Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 2 (mới 2024 + Bài tập): Liên Xô và các nước Đông Âu từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỉ XX

Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỉ XX

A. Lý thuyết Lịch sử 9 Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỉ XX

I. SỰ KHỦNG HOẢNG VÀ TAN RÃ CỦA LIÊN BANG XÔ VIẾT

- Trước những tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1973, Ban lãnh đạo Liên Xô không tiến hành cải tổ về kinh tế xã hội làm cho đất nước lâm vào khủng hoảng toàn diện.

Cuộc biểu tình đòi li khai ở Litva

- Công cuộc cải tổ:

Tổng thống Goóc-ba-chốp

+ Tháng 3 – 1985, Goóc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Đảng và đề ra đường lối cải tổ, nhằm đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng.

+ Do chưa có sự chuẩn bị và thiếu đường lối chiến lược toàn diện, nhất quán nên công cuộc cải tổ nhanh chóng lâm vào tình trạng bị động, lúng túng, đây khó khăn.

+ Đất nước ngày càng khủng hoảng và rối loạn.

+ Ngày 19 – 8 – 1991, một số lãnh đạo đảng và nhà nước tiến hành đảo chỉnh lật đổ Goóc-ba-chốp nhưng thất bại, Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động, Nhà nước liên bang hầu như tê liệt, các nước cộng hòa đua nhau đòi tách khỏi liên bang.

Xe tăng ở Quảng trường Đỏ trong cuộc đảo chính năm 1991

- Ngày 21 – 12 – 1991, 11 nước cộng hòa trong Liên bang Xô viết họp và kí quyết định giải tán Xô viết, thành lập Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG).

Lược đồ các nước SNG

- Ngày 25 – 12 – 1991, Goóc-ba-chốp tuyên bố từ chức Tổng thống, lá cờ Liên bang Xô viết trên nóc điện Crem-li bị hạ xuống đánh dấu sự chấm dứt của Liên bang Xô viết.

II. CUỘC KHỦNG HOẢNG VÀ TAN RÃ CỦA CHẾ ĐỘ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU

- Cuối những năm 70 và đầu những năm 80 của thế kỉ XX, các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế và chính trị sâu sắc.

- Biểu hiện:

+ Cuối năm 1988, khủng hoảng ở Đông Âu lên tới đỉnh cao, các cuộc mít tinh, biểu tình ở các nước diễn ra dồn dập đòi cải cách kinh tế, thực hiện đa nguyên chính trị,…

+ Bên ngoài các thế lực chống chủ nghĩa xã hội ra sức chống phá.

+ Ban lãnh đạo các nước Đông Âu phải từ bỏ quyền lãnh đạo của Đảng Cộng sản, thực hiện đa nguyên chính trị, tiến hành tổng tuyển cử tự do.

- Kết quả: các thế lực chống chủ nghĩa xã hội thắng cử, giành chính quyền nhà nước, các Đảng Cộng sản thất bại không còn nắm quyền.

=> Cuối năm 1989, chế độ XHCN bị sụp đổ ở hầu hết các nướ Đông Âu.

- Ngày 28 – 6 – 1991, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) chấm dứt hoạt động.

- Ngày 1 – 7 – 1991, Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va tuyên bố giải thể.

=> Chế độ XHCN sụp đổ ở Liên Xô và Đông Âu đã chấm dứt sự tồn tại của hệ thống XHCN trên thế giới.

B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 9 Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu từ giữa những năm 70 đến đầu những năm 90 của thế kỉ XX

Câu 1. Đầu những năm 80 của thế kỉ XX, tình hình kinh tế của Liên Xô có điểm gì nổi bật?

A. Phát triển tương đối ổn định.

B. Phát triển xen lẫn khủng hoảng

C. Phát triển chậm

D. Trì trệ, khủng hoảng

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ đã mở đầu cho cuộc khủng hoảng nhiều mặt của thế giới (SGK sử 9/Tr.9)

Câu 2. Tháng 3-1985, ở Liên Xô đã diễn ra sự kiện gì quan trọng?

