Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 30 (mới 2024 + Bài tập): Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)

Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)

A. Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)

I. MIỀN BẮC KHẮC PHỤC HẬU QUẢ CHIẾN TRANH, KHÔI PHỤC VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ - VĂN HÓA, RA SỨC CHI VIỆN CHO MIỀN NAM

- Hoàn cảnh lịch sử mới: quân Mĩ và đồng minh Mĩ rút khỏi nước ta, làm thay đổi so sánh lực lượng có lợi cho cách mạng.

Toán lính Mĩ cuối cùng rút khỏi nước ta

- Nhiệm vụ của cách mạng miền Bắc: khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục và phát triển kinh tế, văn hóa, chi viện cho tiền tuyến miền Nam.

- Kết quả:

+ Cuối tháng 6 – 1973, hoàn thành tháo gỡ bom mìn.

+ Sau hai năm (1973 – 1974), cơ bản khôi phục xong các cơ sở kinh tế, hệ thống thủy nông, mạng lưới giao thông, các công trình văn hóa, y tế, giáo dục. + Kinh tế có bước phát triển, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp phat triển nhanh, đời sống nhân dân ổn định.

+ Thực hiện tốt nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho chiến trường miền Nam.

- Miền Bắc chuẩn bị cho xây dựng và tiếp quản vùng giải phóng.

Công tác tháo gỡ bom mìn sau chiến tranh

II. ĐẤU TRANH CHỐNG ĐỊCH “BÌNH ĐỊNH – LẤN CHIẾM” TẠO THẾ VÀ LỰC, TIẾN TỚI GIẢI PHÓNG HOÀN TOÀN MIỀN NAM

- Âm mưu của Mĩ và chính quyền Sài Gòn:

+ Ngày 29 – 3 – 1973, quân Mĩ rút hết nhưng vẫn để lại 2 vạn cố vấn quân sự, lập Bộ chỉ huy quân sự, tiếp tục viện trợ cho chính quyền Sài Gòn.

+ Chính quyền Sài Gòn ngang nhiên phá hoại Hiệp định Pa-ri, tiến hành chiến dịch “tràn ngập lãnh thổ”, liên tiếp mở những cuộc hành quân “bình định – lấn chiếm” vùng giải phóng.

- Cuộc đấu tranh của nhân dân ta:

+ Những tháng đầu sau Hiệp định Pa-ri, nhân dân ta đạt được một số kế quả nhất định, nhưng do không đánh giá được âm mưu phá hoại của địch, quá chú trọng hòa bình nên ta bị mất đất, mất dân trên một số địa bàn quan trọng.

+ Tháng 7 – 1973, Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng nêu nhiệm vụ của cách mạng miền Nam là tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ nhân dân, tiếp tục con đường cách mạng bạo lực, đấu tranh trên ba mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao.

+ Từ cuối năm 1973, quân dân miền Nma vừa kiên quyết đánh trả các cuộc “bình định – lấn chiếm”, bảo vệ vùng giải phóng, vừa chủ động tiến công địch, mở rộng vùng giải phóng.

+ Đông Xuân 1974 – 1975, ta mở đợt hoạt động quân sự và giành thắng lợi lớn, giải phóng đường 14 – Phước Long với hơn 50.000 dân.

- Tại các vùng giải phóng , nhân dân ra sức khôi phục, đẩy mạnh sản xuất, các hoạt động văn hóa – xã hội, giáo dục, y tế cũng được đẩy mạnh.

Đấu tranh chống chiến dịch “bình định – lấn chiếm”

III. GIẢI PHÓNG HOÀN TOÀN MIỀN NAM, GIÀNH TOÀN VẸN LÃNH THỔ TỔ QUỐC

1. Chủ trương, kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam

- Hoàn cảnh: Cuối năm 1974 – 1975, so sánh lược lượng ở miền Nam thay mau lẹ có lợi cho cách mạng.

- Nội dung:

+ Giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm 1975 và 1976. “Nếu thời cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975, thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975”.

+ Tranh thủ thời cơ đánh thắng nhanh để đỡ thiệt hại về người và của, giảm bớt sự tàn phá của chiến tranh.

2. Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975

a. Chiến dịch Tây Nguyên (10/3 – 24/3/1975).

- Ta tập chung quân chủ lực mạnh với vũ khí, kĩ thuật hiện đại mở chiến dịch quy mô lớn ở Tây Nguyên – địa bàn chiến lược quan trọng.

- Ngày 10 – 3 – 1975, ta giành thắng lợi ở trận Buôn Ma Thuột.

- Ngày 12 - 3, địch phản công chiếm lại Buôn Ma Thuột nhưng thất bại, hệ thống phòng thủ của địch ở Tây Nguyên rung chuyển.

