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

b. Những từ in đậm trong đoạn văn thứ nhất có nghĩa gần giống nhau. Nét nghĩa khác nhau giữa chúng là: khuân, tha, vác, nhấc đều là hành động của con người tác động lên một đồ vật, nhưng mỗi hành động lại có cách tác động khác nhau: khuân là mang lên tay, tha là cắn, mang mồi, vác lên trên vai, nhấc là nhấc rời khỏi mặt đất.

* Đáp án:

a. Những từ in đậm trong đoạn văn thứ hai có nghĩa giống nhau: ban mai và sáng sớm.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

Chủ đề của bài thơ: Thiên nhiên trong cuộc sống hoà cùng con người.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN TRƯỚC CỔNG TRỜI

1: Nội dung chính Trước cổng trời

   Con người và thiên nhiên cùng hoà quyện, cuộc sống chan hoà làm nên vẻ đa sắc, vui tươi, nhộn nhịp, đời thêm đẹp, lòng thêm nở hoa.

2: Bố cục Trước cổng trời

   Bài thơ Trước cổng trời gồm 3 phần:

- Phần 1: Khổ đầu: Khung cảnh “cổng trời”.

- Phần 2: Khổ 2, 3 và 4: Cảnh vật thiên nhiên hiện ra từ “cổng trời”.

- Phần 3: Còn lại: Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người trong thiên nhiên.

3: Hướng dẫn cách đọc Trước cổng trời

   - Đọc được cả bài Trước cổng trời với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Theo em, điều khiến cho cảnh rừng sương giá như ấm lên là hình ảnh con người thấp thoáng, con người lao động cần cù chăm chỉ. Những con người giàu tình cảm, làm lụng vất và là hình ảnh ấm áp giữa rừng toàn sương giá.

* Đáp án:

Hình ảnh con người trong hai khổ thơ cuối có những điểm chung: đi gặt lúa, trồng rau – vạt áo chàm, nhuộm xanh nắng chiều; tìm măng hái nấm - ấm giữa rừng.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN TRƯỚC CỔNG TRỜI

1: Nội dung chính Trước cổng trời

   Con người và thiên nhiên cùng hoà quyện, cuộc sống chan hoà làm nên vẻ đa sắc, vui tươi, nhộn nhịp, đời thêm đẹp, lòng thêm nở hoa.

2: Bố cục Trước cổng trời

   Bài thơ Trước cổng trời gồm 3 phần:

- Phần 1: Khổ đầu: Khung cảnh “cổng trời”.

- Phần 2: Khổ 2, 3 và 4: Cảnh vật thiên nhiên hiện ra từ “cổng trời”.

- Phần 3: Còn lại: Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người trong thiên nhiên.

3: Hướng dẫn cách đọc Trước cổng trời

   - Đọc được cả bài Trước cổng trời với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Từ cổng trời, cảnh vật hiện ra với những hình ảnh: cỏ hoa, con thác, đàn dê, cây, rừng, nắng, vạt nương, lúa chín, con người.

Em thấy hình ảnh con người là thú vị nhất. Vì con người tuy nhỏ bé nhưng chăm chỉ, cần mẫn, rất nhiều người với nhiều dân tộc khác nhau cùng chung sống, xa lạ mà khôn cách lòng. Con người là hoa cho núi rừng.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN TRƯỚC CỔNG TRỜI

1: Nội dung chính Trước cổng trời

   Con người và thiên nhiên cùng hoà quyện, cuộc sống chan hoà làm nên vẻ đa sắc, vui tươi, nhộn nhịp, đời thêm đẹp, lòng thêm nở hoa.

2: Bố cục Trước cổng trời

   Bài thơ Trước cổng trời gồm 3 phần:

- Phần 1: Khổ đầu: Khung cảnh “cổng trời”.

- Phần 2: Khổ 2, 3 và 4: Cảnh vật thiên nhiên hiện ra từ “cổng trời”.

- Phần 3: Còn lại: Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người trong thiên nhiên.

3: Hướng dẫn cách đọc Trước cổng trời

   - Đọc được cả bài Trước cổng trời với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Theo hình dung cùa em, “cổng trời” hiện ra đẹp và huyền ảo, hai bên vách đá đồ sộ như hai cánh cửa đá khổng lồ che lấy trời; khoảng trời hiện ra rộng thênh thang, xanh non và đẹp lung linh; gió và mây dày đặc, quấn quanh những cánh cổng đá, lững thững che lấy một phần trời, ngụ ý mời ngỏ người đến hãy bước vào cổng trời.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN TRƯỚC CỔNG TRỜI

1: Nội dung chính Trước cổng trời

   Con người và thiên nhiên cùng hoà quyện, cuộc sống chan hoà làm nên vẻ đa sắc, vui tươi, nhộn nhịp, đời thêm đẹp, lòng thêm nở hoa.

2: Bố cục Trước cổng trời

   Bài thơ Trước cổng trời gồm 3 phần:

- Phần 1: Khổ đầu: Khung cảnh “cổng trời”.

- Phần 2: Khổ 2, 3 và 4: Cảnh vật thiên nhiên hiện ra từ “cổng trời”.

- Phần 3: Còn lại: Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người trong thiên nhiên.

3: Hướng dẫn cách đọc Trước cổng trời

   - Đọc được cả bài Trước cổng trời với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Cảnh vật trong bức tranh dưới được gọi là “cổng trời” vì: thác nước chảy ra từ núi đá, các ngọn núi xếp dần và để lộ giữa một khoảng hướng lên trời, trông giống như một chiếc cổng để bước lên trời.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN TRƯỚC CỔNG TRỜI

1: Nội dung chính Trước cổng trời

   Con người và thiên nhiên cùng hoà quyện, cuộc sống chan hoà làm nên vẻ đa sắc, vui tươi, nhộn nhịp, đời thêm đẹp, lòng thêm nở hoa.

2: Bố cục Trước cổng trời

   Bài thơ Trước cổng trời gồm 3 phần:

- Phần 1: Khổ đầu: Khung cảnh “cổng trời”.

- Phần 2: Khổ 2, 3 và 4: Cảnh vật thiên nhiên hiện ra từ “cổng trời”.

- Phần 3: Còn lại: Các hoạt động sinh hoạt hàng ngày của con người trong thiên nhiên.

3: Hướng dẫn cách đọc Trước cổng trời

   - Đọc được cả bài Trước cổng trời với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình yêu thiên nhiên.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Sự thật thú vị về Trái Đất:

– Trái đất không tròn

Trái đất hình cầu, nhưng do các lực hấp dẫn, hành tinh của chúng ta không phải là một vòng tròn hoàn hảo. Thực tế, có một chỗ phình ra xung quanh đường xích đạo. Bán kính địa cực của Trái đất là 6 320 km còn bán kính xích đạo là 6 341 km.

– Nhiệt độ thấp nhất trên Trái Đất là -53,6 độ C

Nơi lạnh nhất trên trái đất là Nam Cực nói chung với nhiệt độ -37,7 độ C, điểm lạnh nhất được ghi lại vào ngày 21/7/1983 là tại Trạm Vostok ở Nam Cực, nơi các máy cảm biến ghi được -53,6 độ C. Vậy còn điểm nóng nhất? Ngày 13/9/1922, El Azizia ở Libya có nhiệt độ là 57,7 độ C.

– Điểm cao nhất trên Trái đất không phải là Núi Everest

Đây là một trong những ngọn núi nổi tiếng nhất trên trái đất, cao 8 850 m so với mực nước biển. Tuy nhiên, do Trái đất không tròn nên bất cứ thứ gì nằm dọc xích đạo cũng gần các ngôi sao hơn. Điều này có nghĩa là mặc dù Núi Chimborazo ở Ecuador chỉ cao 6 267,9m so với mực nước biển nhưng vì nó nằm trên điểm phình ra nên về mặt lý thuyết là cao hơn tính từ tâm Trái đất so với Everest khoảng 2,4km.

* Đáp án:

Em và bạn trong lớp đánh giá nội dung nói của mình về chủ điểm, góp ý lẫn nhau để hoàn thiện bài nói chỉn chu, hay hơn.

* Đáp án:

Em xin giới thiệu với thầy cô và các bạn trong lớp một điểm vui chơi mà em vô cùng thích thú mỗi dịp cuối tuần: Công viên Thủ Lệ - Sở thú Hà Nội, có địa chỉ tại Thủ Lệ, Ba Đình, Hà Nội. Đây là một sở thú nổi tiếng và gần như lớn nhất miền Bắc mà em được biết. Sở thú với biết bao loài động vật chỉ có trong sách vở, tivi, tranh ảnh mà em thường hay xem: con voi, con hổ, con công, con hà mã, con khỉ,… mỗi con vật một dáng vẻ vô cùng thú vị. Con voi thì vòi dài, lủng lẳng đưa cỏ lên miệng; Con hổ chầm chậm, uy dũng, thi thoảng lại ngáp lên để lộ những chiếc răng trắng muốt, trông thật dữ tợn; Con công khi xoè, khi cụp cái đuôi như chiếc quạt; con hà mã nằm nổi lềnh phềnh trên mặt nước, chiếc miệng trông to gớm ghiếc; con khỉ thoăn thoắt, cành này sang cành khác, mà lại thông minh ra phết, thấy người là lại gần xin chuối, xin đồ ăn. Mỗi lần được đi dạo một vòng quanh công viên sở thú, em cảm thấy thật yêu đời, thoải mái. Những con thú vô lo vô nghĩ đi lại tung tăng thật khoái chí. Hi vọng em sẽ có thêm nhiều cơ hội được đi nhiều sở thú khác, thấy những con thú đẹp khác hơn nữa.

* Đáp án:

Em chuẩn bị thông tin về nơi vui chơi mà em định nói: tên nơi vui chơi; những điều hấp dẫn về nơi vui chơi; các nội dung sẽ giới thiệu; tìm các phương tiện hỗ trợ (tranh minh hoạ, động tác,…)

* Kiến thức mở rộng:

BÀI LÀM THAM KHẢO

- Chọn nơi vui chơi để giới thiệu: Ở gần nhà em có một công viên khá rộng, đây cũng là một trong những khu vui chơi giải trí cho mọi người trong thành phố.

- Những điều hấp dẫn về nơi vui chơi:

+ Quang cảnh: Khu vui chơi giải trí này nằm trong trung tâm của thành phố, ngay bên cạnh tượng đài Trần Hưng Đạo, khuôn viên của nó khá rộng lớn với chiếc hồ lớn ở giữa và bao bọc hồ là con đường lát gạch đỏ phẳng lí, hai bên ven đường được trồng những hàng cây cao tỏa bóng râm mát xuống đất.

+ Hoạt động vui chơi: Thu hút em ngay từ khi bước chân vào cổng là những tiếng hát phát ra từ những trò chơi đu quay, tàu lửa với màu sắc sặc sỡ, ngay cổng vào các bác bán hàng cho thuê xe máy điện, ô tô điện cho trẻ em, bạn nào cũng rất thích được ngồi trên chiếc ô tô và lái vòng quanh hồ. Bước vào trong sẽ thấy rất nhiều trò chơi dành cho trẻ em, nào xúc hạt, nào cốc xoay, nào tàu lượn trên không, nào xích đu…trò nào cũng gây hứng thú cho em và các bạn nhỏ. Em thích nhất là trò nhảy trên nhà hơi, một chiếc tòa lâu đài được thổi không khí vào bên trong, người chơi sẽ leo lên phía trên và tìm cách để thăng bằng, tiếng cười thích thú và phấn khích không ngớt, trên gương mặt ai cũng tỏ ra hồ hởi, đôi khi thấy lấm tấm trên trán những giọt mồ hôi nhưng không làm bớt đi vẻ rạng rỡ, vui vẻ của mọi người. Ở giữa hồ là từng chiếc thuyền thiên nga đang bơi lội đưa du khách đi tham quan một vòng hồ, trông sinh động và đẹp đẽ như một bức tranh vậy.

* Đáp án:

Em chỉnh sửa báo cáo theo nhận xét của thầy cô và theo góp ý của bạn.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu - tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

Em nghe thầy cô nhận xét chung về bài làm của lớp.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu - tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

Tôi lại gần một cây đại thụ. Nó to hơn trí tưởng tượng của tôi, ôm mãi mà không hết vòng thân cây.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Các đại từ trong đoạn là: tôi, chúng.

+ Đại từ dùng để xưng hô: tôi

+ Đại từ dùng để thay thế: chúng

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Những từ ngữ chỉ sự vật trong vũ trụ: thiên hà, Mặt Trời, Mặt Trăng, Sao Thổ, sao Thiên Vương, sao Hải Vương, hố đen vũ trụ, khí quyển, không gian, bão Mặt Trời, hành tinh, thiên thạch, sao băng.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ NGỮ CHỈ SỰ VẬT

Từ chỉ sự vật là những từ dùng để gọi tên các sự vật, hiện tượng, con người, đồ vật, con vật, cây cối, địa điểm, khái niệm, hay bất kỳ đối tượng nào tồn tại trong thực tế hoặc trong suy nghĩ.

Dưới đây là các ví dụ về từ chỉ sự vật:

- Từ chỉ sự vật về con người: học sinh, thầy cô, mẹ, bạn bè, bác sĩ...

- Đồ vật: bàn, ghế, bút, sách, xe đạp...

- Con vật: mèo, chó, gà, chim, voi...

- Cây cối: lúa, tre, chuối, xoài, hoa hồng...

- Địa điểm: trường học, công viên, làng quê, thành phố...

- Hiện tượng thiên nhiên: mưa, gió, sấm, bão, cầu vồng...

- Khái niệm, cảm xúc: tình yêu, ước mơ, hy vọng, nỗi buồn, hạnh phúc...

* Đáp án:

Bỗng nhiên, loè sáng trước mặt tôi là một vị thần, ngài ta hỏi: “Hỡi con người, người đã hiểu vai trò của môi trường, thiên nhiên xanh chưa? Liệu có còn dám phá hoại cây rừng, thải ra không khí thật nhiều CO2 nữa không?”. Tôi choáng ngợp và bừng tỉnh: “Đúng rồi! Đây là tương lai của loài người khi không còn không khí sạch, mọi thứ ô nhiễm, cây xanh không còn, buộc con người phải tiến hoá lên một hình hài mới”. Tôi tự nhủ lòng mình và những người thân yêu sẽ bảo vệ Trái Đất, làm địa cầu ngày một thêm xanh.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Xin chào các bạn! Chào mừng các bạn đến với hành tinh người máy. Nơi đây của chúng tôi chỉ toàn là những cỗ máy hoạt động không kể đêm ngày, chúng tự sửa chữa và tự nâng cấp để có thể không bao giờ hỏng hóc. Tôi cũng là một người máy! Bản thân tôi cũng có suy nghĩ, có cảm xúc, có tình cảm như con người. Tuy nhiên, khi Trái Đất không còn đủ chỗ sinh tồn, chúng tôi phải tự nghiên cứu ra một thế giới để tồn tại mà không có oxi, không khí và nước sạch. Các bạn hãy trân trọng cuộc sống hiện tại của mình, với những vật sống quanh bạn hàng ngày nhé.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Nhân vật "tôi" cảm thấy nhớ Trái Đất vì: nhân vật “tôi” muốn những thứ bình dị quen thuộc, bóng cây râm mát với tiếng chim hót ríu ran, những đồ vật bình thường, không phải máy móc.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó: Da của họ có nhiều màu: hồng, ánh xanh, vàng nghệ hoặc tím,...; những người có cánh tay bằng thép; thời gian ngày tháng năm không giống ở Trái Đất; công việc đều do máy làm; ô tô vừa chạy vừa bay; cái cây làm bằng máy móc.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Chi tiết cho biết lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất là: Phía trước tàu bằng xuất hiện những tia sáng nhấp nháy; các kim đồng hồ ở buồng lái rồi loạn, rồi không nhúc nhích nữa.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Tưởng tượng em đến một hành tinh ngoài Trái Đất, em sẽ thấy: người ngoài hành tinh, xe di chuyển mà không cần bánh, những vì sao sà xuống chơi với mọi người, những đồ vật lửng lơ bay giữa không trung.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN HÀNH TINH LÌ LẠ

1: Nội dung chính Hành tinh kì lạ

   Hành tinh kì lạ với những đồ vật xa lạ không kém, tưởng chừng như rất đa năng, rất tài giỏi nhưng không có hồn, không có cảm xúc và gây cho con người những tình cảm, kỉ niệm tốt đẹp. Hãy yêu và bảo vệ Trái Đất mỗi ngày.

2: Tóm tắt Hành tinh kì lạ

   Trong chuyến hành trình thám hiểm không gian, do gặp phải sự cố nên tàu của hai bạn buộc phải đáp xuống hành tinh gần nhất. Tại đây, mọi người đều là người máy với những màu da đủ màu sắc. Tất cả các việc đều do máy làm, từ xây dựng đến cắt tóc, tẩm quất,... Cái gì cũng hấp dẫn đối với hai bạn, riêng thời tiết quá nóng bức mặc dù có rất nhiều cây. Nhân vật “tôi” tiến gần một cây đại thụ và chợt phát hiện ra đây cũng chỉ là cái máy mang hình cây. Đến đây hai bạn đã mong muốn trở về với Trái Đất thân yêu.

3: Bố cục Hành tinh kì lạ

   Văn bản Hành tinh kì lạ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “hành tinh gần nhất”: Lí do con tàu phải hạ cánh xuống hành tinh gần nhất.

- Phần 2: Tiếp theo đến “thuộc sở hữu của tôi”: Hai nhà du hành phát hiện ra những điều đặc biệt ở hành tinh đó. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Nhân vật “tôi” muốn trở về Trái Đất thân quen. 

4: Hướng dẫn cách đọc Hành tinh kì lạ

   - Đọc được cả bài Hành tinh kì lạ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự ngạc nhiên, thích thú.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài; đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở từ ngữ thể hiện những tình tiết quan trọng hoặc những câu thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của các nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Em trao đổi với người thân:

a. Những hoạt động em đã tham gia trong tháng vừa qua: trực nhật lớp học; làm bài tập về nhà, giúp bố mẹ rửa bát, nấu cơm; chơi thể thao; học cờ vua; đi xem phim.

b. Những mong muốn, dự định của em trong tháng tiếp theo: làm quà mừng sinh nhật cho bạn trong lớp; học nấu một món ăn mới; trồng một chậu cây nhỏ; viết nhật kí.

* Đáp án:

Em đọc soát và chỉnh sửa bài báo cáo của mình theo gợi ý.

* Đáp án:

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu - tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

Em đọc lại bản báo cáo trong hoạt động Viết ở Bài 6 để xác định các nội dung cần viết; tìm hiểu, ghi chép số liệu, thông tin chính xác về các hoạt động của tổ, của lớp hoặc của chi đội trong tháng qua.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu - tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

– (5) Ồ, tôi đang thấy rất nhiều sao trên bầu trời kia.

– (7) Anh hỏi lạ thật! Tất nhiên chúng ta sẽ có một ngày đẹp trời. (8) Còn anh, bầu trời rất nhiều sao thì có nghĩa là gì?

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b. Thanh nhìn ra cái khung cửa mở rộng. Ngoài đó là một khu vườn xanh mát.

Việc dùng các đại từ thay thế như vậy có tác dụng rút ngắn dung lượng các câu văn, giảm tải lượng thông tin thừa đã biết và nhanh chóng hiểu ý diễn đạt nhắm tới.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

c. Tôi thích xem phim hoạt hình. Chị tôi cũng thích xem nó.

Việc dùng các đại từ thay thế như vậy có tác dụng rút ngắn dung lượng các câu văn, giảm tải lượng thông tin thừa đã biết và nhanh chóng hiểu ý diễn đạt nhắm tới.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Thành tặng tôi một quyển truyện tranh. Việc này làm tôi rất xúc động.

Việc dùng các đại từ thay thế như vậy có tác dụng rút ngắn dung lượng các câu văn, giảm tải lượng thông tin thừa đã biết và nhanh chóng hiểu ý diễn đạt nhắm tới.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

c. Đại từ nghi vấn trong câu 8 là: sao.

