TOP 5 mẫu Ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (2024) SIÊU HAY

Ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê – Ngữ văn 9

Bài giảng Ngữ văn 9 Bến Quê

Dàn ý Ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê

1, Mở bài:

- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm

- Ngòi bút miêu tả tâm lí được thể hiện đặc sắc, cuốn hút qua nhân vật Nhĩ

2, Thân bài

- Hoàn cảnh nhân vật trái ngược:

+ Lúc trẻ ngao du khắp nơi, đi khắp các chốn trên thế giới

+ Về già lại mắc bệnh, không thể đi lại, phụ thuộc vào vợ con

- Trong hoàn cảnh ấy, nhân vật bộc lộ nhiều suy tư:

+ Suy nghĩ về vợ, những ngày cuối đời nằm trên giường bệnh Nhĩ mới cảm nhận được vẻ đẹp của Liên- người vợ của anh

+ Liên phải chịu bao vất vả, lo toan. Anh xót xa vô cùng khi thấy Liên mặc tấm áo vá => vẻ đẹp bình dị, mộc mạc chân thành

+ Liên đã tần tảo, hi sinh thầm lặng suốt đời vì chồng con, vì gia đình

=> Nhĩ nhận ra và thấm thía tình cảm gia đình bởi anh đã nhận ra gia đình mãi mãi là ấm áp, hạnh phúc và là nơi nương tựa vững chắc nhất.

- Khi nhận ra vẻ đẹp của bãi bồi bên sông là lúc Nhĩ bừng lên một niềm khao khát cháy bỏng vô cùng là được đặt chân lên bãi bồi đó.

- Khát vọng ấy tuy rất bình dị nhưng lại trở nên đặc biệt trong hoàn cảnh của anh lúc này - đó là một điều vô vọng => thể hiện sự thức tỉnh xót xa của Nhĩ

- Từ việc nhờ đứa con trai không thành cùng với quãng đời tuổi trẻ của mình, Nhĩ đã nghiệm ra một quy luật có tính chất phổ biến của đời người

- Diễn biến tâm lý tự nhiên theo quy luật, chứa nhiều triết lí nhân sinh.

3, Kết bài

- Ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế sâu sắc

- Cảm nhận của bản thân trước tư tưởng của bài. Cần trân trọng những giá trị đích thực gần gũi với cuộc đời như tình cảm gia đình, tình yêu thiên nhiên.

Bài giảng Ngữ văn 9 Bến Quê

Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (mẫu 1)

Bến quê là một truyện ngắn thấm đẫm ý vị triết lí về con người và cuộc đời. Những năm cuối đời, Nguyễn Minh Châu đã trải qua nhiều tháng ngày đau ốm. Bến quê ít nhiều mang tính tự truyện và dự báo nên rất chân thật chân thành. Bài học về tình yêu và lẽ sống được đặt ra một cách cảm động. Có gì hạnh phúc hơn khi được sống trong tình thương với gia đình, quê hương. Tất cả được thể hiện qua một ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật thấm đượm tinh thần nhân đạo.

Truyện ngắn này, ngòi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo. Nếu như để xây dựng lên một tính huống truyện độc đáo các tác giả khác xây dựng nhân vật nhân vật rơi vào hoàn cảnh hiểm nghèo để từ đó khát vọng sống sẽ trỗi dậy nhưng Nguyễn Minh Châu đã khai thác tình huống này theo một hướng khác. Ông đã xây dựng lên nhân vật trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy có suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc. Những suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về lẽ sống, về cuộc đời, về những con người hết sức cụ thể như người vợ, đứa con và về chính cuộc đời mình. Trong con mặt của một người sắp từ giã cõi đời, cảnh vật trước mắt bỗng đẹp và đáng yêu kỳ lạ. Hình ảnh người vợ gầy guộc với bàn tay chan chứa yêu thương đã trở thành "nơi nương tựa là gia đình trong những ngày này". Sự thức nhận của Nhĩ về vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông được tô đậm thêm qua hình ảnh của đứa con - trong hoàn cảnh bình thường - còn mải chơi và thấy bãi bồi bên kia sông chẳng có gì hấp dẫn. Đó chính là tình yêu đối với cuộc sống đã được trải nghiệm qua một cuộc đời nhiều thăng trầm, đang trải qua những giây phút hiểm nghèo

Bến quê thức tỉnh mọi người ở sự trân trọng những vẻ đẹp và giá trị bình dị; gần gũi của gia đình và của quê hương. Rút ra bài học cuộc sống từ nhân vật Nhĩ, ta hãy sống cho thật ý nghĩa, đừng láng phí thời gian, đừng lãng phí tuổi trẻ. Hãy sống và cống hiến, sống có mục đích, có lí tưởng tốt đẹp

Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (mẫu 2)

Nguyễn Minh Châu được xem là nhà văn của những biểu tượng bởi rằng mỗi nhân vật, mỗi sự việc trong từng trang viết của ông đều hướng đến một triết lí, một ý nghĩa nhân sinh nào đó. Người đọc cần phải đọc bằng tâm thì mới có thể nhận ra giá trị đó. Truyện ngắn “Bến quê” là một câu chuyện đầy sức ám ảnh mỗi khi gấp trang sách lại. Ở đó Nguyễn Minh Châu đã xây dựng một nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật hết sức đặc sắc và hấp dẫn qua nhân vật Nhĩ.

