TOP 5 mẫu Thuyết minh tác phẩm Tức nước vỡ bờ (2025) SIÊU HAY

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ”

Đề bài: Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ”

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” (Mẫu 1)

"Tắt đèn" là cuốn tiểu thuyết tiêu biểu của Ngô Tất Tố, cây bút truyện kí tiêu biểu của văn học Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Tác phẩm có 26 chương mà chương XVIII là chương xảy ra xung đột cơ bản nhất của người nông dân với bọn cường hào ác bá trong làng. Qua “Tức nước vỡ bờ" (một đoạn trích của chương XVIII), Ngô Tất Tố đã vẽ lên bức tranh xã hội đương thời, một xã hội thối nát tàn bạo và bẩn thỉu ghê tởm. Cái xã hội thực dân phong kiến đã đày đọa người nông dân đến đường cùng mà biểu hiện trong "Tức nước vỡ bờ" chính là tên cai lệ hống hách, tàn ác; bọn người nhà lý trưởng hèn yếu mà cũng dã man không kém. Chúng như những con chuột ma ranh cố mà đục, mà khoét. Từ những của cải vật chất nhỏ nhoi của người nông dân đến những người sức lực điền mạnh mẽ nay chỉ còn là những hơi tàn sức kiệt chúng vẫn không buông tha, vẫn "dai như đỉa" mà hành hạ.

Cũng qua vài trang ngắn ngủi mà đậm nét chân thực, sinh động của "Tức nước vỡ. bờ", Ngô Tất Tố đã lên án gay gắt, căm ghét tột cùng cái xã hội thực dân phong kiến tàn ác, dã man kia để cho một kết thúc chị Dậu quật ngã tên cai lệ và người nhà lý trưởng; đồng thời tác giả cũng bày tỏ một sự cảm thông sâu sắc chân thành với số phận cùng quẫn, bi thương của người nông dân mà cụ thể là chị Dậu. Ôi! Cái gia đình đầm ấm yên vui của chị đã bị chính sách sưu thuế ác nghiệt kia làm cho tan nát. Số phận và tiền đồ của chị thật tối tăm như bầu trời đêm 30 không trăng sao vậy.

Không chỉ lên án gay gắt xã hội thực dân phong kiến, cảm thông sâu sắc với người nông dân, Ngô Tất Tố còn đề cao những nhân phẩm cao quý của họ với những nét đẹp truyền thống tiềm tăng: phẩm chất thương yêu chồng con tha thiết của chị Dậu, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ người chồng ốm yếu; phẩm chất thanh cao "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn" không hám danh lợi tiền tài của chị và đặc biệt là sức sống tiềm tàng đã ấp ủ bấy lâu trong lòng người phụ nữ nông dân đã bùng cháy đúng lúc để cứu chồng thoát khỏi nanh vuốt của lũ hùm sói cai lệ và người nhà lý trưởng. Và cuối cùng qua "Tức nước vỡ bờ" Ngô Tất Tố đã quan tâm đến vấn đề hết sức bức thiết trong cuộc sống đương thời, đó là nhu cầu được sống những ngày bình yên, được hưởng hạnh phúc trong mái ấm gia đình bình dị của người nông dân. Đặc sắc nghệ thuật trong "Tức nước vờ bờ" của Ngô Tất Tố thực sự làm chúng ta khâm phục. Nhà văn đã xây dựng một nhân vật chị Dậu điển hình, là tượng trưng cho tất cả những người phụ nữ nông dân với những phẩm chất cao đẹp, đáng quý nhất của loài người chúng ta. Và đặc biệt nhà văn đã sử dụng những lời lẽ hết sức dân dã, đời thường mà sinh động, chân thực, làm chúng ta như đang sống giữa cuộc sống bất công đương thời để chứng kiến những điều ngang trái. Và chính sự kết hợp tài tình giữa 3 phương thức: tự sự, miêu tả và biểu cảm để làm nổi bật tình huống mâu thuẫn cơ bản của tác phẩm giữa hai giai cấp đối kháng đã thực sự thể hiện tài năng tiểu thuyết xuất chúng của Ngô Tất Tố.