Có thể thay thế đại từ nghi vấn khác trong câu 8 bằng: gì, như nào, thế nào.

* Đáp án:

b. Đại từ thay thế trong câu 6 là: thế.

Những đại từ có thể thay thế cho đại từ thế là: vậy, nó, như thế, như vậy.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Em chọn các từ dùng để xưng hô thích hợp với mỗi bông hoa:

− (4) Oát-xơn, nhìn xem, anh thấy cái gì?

– (5) Tôi thấy rất nhiều sao.

– (7) Nghĩa là chúng ta sẽ có một ngày đẹp trời. (8) Còn anh, anh nghĩ sao?

– (9) Theo tôi, điều này có nghĩa là ai đó đã đánh cắp cái lều của chúng ta.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Nếu lớp em cũng tổ chức một buổi triển lãm giống lớp của Loan, em sẽ sưu tầm những chữ kí tên của các bạn. Vì em thấy chữ kí là của mỗi người, nhìn nét chữ có thể nhớ về người viết ra chữ đó, em sẽ luôn thương nhớ những người bạn của mình.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bộ sưu tập độc đáo

   Bộ sưu tập độc đáo với những vật sưu tập đa dạng, mỗi người có một cách sưu tập đồ khác nhau, tạo nên một “triển lãm” độc đáo, đầy thú vị.

2: Tóm tắt Bộ sưu tập độc đáo

   Vào một buổi học dịp gần Tết, thầy Dương nói mỗi bạn sẽ sưu tầm một món đồ để ra Tết tổ chức triển lãm. Long và Khánh tỏ ra thích thú vì hai bạn đã có những bộ sưu tập của riêng mình. Còn Loan hơi lo vì chưa biết sưu tầm gì, cô muốn sưu tầm cái gì đó thật ý nghĩa. Nghĩ mãi, cuối cùng Loan mượn bố chiếc máy ghi âm, gặp bạn nào cũng bảo hãy nói một câu chúc lớp mình. Ngày triển lãm, lớp học như một cửa hiệu tạp hoá vui nhộn. Đến lượt mình, Loan trịnh trọng cắm máy ghi âm vào loa rồi hồi hộp bật lên. Cả lớp đều tán đồng bộ sưu tập của Loan thật độc đáo và ý nghĩa.

3: Bố cục Bộ sưu tập độc đáo

   Văn bản Bộ sưu tập độc đáo gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “triển lãm”: Thầy giáo yêu cầu về nhà mỗi bạn sưu tầm một món đồ để tổ chức triển lãm.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ghi âm xong”: Loan suy nghĩ và quyết định sưu tầm giọng nói của vả lớp.

- Phần 3: Còn lại: Buổi triển lãm diễn ra thật sôi động. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bộ sưu tập độc đáo

   - Đọc được cả bài Bộ sưu tập độc đáo với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (triển lãm, phát thanh viên,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Theo em, thầy Dương cho rằng bộ sưu tập đó rất độc đáo vì các bạn thường chỉ sưu tầm những đồ vật quen thuộc, không có ai nghĩ tới giọng nói cũng có thể lập thành bộ sưu tập, thậm chí còn thu hút rất nhiều bạn trong lớp chú ý theo dõi.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bộ sưu tập độc đáo

   Bộ sưu tập độc đáo với những vật sưu tập đa dạng, mỗi người có một cách sưu tập đồ khác nhau, tạo nên một “triển lãm” độc đáo, đầy thú vị.

2: Tóm tắt Bộ sưu tập độc đáo

   Vào một buổi học dịp gần Tết, thầy Dương nói mỗi bạn sẽ sưu tầm một món đồ để ra Tết tổ chức triển lãm. Long và Khánh tỏ ra thích thú vì hai bạn đã có những bộ sưu tập của riêng mình. Còn Loan hơi lo vì chưa biết sưu tầm gì, cô muốn sưu tầm cái gì đó thật ý nghĩa. Nghĩ mãi, cuối cùng Loan mượn bố chiếc máy ghi âm, gặp bạn nào cũng bảo hãy nói một câu chúc lớp mình. Ngày triển lãm, lớp học như một cửa hiệu tạp hoá vui nhộn. Đến lượt mình, Loan trịnh trọng cắm máy ghi âm vào loa rồi hồi hộp bật lên. Cả lớp đều tán đồng bộ sưu tập của Loan thật độc đáo và ý nghĩa.

3: Bố cục Bộ sưu tập độc đáo

   Văn bản Bộ sưu tập độc đáo gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “triển lãm”: Thầy giáo yêu cầu về nhà mỗi bạn sưu tầm một món đồ để tổ chức triển lãm.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ghi âm xong”: Loan suy nghĩ và quyết định sưu tầm giọng nói của vả lớp.

- Phần 3: Còn lại: Buổi triển lãm diễn ra thật sôi động. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bộ sưu tập độc đáo

   - Đọc được cả bài Bộ sưu tập độc đáo với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (triển lãm, phát thanh viên,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Theo dõi bộ sưu tập của Loan, các bạn cảm thấy hồi hộp, tò mò rồi thành bất ngờ háo hức chồm lên khi nghe những giọng ghi âm.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bộ sưu tập độc đáo

   Bộ sưu tập độc đáo với những vật sưu tập đa dạng, mỗi người có một cách sưu tập đồ khác nhau, tạo nên một “triển lãm” độc đáo, đầy thú vị.

2: Tóm tắt Bộ sưu tập độc đáo

   Vào một buổi học dịp gần Tết, thầy Dương nói mỗi bạn sẽ sưu tầm một món đồ để ra Tết tổ chức triển lãm. Long và Khánh tỏ ra thích thú vì hai bạn đã có những bộ sưu tập của riêng mình. Còn Loan hơi lo vì chưa biết sưu tầm gì, cô muốn sưu tầm cái gì đó thật ý nghĩa. Nghĩ mãi, cuối cùng Loan mượn bố chiếc máy ghi âm, gặp bạn nào cũng bảo hãy nói một câu chúc lớp mình. Ngày triển lãm, lớp học như một cửa hiệu tạp hoá vui nhộn. Đến lượt mình, Loan trịnh trọng cắm máy ghi âm vào loa rồi hồi hộp bật lên. Cả lớp đều tán đồng bộ sưu tập của Loan thật độc đáo và ý nghĩa.

3: Bố cục Bộ sưu tập độc đáo

   Văn bản Bộ sưu tập độc đáo gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “triển lãm”: Thầy giáo yêu cầu về nhà mỗi bạn sưu tầm một món đồ để tổ chức triển lãm.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ghi âm xong”: Loan suy nghĩ và quyết định sưu tầm giọng nói của vả lớp.

- Phần 3: Còn lại: Buổi triển lãm diễn ra thật sôi động. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bộ sưu tập độc đáo

   - Đọc được cả bài Bộ sưu tập độc đáo với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (triển lãm, phát thanh viên,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Tớ cứ lo lắng mãi khi đi từ trường về nhà, lòng thầm nghĩ: “Mình phải nghĩ bằng được một bộ sưu tầm độc đáo!”. Chợt về đến nhà, tớ thầy bố vẫn đang ngồi trên chiếc ghế như mọi ngày, tay bố thoạt nhấn vào chiếc băng ghi âm bài giảng, những tiếng nói vọng lên í ới: “em thưa thầy… em thưa thầy…”. “Ồ! liệu mình cũng có thể đi ghi âm lại giọng nói của cả lớp vào chiếc máy này để làm một bộ sưu tầm được chứ?” – tớ chợt nghĩ và mừng rên sung sướng. Đến lớp, gặp bạn nào tớ cũng hẹn để chờ chực ghi lại giọng nói mọi người: “Cậu nói một câu chúc lớp mình đi!”; “Cậu nói gì cũng được. Chúng mình sắp chuyển cấp rồi đó”. Thế là mỗi bạn một câu. Trong vài ngày, tớ đã ghi âm xong rồi!

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bộ sưu tập độc đáo

   Bộ sưu tập độc đáo với những vật sưu tập đa dạng, mỗi người có một cách sưu tập đồ khác nhau, tạo nên một “triển lãm” độc đáo, đầy thú vị.

2: Tóm tắt Bộ sưu tập độc đáo

   Vào một buổi học dịp gần Tết, thầy Dương nói mỗi bạn sẽ sưu tầm một món đồ để ra Tết tổ chức triển lãm. Long và Khánh tỏ ra thích thú vì hai bạn đã có những bộ sưu tập của riêng mình. Còn Loan hơi lo vì chưa biết sưu tầm gì, cô muốn sưu tầm cái gì đó thật ý nghĩa. Nghĩ mãi, cuối cùng Loan mượn bố chiếc máy ghi âm, gặp bạn nào cũng bảo hãy nói một câu chúc lớp mình. Ngày triển lãm, lớp học như một cửa hiệu tạp hoá vui nhộn. Đến lượt mình, Loan trịnh trọng cắm máy ghi âm vào loa rồi hồi hộp bật lên. Cả lớp đều tán đồng bộ sưu tập của Loan thật độc đáo và ý nghĩa.

3: Bố cục Bộ sưu tập độc đáo

   Văn bản Bộ sưu tập độc đáo gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “triển lãm”: Thầy giáo yêu cầu về nhà mỗi bạn sưu tầm một món đồ để tổ chức triển lãm.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ghi âm xong”: Loan suy nghĩ và quyết định sưu tầm giọng nói của vả lớp.

- Phần 3: Còn lại: Buổi triển lãm diễn ra thật sôi động. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bộ sưu tập độc đáo

   - Đọc được cả bài Bộ sưu tập độc đáo với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (triển lãm, phát thanh viên,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Thầy Dương muốn cả lớp thực hiện hoạt động sưu tầm một món đồ.

Các bạn trong lớp có thái độ rất hào hứng, “ồ lên”, ai cũng cố gắng muốn có những bộ sưu tầm thật độc đáo.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT NỘI DUNG VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bộ sưu tập độc đáo

   Bộ sưu tập độc đáo với những vật sưu tập đa dạng, mỗi người có một cách sưu tập đồ khác nhau, tạo nên một “triển lãm” độc đáo, đầy thú vị.

2: Tóm tắt Bộ sưu tập độc đáo

   Vào một buổi học dịp gần Tết, thầy Dương nói mỗi bạn sẽ sưu tầm một món đồ để ra Tết tổ chức triển lãm. Long và Khánh tỏ ra thích thú vì hai bạn đã có những bộ sưu tập của riêng mình. Còn Loan hơi lo vì chưa biết sưu tầm gì, cô muốn sưu tầm cái gì đó thật ý nghĩa. Nghĩ mãi, cuối cùng Loan mượn bố chiếc máy ghi âm, gặp bạn nào cũng bảo hãy nói một câu chúc lớp mình. Ngày triển lãm, lớp học như một cửa hiệu tạp hoá vui nhộn. Đến lượt mình, Loan trịnh trọng cắm máy ghi âm vào loa rồi hồi hộp bật lên. Cả lớp đều tán đồng bộ sưu tập của Loan thật độc đáo và ý nghĩa.

3: Bố cục Bộ sưu tập độc đáo

   Văn bản Bộ sưu tập độc đáo gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “triển lãm”: Thầy giáo yêu cầu về nhà mỗi bạn sưu tầm một món đồ để tổ chức triển lãm.

- Phần 2: Tiếp theo đến “ghi âm xong”: Loan suy nghĩ và quyết định sưu tầm giọng nói của vả lớp.

- Phần 3: Còn lại: Buổi triển lãm diễn ra thật sôi động. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bộ sưu tập độc đáo

   - Đọc được cả bài Bộ sưu tập độc đáo với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện sự hồn nhiên, ngây thơ.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (triển lãm, phát thanh viên,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn thể hiện cảm xúc của nhân vật.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Dựa vào nhan đề và tranh minh hoạ, em đoán nội dung câu chuyện nói về một buổi học tập trong lớp học, có thầy giáo và các bạn đang say sưa làm bài tập.

Nội dung câu chuyện: Câu chuyện kể về một buổi triển lãm. Các bạn chia sẻ về những bộ sưu tập thú vị mà các bạn đã sưu tầm được.

* Kiến thức mở rộng:

Em quan sát kĩ bức tranh minh họa và nhan đề bài đọc để đưa ra dự đoán về nội dung câu chuyện.

Ví dụ:

- Nhan đề Bộ sưu tập độc đáo gợi cho em suy nghĩ gì?

- Bức tranh vẽ cảnh gì? Trong tranh em thấy các bạn đang làm gì?

=> Từ đó đưa ra dự đoán về nội dung câu chuyện.

* Đáp án:

Bài báo về vận động viên bơi lội Nguyễn Huy Hoàng:

Môn bơi Đại hội thể thao toàn quốc 2022 tối 14-12 diễn ra tại Cung thể thao dưới nước Mỹ Đình với 7 nội dung chung kết. Các kình ngư hàng đầu Việt Nam là Huy Hoàng, Quý Phước, Ánh Viên... tiếp tục là tâm điểm chú ý của người hâm mộ.

Trên đường đua 400m tự do sở trường, kình ngư số 1 Việt Nam Nguyễn Huy Hoàng (Quảng Bình) đã xuất sắc giành huy chương vàng với thời gian 3 phút 50 giây 54. Với thành tích này, Nguyễn Huy Hoàng phá kỷ lục đại hội, kỷ lục cũ là 3 phút 50 giây 72 do chính anh tạo lập năm 2018.

Mặc dù vậy, thành tích 3 phút 50 giây 54 cũng khá thấp so với kỷ lục quốc gia do Nguyễn Huy Hoàng xác lập tại SEA Games 31 vào tháng 5-2022. Thời điểm đó Nguyễn Huy Hoàng đã bơi với thời gian 3 phút 48 giây 06.

Ở nội dung 100m bướm nam, kình ngư Hoàng Quý Phước (Đà Nẵng) đã mang về tấm huy chương vàng cá nhân đầu tiên cho mình tại đại hội với thời gian 53 giây 96.

VĐV Lê Thị Mỹ Thảo (Bình Phước) giành huy chương vàng 100m bướm nữ với thời gian 1 phút 01 giây 67. VĐV Lê Nguyễn Paul (An Giang) giành huy chương vàng 100m ngửa nam với thời gian 56 giây 39.

Trên đường đua 100m ngửa nữ, kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên (Quân đội) giành huy chương vàng với thời gian 1 phút 04 giây 23. Kỷ lục quốc gia ở nội dung này được Ánh Viên thiết lập vào năm 2017 với thời gian 1 phút 01 giây 89.

VĐV Võ Thị Mỹ Tiên (Long An) giành huy chương vàng nội dung 1.500m tự do nữ với thời gian 17 phút 25 giây 91.

Kết thúc ngày thi đấu cuối cùng, bốn VĐV TP.HCM là Trần Duy Khôi, Vũ Thị Phương Anh, Nguyễn Diệp Phương Trâm, Luong Jeremie đã giành huy chương vàng nội dung tiếp sức 400m hỗn hợp với thời gian 4 phút 02 giây 13. Thành tích này đã giúp các VĐV TP.HCM phá kỷ lục quốc gia và kỷ lục đại hội cũng do chính TP.HCM nắm giữ trước đó vào năm 2018 là 4 phút 02 giây 23.

Sau 3 ngày thi đấu, đội bơi Quân đội tạm thời dẫn đầu bảng tổng sắp huy chương với 8 huy chương vàng, TP.HCM đứng thứ 2 với 4 huy chương vàng, Quảng Bình đứng thứ ba với 2 huy chương vàng.

* Đáp án:

Em trao đổi với bạn về bài thơ đã đọc: tình cảm, cảm xúc của nhà thơ đối với trẻ em được thể hiện trong bài thơ; suy nghĩ, cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ.

* Kiến thức mở rộng:

Ví dụ: Suy nghĩ, cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ.

Sau khi đọc bài thơ "Trẻ em như búp trên cành", em cảm thấy ấm áp và biết ơn đến sự chăm sóc của gia đình và xã hội đối với sự phát triển của trẻ em. Bài thơ đã khiến em suy ngẫm về giai đoạn tuổi thơ của mình và ý nghĩa của việc trải qua quãng thời gian đó trong cuộc đời. Đồng thời bài thơ đã để lại trong em một cảm giác khích lệ và sự mong muốn trở thành người có ích và đầy ý nghĩa trong xã hội như những lời khuyên của bác trong bài thơ.

* Đáp án:

Dựa vào các câu chuyện gợi ý em đã đọc, em viết thông tin phù hợp vào phiếu đọc sách theo mẫu.

* Kiến thức mở rộng:

THAM KHẢO MẪU PHIẾU ĐỌC SÁCH

- Tên bài thơ: Trẻ em như búp trên cành

- Tác giả: Nguyễn Đình Hưng

- Ngày đọc: 26/09/2024

- Nội dung bài thơ:

Bài thơ "Trẻ em như búp trên cành" miêu tả hành trình phát triển của trẻ em qua các giai đoạn từ khi sinh ra đến khi trưởng thành. Trong đó, trẻ em được so sánh với những búp non trên cành cây, từ giai đoạn chưa biết đến sự khổ đau và sung sướng đến giai đoạn phát triển và học hỏi từ môi trường xung quanh. Đồng thời, bài thơ cũng nhấn mạnh vai trò của gia đình và giáo dục trong việc hướng dẫn và bảo vệ cho sự phát triển toàn diện của trẻ em.

- Những câu thơ hay hoặc những hình ảnh thơ đẹp: Trẻ em như chồi mới nhú trên cây

- Suy nghĩ, cảm xúc của em sau khi đọc bài thơ:

- Sau khi đọc bài thơ "Trẻ em như búp trên cành", em cảm thấy ấm áp và biết ơn đến sự chăm sóc của gia đình và xã hội đối với sự phát triển của trẻ em. Bài thơ đã khiến em suy ngẫm về giai đoạn tuổi thơ của mình và ý nghĩa của việc trải qua quãng thời gian đó trong cuộc đời. Đồng thời bài thơ đã để lại trong em một cảm giác khích lệ và sự mong muốn trở thành người có ích và đầy ý nghĩa trong xã hội như những lời khuyên của bác trong bài thơ.

- Mức độ yêu thích: 5 sao

* Đáp án:

Em đọc các bài thơ viết về trẻ em trong ví dụ hoặc tìm đọc ở ngoài.

* Kiến thức mở rộng:

Dưới đây là một số bài thơ hay viết về trẻ em dành cho học sinh lớp 5:

1. Trẻ Em Hôm Nay - Thế Giới Ngày Mai

(Tác giả: Sưu tầm)

Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan.
Tương lai đất nước vẻ vang,
Trông chờ vào những gương vàng hôm nay.

Các em chăm chỉ hăng say,
Học hành rèn luyện mỗi ngày một hơn.
Lớn lên xây dựng quê hương,
Nước nhà giàu đẹp, tình thương chan hòa.

2. Em Yêu Tổ Quốc

(Tác giả: Sưu tầm)

Em yêu đất nước Việt Nam,
Có bao cảnh đẹp chứa chan tình người.
Ruộng đồng xanh mát muôn nơi,
Núi rừng hùng vĩ biển khơi dạt dào.

Em yêu tổ quốc tự hào,
Học chăm, rèn giỏi, mai sau giúp đời.
Dựng xây đất nước sáng ngời,
Bảo vệ Tổ quốc suốt đời không quên!

3. Trường Em

(Tác giả: Sưu tầm)

Trường em xinh xắn tuyệt vời,
Hàng cây xanh mát, tiếng cười rộn vang.
Sân trường rộng rãi, khang trang,
Chúng em vui bước rộn ràng tới nơi.

Thầy cô ân cần dạy dỗ,
Bạn bè thân thiết chan hòa yêu thương.
Chúng em quyết chí học đường,
Tương lai rộng mở, soi gương sáng ngời!

4. Nụ Cười Tuổi Thơ

(Tác giả: Sưu tầm)

Tuổi thơ như những nụ cười,
Trong veo, hồn nhiên, rạng ngời ước mơ.
Chạy chơi trên những vườn thơ,
Bầu trời xanh biếc đợi chờ ngày mai.