Nghệ thuật miêu tả nhân vật Nhĩ của tác giả Nguyễn Minh Châu được thể hiện qua nghệ thuật miêu tả tâm lí và nghệ thuật miêu tả chân dung, hành động. Nghệ thuật miêu tả tâm lí của tác giả rất tinh tế và thấm đẫm tinh thần nhân đạo. Nhân vật Nhĩ trong truyện này, tuy là một nhân vật tư tưởng, nhưng dưới ngòi bút của nhà văn, anh đã hiện lên thật cụ thể, chân thực và sinh động. Nhĩ không bị biến thành cái loa phát ngôn cho tác giả. Trái lại, đời sống nội tâm của anh, diễn biến tâm trạng của anh dưới sự tác động của hoàn cảnh ngặt nghèo được nhà văn miêu tả thật tinh tẽ và hợp lí. Những suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về lẽ sống, về cuộc đời, về những con người hết sức cụ thể như người vợ, đứa con và về chính cuộc đời mình đã mang đến cho người đọc những chiêm nghiệm sâu sắc. Nghệ thuật miêu tả chân dung, hành động cũng góp phần khắc họa rõ nét nhân vật và tư tưởng, chủ đề của tác phẩm. Ở đoạn kết truyện, tác giả đã tập trung miêu tả chân dung và cử chỉ của nhân vật với vẻ rất khác thường: "Anh cố thu nhặt hết mọi chút sức lực cuối cùng còn sót lại để đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát - y như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó". Hành động giơ tay “khoát khoát - y như đang khẩn thiết ra hiệu cho một người nào đó" của Nhĩ là một hành động mang ý nghĩa biểu tượng. Nó như muốn thức tỉnh con người ta sớm nhận ra và dứt ra khỏi “những điều chùng chình” để hướng tới giá trị đích thực của cuộc sống.

Như vậy với một diễn biến tâm lí đầy tinh tế đó, mỗi khi nghĩ đến nhân vật Nhĩ, nghĩ đến cái khoát tay ở cuối truyện; người đọc càng thêm thấm thía hơn, càng thêm trận trọng cuộc sống hiện tai. Những thứ tưởng chừng như rất đỗi bình dị nhưng lại có sức ám ảnh lớn với mỗi người.

Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (mẫu 3)

Nguyễn Minh Châu là cây bút xuất sắc nhất của văn học Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông đã để lại cho văn học nước nhà một sự nghiệp thơ văn khá đồ sộ như: Bức tranh, Dấu chân người lính, Mảnh trăng cuối rừng…Đây là thời kỳ nhà văn đang “đi tìm những hạt ngọc ẩn dấu trong bề sâu tâm hồn của con người” thời kỳ mà con người Việt Nam dường như chỉ sống trong lý tưởng và sống bằng lý tưởng. “Bến quê” là một tác phẩm tiêu biểu của ông với đặc điểm nổi bật là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật vô cùng tinh tế.

Ngòi bút miêu tả tinh tế trong viêc phát hiện những biến đổi tinh tế trong tâm trạng nhân vật. Nhĩ đã nhận ra bằng trực giác cái giờ phút cuối cùng của cuộc đời đã đến (câu hỏi của Nhĩ vói Liên : “Đêm qua lúc gần sáng em có nghe thấy tiếng gì không ?” và “Hôm nay đã là ngày mấy rồi em nhỉ ?”. nhưng tác giả đã không để cho Liên trả lời thì đó chính là nhân đạo. Liên cảm nhận được tình cảnh của Nhĩ nên chị đã lảng tránh. Nó còn là tâm lí của người cha sắp từ giã cõi đời đang giấu một tâm sự bí mật gì đó trong cái vẻ lúng túng. Đó là một nhận xét tinh tế của tác giả về Nhĩ khi anh bắt đầu nói chuyện với con để nhờ cậy nó sang cái bãi bồi bên sông hộ mình. Và trong cuộc đối thoại này, tâm lí Nhĩ đã bộc lộ thật đúng qua sự miêu tả tinh tế của tác giả (qua thái độ, lời nói) và chính sự tinh tế này lại thấm đượm tinh thần nhân đạo ở chỗ nó đã nói lên một cách sâu sắc cái ước muốn nhỏ nhoi của Nhĩ. Và cuối cùng cũng như vậy, đoạn Nhĩ nghĩ về con người khi nhận ra thằng con trai của anh đang sà vào một đám người chơi phá cờ thế có thể sẽ bị lỡ chuyến đò ngang sang sông duy nhất trong ngày và hình ảnh cuối cùng khi Nhĩ cố hết sức đu mình nhô người ra ngoài, giơ một cánh tay gầy guộc ra phía ngoài cửa sổ khoát khoát… đều là những nét miêu tả tâm lí vừa tinh tế, vừa nhân đạo của tác giả.