"Tức nước vỡ bờ" nói riêng và "Tắt đèn" nói chung sẽ mãi là một tác phẩm đặc sắc trong nền văn học hiện đại nước ta. Nó đã có những thành công vang dội và ảnh hưởng rõ rệt đến xã hội đương thời. Song vẫn còn có những hạn chế nho nhỏ. Nhưng "Tức nước vờ bờ", "Tắt đèn'' sẽ luôn là một tuyệt tác để chúng ta khâm phục và nhớ đến Ngô Tất Tố - nhà văn hiện thực xuất sắc.

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” (Mẫu 2)

Ngô Tất Tố là nhà văn hiện thực xuất sắc với tiểu thuyết “Tắt đèn” – “một thiên tiểu thuyết hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn có thể gọi là kiệt tác” (Vũ Trọng Phụng, Báo Thời vụ, 1939). Một trong những nét thành công của tác phẩm là đã thể hiện được sự tàn ác, dã man của bọn thống trị và sự phản kháng mạnh mẽ của người nông dân.

Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” sẽ làm rõ phần nào thành công của ngòi bút tác giả.

Trước hết, cần phải nắm được vị trí của đoạn trích này.

Chị Dậu đã phải đem con và chó sang nhà Nghị Quế bán để nộp sưu. Anh Dậu vẫn không được tha vì còn thiếu suất sưu của chú Hợi. Khi anh bị ngất ở ngoài đình, bọn chức sắc đem “cái xác” của anh về nhà. Chị Dậu và làng xóm cứu anh Dậu tỉnh lại. Chị đi vay được đấu gạo về nấu cháo, muốn chồng ăn được ít cháo đã rồi mới tính chuyện trốn tránh.

Cai lệ và người nhà lí trưởng đến thúc sưu nhà anh Dậu được tác giả miêu tả “ sầm sập tiến vào với những roi mây, tay thước và dây thừng”. Chúng hùng hổ, thị oai. Không chỉ nói bằng lời, chúng còn mang theo roi mây, tay thước và dây thừng, những công cụ để đánh đập, bắt trói.

Cai lệ “sầm sập tiến vào”, y ra oai bằng cách “gõ đầu roi xuống đất”. Kèm theo là tiếng thét: “Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau”. Rồi là “trợn ngược hai mắt, hắn quát”, rồi “giọng vẫn hầm hè” hắn đe dọa. Thêm một bước nữa, hắn lệnh cho người nhà lí trưởng trói anh Dậu. Khi anh này sợ không dám hành hạ một người ốm nặng thì “ Đùng đùng, cai lệ giật phắt cái thừng trong tay anh này và chạy sầm sập đến chỗ anh Dậu”. Chị Dậu van xin thì hắn đánh chị, tát chị và cứ định nhảy vào anh Dậu mà hành hung.

Có thể thấy rằng cai lệ hung hăng như một con chó dại. Y cậy quyền nên chửi bới, thét lác, xưng hô rất thô lỗ. Y không mảy may động lòng thương người chết đi sống lại, hiện vẫn còn ốm đau. Y coi việc đánh đập, trói người như là niềm thích thú…(nên nhớ rằng chính cai lệ đã bắt trói anh Dậu., đánh cái Tí khi em van xin cho bố, định “trừng phạt nốt” thằng Dần, đấm chị Dậu ngã xuống đất ở chương IV). Cai lệ là một tên tay sai tàn ác, táng tận lương tâm.