Học hành chăm chỉ miệt mài,
Lớn lên góp sức dựng xây nước nhà.
Tuổi thơ là những bài ca,
Tươi vui rộn rã ngân nga mỗi ngày!

* Đáp án:

Em và các bạn cùng nhau trao đổi về những điểm cần lưu ý khi viết báo cáo công việc.

Ghi nhớ

Bản báo cáo công việc gồm 3 phần:

– Phần đầu: quốc hiệu, tiêu ngữ hoặc tên tổ chức (Đội, Đoàn,...) và địa điểm, thời gian viết báo cáo.

– Phần chính: tiêu đề, người nhận, nội dung báo cáo (các công việc đã thực hiện).

– Phần cuối: người viết báo cáo (chữ kí, họ và tên).

Nội dung báo cáo trình bày theo mục để dễ theo dõi.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu ,tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

d. Cách thức trình bày của từng phần trong bản báo cáo.

– Về hình thức: Rõ ràng, mạch lạc từng phần, dễ nhìn từng nội dung được bôi đậm, kẻ bảng, tô khác màu. in nghiêng, thẳng phân biệt.

– Về nội dung: Ngắn gọn, súc tích, diễn đạt câu rõ ý, dễ hiểu.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu ,tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

c. Thông tin của mỗi phần trong bản báo cáo.

– Phần đầu: Quốc hiệu, tiêu ngữ, địa điểm thời gian viết báo cáo, tên báo cáo.

– Phần chính: Người nhận, nội dung báo cáo chi tiết từng phần.

– Phần cuối: Tên người viết báo cáo, chức vụ, kí và ghi rõ họ tên.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu ,tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

b. Bản báo cáo được gửi cho cô giáo chủ nhiệm lớp 5C. Tổ trưởng của tổ 1 là người viết báo cáo đó.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu - tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

a. Bản báo cáo trên viết về hoạt động trong tháng 9 của tổ 1, lớp 5C, trường Tiểu học Kim Đồng.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH VIẾT BÁO CÁO

1. Bố cục của một bài báo cáo

Một bài báo cáo thường gồm ba phần chính:

a) Mở đầu

- Quốc hiệu,tiêu ngữ

- Tiêu đề báo cáo (Ví dụ: Báo cáo về chuyến tham quan bảo tàng lịch sử).

- Người thực hiện báo cáo (Họ và tên, lớp).

- Thời gian và địa điểm thực hiện hoạt động (Nếu có).

b) Nội dung chính

- Mục đích: Báo cáo về điều gì? (Ví dụ: Báo cáo về buổi lao động trồng cây, chuyến đi thực tế, kết quả học tập...)

- Diễn biến: Trình bày các hoạt động chính theo trình tự thời gian.

- Kết quả: Những gì đạt được sau hoạt động? (Ví dụ: Số lượng cây trồng được, kiến thức học được từ chuyến đi...).

c) Kết luận

- Cảm nhận của bản thân về hoạt động.

- Đề xuất, ý kiến nếu có.

2. Lưu ý khi viết báo cáo

- Viết ngắn gọn, rõ ràng, đúng trọng tâm.

- Dùng câu văn mạch lạc, dễ hiểu.

- Ghi chép trung thực, không bịa đặt nội dung.

- Trình bày sạch đẹp, có đầy đủ các phần.

* Đáp án:

b. Lớp tôi càng đá càng hay. Tôi thực sự thích điều đó.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Bộ ba Long, Chiến, Mạnh chuyền bóng rất ăn ý. Họ thực sự là những người đồng đội.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

– Những từ ngữ chỉ sự vật trong một trận đấu bóng đá: khung thành, thẻ phạt, cầu thủ, biên.

– Những từ ngữ chỉ hoạt động trong một trận đấu bóng đá: sút, lật, phòng thủ, ném biên, ném góc, tấn công, băng qua, bật cao, phạt góc, kèm cặp.

* Kiến thức mở rộng:

SỰ VẬT

1. Sự vật là gì?

   Sự vật là những danh từ có khái niệm bao quát, nó có thể chỉ người, vật, hiện tượng, đơn vị, khái niệm khác nhau,… nhằm phản ánh tính chất, hình ảnh và mô phỏng cụ thể, chính xác chủ thể trông thấy một cách xác thực, rõ nét thông qua thực tế khách quan được sử dụng trong ngôn từ.

Ví dụ: Bút chì – đây là sự vật chỉ đồ dùng để sử dụng trong học tập, làm việc. Bút chì có nhiều mẫu mã và kiểu dáng khác nhau rất đẹp và bắt mắt. Tùy thuộc vào nhu cầu và mục đích mà mỗi người sẽ có nhu cầu lựa chọn sử dụng khác nhau.

- Đặc điểm của sự vật:

+ Mô phỏng cụ thể, chính xác chủ thể thông qua thực tế khách quan.

+ Phản ánh hình ảnh, tính chất.

+ Tồn tại được và nhận biết được.

2. Từ chỉ sự vật là gì?

   Từ chỉ sự vật là những từ dùng để chỉ tên của cây cối, con người, hiện tượng, đồ vật, con vật, cảnh vật.

- Ví dụ về các từ chỉ sự vật:

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về con người: Cô giáo, thầy giáo, bố, mẹ, anh, chị, bạn, …

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về đồ vật: Chiếc bút, quyển vở, bàn học, ghế ngồi, xe đạp,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về con vật: Chó, mèo, chim, trâu, bò, sư tử, cá voi,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về cây cối: Hoa hồng, cây táo, cây chanh, cây ổi,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về cảnh vật: Làng quê, con sông, đồi, núi, bãi biển,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về hiện tượng: Mưa, nắng, gió, bão, sấm, sét,…

- Đặc điểm từ chỉ sự vật: 

Trong bộ môn tiếng Việt thì từ chỉ sự vật sẽ có những đặc điểm cụ thể như:

+ Mô phỏng chính xác những sự vật cụ thể thông qua thực tế rõ ràng.

+ Đánh giá tính chất, hình ảnh của sự vật.

+ Nói về những sự vật dưới dạng tồn tại và có thể nhận biết được.

* Đáp án:

– Những từ ngữ trong đoạn chỉ sự vật: bóng, vòng cấm địa.

– Những từ ngữ trong đoạn chỉ hoạt động: cướp, chuyền, dẫn xuống, xô, chặn, lên, hất, nhường, ghi bàn, lao lên, bắt bóng.

* Kiến thức mở rộng:

SỰ VẬT

1. Sự vật là gì?

   Sự vật là những danh từ có khái niệm bao quát, nó có thể chỉ người, vật, hiện tượng, đơn vị, khái niệm khác nhau,… nhằm phản ánh tính chất, hình ảnh và mô phỏng cụ thể, chính xác chủ thể trông thấy một cách xác thực, rõ nét thông qua thực tế khách quan được sử dụng trong ngôn từ.

Ví dụ: Bút chì – đây là sự vật chỉ đồ dùng để sử dụng trong học tập, làm việc. Bút chì có nhiều mẫu mã và kiểu dáng khác nhau rất đẹp và bắt mắt. Tùy thuộc vào nhu cầu và mục đích mà mỗi người sẽ có nhu cầu lựa chọn sử dụng khác nhau.

- Đặc điểm của sự vật:

+ Mô phỏng cụ thể, chính xác chủ thể thông qua thực tế khách quan.

+ Phản ánh hình ảnh, tính chất.

+ Tồn tại được và nhận biết được.

2. Từ chỉ sự vật là gì?

   Từ chỉ sự vật là những từ dùng để chỉ tên của cây cối, con người, hiện tượng, đồ vật, con vật, cảnh vật.

- Ví dụ về các từ chỉ sự vật:

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về con người: Cô giáo, thầy giáo, bố, mẹ, anh, chị, bạn, …

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về đồ vật: Chiếc bút, quyển vở, bàn học, ghế ngồi, xe đạp,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về con vật: Chó, mèo, chim, trâu, bò, sư tử, cá voi,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về cây cối: Hoa hồng, cây táo, cây chanh, cây ổi,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về cảnh vật: Làng quê, con sông, đồi, núi, bãi biển,…

+ Ví dụ từ chỉ sự vật về hiện tượng: Mưa, nắng, gió, bão, sấm, sét,…

- Đặc điểm từ chỉ sự vật: 

Trong bộ môn tiếng Việt thì từ chỉ sự vật sẽ có những đặc điểm cụ thể như:

+ Mô phỏng chính xác những sự vật cụ thể thông qua thực tế rõ ràng.

+ Đánh giá tính chất, hình ảnh của sự vật.

+ Nói về những sự vật dưới dạng tồn tại và có thể nhận biết được.

* Đáp án:

Em hiểu câu cuối cùng trong bài đọc ý muốn nói Việt đã hiểu được giá trị và sức mạnh của tinh thần đồng đội. Việt cảm thấy mình được tôn trọng, được đá bóng là được trao cơ hội – bản thân Việt cũng cần làm điều này với đồng đội của mình, Việt đã thực sự hiểu được giá trị của đồng đội.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN NGÔI SAO SÂN CỎ

- Nội dung chính:

Bài văn kể về một trận đấu bóng đá của lớp 5A và lớp 5C, qua đó phản ánh tâm lý và sự trưởng thành của nhân vật "tôi" - một cầu thủ được bạn bè kỳ vọng. Câu chuyện cho thấy tầm quan trọng của tinh thần đồng đội và sự hợp tác trong thể thao cũng như trong cuộc sống.

- Nội dung từng đoạn:

Đoạn 1: Giới thiệu nhân vật "tôi" và bối cảnh trận đấu.

Đoạn 2-3: Miêu tả diễn biến trận đấu, tập trung vào sự ích kỷ của nhân vật "tôi".

Đoạn 4-5: Mô tả tâm trạng của nhân vật "tôi" khi bị bạn bè trách móc và không tham gia vào trận đấu.

Đoạn 6-7: Miêu tả diễn biến trận đấu khi thiếu vắng nhân vật "tôi" và sự thành công của đội.

Đoạn cuối: Nhân vật "tôi" nhận ra sai lầm của mình và rút ra bài học về tinh thần đồng đội.

* Các biện pháp tu từ:

- So sánh: "Tôi sung sướng chạy như một ngôi sao sân cỏ" (so sánh nhân vật "tôi" với một ngôi sao bóng đá nổi tiếng).

- Nhân hóa: "Cả sân vỡ òa vì tiếc" (nhân hóa sân bóng để thể hiện sự tiếc nuối của khán giả).

- Điệp từ: "Tôi" được lặp lại nhiều lần nhấn mạnh tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

- Tả động: "Mạnh lăn xả cướp bóng", "Cả sân vỗ tay vang dội" (tả lại những hành động và âm thanh sống động của trận đấu).

* Đáp án:

Việt không đá hiệp hai nữa vì cãi cọ với đồng đội và chiến thuật chơi bóng của bản thân Việt không được mọi người hiểu; chính bản thân Việt cũng cảm thấy bế tắc với lối chơi bóng của mình.

Khi xem hiệp đấu thứ hai không có mình, Việt đã nhận ra lớp càng đá càng hay, có bộ ba Long, Chiến, Mạnh chuyền bóng rất ăn ý và có những bàn thắng đẹp.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN NGÔI SAO SÂN CỎ

- Nội dung chính:

Bài văn kể về một trận đấu bóng đá của lớp 5A và lớp 5C, qua đó phản ánh tâm lý và sự trưởng thành của nhân vật "tôi" - một cầu thủ được bạn bè kỳ vọng. Câu chuyện cho thấy tầm quan trọng của tinh thần đồng đội và sự hợp tác trong thể thao cũng như trong cuộc sống.

- Nội dung từng đoạn:

Đoạn 1: Giới thiệu nhân vật "tôi" và bối cảnh trận đấu.

Đoạn 2-3: Miêu tả diễn biến trận đấu, tập trung vào sự ích kỷ của nhân vật "tôi".

Đoạn 4-5: Mô tả tâm trạng của nhân vật "tôi" khi bị bạn bè trách móc và không tham gia vào trận đấu.

Đoạn 6-7: Miêu tả diễn biến trận đấu khi thiếu vắng nhân vật "tôi" và sự thành công của đội.

Đoạn cuối: Nhân vật "tôi" nhận ra sai lầm của mình và rút ra bài học về tinh thần đồng đội.

* Các biện pháp tu từ:

- So sánh: "Tôi sung sướng chạy như một ngôi sao sân cỏ" (so sánh nhân vật "tôi" với một ngôi sao bóng đá nổi tiếng).

- Nhân hóa: "Cả sân vỡ òa vì tiếc" (nhân hóa sân bóng để thể hiện sự tiếc nuối của khán giả).

- Điệp từ: "Tôi" được lặp lại nhiều lần nhấn mạnh tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

- Tả động: "Mạnh lăn xả cướp bóng", "Cả sân vỗ tay vang dội" (tả lại những hành động và âm thanh sống động của trận đấu).

* Đáp án:

1:Trong đoạn đầu của trận bóng trong văn bản Ngôi sao sân cỏ (SGK Tiếng Việt lớp 5), hành động của Mạnh và Việt có sự khác nhau rõ rệt:

- Mạnh: Tự tin, háo hức và có phần chủ quan. Cậu chơi bóng rất giỏi và muốn thể hiện bản thân.

- Việt: Hơi rụt rè, lo lắng vì đây là trận đấu quan trọng, nhưng cậu lại rất kiên trì và có tinh thần đồng đội cao.

2: Những hành động này cho thấy:

- Mạnh là một người có kỹ thuật tốt, nhưng có thể hơi kiêu căng, chưa quan tâm nhiều đến đội.

- Việt tuy không quá nổi bật ban đầu nhưng lại có ý chí bền bỉ và tinh thần đồng đội đáng quý.

Câu chuyện sau đó cho thấy Việt dần thể hiện khả năng và phẩm chất đáng quý của mình, chứng minh rằng tinh thần đồng đội quan trọng hơn cả tài năng cá nhân.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN NGÔI SAO SÂN CỎ

- Nội dung chính:

Bài văn kể về một trận đấu bóng đá của lớp 5A và lớp 5C, qua đó phản ánh tâm lý và sự trưởng thành của nhân vật "tôi" - một cầu thủ được bạn bè kỳ vọng. Câu chuyện cho thấy tầm quan trọng của tinh thần đồng đội và sự hợp tác trong thể thao cũng như trong cuộc sống.

- Nội dung từng đoạn:

Đoạn 1: Giới thiệu nhân vật "tôi" và bối cảnh trận đấu.

Đoạn 2-3: Miêu tả diễn biến trận đấu, tập trung vào sự ích kỷ của nhân vật "tôi".

Đoạn 4-5: Mô tả tâm trạng của nhân vật "tôi" khi bị bạn bè trách móc và không tham gia vào trận đấu.

Đoạn 6-7: Miêu tả diễn biến trận đấu khi thiếu vắng nhân vật "tôi" và sự thành công của đội.

Đoạn cuối: Nhân vật "tôi" nhận ra sai lầm của mình và rút ra bài học về tinh thần đồng đội.

* Các biện pháp tu từ:

- So sánh: "Tôi sung sướng chạy như một ngôi sao sân cỏ" (so sánh nhân vật "tôi" với một ngôi sao bóng đá nổi tiếng).

- Nhân hóa: "Cả sân vỡ òa vì tiếc" (nhân hóa sân bóng để thể hiện sự tiếc nuối của khán giả).

- Điệp từ: "Tôi" được lặp lại nhiều lần nhấn mạnh tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

- Tả động: "Mạnh lăn xả cướp bóng", "Cả sân vỗ tay vang dội" (tả lại những hành động và âm thanh sống động của trận đấu).

* Đáp án:

Ở đầu câu chuyện, Việt được giới thiệu là cầu thủ xuất sắc của khu phố, được bạn bè công nhận.

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN NGÔI SAO SÂN CỎ

- Nội dung chính:

Bài văn kể về một trận đấu bóng đá của lớp 5A và lớp 5C, qua đó phản ánh tâm lý và sự trưởng thành của nhân vật "tôi" - một cầu thủ được bạn bè kỳ vọng. Câu chuyện cho thấy tầm quan trọng của tinh thần đồng đội và sự hợp tác trong thể thao cũng như trong cuộc sống.

- Nội dung từng đoạn:

Đoạn 1: Giới thiệu nhân vật "tôi" và bối cảnh trận đấu.

Đoạn 2-3: Miêu tả diễn biến trận đấu, tập trung vào sự ích kỷ của nhân vật "tôi".

Đoạn 4-5: Mô tả tâm trạng của nhân vật "tôi" khi bị bạn bè trách móc và không tham gia vào trận đấu.

Đoạn 6-7: Miêu tả diễn biến trận đấu khi thiếu vắng nhân vật "tôi" và sự thành công của đội.

Đoạn cuối: Nhân vật "tôi" nhận ra sai lầm của mình và rút ra bài học về tinh thần đồng đội.

* Các biện pháp tu từ:

- So sánh: "Tôi sung sướng chạy như một ngôi sao sân cỏ" (so sánh nhân vật "tôi" với một ngôi sao bóng đá nổi tiếng).

- Nhân hóa: "Cả sân vỡ òa vì tiếc" (nhân hóa sân bóng để thể hiện sự tiếc nuối của khán giả).

- Điệp từ: "Tôi" được lặp lại nhiều lần nhấn mạnh tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

- Tả động: "Mạnh lăn xả cướp bóng", "Cả sân vỗ tay vang dội" (tả lại những hành động và âm thanh sống động của trận đấu).

* Đáp án:

Các thông tin về câu chuyện:

– Thời gian: sáng nay.

– Địa điểm: tại khu phố.

– Các nhân vật: tôi, Mạnh, Chiến, Vĩnh, Long.

– Nhân vật chính: Việt (tôi).

* Kiến thức mở rộng:

VĂN BẢN NGÔI SAO SÂN CỎ

- Nội dung chính:

Bài văn kể về một trận đấu bóng đá của lớp 5A và lớp 5C, qua đó phản ánh tâm lý và sự trưởng thành của nhân vật "tôi" - một cầu thủ được bạn bè kỳ vọng. Câu chuyện cho thấy tầm quan trọng của tinh thần đồng đội và sự hợp tác trong thể thao cũng như trong cuộc sống.

- Nội dung từng đoạn:

Đoạn 1: Giới thiệu nhân vật "tôi" và bối cảnh trận đấu.

Đoạn 2-3: Miêu tả diễn biến trận đấu, tập trung vào sự ích kỷ của nhân vật "tôi".

Đoạn 4-5: Mô tả tâm trạng của nhân vật "tôi" khi bị bạn bè trách móc và không tham gia vào trận đấu.

Đoạn 6-7: Miêu tả diễn biến trận đấu khi thiếu vắng nhân vật "tôi" và sự thành công của đội.

Đoạn cuối: Nhân vật "tôi" nhận ra sai lầm của mình và rút ra bài học về tinh thần đồng đội.

* Các biện pháp tu từ:

- So sánh: "Tôi sung sướng chạy như một ngôi sao sân cỏ" (so sánh nhân vật "tôi" với một ngôi sao bóng đá nổi tiếng).

- Nhân hóa: "Cả sân vỡ òa vì tiếc" (nhân hóa sân bóng để thể hiện sự tiếc nuối của khán giả).

- Điệp từ: "Tôi" được lặp lại nhiều lần nhấn mạnh tâm trạng và suy nghĩ của nhân vật chính.

- Tả động: "Mạnh lăn xả cướp bóng", "Cả sân vỗ tay vang dội" (tả lại những hành động và âm thanh sống động của trận đấu).

* Đáp án:

Các môn thể thao cá nhân: bơi lội, bóng bàn, đạp xe, điền kinh, bắn súng,…

Các môn thể thao đồng đội: bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, bóng bàn,…

* Kiến thức mở rộng:

CÁC MÔM THỂ THAO

1: Thể thao cá nhân là các môn thể thao mà người chơi thi đấu độc lập, không cần đồng đội, và kết quả phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng cá nhân. Người chơi rèn luyện kỹ năng, thể lực, chiến thuật riêng và tự chịu trách nhiệm về thành tích của mình.