Có thể nói truyện ngắn “Bến quê” của Nguyễn Minh Châu chứa đựng những suy ngẫm, những trải nghiệm sâu sắc của tác giả về con người và cuộc đời. Con người cần phải tự ý thức để nhận ra và trân trong những vẻ đẹp bình dị nhưng thiêng liêng bền vững của cuộc sống, của quê hương gia đình. Bên cạnh đó tác giả rất thành cồn ở cách xây dựng tình huống, nhân vật đặc sắc hấp dẫn.Ông như một ngôi sao vút qua bâu trời sáng lòa rồi tan biến vào cõi vĩnh hằng.Nhưng với di sản văn học của ông để lại cho đời, đặc biệt là truyện ngắn trên cũng đáng cho chúng ta tự hào.

Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (mẫu 4)

Trong truyện ngắn này, ngòi bút miêu tả tâm lý của Nguyễn Minh Châu rất tinh tế và thấm đượm tinh thần nhân đạo. Nếu như để xây dựng lên một tính huống truyện độc đáo các tác giả khác xây dựng nhân vật nhân vật rơi vào hoàn cảnh hiểm nghèo để từ đó khát vọng sống sẽ trỗi dậy nhưng Nguyễn Minh Châu đã khai thác tình huống này theo một hướng khác. Ông đã xây dựng lên nhân vật trong hoàn cảnh ngặt nghèo ấy có suy ngẫm, tự trải nghiệm về cuộc đời với những suy nghĩ sâu sắc. Những suy nghĩ của nhân vật Nhĩ về lẽ sống, về cuộc đời, về những con người hết sức cụ thể như người vợ, đứa con và về chính cuộc đời mình. Trong con mặt của một người sắp từ giã cõi đời, cảnh vật trước mắt bỗng đẹp và đáng yêu kỳ lạ. Hình ảnh người vợ gầy guộc với bàn tay chan chứa yêu thương đã trở thành "nơi nương tựa là gia đình trong những ngày này". Sự thức nhận của Nhĩ về vẻ đẹp của bãi bồi bên kia sông được tô đậm thêm qua hình ảnh của đứa con - trong hoàn cảnh bình thường - còn mải chơi và thấy bãi bồi bên kia sông chẳng có gì hấp dẫn. Đó chính là tình yêu đối với cuộc sống đã được trải nghiệm qua một cuộc đời nhiều thăng trầm, đang trải qua những giây phút hiểm nghèo.

Tìm hiểu ngòi bút miêu tả tâm lí của Nguyễn Minh Châu ở truyện ngắn Bến quê (mẫu 5)

Nhà văn Nguyễn Minh Châu (1930 – 1989), là nhà văn có ngòi bút mang tính biểu tượng sâu sắc. Mỗi tác phẩm của ông đều hướng đến một triết lý, một ý nghĩa nhân sinh. Ông có tầm ảnh hưởng rất lớn đến văn học Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh Việt Nam và thời kỳ đầu đổi mới. Ông có rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, mang lại suy nghĩ, sự ám ảnh cho người đọc. Và “Bến quê“ là một tác phẩm như vậy. Truyện muốn gửi gắm đến tất cả chúng ta triết lý sống “con người ta trên đường đời thật khó tránh khỏi những vòng vèo hay chùng chình”.

Nhân vật Nhĩ, nhân vật chính của Bến quê đã nhận ra triết lý này, khi anh đứng ở bên kia cái dốc của cuộc đời. Có lẽ đây là triết lý mà chính tác giả đã đúc rút nên, mang tính trải nghiệm, tổng kết cho đời người.

