Lý thuyết Sự phân tích ánh sáng trắng (mới 2024 + Bài Tập) - Vật lí 9

Lý thuyết Vật lí 9 Bài 53: Sự phân tích ánh sáng trắng

Bài giảng Vật lí 9 Bài 53: Sự phân tích ánh sáng trắng

1. Phân tích một chùm sáng trắng bằng lăng kính

- Lăng kính là một khối thủy tinh trong suốt có ba mặt bên hình chữ nhật, hai mặt đáy hình tam giác thường được mài mờ, ba đường gờ của nó song song với nhau gọi là ba cạnh của lăng kính.

- Chiếu một chùm sáng trắng hẹp đi qua một lăng kính ta sẽ thu được nhiều chùm sáng màu khác nhau nằm sát cạnh nhau, tạo thành một dải màu như cầu vồng. Màu của dải này biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.

- Lăng kính có tác dụng tách riêng chùm sáng màu có sẵn trong chùm sáng trắng cho mỗi chùm đi theo một phương khác nhau.

2. Phân tích một chùm sáng trắng bằng sự phản xạ trên đĩa CD

Khi cho một chùm ánh sáng trắng phản xạ trên mặt ghi của một đĩa CD, chùm ánh sáng phản xạ cũng được phân tích thành rất nhiều màu sắc khác nhau. Trong chùm ánh sáng trắng có chứa nhiều chùm sáng màu khác nhau.

3. Liên hệ thực tế

- Hiện tượng cầu vồng là hiện tượng phân tích ánh sáng khi chùm ánh sáng mặt trời chiếu vào các giọt nước nhỏ trong đám mây.

Trắc nghiệm Vật lí 9 Bài 53: Sự phân tích ánh sáng trắng

Câu 1. Chiếu một chùm ánh sáng trắng qua một lăng kính, ta thấy chùm tia ló ra khỏi lăng kính có màu:

A. trắng.

B. đỏ.

C. cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

D. đen.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Chiếu một chùm ánh sáng trắng qua một lăng kính, ta thấy chùm tia ló ra khỏi lăng kính có màu cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

Câu 2. Dụng cụ có thể phân tích một chùm ánh sáng trắng thành các chùm ánh sáng màu khác nhau:

A. lăng kính.

B. đĩa CD.

C. tấm lọc màu.

D. cả A và B đều đúng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Dụng cụ có thể phân tích một chùm ánh sáng trắng thành các chùm ánh sáng màu khác nhau là đĩa CD và lăng kính.

Câu 3. Để phân tích một chùm ánh sáng trắng ta có thể làm cách nào sau đây?

A. Chiếu một chùm sáng trắng qua một thấu kính phân kì.

B. Chiếu một chùm sáng trắng vào một lăng kính.

C. Chiếu một chùm sáng trắng vào một gương phẳng.

D. Chiếu một chùm sáng trắng qua một tấm thủy tinh mỏng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Sự phân tích ánh sáng trắng được quan sát trong thí nghiệm chiếu một chùm sáng trắng vào một lăng kính.

Câu 4. Nhìn vào váng dầu, mỡ hay bong bóng xà phòng ... ở ngoài trời ta có thể thấy những màu:

A. trắng.

B. đỏ, tím, vàng.

C. cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

D. không màu.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Nhìn vào váng dầu, mỡ hay bong bóng xà phòng ... ở ngoài trời ta có thể thấy những màu cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

Câu 5. Chiếu một chùm ánh sáng trắng lên bề mặt ghi của đĩa CD, ta quan sát được:

A. chùm sáng phản xạ có màu trắng.

B. chùm sáng phản xạ có màu đỏ.

C. chùm sáng phản xạ có màu cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

D. chùm sáng phản xạ có màu da trời.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Chiếu một chùm ánh sáng trắng lên bề mặt ghi của đĩa CD, ta quan sát được chùm sáng phản xạ có màu cầu vồng thành dải liên tục từ đỏ đến tím.

Câu 6. Khi nhìn vào một bong bóng xà phòng ở ngoài trời. Ta sẽ thấy nó có màu gì?

A. Có hai màu: đỏ và vàng.

B. Có màu xanh.

C. Có màu tím.

D. Rất nhiều màu khác nhau biến thiên liên tục từ màu đỏ đến tím.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Khi nhìn vào một bong bóng xà phòng ở ngoài trời. Ta sẽ thấy nó có rất nhiều màu khác nhau biến thiên liên tục từ màu đỏ đến tím.