Ví dụ về các môn thể thao cá nhân:

- Điền kinh (chạy bộ, nhảy xa, nhảy cao, ném đĩa, ném lao...)

- Bơi lội

- Cờ vua

- Quần vợt đơn

- Cầu lông đơn

- Bắn cung

- Thể dục dụng cụ

- Đua xe đạp

2: Thể thao đồng đội là các môn thể thao trong đó nhiều người cùng thi đấu với nhau theo nhóm (đội) và phải phối hợp chặt chẽ để đạt được mục tiêu chung, thường là giành chiến thắng trước đội đối thủ. Thành tích không chỉ phụ thuộc vào một cá nhân mà vào sự phối hợp giữa các thành viên trong đội.

Ví dụ về các môn thể thao đồng đội:

- Bóng đá

- Bóng rổ

- Bóng chuyền

- Bóng chày

- Bóng ném

- Cầu lông đôi, quần vợt đôi

- Bóng bàn đôi

- Đua thuyền đồng đội

- E-sports (thể thao điện tử theo đội)

* Đáp án:

Em tìm đọc bài thơ viết về trẻ em.

Trẻ em như búp trên cành

Trẻ sinh ra ở trên đời

Em thì sung sướng, em thời khổ đau

Như chồi mới nhú trên cây

Búp non dựa gốc biết đâu kén tìm.

Trên đường phát triển lớn khôn

Cành, lá biết dồn dinh dưỡng bón chăm

Biết ngăn, bảo vệ cho mầm

Ăn đầy đủ chất, tinh thần an yên.

Ngủ say, giấc ngủ thần tiên

Biết nghe sai, đúng ít phiền mẹ cha

Học từ gần đến nơi xa

Hành trang tri thức đơm hoa mỗi ngày.

Là niềm mong ước xưa nay

Ngoan, tài như bác nhắc ta đồng hành:

Trẻ em như búp trên cành

Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.

(Theo Nguyễn Đình Hưng)

* Kiến thức mở rộng:

Dưới đây là một số bài thơ viết về trẻ em phù hợp với học sinh lớp 5:

1. Trẻ Em Hôm Nay - Thế Giới Ngày Mai

Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan.
Mầm non đất nước vững vàng,
Cùng nhau cố gắng, xứng danh cháu ngoan.

2. Nụ Cười Tuổi Thơ

Nụ cười trong sáng hồn nhiên,
Là niềm vui nhỏ, là miền ước mơ.
Tuổi thơ như ánh trăng mờ,
Lung linh tỏa sáng, ước mơ bay xa.

3. Bé Yêu Học Hành

Sáng sáng bé đến trường,
Học bao điều hay ho.
Chữ đẹp như hoa nở,
Con đường rộng ước mơ.

* Đáp án:

Em ghi vào sổ tay những điều em học được về cách viết bài văn kể lại câu chuyện với các chi tiết sáng tạo.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Em sửa lỗi trong bài (nếu có) hoặc viết lại một đoạn cho hay hơn.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Em trao đổi bài làm với bạn để học tập các ưu điểm trong bài của bạn.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Đọc lại bài làm của em và nhận xét của thầy cô để biết ưu điểm và hạn chế trong bài.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Em nghe thầy cô giáo nhận xét chung.

* Đáp án:

Đại từ nghi vấn trong các câu là: a. ai; b. thế; c. rồi; d. bao giờ; e. đâu.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

c. Mây đen đã kéo đến đầy trời. Nhưng bọn trẻ chẳng chú ý đến điều đó.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b. Cây lạc tiên ra quả quanh năm. Vì thế, con đường luôn phảng phất mùi lạc tiên chín.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Cô dạy mình động tác bơi ếch. Động tác ấy thật lạ.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b. Các từ dùng để xưng hô: ta, nhà ngươi, nô lệ, ngươi.

Nhận xét về thái độ của người nói: kiêu ngạo, không tôn trọng người khác và cho mình ở thế thượng đẳng, hơn người.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Các từ dùng để xưng hô: cu, mẹ con, cháu, bà.

Nhận xét về thái độ của người nói: bà yêu quý và gần gũi với cháu và mẹ, giản dị đầy yêu thương và quan tâm.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Qua 2 khổ thơ cuối, em thấy cô giáo của lớp học đặc biệt này là người đau đáu, mong mỏi học sinh học bài hiệu quả, dạy cho học sinh biết và phát âm được. Cô hạnh phúc và yêu thương học sinh, mừng rỡ trước những tiến bộ của người học trò. Cô là người giáo viên dạy học trong yêu thương và hạnh phúc.

* Kiến thức mở rộng:

NỘI DUNG VĂN BẢN TIẾNG HẠT NẢY MẦM

Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của nhà thơ Vũ Đình Liên không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về âm thanh và ý nghĩa của chúng trong thế giới trẻ thơ. Để phân tích nội dung bài thơ này, ta sẽ tập trung vào một số điểm chính: hình ảnh thiên nhiên, âm thanh, cảm xúc con người và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

1: Hình ảnh thiên nhiên

   Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động qua hình ảnh “Cánh sẻ vụt qua song” và “Hót nắng vàng ánh ỏi.” Những hình ảnh này không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sống động và tươi vui của nó. Cánh sẻ – một loài chim nhỏ, với tiếng hót trong trẻo, đã mang đến cho không gian lớp học những âm thanh êm dịu, tạo nên một không khí vui tươi, trong lành.

Hình ảnh “ngôi sao mọc rừng chiều” và “vó ngựa ran vách đá” cũng thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc sống. Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là sự miêu tả mà còn là biểu tượng của ước mơ, hy vọng và khát vọng tự do của con người. Tất cả những hình ảnh này được khéo léo sắp đặt để tạo nên một bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, mang lại cảm giác gần gũi và thân thuộc cho người đọc.

2: Âm thanh và ý nghĩa của chúng

   Âm thanh là một chủ đề quan trọng trong bài thơ. Từ những âm thanh nhỏ bé như “tiếng hạt nảy mầm” đến những âm thanh lớn lao hơn như “tiếng cuộc đời sâu vợi,” mỗi âm thanh đều mang một ý nghĩa riêng. “Tiếng hạt nảy mầm” là âm thanh của sự sống, biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, là khởi đầu của mọi sự sống trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, “tiếng lá động trong vườn” hay “tiếng sớm mai mẹ gọi” cũng là những âm thanh rất gần gũi và quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những âm thanh này không chỉ thể hiện sự phong phú của cuộc sống mà còn tạo nên một mạch cảm xúc dạt dào trong lòng người đọc. Chúng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa cuộc sống và những điều giản dị xung quanh.

3: Cảm xúc và tâm trạng con người

   Bài thơ còn thể hiện tâm trạng và cảm xúc của những đứa trẻ trong lớp học. Câu thơ “Ai nụ cười rưng rưng…” gợi lên sự hồn nhiên và ngây thơ của trẻ nhỏ. Những nụ cười ấy là biểu hiện của sự trong sáng, tinh khôi, thể hiện sự vui vẻ và yêu đời. Trong không gian lớp học, các em vẫn lặng chăm chú “nhìn theo cô mấp máy.” Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự chăm chú của các em mà còn gợi lên sự yêu quý, kính trọng đối với người thầy, người cô.

Hơn nữa, khi nhà thơ nhắc đến “bao nghĩ suy vất vả” trong mắt người lo toan, ta có thể cảm nhận được nỗi trăn trở của những người lớn trong cuộc sống. Họ là những người lao động, những người luôn lo toan cho cuộc sống gia đình, nhưng lại có một tình yêu thương vô bờ bến dành cho những đứa con thơ. Điều này tạo ra sự đối lập giữa thế giới của người lớn và thế giới của trẻ nhỏ, giữa sự lo âu của cuộc sống và sự hồn nhiên của tuổi thơ.

4: Ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

   Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về thiên nhiên và cuộc sống mà còn mang đến những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Nó thể hiện rõ ràng sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa âm thanh và cảm xúc, giữa những lo toan của người lớn và sự hồn nhiên của trẻ nhỏ. Mỗi âm thanh đều mang trong nó một ý nghĩa, một cảm xúc, một ước mơ, từ đó tạo nên sự phong phú cho cuộc sống.

* Đáp án:

Những chi tiết cho thấy các bạn học sinh rất chăm chú: lặng chăm, nhìn theo cô.

Giờ học của cô giáo cuốn hút được các bạn vì cô gợi ra cho các bạn rất nhiều hình ảnh đẹp, nhiều âm thanh hay trong trí tưởng tượng của các em. Làm các em học sinh học bài trong tâm thế tò mò, thích thú.

* Kiến thức mở rộng:

NỘI DUNG VĂN BẢN TIẾNG HẠT NẢY MẦM

Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của nhà thơ Vũ Đình Liên không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về âm thanh và ý nghĩa của chúng trong thế giới trẻ thơ. Để phân tích nội dung bài thơ này, ta sẽ tập trung vào một số điểm chính: hình ảnh thiên nhiên, âm thanh, cảm xúc con người và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

1: Hình ảnh thiên nhiên

   Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động qua hình ảnh “Cánh sẻ vụt qua song” và “Hót nắng vàng ánh ỏi.” Những hình ảnh này không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sống động và tươi vui của nó. Cánh sẻ – một loài chim nhỏ, với tiếng hót trong trẻo, đã mang đến cho không gian lớp học những âm thanh êm dịu, tạo nên một không khí vui tươi, trong lành.

Hình ảnh “ngôi sao mọc rừng chiều” và “vó ngựa ran vách đá” cũng thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc sống. Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là sự miêu tả mà còn là biểu tượng của ước mơ, hy vọng và khát vọng tự do của con người. Tất cả những hình ảnh này được khéo léo sắp đặt để tạo nên một bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, mang lại cảm giác gần gũi và thân thuộc cho người đọc.

2: Âm thanh và ý nghĩa của chúng

   Âm thanh là một chủ đề quan trọng trong bài thơ. Từ những âm thanh nhỏ bé như “tiếng hạt nảy mầm” đến những âm thanh lớn lao hơn như “tiếng cuộc đời sâu vợi,” mỗi âm thanh đều mang một ý nghĩa riêng. “Tiếng hạt nảy mầm” là âm thanh của sự sống, biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, là khởi đầu của mọi sự sống trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, “tiếng lá động trong vườn” hay “tiếng sớm mai mẹ gọi” cũng là những âm thanh rất gần gũi và quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những âm thanh này không chỉ thể hiện sự phong phú của cuộc sống mà còn tạo nên một mạch cảm xúc dạt dào trong lòng người đọc. Chúng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa cuộc sống và những điều giản dị xung quanh.

3: Cảm xúc và tâm trạng con người

   Bài thơ còn thể hiện tâm trạng và cảm xúc của những đứa trẻ trong lớp học. Câu thơ “Ai nụ cười rưng rưng…” gợi lên sự hồn nhiên và ngây thơ của trẻ nhỏ. Những nụ cười ấy là biểu hiện của sự trong sáng, tinh khôi, thể hiện sự vui vẻ và yêu đời. Trong không gian lớp học, các em vẫn lặng chăm chú “nhìn theo cô mấp máy.” Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự chăm chú của các em mà còn gợi lên sự yêu quý, kính trọng đối với người thầy, người cô.

Hơn nữa, khi nhà thơ nhắc đến “bao nghĩ suy vất vả” trong mắt người lo toan, ta có thể cảm nhận được nỗi trăn trở của những người lớn trong cuộc sống. Họ là những người lao động, những người luôn lo toan cho cuộc sống gia đình, nhưng lại có một tình yêu thương vô bờ bến dành cho những đứa con thơ. Điều này tạo ra sự đối lập giữa thế giới của người lớn và thế giới của trẻ nhỏ, giữa sự lo âu của cuộc sống và sự hồn nhiên của tuổi thơ.

4: Ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

   Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về thiên nhiên và cuộc sống mà còn mang đến những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Nó thể hiện rõ ràng sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa âm thanh và cảm xúc, giữa những lo toan của người lớn và sự hồn nhiên của trẻ nhỏ. Mỗi âm thanh đều mang trong nó một ý nghĩa, một cảm xúc, một ước mơ, từ đó tạo nên sự phong phú cho cuộc sống.

* Đáp án:

Cô giáo đã gợi lên trong tâm trí học trò những hình ảnh và âm thanh của cuộc sống: lá cây, tiếng mẹ, con tàu biển, ngôi sao, vó ngựa, cánh chim sẻ, hạt nảy mầm.

* Kiến thức mở rộng:

NỘI DUNG VĂN BẢN TIẾNG HẠT NẢY MẦM

Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của nhà thơ Vũ Đình Liên không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về âm thanh và ý nghĩa của chúng trong thế giới trẻ thơ. Để phân tích nội dung bài thơ này, ta sẽ tập trung vào một số điểm chính: hình ảnh thiên nhiên, âm thanh, cảm xúc con người và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

1: Hình ảnh thiên nhiên

   Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động qua hình ảnh “Cánh sẻ vụt qua song” và “Hót nắng vàng ánh ỏi.” Những hình ảnh này không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sống động và tươi vui của nó. Cánh sẻ – một loài chim nhỏ, với tiếng hót trong trẻo, đã mang đến cho không gian lớp học những âm thanh êm dịu, tạo nên một không khí vui tươi, trong lành.

Hình ảnh “ngôi sao mọc rừng chiều” và “vó ngựa ran vách đá” cũng thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc sống. Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là sự miêu tả mà còn là biểu tượng của ước mơ, hy vọng và khát vọng tự do của con người. Tất cả những hình ảnh này được khéo léo sắp đặt để tạo nên một bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, mang lại cảm giác gần gũi và thân thuộc cho người đọc.

2: Âm thanh và ý nghĩa của chúng

   Âm thanh là một chủ đề quan trọng trong bài thơ. Từ những âm thanh nhỏ bé như “tiếng hạt nảy mầm” đến những âm thanh lớn lao hơn như “tiếng cuộc đời sâu vợi,” mỗi âm thanh đều mang một ý nghĩa riêng. “Tiếng hạt nảy mầm” là âm thanh của sự sống, biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, là khởi đầu của mọi sự sống trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, “tiếng lá động trong vườn” hay “tiếng sớm mai mẹ gọi” cũng là những âm thanh rất gần gũi và quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những âm thanh này không chỉ thể hiện sự phong phú của cuộc sống mà còn tạo nên một mạch cảm xúc dạt dào trong lòng người đọc. Chúng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa cuộc sống và những điều giản dị xung quanh.

3: Cảm xúc và tâm trạng con người

   Bài thơ còn thể hiện tâm trạng và cảm xúc của những đứa trẻ trong lớp học. Câu thơ “Ai nụ cười rưng rưng…” gợi lên sự hồn nhiên và ngây thơ của trẻ nhỏ. Những nụ cười ấy là biểu hiện của sự trong sáng, tinh khôi, thể hiện sự vui vẻ và yêu đời. Trong không gian lớp học, các em vẫn lặng chăm chú “nhìn theo cô mấp máy.” Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự chăm chú của các em mà còn gợi lên sự yêu quý, kính trọng đối với người thầy, người cô.

Hơn nữa, khi nhà thơ nhắc đến “bao nghĩ suy vất vả” trong mắt người lo toan, ta có thể cảm nhận được nỗi trăn trở của những người lớn trong cuộc sống. Họ là những người lao động, những người luôn lo toan cho cuộc sống gia đình, nhưng lại có một tình yêu thương vô bờ bến dành cho những đứa con thơ. Điều này tạo ra sự đối lập giữa thế giới của người lớn và thế giới của trẻ nhỏ, giữa sự lo âu của cuộc sống và sự hồn nhiên của tuổi thơ.

4: Ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

   Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về thiên nhiên và cuộc sống mà còn mang đến những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Nó thể hiện rõ ràng sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa âm thanh và cảm xúc, giữa những lo toan của người lớn và sự hồn nhiên của trẻ nhỏ. Mỗi âm thanh đều mang trong nó một ý nghĩa, một cảm xúc, một ước mơ, từ đó tạo nên sự phong phú cho cuộc sống.

* Đáp án:

Theo em, những khó khăn, thiệt thòi của các bạn học sinh trong bài thơ là: lặng nhìn theo cô mấy máy, khó nói được một cách bình thường.

* Kiến thức mở rộng:

NỘI DUNG VĂN BẢN TIẾNG HẠT NẢY MẦM

Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của nhà thơ Vũ Đình Liên không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về âm thanh và ý nghĩa của chúng trong thế giới trẻ thơ. Để phân tích nội dung bài thơ này, ta sẽ tập trung vào một số điểm chính: hình ảnh thiên nhiên, âm thanh, cảm xúc con người và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

1: Hình ảnh thiên nhiên

   Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động qua hình ảnh “Cánh sẻ vụt qua song” và “Hót nắng vàng ánh ỏi.” Những hình ảnh này không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sống động và tươi vui của nó. Cánh sẻ – một loài chim nhỏ, với tiếng hót trong trẻo, đã mang đến cho không gian lớp học những âm thanh êm dịu, tạo nên một không khí vui tươi, trong lành.

Hình ảnh “ngôi sao mọc rừng chiều” và “vó ngựa ran vách đá” cũng thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc sống. Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là sự miêu tả mà còn là biểu tượng của ước mơ, hy vọng và khát vọng tự do của con người. Tất cả những hình ảnh này được khéo léo sắp đặt để tạo nên một bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, mang lại cảm giác gần gũi và thân thuộc cho người đọc.

2: Âm thanh và ý nghĩa của chúng

   Âm thanh là một chủ đề quan trọng trong bài thơ. Từ những âm thanh nhỏ bé như “tiếng hạt nảy mầm” đến những âm thanh lớn lao hơn như “tiếng cuộc đời sâu vợi,” mỗi âm thanh đều mang một ý nghĩa riêng. “Tiếng hạt nảy mầm” là âm thanh của sự sống, biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, là khởi đầu của mọi sự sống trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, “tiếng lá động trong vườn” hay “tiếng sớm mai mẹ gọi” cũng là những âm thanh rất gần gũi và quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những âm thanh này không chỉ thể hiện sự phong phú của cuộc sống mà còn tạo nên một mạch cảm xúc dạt dào trong lòng người đọc. Chúng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa cuộc sống và những điều giản dị xung quanh.

3: Cảm xúc và tâm trạng con người

   Bài thơ còn thể hiện tâm trạng và cảm xúc của những đứa trẻ trong lớp học. Câu thơ “Ai nụ cười rưng rưng…” gợi lên sự hồn nhiên và ngây thơ của trẻ nhỏ. Những nụ cười ấy là biểu hiện của sự trong sáng, tinh khôi, thể hiện sự vui vẻ và yêu đời. Trong không gian lớp học, các em vẫn lặng chăm chú “nhìn theo cô mấp máy.” Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự chăm chú của các em mà còn gợi lên sự yêu quý, kính trọng đối với người thầy, người cô.

Hơn nữa, khi nhà thơ nhắc đến “bao nghĩ suy vất vả” trong mắt người lo toan, ta có thể cảm nhận được nỗi trăn trở của những người lớn trong cuộc sống. Họ là những người lao động, những người luôn lo toan cho cuộc sống gia đình, nhưng lại có một tình yêu thương vô bờ bến dành cho những đứa con thơ. Điều này tạo ra sự đối lập giữa thế giới của người lớn và thế giới của trẻ nhỏ, giữa sự lo âu của cuộc sống và sự hồn nhiên của tuổi thơ.

4: Ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

   Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về thiên nhiên và cuộc sống mà còn mang đến những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Nó thể hiện rõ ràng sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa âm thanh và cảm xúc, giữa những lo toan của người lớn và sự hồn nhiên của trẻ nhỏ. Mỗi âm thanh đều mang trong nó một ý nghĩa, một cảm xúc, một ước mơ, từ đó tạo nên sự phong phú cho cuộc sống.

