Giải Toán lớp 6 Bài 38 (Kết nối tri thức): Dữ liệu và thu thập dữ liệu

Giải Toán lớp 6 Bài 38: Dữ liệu và thu thập dữ liệu

Giải Toán lớp 6 trang 68 Tập 2

Toán lớp 6 trang 68 Bài toán mở đầu: Trường Trung học cơ sở Nguyễn Du dự định tổ chức một số hoạt động ngoài trời tại Việt Trì, Phú Thọ. Nam được giao nhiệm vụ xem dự báo thời tiết để chuẩn bị đồ dùng cho phù hợp. Nam đã tìm thấy thông tin dự báo thời tiết 10 ngày tới trên Internet như sau:

Từ bảng dự báo thời tiết trên có thể rút ra được những thông tin gì? Chúng ta cùng tìm hiểu.

Lời giải:

Sau bài học này ta sẽ trả lời được:

Từ bảng dự báo thời tiết cho ta biết các thông tin sau:

Trong các ngày từ 11 – 4 – 2019 đến ngày 20 – 4 – 2019:

- Nhiệt độ cao nhất và nhiệt độ thấp nhất của các ngày đó.

- Trong các ngày hôm đấy có mưa rào (hay không có mưa), có mây (hay có nhiều mây).

Giải Toán lớp 6 trang 69 Tập 2

Toán lớp 6 trang 69 Hoạt động 1:

a) Từ bảng 9.1, em hãy liệt kê nhiệt độ cao nhất (đơn vị độ C) trong các ngày từ 11 – 4 – 2019 đến 20 – 4 – 2019.

b) Những ngày nào trong các ngày từ 11 – 4 – 2019 đến 20 – 4 – 2019 là được dự báo không mưa?

Lời giải:

a) Nhiệt độ cao nhất (đơn vị độ C) trong các ngày từ 11 – 4 – 2019 đến 20 – 4 – 2019 lần lượt là: 34; 29; 28; 31; 26; 28; 26; 29; 31; 28.

b) Những ngày trong các ngày từ 11 – 4 – 2019 đến 20 – 4 – 2019 dự báo không mưa lần lượt là ngày: 13; 16; 18; 19; 20.

Toán lớp 6 trang 69 Hoạt động 2: Trong các thông tin thu được từ HĐ1, thông tin nào là số? Thông tin nào không phải là số?

Lời giải:

+) Thông tin là số trong hoạt động 1 là: 34; 29; 28; 31; 26; 28; 26; 29; 31; 28; 13; 16; 18; 19; 20.

+) Thông tin không phải là số là: nhiệt độ cao nhất, nhiệt độ thấp nhất, ngày có mây không mưa, nhiều mây không mưa, có mây không mưa

Toán lớp 6 trang 69 Câu hỏi: Cho ví dụ về dữ liệu là số, ví dụ về dữ liệu không phải là số.

Lời giải:

Dữ liệu số:

Ví dụ chiều cao của các bạn học sinh trong lớp 6A lần lượt là: 153 cm; 154 cm; 160 cm; 145 cm; 155 cm; ...

+) Ví dụ dữ liệu về số trong ví dụ trên là: 153 cm; 154 cm; 160 cm; 145 cm; 155 cm; ...

+) Ví dụ về dữ liệu không phải là số: Những môn học có điểm tổng kết trên 8,0 của bạn Nam, các loại hoa quả yêu thích của các bạn học sinh lớp 6A, các loại phương tiện giao thông, …

Toán lớp 6 trang 69 Luyện tập 1: Cho hai dãy dữ liệu như sau:

(1) Số học sinh các lớp 6 trong trường:

35 42 87 38 40 41 38.

(2) Tên món ăn yêu thích của các thành viên trong gia đình:

Bánh chưng, pizza, canh cua, gà rán, rau muống luộc, cá kho, rượu vang.

a) Trong các dãy dữ liệu trên, dãy nào là dãy số liệu?

b) Hãy tìm dữ liệu không hợp lí (nếu có) trong mỗi dãy dữ liệu trên.

Lời giải:

a) Dãy số liệu là dãy (1): 35 42 87 38 40 41 38

b)

(1) Theo quy định, mỗi lớp ở bậc THCS thường có không quá 45 học sinh. Thực tế, do điều kiện khó khăn một số lớp có số học sinh nhiều hơn 45 nhưng không lớp nào có 87 học sinh. Do đó 87 là số liệu không hợp lí.

(2) “Rượu vang” là dữ liệu không hợp lí vì đây không phải là tên món ăn mà là tên một loại đồ uống.

Giải Toán lớp 6 trang 70 Tập 2

Toán lớp 6 trang 70 Tranh luận: Vuông và Tròn đưa ra nhận xét về Bảng Hoa điểm tốt tháng Ba (H.9.1).

Em có đồng ý với Vuông và Tròn không?