Câu 7. Đặt một lăng kính sao cho ba cạnh của nó song song với một khe sáng trắng. Đặt mắt sau lăng kính và quan sát khe sáng trắng qua lăng kính ta sẽ thấy điều gì?

A. Dải sáng có nhiều màu nằm sát cạnh nhau, trong đó có bảy màu cơ bản: một mép của dải sáng là màu đỏ, tiếp theo là các màu da cam, vàng, lục, lam, chàm, mép còn lại là màu tím.

B. Màu đỏ.

C. Màu tím.

D. Màu trắng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Đặt một lăng kính sao cho ba cạnh của nó song song với một khe sáng trắng. Đặt mắt sau lăng kính và quan sát khe sáng trắng qua lăng kính ta sẽ thấy dải sáng có nhiều màu nằm sát cạnh nhau, trong đó có bảy màu cơ bản: một mép của dải sáng là màu đỏ, tiếp theo là các màu da cam, vàng, lục, lam, chàm, mép còn lại là màu tím.

Câu 8. Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về tác dụng của lăng kính khi chiếu chùm ánh sáng trắng vào nó?

A. Lăng kính đã nhuộm các màu sắc khác nhau cho ánh sáng trắng.

B. Lăng kính có tác dụng tách các chùm ánh sáng màu có sẵn trong chùm ánh sáng trắng.

C. Lăng kính có tác dụng hấp thụ các ánh sáng màu.

D. Các phát biểu A, B, C đều đúng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Lăng kính có tác dụng tách các chùm ánh sáng màu có sẵn trong chùm ánh sáng trắng.

Câu 9. Tại sao có thể nói thí nghiệm quan sát ánh sáng phản xạ trên đĩa CD cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng?

A. Vì sau khi phản xạ, chùm ánh sáng trắng đã bị tách thành nhiều dải ánh sáng có màu khác nhau.

B. Vì sau khi phản xạ, chùm ánh sáng trắng đã bị mất đi.

C. Vì sau khi phản xạ, chùm ánh sáng trắng đã bị thay bằng chùm ánh sáng xanh và tím.

D. Vì sau khi phản xạ, chùm ánh sáng trắng đã bị thay bằng chùm ánh sáng đỏ và vàng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Có thể nói thí nghiệm quan sát ánh sáng phản xạ trên đĩa CD cũng là thí nghiệm phân tích ánh sáng trắng vì sau khi phản xạ, chùm ánh sáng trắng đã bị tách thành nhiều dải ánh sáng có màu khác nhau.

Câu 10. Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào có xảy ra sự phân tích ánh sáng trắng?

A. Nhìn vào các váng dầu trên mặt nước ngoài trời, ta thấy có nhiều màu khác nhau.

B. Nhìn theo hướng xiên từ cạnh này sang cạnh vuông góc với nó của một cái thước kẻ là bằng meeca trong suốt theo một hướng thích hợp, ta sẽ thấy ánh sáng trắng (ánh sáng của Mặt Trời) bị phân tích thành nhiều dải sáng có màu khác nhau.

C. Vào những hôm có mưa rào, sau cơn mưa ta có thể quan sát được hình ảnh cầu vồng.

D. Các hiện tượng A, B và C đều xảy ra sự phân tích ánh sáng trắng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích:

Hiện tượng có xảy ra sự phân tích ánh sáng trắng:

- Nhìn vào các váng dầu trên mặt nước ngoài trời, ta thấy có nhiều màu khác nhau.

- Nhìn theo hướng xiên từ cạnh này sang cạnh vuông góc với nó của một cái thước kẻ là bằng meeca trong suốt theo một hướng thích hợp, ta sẽ thấy ánh sáng trắng (ánh sáng của Mặt Trời) bị phân tích thành nhiều dải sáng có màu khác nhau.

- Vào những hôm có mưa rào, sau cơn mưa ta có thể quan sát được hình ảnh cầu vồng.

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Vật lí lớp 9 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 54: Sự trộn các ánh sáng màu

Lý thuyết Bài 55: Màu sắc các vật dưới ánh sáng trắng và ánh sáng màu

Lý thuyết Bài 56: Các tác dụng của ánh sáng

Lý thuyết Tổng kết chương 3: Quang Học

Lý thuyết Bài 59: Năng lượng và sự chuyển hoá năng lượng