* Đáp án:

Ở khổ thơ thứ nhất, chi tiết nào giúp em nhận ra dây là lớp học của trẻ khiếm thính (mất khả năng nghe hoặc nghe kém) là: Đôi tay cô cụp mở.

* Kiến thức mở rộng:

NỘI DUNG VĂN BẢN TIẾNG HẠT NẢY MẦM

Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” của nhà thơ Vũ Đình Liên không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đơn thuần mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống, về âm thanh và ý nghĩa của chúng trong thế giới trẻ thơ. Để phân tích nội dung bài thơ này, ta sẽ tập trung vào một số điểm chính: hình ảnh thiên nhiên, âm thanh, cảm xúc con người và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

1: Hình ảnh thiên nhiên

   Mở đầu bài thơ, tác giả vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động qua hình ảnh “Cánh sẻ vụt qua song” và “Hót nắng vàng ánh ỏi.” Những hình ảnh này không chỉ gợi lên vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sống động và tươi vui của nó. Cánh sẻ – một loài chim nhỏ, với tiếng hót trong trẻo, đã mang đến cho không gian lớp học những âm thanh êm dịu, tạo nên một không khí vui tươi, trong lành.

Hình ảnh “ngôi sao mọc rừng chiều” và “vó ngựa ran vách đá” cũng thể hiện sự hòa quyện giữa thiên nhiên và cuộc sống. Những hình ảnh này không chỉ đơn thuần là sự miêu tả mà còn là biểu tượng của ước mơ, hy vọng và khát vọng tự do của con người. Tất cả những hình ảnh này được khéo léo sắp đặt để tạo nên một bức tranh thiên nhiên giàu màu sắc, mang lại cảm giác gần gũi và thân thuộc cho người đọc.

2: Âm thanh và ý nghĩa của chúng

   Âm thanh là một chủ đề quan trọng trong bài thơ. Từ những âm thanh nhỏ bé như “tiếng hạt nảy mầm” đến những âm thanh lớn lao hơn như “tiếng cuộc đời sâu vợi,” mỗi âm thanh đều mang một ý nghĩa riêng. “Tiếng hạt nảy mầm” là âm thanh của sự sống, biểu trưng cho sự sinh sôi nảy nở, là khởi đầu của mọi sự sống trong thiên nhiên.

Bên cạnh đó, “tiếng lá động trong vườn” hay “tiếng sớm mai mẹ gọi” cũng là những âm thanh rất gần gũi và quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tất cả những âm thanh này không chỉ thể hiện sự phong phú của cuộc sống mà còn tạo nên một mạch cảm xúc dạt dào trong lòng người đọc. Chúng thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên, giữa cuộc sống và những điều giản dị xung quanh.

3: Cảm xúc và tâm trạng con người

   Bài thơ còn thể hiện tâm trạng và cảm xúc của những đứa trẻ trong lớp học. Câu thơ “Ai nụ cười rưng rưng…” gợi lên sự hồn nhiên và ngây thơ của trẻ nhỏ. Những nụ cười ấy là biểu hiện của sự trong sáng, tinh khôi, thể hiện sự vui vẻ và yêu đời. Trong không gian lớp học, các em vẫn lặng chăm chú “nhìn theo cô mấp máy.” Hình ảnh này không chỉ thể hiện sự chăm chú của các em mà còn gợi lên sự yêu quý, kính trọng đối với người thầy, người cô.

Hơn nữa, khi nhà thơ nhắc đến “bao nghĩ suy vất vả” trong mắt người lo toan, ta có thể cảm nhận được nỗi trăn trở của những người lớn trong cuộc sống. Họ là những người lao động, những người luôn lo toan cho cuộc sống gia đình, nhưng lại có một tình yêu thương vô bờ bến dành cho những đứa con thơ. Điều này tạo ra sự đối lập giữa thế giới của người lớn và thế giới của trẻ nhỏ, giữa sự lo âu của cuộc sống và sự hồn nhiên của tuổi thơ.

4: Ý nghĩa sâu sắc của bài thơ

   Bài thơ “Tiếng hạt nảy mầm” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm về thiên nhiên và cuộc sống mà còn mang đến những triết lý sâu sắc về con người và cuộc đời. Nó thể hiện rõ ràng sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, giữa âm thanh và cảm xúc, giữa những lo toan của người lớn và sự hồn nhiên của trẻ nhỏ. Mỗi âm thanh đều mang trong nó một ý nghĩa, một cảm xúc, một ước mơ, từ đó tạo nên sự phong phú cho cuộc sống.

* Đáp án:

lí nhí → tiếng người nói; róc rách → tiếng suối chảy; ào ào → tiếng mưa rơi; ồ ạt → tiếng nước chảy; bì bõm → tiếng bước chân.

*Kiến thức mở rộng:

TỪ TƯỢNG THANH

Từ tượng thanh là từ mô phỏng âm thanh của tự nhiên, của con người. Trong đó, "tượng" tức là mô phỏng và "thanh" là âm thanh. Phần lớn từ tượng thanh là từ láy. 

Ví dụ:

- Từ tượng thanh mô phỏng tiếng mưa: Rào rào, ấm ầm, lộp độp, tí tách,...

- Từ tượng thanh mô phỏng tiếng gió: Xào xạc, lao xao, vi vu, vi vút,...

- Từ tượng thanh mô ta tiếng cười của con người: Hi hi, ha ha, khanh khách, khúc khích,...

- Từ tượng thanh mô tả tiếng chị kêu: chiêm chiếp, líu lo, ríu rít, quang quác, thánh thót,...

- Từ tượng thanh mô tả tiếng chân người đi: thình thịch, bành bạch, lạch bạch, lệt sệt, loẹt quẹt,...

* Đáp án:

Ví dụ: Truyện Sọ Dừa.

- Các chi tiết thú vị:

+ Bối cảnh: Một hôm, người vợ đi vào rừng hái củi. Trời hôm ấy nắng nóng như đổ lửa, trong lúc khát nước quá thì bà vô tình thấy một cái sọ dừa đựng đầy nước mưa bên gốc cây. Bà bèn bưng lên uống một hơi cho đỡ khát. Ít lâu sau, bỗng dưng bà có thai.

+ Ngoại hình nhân vật: Một đứa bé không tay, không chân, tròn ủng như quả dừa trông rất kỳ dị.

+ Sự việc:

. Sọ Dừa đã biến thành một em nhỏ rất xinh, dọn cửa nhà đâu vào đấy rồi lại chui vào cái đầu tròn, nằm ở góc nhà.

. Sọ Dừa biến thành một chàng trai khôi ngô, tuấn tú ngồi thổi sáo.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH LÀM BÀI VĂN KỂ CHUYỆN

Bước 1: Đọc kĩ đề, phân tích yêu cầu đề bài.

- Đọc kĩ đề bài, gạch dưới mệnh lệnh đề ra (là các từ: kể, viết tiếp, hãy tưởng tượng và kể, thay lời nhân vật, đóng vai, phát triển...); xác định vị trí nhân xưng khi kể chuyện.

Mệnh lệnh đề bài giúp các em nhận dạng hình thức kể chuyện thuộc dạng nào: văn kể chuyện cơ bản hay văn kể chuyện sáng tạo.

- Ở văn kể chuyện cơ bản: các em là người dẫn chuyện.

- Ở văn kể chuyện sáng tạo: các em có thể là nhân vật trong truyện, kể chuyện theo lời kể của một trong các nhân vật trong truyện, các em xây dựng cốt truyện riêng theo cốt truyện cơ bản kết hợp với trí tưởng tượng của chính các em.

Việc phân biệt được dạng văn nào rất quan trọng vì các em sẽ thực hiện bài viết của mình đúng vị trí nhân xưng dẫn chuyện theo đề bài yêu cầu.

Bước 2: Nắm vững nội dung câu chuyện kể

- Câu chuyện kể thuộc loại gì? (Truyện cổ tích, truyện theo chủ đề, truyện đã nghe thầy cô giáo kể, truyện trong chương trình học...).

Các em tìm đọc nội dung truyện kể đó.

- Nội dung câu chuyện sắp kể có thể được thể hiện bằng một đoạn kịch, một bài thơ. Các em phải nắm vững nội dung đoạn kịch, bài thơ đó.

- Câu chuyện sắp kể là một chuyện thực tế (các em chứng kiến hay tham gia).

Các em ghi lại diễn biến các sự việc đã xảy ra theo trình tự thời gian hoặc không gian.

Bước 3: Lập bàn bài chi tiết.

Dựa vào dàn bài cơ bản văn kể chuyện, lập bàn bài chi tiết theo đề bài cho:

- Mở đầu câu chuyện: nơi chốn, thời gian xảy ra câu chuyện. Giới thiệu nhân vật chính của truyện.

- Diễn biến câu chuyện:

Thứ tự thời gian Nhân vật Sự việc

Ghi theo câu chuyện Ghi từng nhân vật Ghi từng sự việc

- Kết thúc câu chuyện: kết quả các sự việc diễn ra như thế nào? Nêu nhận định, cảm xúc của em về câu chuyện.

Bước 4: Trình bày bài viết.

- Mở đầu (mở đầu câu chuyện): vận dụng mở bài trực tiếp hoặc mở bài gián tiếp để giới thiệu câu chuyện định kể.

- Thân bài (diễn biến câu chuyện): kể lại câu chuyện theo diễn biến câu chuyện, các tình tiết của truyện theo trình tự không gian hoặc thời gian.

- Kết luận (kết thúc câu chuyện): vận dụng kết bài mở rộng hoặc kết bài không mở rộng để kết thúc bài văn.

Lưu ý quan trọng:

Các em cần phân biệt môn kể chuyện với tập làm văn kể chuyện. 

* Đáp án:

Em tiến hành đọc soát và chỉnh sửa.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Ví dụ: chọn đề 2

Có lẽ trong chúng ta, ai cũng có tiếp xúc với những con vật nuôi ở nhà phải không các bạn? Con Chó giữ nhà, con Mèo bắt chuột, Họa Mi ca hát ... Những con vật ấy thật đáng yêu làm sao? Nhưng có bao giờ bạn nào chú ý đến con vật nhỏ bé xấu xí tưởng như là vô tích sự mà lại có lần nó được phong là "anh hùng" không?

Không nói ra chắc không ai nghĩ đến, nhưng khi tôi đọc câu hát này các bạn sẽ thấy quen và ai cũng biết:

Con Cóc là cậu ông Trời

Ai mà đánh Cóc thì trời đánh cho.

Tại sao "con Cóc là cậu ông Trời"? Tôi sẽ kể cho các bạn nghe về câu chuyện này nhé!

Ngày xửa ngày xưa, không nhớ rõ vào thời kì nào, trời làm hạn hán rất lâu, sông hồ đều hết nước, ruộng đồng nứt nẻ, cây cối chết khô, các loài vật mệt mỏi, rũ rượi thoi thóp dưới cơn khát.

Cóc thấy nguy quá bèn lên thiên đình kiện trời. Cóc gặp Cua, Cua đòi theo. Cóc gặp Gấu, gặp Cọp. Gấu, Cọp xin tháp tùng cùng lên trời kiện tụng. Đi được một lúc, bốn con gặp Ong và Cáo. Nghe nói chuyện lên trời, Ong và Cáo lại xin đi cùng.

- Thật là đại phúc cho muôn loài. Xin các bác cho chúng em đi với! Chúng em nguyện theo các bác đến tận cùng trời, thẳng lên thiên đình để làm cho ra lẽ và để tự cứu mình.

Thế là cả bọn, tuy cổ họng khát khô, nhưng lòng đầy quyết tâm đã kéo nhau lên thiên đình kiện Trời, dưới sự chỉ huy của chú Cóc.

Tới thiên đình, Cóc thông minh nên phân công ai vào việc đó rất hợp với tài năng của mình. Riêng Cóc nhảy lên bậc treo cái trống để gióng trống kêu oan. Cóc đánh một hồi trống làm vang động cả thiên đình. Ngọc Hoàng sai Thiên Lôi ra xem coi chuyện gì thì chỉ thấy có một con Cóc ngồi chễm chệ trên mặt trống. Thiên Lôi vào tâu lại, Ngọc Hoàng bực mình liền sai Gà ra mổ cho Cóc một trận nên thân. Nào ngờ Gà vừa bước ra đã bị Cáo nhảy tới vồ lấy mang đi. Ngọc Hoàng hay tin nổi giận, liền sai Chó ra cắn cho Cóc một trận hết đường gây rối. Nhưng Chó vừa hung hăng nhảy ra khỏi cửa thì Gấu đã tiến đến ăn thịt ngay. Ngọc Hoàng càng thêm tức giận, đập tay xuống bàn thét Thiên Lôi ra ứng chiến đánh cho Cóc vài lưỡi búa đến tan xương nát thịt mới thôi... Nào ngờ Thiên Lôi vừa ra bị Ong đốt túi bụi vào mặt, mũi, tay, chân. Đau quá, nhức quá Thiên Lôi kêu cứu rồi nhảy vào chum nước tránh nạn thì lại bị Cua giương càng kẹp vào mông đau điếng. Hoảng hồn, Thiên Lôi vội nhảy ra thì bị Hổ tấn công. Hổ vồ lấy Thiên Lôi xé xác ra từng mảnh.

Thế là quân của thiên đình bị một trận thất điên bát đảo. Ngọc Hoàng thấy thế nguy bèn chấp nhận thương lượng với Cóc. Được lệnh Cóc vào diện kiến Ngọc Hoàng và trình bày mọi lẽ.

- Tâu Ngọc Hoàng, nơi trần gian hiện đang khốn khổ vì nạn hạn hán, biết bao con người và muôn vật phải chết khô, chết khát vì thiếu nước. Mong được Ngọc Hoàng rủ lòng thương cho mưa xuống để cứu muôn loài.

Nghe xong Ngọc Hoàng hứa sẽ làm mưa và từ nay nếu ở dưới trần có hạn hán thì Cóc nghiến răng kêu lên mấy tiếng Ngọc Hoàng sẽ cho mưa. Được Ngọc Hoàng hứa, Cóc mừng rỡ cùng các bạn về trần. Ai cũng vui mừng hớn hở tôn vinh Cóc có công lớn trong việc kiện trời. Vừa đến trần gian thì mưa to kéo đến tưới mát cả ruộng đồng, vườn tược. Cỏ cây hoa lá bừng sống dậy. Cả muôn vật lẫn con người đồng ca hát chào đón Cóc như một vị "anh hùng cứu thế". Và từ đó nhân gian mới truyền câu ca:

Con Cóc là cậu ông Trời

Nếu ai đánh Cóc thì Trời đánh cho!

Vậy đó, công trạng của Cóc to lớn thế đấy! Các bạn chớ coi khinh, xem thường Cóc nhé! Đừng chú ý vào hình thể xấu xí của nó mà hãy nhớ đến chiến công xưa - và kìa! Trời vừa đổ mưa ngoài kia. Phải chăng chú Cóc vừa nghiến răng gọi Trời?

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án đúng là: C

 Qua những từ in đậm ở trên, em nhận xét về cách dùng từ ngữ của nhà văn trong bài Bến sông tuổi thơ: C. Nhà văn sử dụng từ ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỊA PHƯƠNG

I. Ngôn ngữ vùng miền là gì?

- Khái niệm: Ngôn ngữ vùng miền (phương ngữ) là biến thể theo mỗi địa phương của một ngôn ngữ, được thể hiện chủ yếu trên các phương diện ngữ âm và từ vựng. Những từ ngữ đó phát sinh từ những nét riêng về điều kiện tự nhiên, đặc điểm tâm lí và phong tục tập quán của cư dân địa phương. Từ ngữ địa phương thể hiện tính đa dạng trong ngôn ngữ của một cộng đồng.

II. Đặc điểm của ngôn ngữ vùng miền

Mỗi phương ngữ có những đặc điểm riêng về:

- Mặt ngữ âm: Một từ ngữ có thể được phát âm không giống nhau ở các vùng miền khác nhau.

Ví dụ: Mặc dù cùng viết là “ra” nhưng người ở phần lớn các tỉnh miền Bắc phát âm giống như “da”, còn người miền Trung và miền Nam phát âm là “ra”.

- Mặt từ vựng: Các vùng miền khác nhau đều có những từ ngữ mang tính địa phương (từ ngữ địa phương).

Ví dụ: bát/ chén, cốc/ li,...

III. Tác dụng của việc sử dụng từ địa phương trong tác phẩm văn học

- Mang lại sắc thái vùng miền, tô đậm chất đặc trưng của nền văn hóa và địa lý của mỗi vùng. Bằng cách sử dụng từ ngữ địa phương, tác giả có thể xây dựng hình ảnh và không gian sống chân thực, gợi lên những cảm xúc và tình cảm đặc biệt của nhân vật hoặc sự kiện trong câu chuyện.

- Diễn đạt và mô tả văn hóa, phong cách sống, cảnh quan và bối cảnh của vùng miền, tạo ra một không khí đậm đà, gần gũi và thân quen cho người đọc, giúp tăng cường sự chân thực và hiểu biết về đời sống và tình huống của nhân vật.

- Tạo ra sự đa dạng ngôn ngữ trong văn học, phản ánh sự đa dạng văn hóa và ngôn ngữ của mỗi vùng miền. Điều này làm cho tác phẩm văn học trở nên phong phú và đặc sắc hơn, thu hút sự quan tâm của đọc giả.

* Đáp án:

- Rớt: rơi

- Cù lao: đảo nhỏ

- Con nít: trẻ con

- Trái: quả.

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

- Từ "tôi" ở đoạn đầu của bài đọc được dùng để chỉ một người, tức là tác giả của bài thơ.

- Từ "chúng tôi" ở đoạn hai của bài đọc được dùng để chỉ nhiều người, tức là tác giả và nhóm bạn nhỏ của mình.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Trong bài đọc, em yêu thích hình ảnh của hàng bần nở hoa tím chờ gió thổi qua. Bởi vì hình ảnh này thể hiện sự tươi mới, sự sống động và vẻ đẹp tự nhiên của vùng đất cù lao.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bến sông tuổi thơ

   Bến sông tuổi thơ với kỉ niệm khó quên thời đã qua. Những hình ảnh, những hàng cây, con sông hiện lên vương vấn, làm nao lòng những người yêu quê hương cù lao. Bài đọc kể, tả về kỉ niệm của các bạn nhỏ bên bến sông tuổi thơ. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp của miền sông nước; thấy được tình yêu quê hương tha thiết của bạn nhỏ.

2: Tóm tắt Bến sông tuổi thơ

   Từ khi sinh ra và lớn lên, nhân vật tôi đã thấy bến sông trước nhà. Đó là nơi ghi dấu bao kỉ niệm của tuổi thơ với những người bạn của mình: tụ năm tụ bảy vui đùa đủ các trò chơi của tuổi con nít. Vẻ đẹp quê hương dần hiện lên với những hàng bần nở hoa tím, trái bần chín, canh cá bống,… mà khi nhắc đến bạn nhỏ lại thấy tự hào và nhớ da diết mỗi lần đi xa.

3: Bố cục Bến sông tuổi thơ

   Văn bản Bến sông tuổi thơ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “soi bóng nghiêng nghiêng”: Giới thiệu khái quát bến sông tuổi thơ của nhân vật tôi.

- Phần 2: Tiếp theo đến “xem như chưa đến”: Những kỉ niệm của bạn nhỏ cùng bạn bè trên bến sông tuổi thơ. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Tình cảm của bạn nhỏ với bến sông tuổi thơ. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bến sông tuổi thơ

   - Đọc được cả bài Bến sông tuổi thơ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình cảm thiết tha với quê hương.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (bần, cù lao,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn hoài niệm về kỉ niệm tuổi thơ.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Bạn nhỏ nhắc đến đặc sản của quê hương là trái bần và canh cá bống sao nấu với trái bần chua.