- Ngày 14 – 3 – 1975, địch rút khỏi Tây Nguyên về giữ vùng duyên hải miền Trung, trên đường rút chạy bị quân ta truy kích tiêu diệt.

- Ngày 24 – 3 – 1975, Tây Nguyên hoàn toàn được giải phóng.

b. Chiến dịch Huế – Đà Nẵng (21/3 – 3/4/1975):

* Tại Huế:

- Khi Chiến dịch Tây Nguyên đang tiếp diễn Bộ Chính trị quyết định thực hiện kế hoạch giải phóng Sài Gòn và hoàn toàn miền Nam, trước tiên là tiến hành chiến dịch giải phóng Huế - Đà Nẵng.

- Ngày 21 – 3 , phát hiện địch co cụm ở Huế quân ta đánh thẳng vào căn cứ, hình thành thế bao vây địch trong thành phố.

- Ngày 25 – 3, quân ta tiến vào cố đô Huế, ngày 26 – 3 giải phóng thành phố và toàn tỉnh Thừa Thiên.

* Tại Đà Nẵng:

- Cùng thời gian trên, quân ta giải phóng Tam Kỳ, Quảng Ngãi,Chu Lai uy hiếp Đà Nẵng.

- Sáng 29 – 3 , quân ta tiến thẳng vào thành phố, đến chiều thì chiếm được thành phố Đà Nẵng.

Quân ta tiến vào cố đô Huế

c. Chiến dịch Hồ Chí Minh

- Ngày 9 – 4, ta tấn công Xuân Lộc, ngày 16 – 4 phá vỡ tuyến phòng tủ của địch ở Phan Rang.

- Ngày 21 – 3, địch ở Xuân Lộc tháo chạy.

- Ngày 17 – 4, thủ đô Phnôm Pênh được giải phóng.

- Ngày 26 – 4, chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu, năm cánh quân của ta vượt qua tuyến phòng thủ vòng ngoài tiến vào trung tâm Sài Gòn, đánh chiếm cách cơ quan đầu não của địch.

- Trưa 30 – 4, xe tăng ta tiến thẳng vào dinh độc lập, bắt sống toàn bộ Chính phủ Trung ương Sài Gòn, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa tuyên bố đầu hàng vô điều kiện.

- 11 giờ 30 cùng ngày, lá cờ cách mạnh tung bay trên nóc tòa nhà Phủ Tổng thống, Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng.

- Đến ngày 2 – 5 – 1975, miền Nam nước ta hoàn toàn giải phóng.

Xe tang tiến vào Dinh Độc Lập

IV. Ý NGHĨA LỊCH SỬ, NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MĨ, CỨU NƯỚC (1954 – 1975)

a. Ý nghĩa lịch sử

* Đối với dân tộc:

- Kết thúc 21 năm kháng chiến chống Mĩ và 30 năm giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, chấm dứt ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc ở nước ta, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước.

- Mở ra kỉ nguyên mới trong lịch sử dân tộc – kỉ nguyên đất nước độc lập, thống nhất, đi lên chủ nghĩa xã hội.

* Đối với thế giới:

- Tác động mạnh mẽ đến tình hình nước Mĩ và thế giới.

- Là nguồn cổ vũ to lớn đối với phong trào cách mạng thế giới.

b. Nguyên nhân thắng lợi

- Có sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng với đường lối cách mạng đúng đắn.

- Nhân dân hai miền đoàn kết nhất trí, giàu lòng yêu nước, cần cù, chiến đấu dũng cảm.

- Có hậu phương miền Bắc vững chắc, đáp ững kịp thời yêu cầu của cuộc chiến đấu ở hai miền.

- Tinh thần đoàn kết chiến đấu của nhân dân ba nước Đông Dương, sự đồng tình, ủng hộ , giúp đỡ của các lực lượng cách mạng, hòa bình, dân chủ trên thế giới.

B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 9 Bài 30: Hoàn thành giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1973 - 1975)

Câu 1. Mĩ và chính quyền Sài Gòn có hành động gì sau khi kí kết hiệp định Pari (1973) về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình ở Việt Nam?

A. Nghiêm túc thực thi hiệp định.

B. Ngang nhiên phá hoại hiệp định.

C. Yêu cầu đồng minh phủ nhận hiệp định.

D. Kêu gọi cộng đồng quốc tế không thừa nhận hiệp định.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Mĩ và chính quyền Sài Gòn không thành thật trong việc kí kết hiệp định Pari năm 1973 về chấm dứt chiến tranh lập lại hòa bình về Việt Nam, nên kí xong đã ngang nhiênphá hoại hiệp định giữ lại cố vấn quân sự, tiếp tục dính líu đến công việc của miền Nam, mở các cuộc hành quân bình định- lấn chiếm vùng giải phóng…(SGK SỬ 9/Tr.156)

Câu 2. Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (7-1973) đã xác định kẻ thù của nhân dân miền Nam là ai?