Người nhà lí trưởng là một kẻ tay sai ở nông thôn. Y không có chức quyền gì. Thậm chí, y cũng là một người nghèo (Chị Dậu từng năn nỉ: “Bạn nghèo với nhau, bác nói khéo với ông lí giúp tôi” – chương XVII). Làm tay sai cho bọn thống trị, anh ta cũng hách dịch, hoạnh họe. Khi anh Dậu “lăn đùng ra đó, không nói được câu gì” thì anh ta không động lòng thương lại còn mai mỉa.

Có điều khác cai lệ là anh ta sợ vạ nên “không dám hành hạ một người ốm nặng”. Và khi bị chị Dậu lẳng “ngã nhào ra thềm” thì không “lảm nhảm thét trói vợ chồng kẻ thiếu sưu” như quan thầy, mà chỉ “vừa thở vừa chửi chị Dậu, không dám động đến thân thể chị nữa” (câu này dẫn theo tác phẩm). Người nhà lí trưởng “nhát” hơn tên cai lệ, nhưng cũng ác không kém gì hắn. việc làm tay sai đã làm cho anh ta trở nên xấu xa, tàn ác.

Mối quan tâm lớn nhất của chị Dậu là làm sao cho chồng ăn được ít cháo cho đỡ xót ruột. Vì anh Dậu đã “nhịn suông từ sáng hôm qua”, lại đang ốm, nên phải gắng để cho anh ăn. Trước sự thét mắng, quát tháo của cai lệ và người nhà lí trưởng, chị Dậu cố nhịn. Chị “run run”, chị “vẫn cố thiết tha” trình bày hoàn cảnh. Chị nhún nhường gọi chúng bằng “ông”, xưng là “cháu”. Chị phải làm như vậy vì biết thân phận mình, hoàn cảnh ngặt nghèo của gia đình…Chị chỉ mong chúng động lòng thương mà tha cho chồng, không đánh trói, hành hạ anh. Nhưng van xin không được, can ngăn không xong, cự lại bằng lời cũng vô ích. Kẻ cậy quyền vẫn cứ hung hăng. Cai lệ đánh chị (y đã từng đấm ngã chị trước đây) và cứ thế, xông vào hành hung anh Dậu đang đau ốm. Đến đây thì sự chịu đựng, dồn nén đã đến cực điểm. Thế là chị Dậu buộc phải đánh tên cai lệ để cứu chồng. Có thể thấy được quá trình hành động rất phù hợp với diễn biến tâm lí của chị Dậu: Từ van xin đến cãi lại bằng lời, từ cự lại bằng lời đến dùng sức mạnh chống lại. Từ nhũn nhặn xưng hô “hai ông” với “cháu”, “nhà cháu”, đến “tôi” với “ông” (chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ) và cuối cùng là “mày” và “bà” (Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!).

Kết cục là hai tên tai sai đã bị chị Dậu “xô ngã chỏng quèo” và lẳng “ngã nhào ra thềm”.

Người đàn bà có sức mạnh to lớn như vậy vì đó là sức mạnh của lòng căm hờn và uất hận bị dồn nén. Chị đã phải bán chó, bán con với giá rẻ mạt, tận mắt chứng kiến cảnh tủi nhục khi con phải ăn cơm thừa của chó. Chị phải bù tiền trả thiếu của nhà Nghị Quế, cấy không công hàng mẫu ruộng để xin được “đóng triện”…Chị phải mất bao nhiêu cố gắng mới cứu chồng tỉnh lại, mà viên cai lệ cứ nhất định hành hung.

Sức mạnh phản kháng của chị Dậu còn bắt nguồn từ tình thương chồng, thương con. Chị đã xoay xở mọi bề để cứu chồng. Tình yêu thương đã làm cho chị dám liều: “Thà bị ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được”.

Hành động dã man của viên cai lệ là nguyên nhân trực tiếp làm cho sức chịu đựng của chị Dậu quá mức. Vì thế nên “tức nước vỡ bờ”. Chị đã vùng lên đánh cho hai tên tay sai một trận nhớ đời.