A. Goóc-ba-chốp lên làm tổng thống Liên Xô

B. Goóc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Đảng cộng sản và tiến hành cải tổ

C. Các nước cộng hòa tuyên bố ly khai khỏi Liên bang Xô Viết

D. Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Tháng 3-1985 Goóc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản Liên Xô, đề ra đường lối cải tổ. (SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 3. Cuối những năm 80 – đầu những năm 90 của thế kỉ XX, trước áp lực đấu tranh đòi đa nguyên, đa đảng của nhân dân, ban lãnh đạo các nước Đông Âu đã chấp nhận từ bỏ quyền lãnh đạo của

A. Đảng cộng sản

B. giai cấp tư sản.

C. giia cấp nông dân.

D. địa chủ phong kiến.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Ban lãnh đạo các nước Đông Âu chấp nhận từ bỏ quyền lãnh đạo của Đảng cộng sản, thực hiện đa nguyên chính trị và tiến hành tổng tuyển cử. (SGK SỬ 9/Tr.12)

Câu 4. Công cuộc cải tổ ở Liên Xô (1985) diễn ra đầu tiên trong lĩnh vực nào?

A. Kinh tế.

B. Chính trị- xã hội.

C. Văn hóa- giáo dục.

D. Quân sự.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Cuộc cải tổ ở Liên Xô từ năm 1985 diễn ra đầu tiên trên lĩnh vực kinh tế. Mặc dù ban lãnh đạo Liên Xô đã đưa ra nhiều phương án phát triển kinh tế nhưng nền kinh tế đất nước vẫn trượt dài trên khủng hoảng. (SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 5. Tổng thống đầu tiên và cũng là Tổng thống duy nhất của Liên Xô là

A. Lênin.

B. Xtalin.

C. Goóc-ba-chốp.

D. Ga-ga-rin.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Tổng thống đầu tiên và cũng là Tổng thống duy nhất của Liên Xô là Goóc-ba-chốp.

Câu 6. Sự kiện nào là mốc đánh dấu chế độ Xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô sụp đổ?

A. Nhà nước Liên Xô tê liệt.

B. Các nước cộng hòa đua nhau giành độc lập.

C. Cộng đồng các quốc gia độc lập được thành lập.

D. Lá cờ búa liềm trên nóc điện Cremli bị hạ xuống.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Ngày 25/12/1991 Goóc-ba-chốp từ chức tổng thống lá cờ Liên bang Xô Viết trên nóc điện Crem-li bị hạ xuống, đánh dấu sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô sau 74 năm tồn tại.(SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 7. Các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng vào khoảng thời gian nào?

A. Từ cuối những năm 60, đầu những năm 70 của thế kỉ XX

B. Từ cuối những năm 70, đầu những năm 80 của thế kỉ XX

C. Từ cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế kỉ XX

D. Từ cuối những thập niên 90 thế kỉ XX, những năm đầu thế kỉ XXI

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Cũng như tình hình ở Liên Xô, từ cuối những năm 70, đầu những năm 80 của thế kỉ XX, các nước Đông Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế chính trị gay gắt.(SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 8. Hội đồng tương trợ kinh tế SEV quyết định chấm dứt, tổ chức Hiệp ước Vacsava giải thể đã đánh dấu

A. sự phát triển của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu

B. sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu

C. sự lung lay của chế độ tư bản chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu

D. sự phát triển của chế độ tư bản chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Ngày 28/6/1991, Hội đồng tương trợ kinh tế SEV quyết định chấm dứt. Ngày 1/7/1991, tổ chức Hiệp ước Vacsava giải thể. Đến đây, chế độ XHCN ở Liên Xô và Đông Âu đã kết thúc sự tồn tại.(SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 9. Công cuộc cải tổ ở Liên Xô bắt đầu được thực hiện từ năm 1985 nhằm mục đích gì?

A. Tăng cường quyền lực cho Đảng Cộng sản.

B. Xây dựng CNXH theo đúng ý nghĩa nhân văn tích cực của nó.

C. Đưa đất nước Liên Xô phát triển nhanh chóng về mọi mặt.

D. Khắc phục hậu quả do Chiến tranh thế giới thứ hai gây ra.

Hiển thị đáp án

Đáp án: B

Giải thích: Cuộc cải tổ Liên Xô được xem như một cuộc cách mạng nhằm khắc phục những sai lầm, thiếu xót trước đây, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng và xây dựng chủ nghĩa xã hội theo đúng bản chất và ý nghĩa nhân văn đích thực của nó.