Lời giải:

Bảng hoa điểm tốt tháng ba:

– Điểm số của các bạn là số liệu

– Tên các bạn trong tổ Một không phải là số liệu

Do đó cả Vuông và Tròn đều nói đúng nên đồng ý với hai bạn.

Toán lớp 6 trang 70 Hoạt động 3: Quân muốn thu thập số liệu về số lượng học sinh đeo kính trong một số lớp học đề làm một dự án học tập.

Em hãy giúp Quân bằng cách quan sát và đếm xem lớp em có bao nhiêu bạn đeo kính.

Lời giải:

Quân nên lập một bảng như sau:

Bạn Quân sẽ đi hỏi từng bạn trong lớp:

Nếu có bạn đeo kính thì sẽ tích dấu “x” vào ô đeo kính;

Nếu có bạn không đeo kính sẽ tích dấu “x” vào ô không đeo kính.

(Làm như vậy để bạn có thể kiểm soát được số bạn đã được hỏi)

Giả sử lớp Quân có 42 người, bằng cách trên Quân sẽ thu được bảng sau:

Vậy lớp Quân có 16 bạn đeo kính trong tổng số 42 bạn học sinh.

Toán lớp 6 trang 70 Hoạt động 4: Vuông gieo một đồng xu 5 lần và ghi lại kết quả như bảng bên (mỗi gạch ứng với một lần xuất hiện).

Em hãy gieo một đồng xu 10 lần và ghi lại kết quả theo cách tương tự.

Lời giải:

Thực hiện gieo đồng xu 10 lần và dưới đây là một kết quả thực hành:

Vậy trong 10 lần gieo thì có 7 lần được mặt sấp và 3 lần được mặt ngửa.

Toán lớp 6 trang 70 -71 Hoạt động 5: Trong giờ học môn Giáo dục công dân, em được giao nhiệm vụ khảo sát cách xử lí của các bạn trong lớp khi phát hiện bạn của mình chưa trung thực.

Em hãy làm khảo sát trong lớp em theo các gợi ý sau:

1. Lập phiếu hỏi theo mẫu dưới đây và phát cho các bạn trong lớp.

2. Thu phiếu và tổng hợp như bảng dưới đây xem mỗi cách xử lí có bao nhiêu bạn lựa chọn.

3. Cách nào được nhiều bạn chọn nhất?

Lời giải:

Mỗi lớp sẽ có một kết quả khác nhau. Ví dụ ở một lớp 6:

1. Làm phiếu hỏi theo mẫu trên rồi thực hành ở lớp, phát cho các bạn trong lớp.

2. Dưới đây là một kết quả thu được ở một lớp 6 có 40 học sinh:

(Mỗi gạch ứng với một bạn chọn)

3. Qua bảng tổng hợp trên ta thấy cách khuyên bạn không nên làm như vậy, để bạn tự nói ra sự thật được nhiều bạn chọn nhất (25 bạn)

Giải Toán lớp 6 trang 71 Tập 2

Toán lớp 6 trang 71 Luyện tập 2: Dựa vào bảng Hoa điểm tốt tháng Ba (H.9.1), hãy lập bảng số điểm 8 của các bạn trong tổ Một theo mẫu như hình bên.

Ngoài thông tin này, em còn thu được những thông tin nào khác từ bảng đó?

Lời giải:

Từ bảng Hoa điểm tốt tháng Ba (Hình 9.1) ta có: Số điểm 8 của Nam Anh, Thanh Hằng, Đức Minh lần lượt là 2; 2; 1

Do đó ta có bảng:

Từ bảng Hoa điểm tốt còn có thể thu được thông tin về số điểm 9, số điểm 10 của ba bạn trong tổ Một.

Giải Toán lớp 6 trang 72 Tập 2

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.1: Trong các dữ liệu sau, dữ liệu nào là số liệu, dữ liệu nào không phải là số liệu?

(1) Cân nặng của trẻ sơ sinh ( đơn vị tính là gam)

(2) Quốc tịch của học sinh trong một trường quốc tế;

(3) Chiều cao trung bình của một số loại cây thân gỗ ( đơn vị tính là mét)

Lời giải:

(1). Cân nặng của trẻ sơ sinh được biểu thị bằng số như 2700 gam, 3200 gam, … nên dữ liệu này là số liệu

(2). Quốc tịch của các bạn trong một trường quốc tế, chẳng hạn như: Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản, Anh, Nga,… Do đó dữ liệu này không là số liệu.

(3). Chiều cao trung bình của một số loại cây thân gỗ như là: 3m, 2,5 m, 1,2m, … Do đó dữ liệu này là số liệu.

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.2: Bản tin sau được trích từ báo điện tử Vietnamnet ngày 18–3–2020:

"Như vậy, chỉ trong 12 ngày, Việt Nam đã ghi nhận thêm 60 ca mắc mới Covid –19, trong đó có 24 người nước ngoài. Hiện Hà Nội là địa phương có nhiều ca mắc mới nhất, với 20 trường hợp, kế đó là Bình Thuận 9 ca, Thành phố Hồ Chí Minh 9 ca"

Thay dấu "?" trong bảng sau bằng số liệu thống kê sốca mắc mới Covid –19 tại các địa phương tính đến ngày 18–3–2020.

