Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu: “[...] Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế

Giải Soạn văn 10 - Kết nối tri thức: Thực hành tiếng Việt trang 28

Câu 2 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:

“[...] Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ. Đời ta cũng mới viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn thân của ta thôi. Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Nào ta có biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”.

(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)

a. Tìm năm từ Hán Việt trong đoạn văn trên.

b. Thử thay thế một từ Hán Việt trong đoạn văn trên bằng một từ hoặc cụm từ biểu đạt ý nghĩa tương đương. Hãy đối chiếu câu, đoạn văn gốc với câu, đoạn văn mới để rút ra nhận xét về sự thay thế này.

c. Dựa vào ngữ cảnh, hãy nêu tác dụng của việc sử dụng các từ Hán Việt trong đoạn văn trên.

Trả lời:

a. Các từ hán việt trong đoạn văn:

- Nhất sinh: cả một đời.

- Biệt nhỡn: cái nhìn trân trọng đặc biệt.

- Liên tài: biết quý cái tài.

- Thiên hạ: tất cả những gì dưới trời đất.

- Quyền thế: quyền hành và thế lực.

b. 

- Ví dụ thay từ “biệt nhỡn”: 

Ta rất cám cái tấm lòng trân trọng đặc biệt liên tài của các người. Nào ta có biết đâu một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ.

- Nhận xét: Câu văn ban đầu được sử dụng hay hơn và đúng với tinh thần văn bản.

c.

- Đặt trong hoàn cảnh văn bản, việc sử dụng từ hán việt là phù hợp nhất bởi nó vừa toát lên được không khí cổ kính, trang trọng, vừa truyền đạt được hết những thông điệp tác giả muốn truyền tải.

Xem thêm các bài giải soạn văn lớp 10 bộ sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Câu 1 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Giải thích nghĩa của những từ ngữ Hán Việt được in đậm trong các câu văn dưới đây... 

Câu 2 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu: “[...] Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế... 

Câu 3 (trang 28 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hãy tìm sáu từ Hán Việt có một trong những yếu tố tạo nên các từ sau: cương trực, hàn sĩ, hiếu sinh... 

Câu 4 (trang 29 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hãy chỉ ra lỗi dùng từ Hán Việt trong các câu sau và sửa lại: a. Việc chăm chỉ đọc sách giúp ta tích luỹ được nhiều trí thức bổ ích...