Nhà văn đã bộc lộ sự cảm thông, đồng tình của mình đối với gia đình chị Dậu. Dù cố gắng khách quan, ông vẫn không giấu sự căm giận đối với tên cai lệ và người nhà lí trưởng. Ông gọi cai lệ và người nhà lí trưởng bằng “hắn”. Khi cai lệ bị xô ngã, ông kín đáo hả hê bằng sự miêu tả: “hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn lảm nhảm thét…”. Tên người nhà lí trưởng cũng vậy. Thật chẳng đẹp đẽ gì khi hắn bị ông tả “lóp ngóp bò dậy, hắn chỉ vừa thở, vừa chửi chị Dậu, không dám động đến thân thể chị nữa”.

Thái độ của nhà văn là một thái độ nhân hậu, tiến bộ. Ông đã đứng về phía những người cùng khổ, đồng tình với họ. Đúng như nhà văn Nguyễn Tuân nhận xét Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn”.

Đoạn trích thể hiện sự quan sát tinh tế và miêu tả sinh động của nhà văn. “Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với cai lệ là một đoạn tuyệt khéo, rất đúng với tâm lí dân quê” (Vũ Ngọc Phan).

Nhà văn đã miêu tả sắc sảo những tên tay sai đầu trâu mặt ngựa. Cùng tàn ác, cùng không có tình người, nhưng cai lệ và người nhà lí trưởng mỗi tên mỗi vẻ. Cách mỗi tên đánh nhau với chị Dậu cũng khác nhau. Cùng bị chị Dậu đánh ngã, nhưng một tên thì cố lảm nhảm thét trói, còn tên kia thì sợ không dám động đến thân thể chị nữa.

Sự diễn biến và thay đổi tâm lí của chị Dậu được miêu tả hợp lí và sâu sắc. Như một mạch nước càng lúc càng đầy, khi đến đỉnh điểm thì nước tràn, bờ vỡ. Người đàn bà từng nhẫn nhục van xin, chịu mắng, chịu đánh vùng lên đánh trả, đánh đích đáng những kẻ ức hiếp mình.

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” (Mẫu 3)

Nhà văn Ngô Tất Tố đã thể hiện sự xuất sắc trong tiểu thuyết "Tắt đèn," một tác phẩm nổi bật trong văn học hiện thực Việt Nam. Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" từ tác phẩm này là một ví dụ điển hình về cách tác giả tài tình thể hiện sự tàn ác của bọn thống trị và sự phản kháng mạnh mẽ của người nông dân.

Trong đoạn trích, chúng ta thấy sự khắc nghiệt và dã man của những viên cai lệ và người nhà lí trưởng. Họ không chỉ sử dụng lời lẽ thô lỗ, mà còn mang theo các công cụ để đánh đập và trói người. Sự tàn ác của họ được miêu tả rất chi tiết, từ cách họ "sầm sập tiến vào" đến cách họ thét tháo và đe dọa. Viên cai lệ, đặc biệt, được tác giả mô tả như một kẻ tay sai tàn ác, táng tận lương tâm, sẵn sàng hành hạ người khác.

Trong tương phản, chị Dậu, người phụ nữ mạnh mẽ và đầy lòng yêu thương, đang cố gắng bảo vệ chồng và gia đình của mình. Chị Dậu từng van xin và nhún nhường, nhưng khi không còn lựa chọn nào khác, chị đã dùng sức mạnh để đánh lại những kẻ hung hăng. Từ việc van xin đến cãi lời, từ cự lại bằng lời đến sử dụng sức mạnh vật lý, chị Dậu thể hiện một sự chịu đựng tột cùng trước khi quyết định đứng lên để bảo vệ người thân yêu.

Tác giả không chỉ miêu tả diễn biến nội dung mà còn tạo ra một bức tranh tâm lý sâu sắc về sự biến đổi trong tâm trạng của chị Dậu. Từ sự run rẩy và nhược đáng ban đầu, chị trở thành một người phụ nữ mạnh mẽ và tự tin, đứng lên để bảo vệ gia đình và tình thương của mình. Điều này thể hiện sức mạnh tinh thần của con người khi đối mặt với những tình huống khó khăn và bất công trong xã hội.