Câu 10. Cuộc khủng hoảng dầu mỏ năm 1973 đã đặt ra yêu cầu gì cho các quốc gia trên thế giới?

A. Tăng cường chạy đua vũ trang.

B. Cải tổ về chế độ chính trị.

C. Cải cách về kinh tế - chính trị - xã hội.

D. Hạn chế chạy đua vũ trang.

Hiển thị đáp án

Đáp án: C

Giải thích: Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ đã mở đầu cho cuộc khủng hoảng về nhiều mặt của thế giới, đòi hỏi các nước phải có những cải cách về kinh tế và chính trị- xã hội, trong đó có Liên Xô. .(SGK SỬ 9/Tr.9)

Câu 11. Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) lại giải thể do

A. “khép kín” cửa trong hoạt động.

B. không đủ sức cạnh tranh với Mỹ và Tây Âu.

C. sự lạc hậu về trình độ khoa học – kĩ thuật.

D. sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Hệ thống Chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ đã kéo theo sự giải thể là hai tổ chức là Hội đồng tương trợ kinh tế SEV và tổ chức Hiệp ước Phòng thủ Vác-sa-va.(SGK SỬ 9/Tr.12)

Câu 12. Nguyên nhân nào là cơ bản nhất khiến cho chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ?

A. Sự chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước.

B. Chậm đưa ra đường lối sửa chữa những sai lầm.

C. Nhân dân Liên Xô muốn thay đổi chế độ chính trị.

D. Xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội có nhiều hạn chế.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Nguyên nhân cơ bản làm cho chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ là do xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội còn nhiều hạn chế: thiếu tôn trọng đầy đủ các quy luật phát triển khác quan về kinh tế- xã hội, chủ quan, duy ý chí, thực hiện cơ chế tập trung quan liêu bao cấp thay cho cơ chế thị trường. Điều đó làm nền kinh tế thiếu tính năng động, sản xuất trì trệ, đời sống nhân dân không được cải thiện.

Câu 13. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của các nước Đông Âu đã mắc phải sai lầm nghiêm trọng nào?

A. Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng.

B. Tập thể hóa nông nghiệp.

C. Thực hiện chế độ bao cấp về kinh tế.

D. Rập khuôn theo mô hình CNXH ở Liên Xô.

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của các nước Đông Âu đã mắc phải sai lầm nghiêm trọng đó là việc học tập, vận dụng một cách rập khuôn, cứng nhắc mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô trong khi xuất phát điểm và hoàn cảnh đất nước có nhiều khác biệt.

Câu 14. Công cuộc cải tổ của Goóc-ba-chốp thất bại do

A. chưa có sự chuẩn bị đầy đủ điều kiện, thiếu đường lối chiến lược nhất quán

B. thiếu đường lối chiến lược nhất quán dù đã có sự chuẩn bị đầy đủ điều kiện,

C. không bắt kịp với trình độ khoa học – kĩ thuật của các nước phương Tây.

D. không đủ sức cạnh tranh với sự phát triển của các nước Đông Âu.

Hiển thị đáp án

Đáp án: A

Giải thích: Do chưa có sự chuẩn bị đầy đủ điều kiện cần thiết, thiếu đường lối chiến lược nhất quán nên cuộc cỉa tổ nhanh chóng lâm vào tình trang bị động, khó khăn. (SGK SỬ 9/Tr.10)

Câu 15. Nội dung nào sau đây không phải là hậu quả của cuộc đảo chính ngày 19-8-1991?

A. Đảng Cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động

B. Nhà nước Liên bang tê liệt

C. Các nước cộng hòa đòi ly khai

D. Goóc-ba-chốp từ chức tổng thống

Hiển thị đáp án

Đáp án: D

Giải thích: Ngày 19-8-1991, một số người lãnh đạo Đảng và Nhà nước Liên Xô đã tiến hành đảo chính, lật đổ tổng thống Goóc-ba-chốp. (SGK SỬ 9/Tr.10)