Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Trích “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ hai) hay, ngắn gọn

Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia (Trích “Bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ hai) - Ngữ văn 10

A. Soạn bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” ngắn gọn:

Phần đọc - hiểu văn bản

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Trả lời: 

- Hiền tài chính là sự sống còn và phát triển của đất nước dân tộc, người hiền tài đóng vai trò vô cùng quan trọng, quý giá, không thể thiếu.

- Hiền tài là nguyên khí của quốc gia. Nguyên khí thịnh thì thế nước mạnh, rồi lên cao và ngược lại; nguyên khí suy thì thế nước yếu, rồi xuống thấp. 

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Trả lời: 

- Khuyến khích hiền tài: kẻ sĩ trông vào mà phấn chấn, hâm mộ, rèn luyện danh tiết, gắng sức giúp vua.

- Ngăn ngừa điều ác, kẻ ác: ý xấu bị ngăn chặn, lòng thiện tràn đầy, kẻ ác thấy đó làm răn, người thiện xem đó mà cố gắng.

- Dẫn việc dĩ vãng, chỉ lối tương lai, góp phần làm cho hiền tài nảy nở, đất nước hưng thịnh, phát triển: rèn giũa danh tiếng cho kẻ sĩ phũ, củng cố mệnh mạch cho nhà nước.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Trả lời: 

Bài học lịch sử rút ra từ việc khắc bia ghi tên tiến sĩ là:

- Dù ở thời đại nào thì hiền tài cũng là nguyên khí của quốc gia vì thế nhà nước và nhân dân phải biết quý trọng nhân tài, chiêu hiền đãi sĩ.

- Hiền tài có quan hệ lớn đến sự phát triển của đất nước. Nên lưu ý là triều đại Lê Thánh Tông rất mực quý trọng hiền tài biết phát huy nhân tài nên đây cũng là triều đại hưng thịnh nhất trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam.

- Quán triệt thấm nhuần quan điểm của Nhà nước ta hiện nay: giáo dục là quốc sách, trọng dụng nhân tài. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan niệm một dân tộc dốt là một dân tộc yếu, nghĩa là đề cao hiền tài, đề cao giáo dục.

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Trả lời: 

 

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”:

I. Tác giả

1. Cuộc đời

- Thân Nhân Trung (1418 - 1499)

- Quê quán: quê ở làng Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang

- Đậu Tiến sĩ năm 1469. Sau đó ông giữ chức Tế Tửu Quốc Tự Giám, Thăng Đông Các Đại Học Sĩ, kiêm Thượng Thư Bộ Lại. Ông tham gia biên soạn bộ “Thiên nam dư hạ tập”, được Lê Thánh Tông cử làm Phó Nguyên Soái hội Tao Đàn, khi Lê Thánh Tông mất, ông được cử soạn bài để khắc ở bia Lê Thánh Tông. Ông còn một số bài thơ Nôm trong “Hồng Đức quốc âm thi tập”.

 

2. Sự nghiệp văn học

- Tác phẩm tiêu biểu: Thiên Nam dư hạ tập, Thân chinh ký sự,…

- Phong cách nghệ thuật: Có thể nói sự nghiệp trước tác và thơ văn của Thân Nhân Trung phản ánh tinh thần yêu nước tích cực của tầng lớp tri thức đương thời.

II. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ: Năm 1439 trở đi, nhà nước phong kiến triều Lê đặt ra lệ xướng danh, yết bảng, ban mũ áo, cấp ngựa, đãi yến và vinh quy bái tổ cho những người đỗ đạt cao. “Hiền tài là nguyên khí quốc gia” được trích trong bài kí đề danh tiến sĩ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo thứ ba.

2. Thể loại: văn bia

Là loại văn khắc trên bia đá nhằm ghi chép những sự việc trọng đại, hoặc tên tuổi những người có công đức lớn để lưu truyền cho đời sau.

3. Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu… làm đến mức cao nhất: nêu lên giá trị của hiền tài với đất nước.

- Phần 2: Phần còn lại; nêu lên ý nghĩa của việc khắc bia, khắc tên người hiền tài.

4. Tóm tắt

Hiền tài là nguyên khí của quốc gia là một trong tám hai bài văn bia ở Văn Miếu (Hà Nội), do Thân Nhân Trung soạn 1484. Bài kí khẳng định tầm quan trọng của hiền tài đối với quốc gia, ý nghĩa của việc khắc bia ghi tên tiến sĩ và nêu bài học lịch sử được rút ra. Hiền tài là nguyên khí của quốc gia”: người tài cao học rộng là khí chất ban đầu làm nên sự sống còn và phát triển của đất nước. Vì vậy hiền tài có quan hệ lớn đối với sự thịnh suy của đất nước. Nhà nước đã từng trọng đãi hiền tài: đề cao danh tiếng, phong chức tước, cấp bậc, ghi tên bảng vàng, ban yến tiệc… Những hành động này chưa xứng với vai trò, vị trí của hiền tài nên cần phải khắc bia tiến sĩ để lưu danh sử sách. Việc khắc bia ghi tên tiến sĩ có ý nghĩa to lớn: khuyến khích nhân tài, noi gương hiền tài, ngăn ngừa điều ác và làm cho đất nước hưng thịnh, bền vững dài lâu. Vì vậy thời nào cũng nên quý trọng nhân tài và coi giáo dục là quốc sách hàng đầu.

5. Giá trị nội dung:

- Khích lệ kẻ sĩ đương thời rèn đức, luyện tài, đồng thời thể hiện tấm lòng của tác giả đối với đất nước.

- Đây cũng chính là bài học quý giá cho thế hệ mai sau.

6. Giá trị nghệ thuật:

- Lập luận chặt chẽ.

- Luận điểm, luận cứ rõ ràng, lời lẽ sắc sảo, thấu tình đạt lý. 

Bài giảng Ngữ văn 10 Hiền tài là nguyên khí của quốc gia

Xem thêm các bài soạn Ngữ văn 10 hay, chi tiết khác:

Khái quát lịch sử tiếng Việt

Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn

Thái sư Trần Thủ Độ

Phương pháp thuyết minh

Viết bài làm văn số 5: Văn thuyết minh