Chi tiết cho thấy bạn rất tự hào về đặc sản đó của quê mình: "Trái bần chua cũng là một đặc sản của quê tôi. Vì trái bần mà đem nấu canh chua cá bống sao hay cá bông lau thì khó có món nào ngon hơn được." Sự tự hào này thể hiện qua việc mô tả về hương vị ngon lành của món ăn đặc trưng của quê hương và mong muốn chia sẻ nó với những người đến thăm quê nhà.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bến sông tuổi thơ

   Bến sông tuổi thơ với kỉ niệm khó quên thời đã qua. Những hình ảnh, những hàng cây, con sông hiện lên vương vấn, làm nao lòng những người yêu quê hương cù lao. Bài đọc kể, tả về kỉ niệm của các bạn nhỏ bên bến sông tuổi thơ. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp của miền sông nước; thấy được tình yêu quê hương tha thiết của bạn nhỏ.

2: Tóm tắt Bến sông tuổi thơ

   Từ khi sinh ra và lớn lên, nhân vật tôi đã thấy bến sông trước nhà. Đó là nơi ghi dấu bao kỉ niệm của tuổi thơ với những người bạn của mình: tụ năm tụ bảy vui đùa đủ các trò chơi của tuổi con nít. Vẻ đẹp quê hương dần hiện lên với những hàng bần nở hoa tím, trái bần chín, canh cá bống,… mà khi nhắc đến bạn nhỏ lại thấy tự hào và nhớ da diết mỗi lần đi xa.

3: Bố cục Bến sông tuổi thơ

   Văn bản Bến sông tuổi thơ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “soi bóng nghiêng nghiêng”: Giới thiệu khái quát bến sông tuổi thơ của nhân vật tôi.

- Phần 2: Tiếp theo đến “xem như chưa đến”: Những kỉ niệm của bạn nhỏ cùng bạn bè trên bến sông tuổi thơ. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Tình cảm của bạn nhỏ với bến sông tuổi thơ. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bến sông tuổi thơ

   - Đọc được cả bài Bến sông tuổi thơ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình cảm thiết tha với quê hương.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (bần, cù lao,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn hoài niệm về kỉ niệm tuổi thơ.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Trong cảm nhận của bạn nhỏ, vẻ đẹp của quê hương hiện lên thông qua hình ảnh những hàng bần nở hoa tím, bắt mắt chờ gió thổi qua. Bên cạnh đó, mùi vị của trái bần chín và hương thơm của canh cá bống sao nấu với trái bần chua cũng làm cho quê hương trở nên đặc biệt và gắn bó trong tâm trí bạn nhỏ.

* Đáp án:

Bạn nhỏ có kỉ niệm:

- Mỗi chiều, tụ năm tụ bảy ở bến sông, vui đùa đủ các trò của tuổi con nít.

- Thường lấy chén muối ớt hoặc chén mắm đồng rồi rủ nhau hái những trái bần để ăn. Hôm nào lỡ tay cho nhiều ớt quả thì cả bọn vừa ăn vừa hít hà vì cay.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bến sông tuổi thơ

   Bến sông tuổi thơ với kỉ niệm khó quên thời đã qua. Những hình ảnh, những hàng cây, con sông hiện lên vương vấn, làm nao lòng những người yêu quê hương cù lao. Bài đọc kể, tả về kỉ niệm của các bạn nhỏ bên bến sông tuổi thơ. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp của miền sông nước; thấy được tình yêu quê hương tha thiết của bạn nhỏ.

2: Tóm tắt Bến sông tuổi thơ

   Từ khi sinh ra và lớn lên, nhân vật tôi đã thấy bến sông trước nhà. Đó là nơi ghi dấu bao kỉ niệm của tuổi thơ với những người bạn của mình: tụ năm tụ bảy vui đùa đủ các trò chơi của tuổi con nít. Vẻ đẹp quê hương dần hiện lên với những hàng bần nở hoa tím, trái bần chín, canh cá bống,… mà khi nhắc đến bạn nhỏ lại thấy tự hào và nhớ da diết mỗi lần đi xa.

3: Bố cục Bến sông tuổi thơ

   Văn bản Bến sông tuổi thơ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “soi bóng nghiêng nghiêng”: Giới thiệu khái quát bến sông tuổi thơ của nhân vật tôi.

- Phần 2: Tiếp theo đến “xem như chưa đến”: Những kỉ niệm của bạn nhỏ cùng bạn bè trên bến sông tuổi thơ. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Tình cảm của bạn nhỏ với bến sông tuổi thơ. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bến sông tuổi thơ

   - Đọc được cả bài Bến sông tuổi thơ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình cảm thiết tha với quê hương.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (bần, cù lao,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn hoài niệm về kỉ niệm tuổi thơ.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Từ khi sinh ra, hình ảnh dòng sông êm đềm lững lờ con nước, có hàng bần xanh soi bóng nghiêng nghiêng... đã trở nên thân thuộc với bạn nhỏ.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN

1: Nội dung chính Bến sông tuổi thơ

   Bến sông tuổi thơ với kỉ niệm khó quên thời đã qua. Những hình ảnh, những hàng cây, con sông hiện lên vương vấn, làm nao lòng những người yêu quê hương cù lao. Bài đọc kể, tả về kỉ niệm của các bạn nhỏ bên bến sông tuổi thơ. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp của miền sông nước; thấy được tình yêu quê hương tha thiết của bạn nhỏ.

2: Tóm tắt Bến sông tuổi thơ

   Từ khi sinh ra và lớn lên, nhân vật tôi đã thấy bến sông trước nhà. Đó là nơi ghi dấu bao kỉ niệm của tuổi thơ với những người bạn của mình: tụ năm tụ bảy vui đùa đủ các trò chơi của tuổi con nít. Vẻ đẹp quê hương dần hiện lên với những hàng bần nở hoa tím, trái bần chín, canh cá bống,… mà khi nhắc đến bạn nhỏ lại thấy tự hào và nhớ da diết mỗi lần đi xa.

3: Bố cục Bến sông tuổi thơ

   Văn bản Bến sông tuổi thơ gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “soi bóng nghiêng nghiêng”: Giới thiệu khái quát bến sông tuổi thơ của nhân vật tôi.

- Phần 2: Tiếp theo đến “xem như chưa đến”: Những kỉ niệm của bạn nhỏ cùng bạn bè trên bến sông tuổi thơ. 

- Phần 3: Đoạn còn lại: Tình cảm của bạn nhỏ với bến sông tuổi thơ. 

4: Hướng dẫn cách đọc Bến sông tuổi thơ

   - Đọc được cả bài Bến sông tuổi thơ với giọng đọc diễn cảm, linh hoạt, thể hiện tình cảm thiết tha với quê hương.

- Hiểu từ ngữ mới trong bài (bần, cù lao,…); đọc đúng các từ dễ phát âm sai; nhấn giọng ở những câu văn hoài niệm về kỉ niệm tuổi thơ.

- Luyện đọc cá nhân, đọc nối tiếp.

* Đáp án:

Em tự hào về quê hương của mình với 1000 năm văn hiến, với truyền thống lịch sử lâu đời, các di tích lịch sử như Hoàng thanh Thăng Long, nhà tù Hỏa Lò,…có nhiều phong cảnh đẹp như hồ Gươm,….

* Kiến thức mở rộng:

QUÊ HƯƠNG

Quê hương là nơi một người sinh ra, lớn lên hoặc có nguồn gốc gia đình ở đó. Nó mang ý nghĩa sâu sắc về tình cảm, ký ức và gắn bó với con người. Quê hương không chỉ là một địa điểm địa lý mà còn là nơi chứa đựng những kỷ niệm tuổi thơ, văn hóa, phong tục tập quán và tình cảm gia đình.

* Đáp án:

Em tiến hành chia sẻ với người thân dàn ý bài viết của em và trao đổi về cách sáng tạo cho câu chuyện.

* Đáp án:

* Đáp án:

* Đáp án:

- Tớ xin lỗi vì đã kiêu ngạo như vậy!

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b.

- Từ chỉ người nói: Ta, tớ

- Từ chỉ người nghe: Bạn, cậu

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Các từ in đậm trong câu chuyện trên được dùng để xưng hô.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

c. Từ được dùng để hỏi: nào

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b. Từ được dùng để hỏi: đâu

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. Từ được dùng để hỏi: đó

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

c. “Đó” thay thế cho “cánh đồng vàng rộm”.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

b. “Thế” thay thế cho “cao và thẳng”.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

a. “Vậy” thay thế cho từ “vàng óng”.

* Kiến thức mở rộng:

ĐẠI TỪ

a. Khái niệm: Đại từ là những từ dùng để xưng hô hay để thay thế danh từ, động từ, tính từ, cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ, trong câu cho khỏi lặp lại những từ ngữ ấy. 

b. Đại từ xưng hô: 

+ Là từ được người nói dùng để tự chỉ mình hay chỉ người khác khi giao tiếp: tôi, chúng tôi; mày, chúng mày; nó, chúng nó;… 

+ Bên cạnh các từ nói trên, người Việt Nam còn dùng nhiều danh từ chỉ người làm đại từ xưng hô để thể hiện rõ thứ bậc, tuổi tác, giới tính: ông, bà, anh, chị, em, cháu, thầy bạn,… 

+ Khi xưng hồ cần chú ý chọn từ cho lịch sự, thể hiện đúng mối quan hệ giữa mình với người nghe và người được nhắc tới. 

c. Lưu  ý:

Đại từ có khả năng thay thế cho từ loại nào thì có thể giữ những chức vụ giống như từ loại ấy. Cụ thể:

+ Các đại từ xưng hô có khả năng thay thế danh từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như danh từ.

+ Các đại từ vậy, thế có khả năng thay thế động từ, tính từ. Do đó, chúng có thể có chức vụ trong câu như động từ, tính từ.

+ Bên cạnh các đại từ xưng hô chuyên dùng, Tiếng Việt còn sử dụng nhiều danh từ làm từ xưng hô (gọi là danh từ chỉ người lâm thời làm đại từ xưng hô). Đó là các danh từ: 

Chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc: ông, bà, anh, chị, em, con, cháu, …

Chỉ một số chức vụ – nghề nghiệp đặc biệt: chủ tịch, thứ trưởng, bộ trưởng, thầy, bác sĩ, luật sư, …

Để biết khi nào một từ là danh từ chỉ quan hệ gia đình - thân thuộc, danh từ chỉ chức vụ – nghề nghiệp và  khi nào nó được dùng như danh từ chỉ đơn vị hoặc khi nào nó là đại từ xưng hô, ta cần dựa vào hoàn cảnh sử dụng cụ thể của nó. 

VD1: Cô của em dạy Tiếng Anh (Cô là danh từ chỉ quan hệ gia đình – thân thuộc)

VD2: Cô Hoa luôn giúp đỡ mọi người (Cô là danh từ chỉ đơn vị).

VD3: Cháu chào cô ạ ! (cô là đại từ xưng hô)

d. Ví dụ: 

- Đại từ xưng hô thể hiện ở 3 ngôi:

+ Đại từ chỉ ngôi thứ nhất (chỉ người nói): tôi, ta, tớ, chúng tôi, chúng ta, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ hai (chỉ người nghe): mày, cậu, các cậu, …

+ Đại từ chỉ ngôi thứ ba (người được 2 người ở ngôi thứ nhất và thứ 2 nói tới): họ, nó, hắn, bọn họ, chúng nó, …

- Đại từ dùng để hỏi: ai? gì? nào? bao nhiêu?…

- Đại từ dùng để thay thế từ ngữ đã dùng cho khỏi lặp: vậy, thế.

* Đáp án:

Bạn nhỏ trong bài thơ thể hiện sự tự tin và say mê trong việc khám phá và trải nghiệm cuộc sống. Dù còn nhỏ nhưng bạn đã có tinh thần phiêu lưu và quyết tâm đi tìm hiểu thế giới xung quanh mình. Đồng thời, sự nhạy cảm và tình cảm gia đình sâu sắc cũng được thể hiện qua tình yêu thương và mong muốn trở về bên mẹ của bạn.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN TUỔI NGỰA 

1: Nội dung chính Tuổi ngựa

   Bài thơ là cuộc trò chuyện của hai mẹ con. Mẹ nói em bé tuổi ngựa nên không ngồi im một chỗ. Em bé mơ sẽ đi đến nhiều nơi, khám phá nhiều điều. Nhưng dù đi nhiều nơi, em vẫn luôn nhớ mẹ và tìm về với mẹ.

2: Bố cục Tuổi ngựa

   Văn bản Tuổi Ngựa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “Tuổi con là tuổi đi”: Giới thiệu bạn nhỏ tuổi ngựa. 

- Phần 2: Tiếp theo đến “Ngọn gió của trăm miền”: Ngựa con rong chơi khắp nơi cùng ngọn gió.

- Phần 3: Tiếp theo đến “Khắp đồng hoa cúc dại”: Vẻ đẹp của cánh đồng hoa. 

- Phần 4: Đoạn còn lại: Lời nhắn gửi người con với mẹ.  

3: Hướng dẫn cách đọc Tuổi ngựa

   - Toàn bài đọc với giọng dịu dàng, hào hứng, khổ 2, 3 đọc nhanh hơn và trải dài thể hiện ước vọng lãng mạn của cậu bé. Khổ 4: tình cảm, thiết tha, lắng lại ở hai dòng kết bài thể hiện cậu bé rất yêu mẹ, đi đâu cũng nhớ mẹ, nhớ đường về với mẹ.

- Chú ý các từ ngữ khó cần giải nghĩa như:

Tuổi Ngựa: sinh năm Ngựa (năm Ngọ), theo âm lịch.

Trung du: miền đất ở khoảng giữa thượng du (nơi bắt đầu) và hạ du (nơi kết thúc) của một dòng sông.

Đại ngàn: khu rừng lớn, có nhiều cây to lâu đời.

- Luyện đọc cá nhân, theo cặp.

* Đáp án:

Qua đoạn thơ cuối, bạn nhỏ muốn nói với mẹ rằng dù chú ngựa con sẽ đi xa, đi khắp nơi, nhưng chú vẫn nhớ và luôn muốn trở về bên mẹ. Đây là sư biết ơn và tình yêu thương của bạn nhỏ với người mẹ, dù có phải rời xa nhưng tình cảm vẫn không thay đổi.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN TUỔI NGỰA 

1: Nội dung chính Tuổi ngựa

   Bài thơ là cuộc trò chuyện của hai mẹ con. Mẹ nói em bé tuổi ngựa nên không ngồi im một chỗ. Em bé mơ sẽ đi đến nhiều nơi, khám phá nhiều điều. Nhưng dù đi nhiều nơi, em vẫn luôn nhớ mẹ và tìm về với mẹ.

2: Bố cục Tuổi ngựa

   Văn bản Tuổi Ngựa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “Tuổi con là tuổi đi”: Giới thiệu bạn nhỏ tuổi ngựa. 

- Phần 2: Tiếp theo đến “Ngọn gió của trăm miền”: Ngựa con rong chơi khắp nơi cùng ngọn gió.

- Phần 3: Tiếp theo đến “Khắp đồng hoa cúc dại”: Vẻ đẹp của cánh đồng hoa. 

- Phần 4: Đoạn còn lại: Lời nhắn gửi người con với mẹ.  

3: Hướng dẫn cách đọc Tuổi ngựa

   - Toàn bài đọc với giọng dịu dàng, hào hứng, khổ 2, 3 đọc nhanh hơn và trải dài thể hiện ước vọng lãng mạn của cậu bé. Khổ 4: tình cảm, thiết tha, lắng lại ở hai dòng kết bài thể hiện cậu bé rất yêu mẹ, đi đâu cũng nhớ mẹ, nhớ đường về với mẹ.

- Chú ý các từ ngữ khó cần giải nghĩa như:

Tuổi Ngựa: sinh năm Ngựa (năm Ngọ), theo âm lịch.

Trung du: miền đất ở khoảng giữa thượng du (nơi bắt đầu) và hạ du (nơi kết thúc) của một dòng sông.

Đại ngàn: khu rừng lớn, có nhiều cây to lâu đời.

- Luyện đọc cá nhân, theo cặp.

* Đáp án:

Những miền đất đã qua: miền trung du, triền núi đá, những cánh đồng hoa.

Những cảnh vật đã thấy: ngọn gió, gió xanh, gió hồng, gió đen, núi đá, cánh đồng hoa, nắng, đồng hoa cúc.

Những cảm nghĩ đã có: vui vẻ, thích thú, say mê

* Đáp án:

Qua trò chuyện với mẹ, bạn nhỏ tưởng tượng mình là chú ngựa con rong ruổi đó đây vì mẹ nói với bạn nhỏ rằng tuổi của bạn nhỏ là tuổi Ngựa. Tuổi Ngựa là tuổi đi, không yên một chỗ.

* Kiến thức mở rộng:

TÌM HIỂU VĂN BẢN TUỔI NGỰA 

1: Nội dung chính Tuổi ngựa

   Bài thơ là cuộc trò chuyện của hai mẹ con. Mẹ nói em bé tuổi ngựa nên không ngồi im một chỗ. Em bé mơ sẽ đi đến nhiều nơi, khám phá nhiều điều. Nhưng dù đi nhiều nơi, em vẫn luôn nhớ mẹ và tìm về với mẹ.

2: Bố cục Tuổi ngựa

   Văn bản Tuổi Ngựa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “Tuổi con là tuổi đi”: Giới thiệu bạn nhỏ tuổi ngựa. 

- Phần 2: Tiếp theo đến “Ngọn gió của trăm miền”: Ngựa con rong chơi khắp nơi cùng ngọn gió.

- Phần 3: Tiếp theo đến “Khắp đồng hoa cúc dại”: Vẻ đẹp của cánh đồng hoa. 

- Phần 4: Đoạn còn lại: Lời nhắn gửi người con với mẹ.  

3: Hướng dẫn cách đọc Tuổi ngựa

   - Toàn bài đọc với giọng dịu dàng, hào hứng, khổ 2, 3 đọc nhanh hơn và trải dài thể hiện ước vọng lãng mạn của cậu bé. Khổ 4: tình cảm, thiết tha, lắng lại ở hai dòng kết bài thể hiện cậu bé rất yêu mẹ, đi đâu cũng nhớ mẹ, nhớ đường về với mẹ.

- Chú ý các từ ngữ khó cần giải nghĩa như:

Tuổi Ngựa: sinh năm Ngựa (năm Ngọ), theo âm lịch.

Trung du: miền đất ở khoảng giữa thượng du (nơi bắt đầu) và hạ du (nơi kết thúc) của một dòng sông.

Đại ngàn: khu rừng lớn, có nhiều cây to lâu đời.

- Luyện đọc cá nhân, theo cặp.

* Đáp án:

Những tên gọi của năm (theo âm lịch) mà em biết:

- Năm Mão (năm Mèo)

- Năm Tý (năm Chuột)

- Năm Sửu (năm Trâu)

- Năm Dần (năm Hổ)

- Năm Thìn (năm Rồng)

- Năm Tỵ (năm Rắn)

- Năm Ngọ (năm Ngựa)

- Năm Mùi (năm Dê)

- Năm Thân (năm Khỉ)

- Năm Dậu (năm Gà)

- Năm Tuất (năm Chó)

- Năm Hợi (năm Lợn)

* Kiến thức mở rộng:

ÂM LỊCH 

Bên cạnh đó, thứ tự 12 con giáp như sau: Chuột (Tý) đến Trâu (Sửu), Hổ (Dần), Mèo (Mão), Rồng (Thìn), Rắn(Tỵ), Ngựa (Ngọ), Dê (Mùi), Khỉ (Thân), Gà (Dậu), Chó (Tuất), Lợn (Hợi)

* Đáp án:

Em kể cho người thân nghe câu chuyện về thế giới tuổi thơ mà em đã đọc hoặc đã nghe. Cùng người thân nhận xét về các nhân vật, sự việc trong câu chuyện.

Ví dụ:

Câu chuyện "Alice ở xứ sở thần tiên" của Lewis Carroll là một trong những câu chuyện kinh điển về thế giới tuổi thơ. Trong câu chuyện này, cô bé Alice bước vào một thế giới kỳ lạ và mơ mộng sau khi rơi vào một hố thần kỳ. Tại đây, cô gặp phải những nhân vật kỳ quái như Cheshire Cat, Mad Hatter, và Queen of Hearts.