Lời giải:

Vì Hà Nội có 20 ca, Bình Thuận có 9 ca, Thành phố Hồ Chí Minh có 9 ca mắc Covid – 19 nên ta có bảng sau:

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.3: Bảng sau cho biết số anh chị em ruột trong gia đình của 35 học sinh lớp 6A.

Hãy tìm điểm không hợp lí trong bảng thống kê trên.

Lời giải:

Tổng số học sinh trong bảng thống kê trên là:

18 + 12 + 5 + 1 = 36 (học sinh)

Mà lớp 6A có 35 học sinh nên điều này là không hợp lí.

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.4: Hãy tìm dữ liệu không hợp lí ( nếu có) trong dãy dữ liệu sau.

Thủ đô của một số quốc gia châu Á:

Hà Nội, Bắc Kinh, Paris, Tokyo, Đà Nẵng

Lời giải:

Dữ liệu không hợp lý là:

+) Đà Nẵng vì Đà Nẵng không là thủ đô của quốc gia châu Á nào.

+) Paris vì Paris là thủ đô của Pháp không thuộc châu Á.

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.5: Để hoàn thành bảng sau, em sẽ sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu nào?

Lời giải:

Để hoàn thiện bảng, ta sử dụng phương pháp thu nhập dữ liệu từ: SGK, sách, báo, hỏi thầy cô, bố mẹ, quan sát, thí nghiệm, lấy thông tin từ những nguồn có sẵn...

Toán lớp 6 trang 72 Bài 9.6: Hãy lập phiếu hỏi để thu thập dữ liệu về phương tiện đến trường của các thầy, cô giáo trong trường em.

Lời giải:

Có nhiều cách tạo phiếu hỏi khác nhau, dưới đây là một ví dụ:

PHIẾU HỎI

Thầy (cô) đi phương tiện gì đến trường?

(Tích ✓ vào ô thầy (cô) chọn)

◻Ô tô

◻Xe máy

◻Xe bus

◻Xe đạp

◻Tàu điện

◻Các loại phương tiện khác.

Lý thuyết

1. Dữ liệu thống kê

• Các thông tin thu được như nhiệt độ thấp nhất, nhiệt độ cao nhất, ngày không mưa, số học sinh đi học muộn,… được gọi là dữ liệu. Trong các dữ liệu ấy, có dữ liệu là số (số liệu), có dữ liệu không phải là số.

Ví dụ

+) Hoa và Lan cùng liệt kê các loài hoa được trồng trong vườn nhà mình, được dãy dữ liệu sau:

Hoa lan, hoa hồng, hoa mai, hoa thực dược, hoa giấy.

Dãy dữ liệu trên là tên các loài hoa nên nó là dữ liệu nhưng không phải số liệu.

+) Tuấn và Bình cùng liệt kê điểm thi môn Toán mà các bạn trong tổ nhận được, được dãy dữ liệu sau:

5; 7; 9; 6; 10; 8; 8; 7; 9.

Dãy dữ liệu trên là điểm thi môn Toán mà các bạn trong tổ nhận được, nó là dữ liệu số liệu.

2. Thu thập dữ liệu thống kê

• Có nhiều cách để thu thập dữ liệu thống kê như quan sát, làm thí nghiệm, lập phiếu hỏi… hay thu thập từ những nguồn có sẵn như sách báo, trang web…

Ví dụ:

+) Đọc đoạn thơ sau và liệt kê các địa danh được nhắc đến trong đoạn thơ:

Mời bạn về với xứ Thanh

Một vùng sơn thủy, hữu tình chân quê

Núi Nưa dấu ấn còn ghi

Thành Hồ tráng lệ sá gì nắng mưa

Thọ Xuân là đất hai vua

Xuôi về Hoàng Hóa, bóng dừa soi nghiêng.

Các địa danh được nhắc đến trong đoạn thơ trên là: Thanh Hóa (xứ Thanh); Núi Nưa; Thanh Nhà Hồ (Thành Hồ); Thọ Xuân; Hoàng Hóa.

+) Lập phiếu hỏi:

Em sẽ làm gì nếu phát hiện bạn mình không trung thực:

Nói sự thật với mọi người

Khuyên bạn không nên làm như vậy và để bạn tự nói ra sự thật

Không làm gì cả.

Ý kiến khác.

Xem thêm lời giải bài tập Toán lớp 6 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 39: Bảng thống kê và biểu đồ tranh

Bài 40: Biểu đồ cột

Bài 41: Biểu đồ cột kép

Luyện tập chung

Bài 42: Kết quả có thể và sự kiện trong trò chơi, thí nghiệm