A. Mĩ và chính quyền Ngô Đình Diệm.

B. Chính quyền Nguyễn Văn Thiệu.

C. Mĩ và tập đoàn Nguyễn Văn Thiệu.

D. Chính quyền Dương Văn Minh.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Nghị quyết 21 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (7-1973) đã xác định kẻ thù của nhân dân miền Nam vẫn là đế quốc Mĩ và tập đoàn Nguyễn Văn Thiệu - kẻ đang phá hoại hòa bình, hòa hợp dân tộc, ngăn cản nhân dân ta đi tới độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc. (SGK SỬ 9/Tr.156)

Câu 3. Hội nghị lần thứ 21 (7-1973) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam chủ trương kiên quyết đấu tranh chống Mĩ – Thiệu trên những mặt trận nào?

A. Quân sự, chính trị, ngoại giao.

B. Chính trị, ngoại giao.

C. Quân sự, ngoại giao.

D. Chính trị, quân sự

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Hội nghị lần thứ 21 (7-1973) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng chủ trương kiên quyết đấu tranh trên cả 3 mặt trận: quân sự, chính trị, ngoại giao. (SGK SỬ 9/Tr.156)

Câu 4. Cơ sở nào để Bộ chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam quyết định đề ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam cuối năm 1974 - đầu năm 1975?

A. Sự suy yếu của chính quyền Sài Gòn.

B. Sự lớn mạnh của quân Giải phóng miền Nam.

C. Khả năng quay trở lại hạn chế của Mĩ.

D. So sánh lực lượng ở miền Nam thay đổi có lợi cho cách mạng.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Cuối năm 1974 đầu năm 1975, trong tình hình so sánh lực lượng ở miền Nam thay đổi mau lẹ có lợi cho cách mạng, Bộ chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam đề ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam trong 2 năm 1975 và 1976. (SGK SỬ 9/Tr.157)

Câu 5. Chiến dịch nào mở màn cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975?

A. Huế- Đà Nẵng.

B. Tây Nguyên.

C. Sài Gòn- Gia Định.

D. Quảng Trị.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Chiến dịch mở màn cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 là chiến dịch Tây Nguyên (từ ngày 10- 24/3/1975). (SGK SỬ 9/Tr.156)

Câu 6. Căn cứ quân sự liên hợp nào lớn nhất của Mĩ và quân đội Sài Gòn ở miền Nam Việt Nam?

A. Huế.

B. Sài Gòn.

C. Đà Nẵng.

D. Buôn Ma Thuật.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Đà Nẵng là thành phố lớn thứ hai, căn cứ quân sự liên hợp lớn nhất của Mĩ và quân đội Sài Gòn ở miền Nam Việt Nam. (SGK SỬ 9/Tr.161)

Câu 7. 11 giờ 30 phút ngày 30- 4- 1975 ở Việt Nam đã diễn ra sự kiện lịch sử gì quan trọng?

A. Toàn bộ nội các Sài Gòn bị bắt sống

B. Tổng thống Dương Văn Minh tuyên bố từ chức

C. Toàn bộ miền Nam được giải phóng

D. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Đúng 11 giờ 30 phút ngày 30- 4- 1975, lá cờ cách mạng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập, báo hiệu sự toàn thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. (SGK SỬ 9/Tr.162)

Câu 8. Nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam được Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (tháng 7 - 1973) xác định là gì?

A. Giải phóng miền Nam ngay trong năm 1975.

B. Dùng hình thức đấu tranh chính trị để thống nhất đất nước.

C. Tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.

D. Tiến hành cuộc cách mạng ruộng đất.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Do âm mưu phá hoại hiệp định Pari của Mĩ và chính quyền Sài Gòn nên nhiệm vụ cơ bản của cách mạng miền Nam được Hội nghị lần thứ 21 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam (tháng 7 - 1973) xác định là tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. (SGK SỬ 9/Tr.156)

THÔNG HIỂU

Câu 9. Ý nghĩa quan trọng của chiến thắng Phước Long đối với cuộc kháng chiến chống Mĩ là gì?

A. Lật đổ sự tồn tại của chính quyền Sài Gòn.

B. Giúp Bộ chính trị hoàn chỉnh kế hoạch giải phóng miền Nam.

C. Buộc Mĩ phải tuyên bố “Mĩ hóa” trở lại chiến tranh xâm lược.

D. Đánh dấu sự toàn thắng của chiến dịch Hồ Chí Minh.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Phước Long là một trận chinh sát chiến lược. Nó đã chứng tỏ sự lớn mạnh và khả năng thắng lợi của quân dân Việt Nam, giúp Bộ chính trị Đảng Lao động Việt Nam củng cố quyết tâm hoàn chỉnh kế hoạch giải phóng miền Nam trong hai năm 1975-1976.

