Lý thuyết Cacbon (mới 2024 + Bài Tập) - Hóa học 9

Lý thuyết Hóa 9 Bài 27: Cacbon

Bài giảng Hóa 9 Bài 27: Cacbon

I. Các dạng thù hình của cacbon

- Dạng thù hình của một nguyên tố hóa học là những đơn chất khác nhau do nguyên tố đó tạo nên.

Ví dụ: oxi (O₂), ozon (O₃) là hai dạng thù hình của nguyên tố oxi.

- Nguyên tố cacbon có 3 dạng thù hình chính là:

+ Kim cương: cứng, trong suốt, không dẫn điện.

+ Than chì: mềm, dẫn điện.

+ Cacbon vô định hình (than đá, than gỗ, than xương, mồ hóng …): xốp, không dẫn điện.

Hình 1: Các dạng thù hình của cacbon

III. Tính chất của cacbon

1. Tính chất hấp phụ

- Than gỗ có khả năng giữ trên bề mặt của nó các chất khí, chất hơi, chất tan trong dung dịch. Than gỗ có tính hấp phụ.

- Than gỗ, than xương … mới điều chế có tính hấp phụ cao được gọi là than hoạt tính. Than hoạt tính có tính hấp phụ cao được dùng để làm trắng đường, chế tạo mặt nạ phòng độc...

2. Tính chất hóa học

Cacbon có những tính chất hóa học của phi kim. Tuy nhiên cacbon là phi kim hoạt động yếu.

Dưới đây là hai tính chất hóa học có nhiều ứng dụng trong thực tế của cacbon:

a. Tác dụng với oxi tạo thành cacbon đioxit CO₂ (C là chất khử)

Phương trình hóa học: C + O₂ $\stackrel{t^0}{\to }$ CO₂

Phản ứng tỏa nhiều nhiệt, do đó C được dùng làm nhiên liệu trong sản xuất và đời sống.

Hình 2: Cacbon cháy trong khí oxi

b. Tác dụng với oxit kim loại tạo thành CO₂ và kim loại

Ở nhiệt độ cao, C khử được một số oxit kim loại như PbO, ZnO,...thành kim loại.

Ví dụ:

2PbO + C $\stackrel{t^0}{\to }$ 2Pb + CO₂

2Fe₂O₃ + 3C $\stackrel{t^0}{\to }$ 4Fe + 3CO₂

2CuO + C $\stackrel{t^0}{\to }$ 2Cu + CO₂

Hình 3: Phản ứng của cacbon với CuO ở nhiệt độ cao

Trong luyện kim người ta sử dụng tính chất này của cacbon để điều chế kim loại.

III. Ứng dụng của Cacbon

Tùy thuộc vào tính chất của mỗi dạng thù hình, người ta sử dụng cacbon trong đời sống, sản xuất và trong kĩ thuật.

Ví dụ:

- Than chì được dùng làm điện cực, chất bôi trơn, ruột bút chì…

Hình 4: Một số ứng dụng của than chì

- Kim cương được dùng làm đồ trang sức quý hiếm, mũi khoan, dao cắt kính...

Hình 5: Một số ứng dụng của kim cương

- Cacbon vô định hình dùng làm mặt nạ phòng độc, chất khử mùi…

Hình 6: Một số ứng dụng của cacbon hoạt tính

- Than gỗ, than đá … được dùng làm nhiên liệu (chất đốt) trong công nghiệp, làm chất khử để điều chế một số kim loại.

Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 27: Cacbon

Câu 1: Cacbon có mấy dạng thù hình chính nào?

A. 1

B. 2

C. 3

D. 4

Hiển thị đáp án

Câu 2: Trong các dạng tồn tại của cacbon, dạng nào hoạt động hóa học mạnh nhất?

A. Tinh thể kim cương

B. Tinh thể than chì

C. Cacbon vô định hình

D. Các dạng đều hoạt động mạnh như nhau

Hiển thị đáp án

Câu 3: Đốt cháy 3,6 gam C bằng lượng dư khí oxi, sau phản ứng thu được V lít khí CO₂ ở đktc. Giá trị của V là

A. 3,36 lít

B. 4,60 lít

C. 5,80 lít

D. 6,72 lít

Hiển thị đáp án

Câu 4: Chất nào sau đây tác dụng với C để tạo thành CO₂ và kim loại?

A. O₂

B. Mg

C. Fe

D. PbO

Hiển thị đáp án

Câu 5: Ứng dụng của cacbon là

A. Than chì được dùng làm điện cực, chất bôi trơn, ruột bút chì…

B. Kim cương được dùng làm đồ trang sức quý hiếm, mũi khoan, dao cắt kính...

C. Cacbon vô định hình dùng làm mặt nạ phòng độc, chất khử mùi…

D. A, B, C đều đúng

Hiển thị đáp án

Câu 6: Khử hoàn toàn 4,46 gam PbO bằng C dư ở nhiệt độ cao, thu được khối lượng Pb là

A. 2,56 gam

B. 3,36 gam

C. 4,14 gam

D. 5,15 gam

Hiển thị đáp án

Câu 7: Đốt cháy cacbon bởi O₂, nếu dư thừa oxi thì sau phản ứng thu được khí nào?

A. CO₂

B. O₂

C. CO₂ và CO dư

D. CO₂ và O₂ dư

Hiển thị đáp án

Câu 8: Kim cương và than chì là 2 dạng thù hình của cacbon vì

A. Đều do nguyên tố cacbon tạo nên

B. Đều có cấu tạo tinh thể như nhau

C. Đều có tính chất vật lí tương tự nhau

D. Cả A và B đều đúng

Hiển thị đáp án

Câu 9: Cho m gam than (C) tác dụng với dung dịch HNO₃ đặc, nóng, dư. Sau phản ứng thu được 13,44 lít hỗn hợp hai khí ở đktc. Giá trị của m là

A. 1,12 gam

B. 1,44 gam

C. 2,11 gam

D. 2,34 gam

Hiển thị đáp án

Câu 10: Cacbon có thể tạo với oxi hai oxit là:

A. CO₂, C₂O₄

B. CO, CO₂

C. CO₂, CO₃

D. CO, CO₃

Hiển thị đáp án

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Hóa lớp 9 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 28: Các oxit của cacbon

Lý thuyết Bài 29: Axit cacbonic và muối cacbonat

Lý thuyết Bài 30: Silic. Công nghiệp silicat

Lý thuyết Bài 31: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Lý thuyết Bài 32: Luyện tập chương 3: phi kim – Sơ lược về bảng tuần hoàn