Trong hành trình của mình, Alice trải qua nhiều cuộc phiêu lưu thú vị và gặp phải nhiều tình huống hài hước và đầy màu sắc. Câu chuyện không chỉ là một cuộc phiêu lưu mà còn là một cuộc hành trình tìm kiếm bản thân và hiểu biết về thế giới xung quanh.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH XÁC ĐỊNH NHÂN VẬT KỂ CHUYỆN

1. Có mấy loại nhân vật kể chuyện?

Có hai kiểu nhân vật kể chuyện phổ biến:

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi", "mình", "chúng tôi")

+ Người kể là một nhân vật trong câu chuyện.

+ Câu chuyện được kể theo góc nhìn của nhân vật đó.

+ Giúp người đọc hiểu rõ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật chính.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất

"Tôi là một chú chó nhỏ bị lạc giữa khu rừng rộng lớn. Trời tối dần, tôi run rẩy vì lạnh và sợ hãi. Tôi cố gắng đi tìm

đường về nhà, nhưng chẳng thấy lối nào quen thuộc cả."

- Ngôi thứ ba (xưng "ông ấy", "bà ấy", "cậu bé", "nó"...)

+ Người kể đứng bên ngoài, không tham gia vào câu chuyện.

+ Kể lại câu chuyện khách quan hơn, có thể thuật lại suy nghĩ của nhiều nhân vật.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ ba

"Cậu bé đứng giữa sân, mặt buồn bã. Cậu nhớ lại những lần mình đã lười biếng, không chịu ôn bài. Hôm nay, cậu nhận điểm thấp, nhưng cậu tự nhủ sẽ cố gắng hơn."

2. Cách xác định nhân vật kể chuyện

Em có thể trả lời các câu hỏi sau để xác định:

- Ai đang kể câu chuyện? (Là một nhân vật hay người bên ngoài?)

- Nếu có từ "tôi", "mình" → Ngôi thứ nhất.

- Nếu có từ "cậu bé", "bà cụ", "ông lão" → Ngôi thứ ba.

* Đáp án:

Em trao đổi với bạn về câu chuyện đã đọc dựa vào gợi ý.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH TÌM HIỂU VỀ CÂU CHUYỆN

Để tìm hiểu về một câu chuyện, em có thể làm theo các bước sau:

1. Đọc kỹ câu chuyện

- Đọc toàn bộ câu chuyện ít nhất 1-2 lần.

- Ghi chú những chi tiết quan trọng như nhân vật, sự kiện chính.

2. Xác định các yếu tố chính của câu chuyện

- Tên câu chuyện: Câu chuyện có tên là gì?

- Tác giả: Ai là người viết hoặc kể lại câu chuyện?

- Nhân vật: Có những ai? Ai là nhân vật chính, ai là nhân vật phụ?

- Bối cảnh: Câu chuyện diễn ra ở đâu và khi nào?

- Sự kiện chính: Chuyện gì đã xảy ra? Có những tình tiết quan trọng nào?

- Kết thúc: Câu chuyện kết thúc ra sao?

3. Hiểu ý nghĩa của câu chuyện

- Câu chuyện muốn nói lên điều gì? (Bài học, ý nghĩa, thông điệp)

- Câu chuyện thuộc thể loại gì? (Cổ tích, ngụ ngôn, thần thoại, truyện cười...)

4. Trả lời câu hỏi liên quan

- Em có thích câu chuyện này không? Vì sao?

- Nhân vật nào em yêu thích nhất?

- Nếu có thể thay đổi, em muốn sửa đổi chi tiết nào trong truyện?

* Đáp án:

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH TÌM HIỂU VỀ CÂU CHUYỆN

Để tìm hiểu về một câu chuyện, em có thể làm theo các bước sau:

1. Đọc kỹ câu chuyện

- Đọc toàn bộ câu chuyện ít nhất 1-2 lần.

- Ghi chú những chi tiết quan trọng như nhân vật, sự kiện chính.

2. Xác định các yếu tố chính của câu chuyện

- Tên câu chuyện: Câu chuyện có tên là gì?

- Tác giả: Ai là người viết hoặc kể lại câu chuyện?

- Nhân vật: Có những ai? Ai là nhân vật chính, ai là nhân vật phụ?

- Bối cảnh: Câu chuyện diễn ra ở đâu và khi nào?

- Sự kiện chính: Chuyện gì đã xảy ra? Có những tình tiết quan trọng nào?

- Kết thúc: Câu chuyện kết thúc ra sao?

3. Hiểu ý nghĩa của câu chuyện

- Câu chuyện muốn nói lên điều gì? (Bài học, ý nghĩa, thông điệp)

- Câu chuyện thuộc thể loại gì? (Cổ tích, ngụ ngôn, thần thoại, truyện cười...)

4. Trả lời câu hỏi liên quan

- Em có thích câu chuyện này không? Vì sao?

- Nhân vật nào em yêu thích nhất?

- Nếu có thể thay đổi, em muốn sửa đổi chi tiết nào trong truyện?

* Đáp án:

Em tìm đọc các câu chuyện về thế giới tuổi thơ qua sách báo, internet,…theo gợi ý.

Ví dụ: Các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Ngọc Ánh: Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng, Làm bạn với bầu trời, Chúc một ngày tốt lành, Bảy bước tới mùa hè, Trước vòng chung kết, Buổi chiều Windows, Chú bé rắc rối, Thiên thần nhỏ của tôi, ..

* Kiến thức mở rộng:

THẾ GIỚI TUỔI THƠ

"Thế giới tuổi thơ" là cách nói để chỉ quãng thời gian tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng, đầy ắp kỷ niệm của mỗi người. Đây là thế giới của những giấc mơ, trò chơi, sự tò mò và khám phá. Những câu chuyện về thế giới tuổi thơ thường xoay quanh:

- Những trò chơi dân gian: Trốn tìm, ô ăn quan, bắn bi, nhảy dây, thả diều...

- Những người bạn thân thiết: Cùng nhau đi học, đi chơi, chia sẻ bí mật.

- Những bài học đầu đời: Lần đầu giúp đỡ bố mẹ, lần đầu đi xa, lần đầu biết yêu thương.

- Những kỷ niệm ngây thơ: Lần đầu mắc lỗi, những ước mơ ngộ nghĩnh, những câu chuyện cổ tích tin rằng là thật.

* Đáp án:

Những điểm cần lưu ý khi đóng vai một nhân vật để kể lại câu chuyện:

- Câu chuyện được kể theo lời của nhân vật nào? Nhân vật kể chuyện xưng là gì?

- Các sự việc trong câu chuyện được kể như thế nào theo cảm nhận của nhân vật?

- Sử dụng ngôn ngữ phù hợp với nhân vật, điều chỉnh giọng điệu, tình cảm tuỳ thuộc bối cách tình huống trong truyện có.

- Bổ sung các yếu tố cảm xúc, tính từ trạng thái trước những tình huống truyện phù hợp.

- Có sự diễn đạt thoải mái, tự nhiên với các câu văn khi miêu tả, kể chuyện, không gò bó vào câu chuyện ban đầu.

* Kiến thức mở rộng:

BÀI VĂN KỂ CHUYỆN

Bước 1: Đọc kĩ đề, phân tích yêu cầu đề bài.

- Đọc kĩ đề bài, gạch dưới mệnh lệnh đề ra (là các từ: kể, viết tiếp, hãy tưởng tượng và kể, thay lời nhân vật, đóng vai, phát triển...); xác định vị trí nhân xưng khi kể chuyện.

Mệnh lệnh đề bài giúp các em nhận dạng hình thức kể chuyện thuộc dạng nào: văn kể chuyện cơ bản hay văn kể chuyện sáng tạo.

- Ở văn kể chuyện cơ bản: các em là người dẫn chuyện.

- Ở văn kể chuyện sáng tạo: các em có thể là nhân vật trong truyện, kể chuyện theo lời kể của một trong các nhân vật trong truyện, các em xây dựng cốt truyện riêng theo cốt truyện cơ bản kết hợp với trí tưởng tượng của chính các em.

Việc phân biệt được dạng văn nào rất quan trọng vì các em sẽ thực hiện bài viết của mình đúng vị trí nhân xưng dẫn chuyện theo đề bài yêu cầu.

Bước 2: Nắm vững nội dung câu chuyện kể

- Câu chuyện kể thuộc loại gì? (Truyện cổ tích, truyện theo chủ đề, truyện đã nghe thầy cô giáo kể, truyện trong chương trình học...).

Các em tìm đọc nội dung truyện kể đó.

- Nội dung câu chuyện sắp kể có thể được thể hiện bằng một đoạn kịch, một bài thơ. Các em phải nắm vững nội dung đoạn kịch, bài thơ đó.

- Câu chuyện sắp kể là một chuyện thực tế (các em chứng kiến hay tham gia).

Các em ghi lại diễn biến các sự việc đã xảy ra theo trình tự thời gian hoặc không gian.

Bước 3: Lập bàn bài chi tiết.

Dựa vào dàn bài cơ bản văn kể chuyện, lập bàn bài chi tiết theo đề bài cho:

- Mở đầu câu chuyện: nơi chốn, thời gian xảy ra câu chuyện. Giới thiệu nhân vật chính của truyện.

- Diễn biến câu chuyện:

Thứ tự thời gian Nhân vật Sự việc

Ghi theo câu chuyện Ghi từng nhân vật Ghi từng sự việc

- Kết thúc câu chuyện: kết quả các sự việc diễn ra như thế nào? Nêu nhận định, cảm xúc của em về câu chuyện.

Bước 4: Trình bày bài viết.

- Mở đầu (mở đầu câu chuyện): vận dụng mở bài trực tiếp hoặc mở bài gián tiếp để giới thiệu câu chuyện định kể.

- Thân bài (diễn biến câu chuyện): kể lại câu chuyện theo diễn biến câu chuyện, các tình tiết của truyện theo trình tự không gian hoặc thời gian.

- Kết luận (kết thúc câu chuyện): vận dụng kết bài mở rộng hoặc kết bài không mở rộng để kết thúc bài văn.

Lưu ý quan trọng:

Các em cần phân biệt môn kể chuyện với tập làm văn kể chuyện. 

* Đáp án:

d. So với cách kể chuyện trong bài văn trang 11, cách kể chuyện trong các đoạn văn trên có những điểm khác:

- Cách mở đầu câu chuyện: chào hỏi với người đọc và giới thiệu về bản thân như đang giao tiếp, nói chuyện với người đọc.

- Cách kể lại các sự vật trong câu chuyện: nhiều cảm xúc của bản thân chuột xù (người kể), cách kể các sự vật có đan cài suy nghĩ của chuột xù, các dự đoán và kết luận cá nhân của chuột xù.

- Cách kết thúc câu chuyện: châm biếm và mang tính cảm xúc, nhấn mạnh bài học dành cho mèo nhép.

* Kiến thức mở rộng:

BÀI VĂN KỂ CHUYỆN

Bước 1: Đọc kĩ đề, phân tích yêu cầu đề bài.

- Đọc kĩ đề bài, gạch dưới mệnh lệnh đề ra (là các từ: kể, viết tiếp, hãy tưởng tượng và kể, thay lời nhân vật, đóng vai, phát triển...); xác định vị trí nhân xưng khi kể chuyện.

Mệnh lệnh đề bài giúp các em nhận dạng hình thức kể chuyện thuộc dạng nào: văn kể chuyện cơ bản hay văn kể chuyện sáng tạo.

- Ở văn kể chuyện cơ bản: các em là người dẫn chuyện.

- Ở văn kể chuyện sáng tạo: các em có thể là nhân vật trong truyện, kể chuyện theo lời kể của một trong các nhân vật trong truyện, các em xây dựng cốt truyện riêng theo cốt truyện cơ bản kết hợp với trí tưởng tượng của chính các em.

Việc phân biệt được dạng văn nào rất quan trọng vì các em sẽ thực hiện bài viết của mình đúng vị trí nhân xưng dẫn chuyện theo đề bài yêu cầu.

Bước 2: Nắm vững nội dung câu chuyện kể

- Câu chuyện kể thuộc loại gì? (Truyện cổ tích, truyện theo chủ đề, truyện đã nghe thầy cô giáo kể, truyện trong chương trình học...).

Các em tìm đọc nội dung truyện kể đó.

- Nội dung câu chuyện sắp kể có thể được thể hiện bằng một đoạn kịch, một bài thơ. Các em phải nắm vững nội dung đoạn kịch, bài thơ đó.

- Câu chuyện sắp kể là một chuyện thực tế (các em chứng kiến hay tham gia).

Các em ghi lại diễn biến các sự việc đã xảy ra theo trình tự thời gian hoặc không gian.

Bước 3: Lập bàn bài chi tiết.

Dựa vào dàn bài cơ bản văn kể chuyện, lập bàn bài chi tiết theo đề bài cho:

- Mở đầu câu chuyện: nơi chốn, thời gian xảy ra câu chuyện. Giới thiệu nhân vật chính của truyện.

- Diễn biến câu chuyện:

Thứ tự thời gian Nhân vật Sự việc

Ghi theo câu chuyện Ghi từng nhân vật Ghi từng sự việc

- Kết thúc câu chuyện: kết quả các sự việc diễn ra như thế nào? Nêu nhận định, cảm xúc của em về câu chuyện.

Bước 4: Trình bày bài viết.

- Mở đầu (mở đầu câu chuyện): vận dụng mở bài trực tiếp hoặc mở bài gián tiếp để giới thiệu câu chuyện định kể.

- Thân bài (diễn biến câu chuyện): kể lại câu chuyện theo diễn biến câu chuyện, các tình tiết của truyện theo trình tự không gian hoặc thời gian.

- Kết luận (kết thúc câu chuyện): vận dụng kết bài mở rộng hoặc kết bài không mở rộng để kết thúc bài văn.

Lưu ý quan trọng:

Các em cần phân biệt môn kể chuyện với tập làm văn kể chuyện. 

* Đáp án đúng là : A

- Những từ ngữ in đậm thể hiện: A. Chuột xù không chắc chắn về suy nghĩ, cảm xúc của mèo nhép.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH XÁC ĐỊNH NHÂN VẬT KỂ CHUYỆN

1. Có mấy loại nhân vật kể chuyện?

Có hai kiểu nhân vật kể chuyện phổ biến:

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi", "mình", "chúng tôi")

+ Người kể là một nhân vật trong câu chuyện.

+ Câu chuyện được kể theo góc nhìn của nhân vật đó.

+ Giúp người đọc hiểu rõ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật chính.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất

"Tôi là một chú chó nhỏ bị lạc giữa khu rừng rộng lớn. Trời tối dần, tôi run rẩy vì lạnh và sợ hãi. Tôi cố gắng đi tìm

đường về nhà, nhưng chẳng thấy lối nào quen thuộc cả."

- Ngôi thứ ba (xưng "ông ấy", "bà ấy", "cậu bé", "nó"...)

+ Người kể đứng bên ngoài, không tham gia vào câu chuyện.

+ Kể lại câu chuyện khách quan hơn, có thể thuật lại suy nghĩ của nhiều nhân vật.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ ba

"Cậu bé đứng giữa sân, mặt buồn bã. Cậu nhớ lại những lần mình đã lười biếng, không chịu ôn bài. Hôm nay, cậu nhận điểm thấp, nhưng cậu tự nhủ sẽ cố gắng hơn."

2. Cách xác định nhân vật kể chuyện

Em có thể trả lời các câu hỏi sau để xác định:

- Ai đang kể câu chuyện? (Là một nhân vật hay người bên ngoài?)

- Nếu có từ "tôi", "mình" → Ngôi thứ nhất.

- Nếu có từ "cậu bé", "bà cụ", "ông lão" → Ngôi thứ ba.

* Đáp án:

b. Nhân vật chuột xù dùng những từ ngữ để gọi mình và các nhân vật khác:

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH XÁC ĐỊNH NHÂN VẬT KỂ CHUYỆN

1. Có mấy loại nhân vật kể chuyện?

Có hai kiểu nhân vật kể chuyện phổ biến:

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi", "mình", "chúng tôi")

+ Người kể là một nhân vật trong câu chuyện.

+ Câu chuyện được kể theo góc nhìn của nhân vật đó.

+ Giúp người đọc hiểu rõ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật chính.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất

"Tôi là một chú chó nhỏ bị lạc giữa khu rừng rộng lớn. Trời tối dần, tôi run rẩy vì lạnh và sợ hãi. Tôi cố gắng đi tìm

đường về nhà, nhưng chẳng thấy lối nào quen thuộc cả."

- Ngôi thứ ba (xưng "ông ấy", "bà ấy", "cậu bé", "nó"...)

+ Người kể đứng bên ngoài, không tham gia vào câu chuyện.

+ Kể lại câu chuyện khách quan hơn, có thể thuật lại suy nghĩ của nhiều nhân vật.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ ba

"Cậu bé đứng giữa sân, mặt buồn bã. Cậu nhớ lại những lần mình đã lười biếng, không chịu ôn bài. Hôm nay, cậu nhận điểm thấp, nhưng cậu tự nhủ sẽ cố gắng hơn."

2. Cách xác định nhân vật kể chuyện

Em có thể trả lời các câu hỏi sau để xác định:

- Ai đang kể câu chuyện? (Là một nhân vật hay người bên ngoài?)

- Nếu có từ "tôi", "mình" → Ngôi thứ nhất.

- Nếu có từ "cậu bé", "bà cụ", "ông lão" → Ngôi thứ ba.

* Đáp án:

a. Các đoạn văn trên kể lại câu chuyện theo lời của nhân vật chuột xù.

* Kiến thức mở rộng:

CÁCH XÁC ĐỊNH NHÂN VẬT KỂ CHUYỆN

1. Có mấy loại nhân vật kể chuyện?

Có hai kiểu nhân vật kể chuyện phổ biến:

- Ngôi thứ nhất (xưng "tôi", "mình", "chúng tôi")

+ Người kể là một nhân vật trong câu chuyện.

+ Câu chuyện được kể theo góc nhìn của nhân vật đó.

+ Giúp người đọc hiểu rõ suy nghĩ, cảm xúc của nhân vật chính.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ nhất

"Tôi là một chú chó nhỏ bị lạc giữa khu rừng rộng lớn. Trời tối dần, tôi run rẩy vì lạnh và sợ hãi. Tôi cố gắng đi tìm

đường về nhà, nhưng chẳng thấy lối nào quen thuộc cả."

- Ngôi thứ ba (xưng "ông ấy", "bà ấy", "cậu bé", "nó"...)

+ Người kể đứng bên ngoài, không tham gia vào câu chuyện.

+ Kể lại câu chuyện khách quan hơn, có thể thuật lại suy nghĩ của nhiều nhân vật.

+ Ví dụ: Kể chuyện bằng ngôi thứ ba

"Cậu bé đứng giữa sân, mặt buồn bã. Cậu nhớ lại những lần mình đã lười biếng, không chịu ôn bài. Hôm nay, cậu nhận điểm thấp, nhưng cậu tự nhủ sẽ cố gắng hơn."

2. Cách xác định nhân vật kể chuyện

Em có thể trả lời các câu hỏi sau để xác định:

- Ai đang kể câu chuyện? (Là một nhân vật hay người bên ngoài?)

- Nếu có từ "tôi", "mình" → Ngôi thứ nhất.

- Nếu có từ "cậu bé", "bà cụ", "ông lão" → Ngôi thứ ba.

* Đáp án:

- Từ ngữ thay thế cho “vui chơi”: giải trí, chơi đùa

- Từ ngữ thay thế cho “hưởng ứng”: tham gia, ủng hộ

- Từ ngữ thay thế cho “tưng bừng”: hồi hộp, phấn khích

- Từ ngữ thay thế cho “rộn ràng”: náo nhiệt, nhộn nhịp

* Kiến thức mở rộng:

TỪ ĐỒNG NGHĨA

a. Khái niệm: Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.

Ví dụ: huyền, mun, đen, mực,….

b. Phân loại từ đồng nghĩa: 

Có 2 loại từ đồng nghĩa, gồm:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn: Là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.