Câu 10. “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, là phương châm tác chiến của quân và dân Việt Nam trong chiến dịch nào?

A. Chiến dịch Tây Nguyên.

B. Chiến dịch Huế - Đà Nẵng.

C. Chiến dịch Hồ Chí Minh.

D. Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng” là phương châm tác chiến của quân dân Việt Nam trong chiến dịch Hồ Chí Minh để tranh thủ thời cơ nhanh chóng giành thắng lợi hoàn toàn. (SGK SỬ 9/Tr.156)

Câu 11. Thắng lợi nào dưới đây có tác dụng củng cố quyết tâm của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam trong việc đề ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm 1975 và 1976?

A. Chiến dịch Huế - Đà Nẵng (1975)

B. Chiến dịch Đường 14 - Phước Long (1974 - 1975).

C. Chiến dịch Tây Nguyên (1975).

D. Trận “Điện Biên Phủ trên không” (1972).

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Chiến dịch Đường 14 - Phước Long (1974 - 1975) có tác dụng củng cố quyết tâm của Bộ Chính trị Trung ương Đảng Lao động Việt Nam trong việc đề ra kế hoạch giải phóng hoàn toàn miền Nam trong hai năm 1975 và 1976

Câu 12. Đâu không phải là nguyên nhân khách quan đưa đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân Việt Nam (1954- 1975)?

A. Sự đoàn kết chiến đấu của 3 dân tộc Đông Dương.

B. Sự ủng hộ, giúp đỡ của các lực lượng hòa bình, dân chủ.

C. Phong trào phản đối chiến tranh của nhân dân Mĩ.

D. Sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích:

- Sự chi viện của miền Bắc cho miền Nam không phải là nguyên nhân khách quan đưa đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ của nhân dân Việt Nam (1954- 1975).

- Những nguyên nhân khách quan đưa đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ là sự đoàn kết chiến đấu của 3 dân tộc Đông Dương; sự ủng hộ, giúp đỡ của các lực lượng cách mạng, hòa bình, dân chủ nhất là Liên Xô và Trung Quốc; phong trào phản đối chiến tranh Việt Nam của nhân dân Mĩ. (SGK SỬ 9/Tr.165)

Câu 13. Nguyên nhân quyết định tới thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nhân dân Việt Nam?

A. Sự chi viện của hậu phương miền Bắc.

B. Sự đoàn kết của nhân dân ba nước Đông Dương.

C. Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Lao động Việt Nam

D. Truyền thống yêu nước của nhân dân Việt Nam.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Sự lãnh đạo sáng suốt và với đường lối đúng đắn của Đảng là nguyên nhân có tính chất quyết định đến thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước vì nó tạo ra một ngọn cờ hướng đạo, quy tụ sức mạnh của toàn dân tộc để đánh bại các chiến lược chiến tranh của Mĩ. (SGK SỬ 9/Tr.165)

Câu 14. Chiến thắng nào của quân dân miền Nam đã thực hiện trọn vẹn nhiệm vụ “đánh cho Ngụy nhào”?

A. Chiến dịch Tây Nguyên

B. Hiệp định Pari

C. Chiến dịch Huế Đà Nẵng

D. Cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân 1975

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Với Hiệp định Pải (1973) ta mới hoàn thành nhiệm vụ "Đánh cho Mỹ cút". Thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 với đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh đã lật đổ được hệ thống chính quyền Sài Gòn từ trung ương đến địa phương, thực hiện trọn vẹn nhiệm vụ “đánh cho Ngụy nhào”

Câu 15. Đâu không phải là lý do để Bộ chính trị quyết định chọn Tây Nguyên hướng tiến công chủ yếu trong năm 1975?

A. Tây Nguyên có vị trí chiến lược.

B. Cơ sở quần chúng của ta ở Tây Nguyên vững chắc.

C. Do sự bố phòng sơ hở của quân đội Sài Gòn.

D. Tây Nguyên là căn cứ hải – lục – không quân lớn nhất của Mĩ.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích:

Tây Nguyên là địa bàn chiến lược quan trọng, cả ta và địch đều cố nắm giữ. Nhưng do nhận định sai hướng tiến công của quân ta, địch chốt giữ ở đây một lực lương mỏng, bố phòng sơ hở. Hơn nữa, đồng bào Tây Nguyên rất yêu nước, trung thành với cách mạng. Căn cứ vào đó, Bộ chính trị Trung ương Đảng ta quyết định chọn Tây Nguyên làm hướng tiến công chủ yếu trong năm 1975.

- Tây nguyên không phải căn cứ quân sự hải – lục – không quân lớn nhất của Mĩ và quân đội Sài Gòn.