Tác giả Ngô Tất Tố đã thể hiện sự đồng cảm và đồng tình với nhân vật chị Dậu và bức tranh xã hội khắc nghiệt của thời kỳ đó. Đoạn trích này không chỉ phản ánh cuộc sống trong xã hội nông thôn Việt Nam vào thời điểm đó mà còn thể hiện tình thương và lòng kiên định trong bản chất con người.

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” (Mẫu 4)

"Tức Nước Vỡ Bờ," một trong những chương đầy tiêu biểu trong cuốn tiểu thuyết "Tắt Đèn" của Ngô Tất Tố, không chỉ là một đoạn trích, mà còn là một bức tranh sống động, đầy bi thương và châm biếm của cuộc sống nông dân Việt Nam dưới thời phong kiến.

Trong chương này, chúng ta được chứng kiến một xã hội thực dân phong kiến đầy thối nát và tàn bạo, nơi những con người nông dân không chỉ phải đối diện với nghèo đói mà còn phải chịu sự áp bức không kể từ những tên cai lệ hèn nhát và người nhà lý trưởng dã man. Tên cai lệ, như con chuột ma ranh, không chỉ đòi tiền sưu thuế mà còn hành hạ tàn bạo những người dân không có khả năng phản kháng. Từ việc gõ đầu roi xuống đất đến những đòn roi mạnh mẽ, họ không biết lòng thương xót, không còn tôn trọng tính mạng con người. Mọi giá trị truyền thống và phẩm chất cao quý bị xô đổ, và sự sống còn trở thành một thách thức hàng ngày.

Chị Dậu, là biểu hiện của lòng trung hiếu và lòng yêu thương không điều kiện. Dù đối mặt với bất công và tàn bạo, chị không từ bỏ hy vọng và lòng nhân ái. Chị hy sinh bản thân để bảo vệ gia đình, không chỉ là người phụ nữ mạnh mẽ mà còn là biểu tượng của lòng tự trọng và lòng tự chủ. Chị Dậu không chấp nhận sự bất công mà không phản kháng. Thay vào đó, chị quyết định đứng lên, bất chấp nguy hiểm, để bảo vệ cho gia đình mình và giữ gìn lòng tự hào của người nông dân.

"Tức Nước Vỡ Bờ" không chỉ là một câu chuyện riêng lẻ, mà còn là biểu hiện của hàng ngàn câu chuyện tương tự trong xã hội lịch sử đầy thách thức. Bức tranh này không chỉ lên án sự bất công của xã hội mà còn tôn vinh lòng tự hào và lòng kiên nhẫn của những người nông dân. Đồng thời, nó là một lời kêu gọi sâu sắc đối với công bằng và nhân quyền trong xã hội. Ngô Tất Tố đã để lại một tác phẩm đầy ý nghĩa và thông điệp, làm cho người đọc không chỉ suy tư về quá khứ mà còn nghĩ về tương lai, về một xã hội công bằng hơn, nơi mà lòng nhân ái và lòng tự hào của người dân sẽ chiến thắng trước mọi gian khó.

Thuyết minh về tác phẩm “Tức nước vỡ bờ” (Mẫu 5)

Trong đoạn trích "Tức Nước Vỡ Bờ" của Ngô Tất Tố, hình ảnh về sự đau khổ và tuyệt vọng của những người dân nghèo trong một xã hội bị thống trị bởi quan lại tàn nhẫn được mô tả một cách chân thực và đầy sức lan tỏa.