Ví dụ: xe lửa - tàu hỏa, con lợn - con heo,…

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn: Là những từ tuy cùng nghĩa với nhau nhưng vẫn khác nhau phần nào đó về thái độ, tình cảm hoặc cách thức hành động

Ví dụ: chết, hi sinh, toi mạng, ra đi,…

c. Ví dụ 

- Từ đồng nghĩa với anh hùng là: anh dũng, cam đảm, can trường, dũng cảm, gan dạ, gan góc, gan lì, …

- Từ đồng nghĩa với ác là: ác độc, hung ác, tàn nhẫn,… 

- Từ đồng nghĩa với ăn là: xơi, chén, hốc,… 

- Từ đồng nghĩa với ẩm là: ẩm thấp, ẩm mốc, ẩm ướt,… 

- Từ đồng nghĩa với ân cần là: đon đả, nhiệt tình, niềm nở, quan tâm, thân mật, vồ vập, vồn vã, …

- Từ đồng nghĩa với ba là: cha, bố, tía, …

- Từ đồng nghĩa với bảo vệ là: ngăn cản, che chở, che chắn, phòng vệ, giữ gìn,… 

- Từ đồng nghĩa với biết ơn là: nhớ ơn,mang ơn, đội ơn, hàm ơn, lễ phép, vâng lời,…

- Từ đồng nghĩa với béo là: mập, bự, đầy đặn, béo phì, to, ….

- Từ đồng nghĩa với biếng nhác là: lười, lười nhác, lười biếng, …

- Từ đồng nghĩa với chăm chỉ là: siêng năng, cần cù, chuyên cần, chịu khó, tần tảo,…

- Từ đồng nghĩa với can đảm là: dũng cảm, gan dạ, anh dũng, quả cảm, …

- Từ đồng nghĩa với cao là: cao, cao kều, cao ngất, …

- Từ đồng nghĩa với dũng cảm là: can đảm, gan góc, gan dạ, gan trường, …

- Từ đồng nghĩa với đoàn kết là: đùm bọc, bao bọc, cùng nhau, chung sức, …

- Từ đồng nghĩa với êm ả là: yên ả, êm đềm, dịu dàng, …

- Từ đồng nghĩa với giữ gìn là: bảo vệ, bảo quản, che chở, che chắn,…

- Từ đồng nghĩa với giản dị là: đơn sơ, mộc mạc, đơn giản, tự nhiên, khiêm tốn, bình thường,… 

- Từ đồng nghĩa với gọn gàng là: gọn ghẽ, gọn, gọn nhẹ, …

- Từ đồng nghĩa với gan dạ là: can đảm, dũng cảm, gan góc,…

- Từ đồng nghĩa với hạnh phúc là: sung sướng, vui sướng, mãn nguyện, toại nguyện…

- Từ đồng nghĩa với hòa bình là: yên bình, thanh bình, thái bình, yên ổn, bình yên,… 

- Từ đồng nghĩa với hiền lành là: ngoan hiền, hiền từ, hiền hậu, nhân hậu, …   

- Từ đồng nghĩa với háo hức là: náo nức, nô nức, nao nức, …

- Từ đồng nghĩa với im lặng là: tĩnh lặng, lặng im, yên ắng, … 

- Từ đồng nghĩa với kiên trì là: vững vàng, bền chí, …

- Từ đồng nghĩa với khó khăn là: cơ cực, khốn khó, khổ cực, cực khổ, …

- Từ đồng nghĩa với khiêm tốn là: thật thà, khiêng nhường, …

- Từ đồng nghĩa với lạc quan là: vô tư, tự tin,… 

- Từ đồng nghĩa với lười biếng là: lười nhác, lười, biếng nhác,… 

- Từ đồng nghĩa với mạnh mẽ là: mạnh, khỏe mạnh, khỏe khoắn, hùng dũng, … 

- Từ đồng nghĩa với mềm mại là: mềm dẻo, mềm mỏng,… 

- Từ đồng nghĩa với mãnh liệt là: kịch liệt, dữ dội, say đắm,… 

- Từ đồng nghĩa với mênh mông là: bao la, bát ngát, mênh mang, thênh thang, rộng lớn …  

- Từ đồng nghĩa với nhanh nhẹn là: nhanh chóng, tháo vát, mau lẹ, …   

- Từ đồng nghĩa với nhân hậu là: nhân từ, khoan dung, bao dung, nhân đức, tốt bụng, 

- Từ đồng nghĩa với nhà thơ là: thi sĩ, thi nhân, … 

- Từ đồng nghĩa với oai vệ là: bệ vệ, trang nghiêm, đường bệ, …  

- Từ đồng nghĩa với ô nhiễm là: độc hại, nhiễm độc, nhiễm bẩn, dơ bẩn, ô uế, bẩn thỉu, …. 

- Từ đồng nghĩa với phá hoại là: tàn phá, phá hủy, phá phách, … 

- Từ đồng nghĩa với phúc hậu là: nhân từ, nhân hậu, phúc đức, …  

- Từ đồng nghĩa với quyết tâm là: kiên quyết, quyết liệt, nhất quyết, quyết đoán, quyết chí,…   

- Từ đồng nghĩa với rực rỡ là: rạng rỡ, tươi sáng, sáng chói, chói lòa, ….

- Từ đồng nghĩa với rộng rãi là: bao la, bát ngát, mênh mông, … 

- Từ đồng nghĩa với siêng năng là: chăm chỉ, cần cù, chịu khó, … 

- Từ đồng nghĩa với sáng tạo là: sáng dạ, thông minh, cải tiến…. 

- Từ đồng nghĩa với thông minh là: sáng dạ, sáng tạo, khôn ngoan,… 

- Từ đồng nghĩa với trung thực là: thẳng thắn, ngay thẳng, thật thà, thành thật, thực tâm, thực lòng, bộc trực, chính trực, trung thực, … 

- Từ đồng nghĩa với um tùm là: rậm rạp, dày đặc, hoang dã, … 

- Từ đồng nghĩa với ước mơ là: ước muốn, ước ao, mong ước, mong muốn, ước nguyện,… 

- Từ đồng nghĩa với vắng vẻ là: vắng teo, vắng ngắt, hiu quạnh, hiu hắt, … 

- Từ đồng nghĩa với vàng hoe là: vàng tươi, vàng lịm, vàng ối, vàng úa, vàng chanh, … 

- Từ đồng nghĩa với xây dựng là: dựng xây, kiến thiết,… 

- Từ đồng nghĩa với xinh tươi là: xinh xinh, xinh xắn, xinh xẻo, xinh đẹp, tươi đẹp,đẹp đẽ, … 

- Từ đồng nghĩa với xanh tươi là: xanh xanh, xanh biếc, xanh lam, xanh ngắt, xanh rờn, xanh rì, …. 

- Từ đồng nghĩa với yêu thương là: thương yêu, quý mến, yêu dấu, thương mến, mến thướng,…

- Từ đồng nghĩa với yên bình là: thanh bình, yên ổn,… 

* Đáp án:

* Kiến thức mở rộng:

ĐỘNG TỪ - TÍNH TỪ

1. Động từ là gì?

  Động từ được định nghĩa là từ dùng để chỉ các hoạt động hoặc trạng thái của con người và sự vật hiện tượng khác. Cũng giống với tính từ và danh từ, động từ trong tiếng Việt cũng ghi nhận sự đóng góp lớn vào việc biểu đạt giàu hình ảnh, giàu biểu cảm và đa dạng. Vì vậy, khi nó được kết hợp với các loại từ khác thì nó sẽ có ý nghĩa khái quát hơn.

Ví dụ: dưới tầm cánh chú chuồn chuồn bây giờ là lũy tre xanh rì rào trong gió, là bờ ao với những khóm khoai nước rung rinh. Rồi những cảnh tuyệt đẹp của đất nước hiện ra: cánh đồng với những đàn trâu thung thăng gặm cỏ; dòng sông với những đoàn thuyền ngược xuôi. Còn trên tầng cao là đàn cò đang bay, là trời xanh cao vút. 

Trong đoạn văn này có thể thấy các động từ là: rì rào, rung rinh, hiện ra, gặm, ngược xuôi, bay.

Khi động từ được kết hợp với tính từ và danh từ thì sẽ tạo ra cụm động từ. Đồng thời động từ cũng có thể được kết hợp với phó từ (đã, đang, sẽ,...). Ngoài ra, động từ cũng có khả năng kết hợp với các phó từ mệnh lệnh để tạo thành các câu hoặc cụm từ có mục đích sai khiến

Ví dụ: không nói nhiều, đừng hát nữa, chớ làm càn.

Sự kết hợp giữa động từ với các loại từ khác có tác dụng làm rõ ý của người nói, người viết giúp đạt được mục đích giao tiếp đồng thời thể hiện phong phú trong ngữ pháp tiếng Việt. 

2. Tính từ là gì?

   Theo tác giả cuốn "Ngữ pháp Tiếng Việt, từ loại" đã phát hiện ra bản chất của tính từ trong mối liên hệ với danh từ và động từ. Theo đó, ông Đinh Văn Đức đã có những khái quát có giá trị, phát hiện được bản chất của tính từ tiếng Việt trong mối liên hệ với danh từ, động từ. Theo ông, tính từ được hiểu là từ loại chỉ đặc trưng của tất cả những khái niệm được biểu đạt bằng danh từ và động từ. Tuy nhiên, đây là mộ cách hiểu khá trừu tượng, nên hiện nay, chúng ta hiểu đơn giản. Tính từ là những từ dùng để chỉ đặc điểm hay tính chất của sự vật, hiện tượng hoặc hành động. Sự kết hợp giữa tính từ và các từ ngữ khác tạo nên cụm tính từ. 

* Đáp án:

Em rút ra được bài học từ câu chuyện: Cần có ý thức bảo vệ môi trường. Lluôn có những cách làm, biện pháp để khắc phục mọi vấn đề gặp phải trong cuộc sống. Không thể dễ dàng bị khuất phục trước những thử thách, chướng ngại cản trở.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT CÁNH ĐỒNG HOA

1: Nội dung chính Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa lan toả tình yêu thiên nhiên, yêu môi trường. Niềm tin và hi vọng về việc biến môi trường thêm xanh, thêm đẹp, làm con người có ý thức tốt, tinh thần phấn chấn, vui vẻ được hiện thực.

2: Tóm tắt Cánh đồng hoa

Em tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý: Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

3: Bố cục Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “múa hát tưng bừng”: Niềm vui trên đồng cỏ của các bạn nhỏ.

- Phần 2: Tiếp theo đến “làm chỗ đổ rác đâu”: Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.

- Phần 3: Tiếp theo đến “trong tiếng trống rộn ràng”: Thực hiện ý tưởng.

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết quả tốt đẹp. 

* Đáp án:

Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT CÁNH ĐỒNG HOA

1: Nội dung chính Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa lan toả tình yêu thiên nhiên, yêu môi trường. Niềm tin và hi vọng về việc biến môi trường thêm xanh, thêm đẹp, làm con người có ý thức tốt, tinh thần phấn chấn, vui vẻ được hiện thực.

2: Tóm tắt Cánh đồng hoa

Em tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý: Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

3: Bố cục Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “múa hát tưng bừng”: Niềm vui trên đồng cỏ của các bạn nhỏ.

- Phần 2: Tiếp theo đến “làm chỗ đổ rác đâu”: Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.

- Phần 3: Tiếp theo đến “trong tiếng trống rộn ràng”: Thực hiện ý tưởng.

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết quả tốt đẹp. 

* Đáp án:

Các bạn nhỏ đã thực hiện ý tưởng bằng cách tổ chức tham gia vào việc dọn dẹp, xử lý rác thải, và trồng cây trên đồng cỏ: Các bạn nhỏ chụm đầu bàn tính và quyết tâm cải tạo đồng cỏ. Họ hồ hởi cùng bắt tay vào dọn rác, xới đất, gieo hạt, trồng cây; ngày ngày tưới nước, nhỏ cỏ, bắt sâu; cây đâm chồi, nảy lộc, rồi nhú nở những bông hoa; hoa đua nhau khoe sắc: cúc bách nhật tím lịm, cúc vạn thọ vàng tươi, mào gà đỏ thắm,...

Kết quả là đồng cỏ đã biến thành một cánh đồng hoa xinh đẹp, không còn là nơi đổ rác nữa.Cảm xúc của các bạn nhỏ trước thành quả đạt được là vui mừng và hạnh phúc, khi thấy môi trường xanh sạch và cả làng hưởng ứng tích cực ý tưởng của họ.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT CÁNH ĐỒNG HOA

1: Nội dung chính Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa lan toả tình yêu thiên nhiên, yêu môi trường. Niềm tin và hi vọng về việc biến môi trường thêm xanh, thêm đẹp, làm con người có ý thức tốt, tinh thần phấn chấn, vui vẻ được hiện thực.

2: Tóm tắt Cánh đồng hoa

Em tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý: Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

3: Bố cục Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “múa hát tưng bừng”: Niềm vui trên đồng cỏ của các bạn nhỏ.

- Phần 2: Tiếp theo đến “làm chỗ đổ rác đâu”: Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.

- Phần 3: Tiếp theo đến “trong tiếng trống rộn ràng”: Thực hiện ý tưởng.

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết quả tốt đẹp. 

* Đáp án:

Khi nhìn thấy đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác, các bạn nhỏ cảm thấy lo buồn. Họ không muốn mất đi nơi vui chơi yêu thích và không muốn thấy môi trường xung quanh bị ô nhiễm. Vì vậy, họ đã nảy ra ý tưởng biến đổi đồng cỏ thành một cánh đồng hoa đẹp mắt.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT CÁNH ĐỒNG HOA

1: Nội dung chính Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa lan toả tình yêu thiên nhiên, yêu môi trường. Niềm tin và hi vọng về việc biến môi trường thêm xanh, thêm đẹp, làm con người có ý thức tốt, tinh thần phấn chấn, vui vẻ được hiện thực.

2: Tóm tắt Cánh đồng hoa

Em tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý: Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

3: Bố cục Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “múa hát tưng bừng”: Niềm vui trên đồng cỏ của các bạn nhỏ.

- Phần 2: Tiếp theo đến “làm chỗ đổ rác đâu”: Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.

- Phần 3: Tiếp theo đến “trong tiếng trống rộn ràng”: Thực hiện ý tưởng.

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết quả tốt đẹp. 

* Đáp án:

Các bạn nhỏ thường có những hoạt động vui chơi như vỗ trống, múa hát tưng bừng trên đồng cỏ đầu làng. Tuy nhiên, gần đây, một bãi rác đã xuất hiện và lớn dần, khiến cho không gian bốc mùi khó chịu, không còn trong lành và dễ chịu như trước. Các bạn nhỏ chẳng còn nô đùa, hò hét như mọi ngày.

* Kiến thức mở rộng:

TÓM TẮT CÁNH ĐỒNG HOA

1: Nội dung chính Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa lan toả tình yêu thiên nhiên, yêu môi trường. Niềm tin và hi vọng về việc biến môi trường thêm xanh, thêm đẹp, làm con người có ý thức tốt, tinh thần phấn chấn, vui vẻ được hiện thực.

2: Tóm tắt Cánh đồng hoa

Em tóm tắt nội dung câu chuyện Cánh đồng hoa theo gợi ý: Nhóm bạn nhỏ vui sướng cùng nhau chơi vui trên đồng cỏ. Bỗng một ngày, đồng cỏ xuất hiện một bãi rác bốc mùi. Các bạn nhỏ lo lắng đồng cỏ có nguy cơ trở thành bãi rác. Chợt một bạn nhỏ nảy ra ý tưởng cải tạo đồng cỏ thành một đồng hoa. Ý tưởng độc đáo này được rất đông mọi người hưởng ứng, cùng nhau bắt tay vào cày xới, trồng các loài hoa đẹp. Cuối cùng, đồng cỏ với những bông hoa khoe sắc, không còn ai có ý định vứt rác ra nữa. Các bạn lại cùng nhau reo hò đùa vui.

3: Bố cục Cánh đồng hoa

Văn bản Cánh đồng hoa gồm 4 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “múa hát tưng bừng”: Niềm vui trên đồng cỏ của các bạn nhỏ.

- Phần 2: Tiếp theo đến “làm chỗ đổ rác đâu”: Nguy cơ đồng cỏ trở thành bãi rác và ý tưởng cải tạo đồng cỏ.

- Phần 3: Tiếp theo đến “trong tiếng trống rộn ràng”: Thực hiện ý tưởng.

- Phần 4: Đoạn còn lại: Kết quả tốt đẹp. 

* Đáp án:

* Đáp án:

* Đáp án:

Chi tiết sáng tạo thêm sau câu “Mèo không để ý, miệng chuột đang mím lại do cố nén cười.”: Sau đó chuột không thể nhịn nữa mà cười phá lên. Bác ngựa thấy thế cũng cười theo chuột. Mèo nhép thấy thế vừa xấu hổ vừa tức giận vì chuột đã lừa mình

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ.

* Đáp án:

Những cách em có thể vận dụng để viết bài văn kể chuyện sáng tạo:

- Thêm chi tiết tả ngoại hình và hoạt động của nhân vật.

- Thay đổi cách kết thúc của câu chuyện.

- Tưởng tượng mình đang tham gia vào câu chuyện, được “nhìn”, “nghe”, “chạm vào”,.. mọi sự vật trong câu chuyện để sáng tạo chi tiết.

- Sáng tạo thêm lời thoại cho nhân vật.

-...

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ

* Đáp án:

Đoạn văn có thể thay cho đoạn “Trên lưng bác ngựa trở về” đến “do cố nén cười”.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ.

* Đáp án:

d. Nội dung phù hợp với mỗi chi tiết sáng tạo A, B.

A. Sáng tạo thêm chi tiết tả cảnh:

“Cả phủ kín cánh đồng như một tấm thảm xanh mát. Cây cối cũng xanh mướt như ngày nào cũng được gọi rửa. Không gian ngai ngái mùi cỏ thơm, thật dễ chịu!”

B. Sáng tạo thêm lời thoại cho nhân vật:

“Chuột xù nói:

– Bác ngựa bảo nguy hiểm lắm.

Mèo nhép hứ một cái:

– Cậu không đi thi thôi, tớ đi một mình.”

* Đáp án:

c. Mỗi chi tiết sáng tạo A, B được bổ sung vào phần thân bài của bài văn.

* Kiến thức mở rộng:

CHI TIẾT SÁNG TẠO

- Chi tiết sáng tạo trong đoạn văn là những chi tiết do người viết tưởng tượng, sáng tạo ra để làm cho đoạn văn sinh

động, hấp dẫn hơn. Những chi tiết này có thể là:

+ Hình ảnh sinh động: Mô tả chi tiết, cụ thể về cảnh vật, con người, sự việc để người đọc dễ hình dung.

+ Nhân hóa: Gán cho vật vô tri những hành động, suy nghĩ như con người.

+ So sánh: Giúp đoạn văn trở nên sinh động, dễ hiểu hơn.

+ Tưởng tượng, hư cấu: Sáng tạo thêm tình tiết thú vị.

+ Cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật: Giúp câu chuyện trở nên gần gũi hơn.

- Ví dụ đoạn văn có chi tiết sáng tạo:

+ Mặt trời dần buông xuống, nhuộm cả bầu trời một màu cam rực rỡ. Những đám mây lững lờ trôi, như những chú

cừu con đang thong thả dạo chơi. Hàng cây ven đường khẽ đung đưa, như đang vẫy tay chào tạm biệt một ngày dài.

-  Trong đoạn văn trên, chi tiết sáng tạo gồm:

- Nhân hóa: Hàng cây vẫy tay chào tạm biệt.

- So sánh: Mây như cừu con đang dạo chơi.

- Hình ảnh sinh động: Mặt trời nhuộm bầu trời cam rực rỡ.

* Đáp án:

b. Tìm phần mở bài, thân bài và kết bài của bài văn. Nếu ý chính của mỗi phần.

- Mở bài: Từ đầu đến “Nguyễn Thị Kim Hòa” => Nội dung: Giới thiệu câu chuyện.