Câu truyện được kể lại theo cái nhìn và tâm trạng của nhân vật Nhĩ, trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt. Nhĩ làm công việc được đi khắp nơi, “suốt đời Nhĩ từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”. Thế nhưng đến khi cuối đời, anh lại bị buộc chặt vào giường bệnh và bị hành hạ hàng năm trời với một căn bệnh quái ác. Và thật trớ trêu, dù được đi khắp nơi nhưng Nhĩ lại chưa từng được đặt chân sang bãi bồi bên kia sông Hồng, nơi gần gũi và thân quen nhất với anh. Đọc đến đây, có thể thấy rõ ràng một nghịch lý cuộc sống đáng suy nghĩ. Một người được đi đây đó khắp nơi cả cuộc đời, thế nhưng ngay cái nơi gần gũi nhất, nơi anh sinh ra và lớn lên thì lại chưa có cơ hội được đặt chân tới dù chỉ một lần. Sự trớ trêu, nghịch lý này đã tạo nên sự ân hận và nỗi day dứt sâu sắc trong lòng anh.

Bệnh nặng đã khiến anh không thể làm gì, việc đi lại cũng trở nên khó khăn, ngay việc nhích người đến bên cửa sổ, Nhĩ cũng phải nhờ đến sự giúp đỡ của đám trẻ con hàng xóm. Rồi vào buổi sáng hôm ấy, khi Nhĩ phát hiện ra vẻ đẹp lạ lùng của bãi bồi bên kia sông ngay trước cửa sổ nhà anh, cũng là lúc anh biết rằng, anh sẽ không bao giờ có thể đặt chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở ngay trước mắt. Đây tiếp tục lại là một nghịch lý đáng suy ngẫm với người đọc. Và cũng chính lúc ấy, Nhĩ nhận ra mình đã vô tâm với người vợ tần tảo, giàu đức hi sinh và tình yêu dành cho anh. Anh xót xa nhìn lại quá khứ và cảm thấy thật sự biết ơn vợ của mình. Có thể thấy, có những điều rất bình thường trong cuộc sống, nhưng thường bị người ta bỏ qua, lãng quên để tìm đến những ham muốn xa vời hơn. Có lẽ chỉ khi đã từng trải, con người ta mới nhận ra giá trị của những điều đó.

Với Nhĩ, giờ đây khi nằm trên giường bệnh, anh mới nhận ra: “họa chăng chỉ có anh đã từng trải, đã từng in gót chân khắp mọi chân trời xa lạ mới nhìn thấy hết sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp của một cái bãi bồi sông Hồng ngay bờ bên kia”. Anh khao khát được đặt chân đến đó, nhưng biết mình không thể làm được. Nhĩ quyết định nhờ đứa con trai duy nhất sang bên đó, thực hiện thay ước vọng của mình, là được ngắm nhìn bãi bồi phù sa màu mỡ, tươi đẹp. Thế nhưng lại là một nghịch lý đối với Nhĩ, khi đứa con trai không hiểu được điều mà Nhĩ mong muốn. Cậu bé đã bị cám dỗ bởi những người chơi cờ, mải mê vào đó mà có thể sắp phải lỡ mất chuyến đò ngang duy nhất trong ngày. Chính lúc này đây, Nhĩ đã đau đớn nhận ra rằng: “con người ta trên đường đời khó tránh khỏi những điều vòng vèo hay chùng chình.” Sự vòng vèo hay chùng chình ở đây chính là những cám dỗ, những thứ mê hoặc mà nếu con người không có đủ mạnh mẽ, không đủ tỉnh táo thì sẽ dễ dàng bị cuốn vào những thứ cám dỗ đó.

Nhĩ bất lực nhìn con trai qua cửa sổ. Anh cố dùng chút sức lực cuối cùng, đưa tay vẫy vẫy để bảo đứa con hãy đi đi, đừng bị những thứ tầm thường đó cám dỗ. Thế nhưng có lẽ cố gắng đến mấy thì cũng đã muộn, Nhĩ không còn nhiều thời gian nữa.

Qua Bến Quê, chúng ta đã được Nguyễn Minh Châu gieo vào lòng nhiều băn khoăn và sự suy nghĩ sâu sắc. Với triết lý “con người ta trên đường đời khó tránh khỏi những vòng vèo hay chùng chình”, chúng ta sẽ có thêm những nỗi trăn trở khi bước trên đường đời. Rằng mỗi khi sắp làm một việc gì, chúng ta cố gắng có đủ bản lĩnh, đủ tỉnh táo để vược qua những cám dỗ, những ngọt ngào. Những vòng vèo, chùng chình đó có thể sẽ rèn luyện chúng ta trưởng thành hơn, nhưng cũng có thể làm cho chúng ta bỏ lỡ mất những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Xem thêm các bài tóm tắt Ngữ văn 9 hay, chi tiết khác:

Cảm nhận văn bản Bến quê của tác giả Nguyễn Minh Châu

Phân tích văn bản Bến quê của Nguyễn Minh Châu

Phân tích văn bản “Viếng lăng Bác ” của Viễn Phương.

Cảm nhận của em về bài thơ Viếng lăng Bác của tác giả Viễn Phương

Phân tích bài thơ Sang Thu của Hữu Thỉnh