Mở đầu đoạn trích, chúng ta chứng kiến hình ảnh của anh Dậu, người đàn ông yếu đuối bị đánh đập và tra tấn vì không trả đủ thuế. Hình ảnh chị Dậu, người vợ đau lòng, không còn gì để ăn, phải đi vay mượn gạo để nấu cháo cho chồng thể hiện sự khốn khổ và tuyệt vọng của họ. Họ không chỉ phải đối mặt với sự đàn áp của quan lại mà còn phải chịu đựng sự tàn nhẫn của họ, người mà họ vốn tin tưởng là những người bảo vệ và lãnh đạo xứ sở của họ. Hình ảnh của tên cai lệ được vẽ nên một cách rõ ràng và đậm nét, chúng ta thấy sự thối nát và đê tiện trong hành động của hắn. Bằng cách mô tả cách hắn đánh đập, mỉa mai và xem thường người dân nghèo như chị Dậu, tác giả làm nổi bật tính ngu dốt và tàn độc của hắn. Đồng thời, hình ảnh của chị Dậu, một người phụ nữ mạnh mẽ nhưng cũng đầy lòng nhân ái và hy sinh, khi chị nhận lấy sự xúc phạm và sỉ nhục để bảo vệ chồng và gia đình mình, làm cho độc giả cảm thấy sự phẫn nộ và đồng cảm với tình hình đau lòng của họ.

Cuối cùng, tác giả đã thành công trong việc lấy nén sự phẫn uất và sự yếu đuối của nhân vật để tạo ra một bức tranh chân thực về cuộc sống của những người nghèo đói và bị áp bức trong xã hội xưa kia. Bằng cách miêu tả sự đau khổ và lòng hy sinh của họ, Ngô Tất Tố đã khắc sâu vào tâm hồn của độc giả, khiến cho họ cảm nhận được cảm xúc mãnh liệt và suy tư về sự không công bằng trong xã hội. Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" của tác giả Ngô Tất Tố tương thích với một tình huống xã hội phức tạp và đầy bi kịch, tạo nên một cảm giác sâu sắc về sự so sánh giữa hai nhân vật chính, chị Dậu và tên người nhà lí trưởng.

Trong đoạn trích, chúng ta thấy sự đối nghịch giữa hai nhân vật chính. Trong khi chị Dậu xuất thân từ một hoàn cảnh nghèo khó và sống với tình thương gia đình và tình người trên hết, cô ta đã chịu nhiều sự nhục nhã và bất công. Cô ta sẵn sàng lép vế và nhẫn nhục để bảo vệ mạng sống của anh Dậu. Trái lại, tên người nhà lí trưởng, mặc dù cũng đến từ môi trường nghèo, lại theo đuổi lòng tham và quên đi nhân tình. Hắn tham mê những điều viển vông, bỏ rơi luân thường đạo lý, và làm đầy rẫy những chuyện tàn ác.

Sự biến đổi trong tâm trạng của chị Dậu từ sự sợ hãi ban đầu, qua cảm xúc run rẩy và van xin tha thiết, đến sự tự tin và đanh thép khi cô quyết định đứng lên chống lại tên cai lệ là một phần quan trọng của đoạn trích. Cuối cùng, chị Dậu đã đánh bại tên cai lệ và người nhà lí trưởng bằng sự can đảm và quyết tâm của mình.

Tác giả, thông qua cách miêu tả tỷ mỉ, đã tạo nên một hình ảnh sắc nét về sự thay đổi trong tâm trạng và tâm thế của chị Dậu. Từ sự run rẩy và nhược đáng ban đầu, chị đã trở thành một người phụ nữ mạnh mẽ và tự tin, đứng lên bảo vệ gia đình và tình thương của mình. Đây là một minh chứng về sức mạnh tinh thần của con người trong cuộc sống, khi họ đối mặt với những tình huống khó khăn và bất công trong xã hội. Đoạn trích này cũng thể hiện sự đồng cảm của tác giả với nhân vật chị Dậu và bức tranh xã hội khắc nghiệt của thời kỳ đó.