Soạn bài Tôi có một giấc mơ - Ngắn nhất Ngữ văn 11 Cánh diều

Soạn bài Tôi có một giấc mơ

1) Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 125 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2):

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản.

- Khi đọc văn bản nghị luận, các em cần chú ý

+ Mục đích của người viết là gì?

+ Mối quan hệ giữa luận đề, luận điểm, lí lẽ và dẫn chứng được thể hiện như thế nào”

+ Vai trò của các yếu tố thuyết minh hoặc biểu cảm, tự sự trong văn bản.

- Đọc các thông tin sau và đoán xem tác giả đã “mơ” về điều gì. Vì sao tác giả lại “mơ” điều đó?

Mắc-tin Lu-thơ Kinh (Martin Luther King) là nhà hoạt động nhân quyền người Mỹ gốc Phi, đoạt Giải Nô-ben (Nobel) Hoà bình năm 1964. Ông là một trong những nhà lãnh đạo có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ cũng như lịch sử đương đại của phong trào chống phân biệt chủng tộc. Mác-tin Lu-the Kinh được nhiều người trên khắp thế giới ngưỡng mộ như một người kiến tạo hoa binh, nhà hùng biện nổi tiếng. Ngày 28-8-1963. Mác-tin Lu-thơ Kinh đọc bài diễn văn nổi tiếng I Have a Dream (Tôi có một giấc mơ) tại Đài Tưởng niệm Lin-côn (Lincoln) ở Oa-sinh-tơn (Washington. D. C.), trước khoảng 250 000 người. Đây là một trong những bài diễn văn được yêu thích nhất và trích dẫn nhiều nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.

- Đọc toàn bộ văn bản và ghi lại những cảm nhận hoặc ấn tượng đầu tiên của em.

Trả lời:

- Tác giả đã “mơ” về quyền bình đẳng dành cho người da đen, về tình bằng hữu giữa người da đen và da trắng, về tự do và công bằng trên nước Mỹ.

- Ấn tượng đầu tiên sau khi đọc văn bản:

+ Tính thời sự nóng hổi đến tận ngày nay của vấn đề phân biệt chủng tộc và quyền bình đẳng.

+ Luận điểm và lí lẽ, dẫn chứng vô cùng logic, thuyết phục.

+ Giọng văn hùng hồn, kiên quyết đầy mạnh mẽ, thuyết phục.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản là một bài diễn văn đầy thuyết phục, lay động triệu trái tim về tầm quan trọng của việc người da đen đứng lên đấu tranh cho quyền sống của mình. Ước mơ của tác giả cũng đã nói thay ước mơ của những người da đen trên nước Mỹ.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1. (trang 126 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Hãy tìm hiểu Tuyên ngôn Giải phóng con người mà tác giả nhắc đến.

Trả lời:

- Năm 1861, Abraham Lincoln - tổng thống thứ 16 của Hoa Kì đã công bố Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ và vận động thông qua Tu chính án thứ Mười ba nhằm bãi bỏ chế độ nô lệ.

- Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ gồm 2 văn lệnh hành pháp đã thuyết phục Liên bang xóa bỏ chế độ nô lệ.

Câu 2. (trang 126 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Kinh muốn thuyết phục những người tham gia tuần hành không làm điều gì?

Trả lời:

+ Không được phép gây ra những hành động sai trái.

+ Không được phép cố gắng làm dịu cơn khát tự do của mình bằng cách uống nước từ chiếc cốc của sự đắng cay và lòng thù hận.

+ Không cho phép sự kháng nghị sáng tạo của họ thoái hóa thành hành động bạo lực thô bạo.

+ Không để tinh thần chiến đấu dẫn họ đến hành động ngờ vực tất cả những người da trắng.

Câu 3. (trang 127 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Hãy chú ý tới những từ, cụm từ, cấu trúc câu được lặp lại trong đoạn này và suy nghĩ về tác dụng của chúng.

Trả lời:

Từ, cụm từ, cấu trúc câu được lặp lại: Chúng ta không bao giờ thỏa mãn.

=> Tác dụng: Tạo ra điệp khúc, khẳng định nững điều chúng ta không được thỏa mãn để tiếp tục đấu tranh chống lại bất công, vươn tới sự bình đẳng, tự do.

Câu 4. (trang 127 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Sau mỗi điệp khúc "Tôi có một giấc mơ" là một ước mong nào của tác giả?

Trả lời:

Sau mỗi điệp khúc "Tôi có một giấc mơ" là một ước mong về một một cuộc sống mà ở đó mọi người đều bình đẳng, không có nạn phân biệt chủng tộc.

Câu 5. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Chú ý cách diễn đạt giàu hình ảnh trong phần 3.

Trả lời:

Cách diễn đạt giàu hình ảnh trong phần 3:

- Hình ảnh ẩn dụ “hòn đá hi vọng”, “ngọn núi tuyệt vọng”

- Điệp ngữ “Với niềm tin này”

=> Tạo âm hưởng hào hùng, mạnh mẽ, thuyết phục mọi người cùng đứng lên đấu tranh vì sự bình đẳng, tự do của chính mình.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là gì? Luận đề ấy đã được triển khai qua các phần thế nào?

Trả lời:

- Luận đề của bài viết Tôi có một giấc mơ là lời kêu gọi đấu tranh giành quyền bình đẳng cho người da đen.

- Luận đề ấy đã được triển khai qua 3 phần:

+ Phần 1: Thực trạng cuộc sống người da đen (bị đối xử bất công,…).

+ Phần 2: Cuộc đấu tranh đòi quyền bình đẳng của những người da đen.

+ Phần 3: Giấc mơ của người da đen ở Mỹ.

Câu 2. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Ở phần (1), Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách nào?

Trả lời:

Kinh đã thuyết phục mọi người về sự tham gia của mình trong hoạt động tuần hành bằng cách đưa ra vấn đề Lin-cơn đã kí bản Tuyên ngôn Giải phóng nô lệ vào một trăm năm trước đó nhưng người da đen vẫn chưa được tự do.

Câu 3. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Trong phần 2, để làm rõ luận điểm “chúng ta không thoả mãn…” trong cuộc “đấu tranh vì quyền con người”, tác giả đã đưa ra những lí lẽ nào? Vì sao người viết không đưa ra những dẫn chứng cụ thể?

Trả lời:

- Những lí lẽ được đưa ra trong phần (2):

+ Người da đen vẫn là nạn nhân của sự sợ hãi trong im lặng trước hành vi tàn bạo của cảnh sát.

+ Người da đen chỉ có thể chuyển từ ngôi nhà ổ chuột nhỏ hơn sang ngôi nhà ổ chuột lớn hơn.

+ Vẫn còn người da đen ở Mi-xi-xi-pi (Mississippi) không được đi bầu cử,...

- Tác giả không đưa ra dẫn chứng cụ thể vì lí lẽ mà tác giả nêu ra rất cụ thể; đọc lí lẽ cũng chính là những dẫn chứng thực tế, đồng thời, những điều đó cũng phổ biến, ai cũng thấy nên có lẽ không cần nêu cụ thể một cá nhân nào, địa điểm, sự kiện nào.

Câu 4. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Biện pháp tu từ nào đã được sử dụng nhiều lần trong văn bản? Hãy phân tích tác dụng của biện pháp này trong việc thể hiện mục đích, thái độ của người diễn thuyết.

Trả lời:

- Biện pháp điệp ngữ, điệp cấu trúc câu. Ví dụ: Một trăm năm sau; Chúng ta không bao giờ thỏa mãn khi..., Tôi có một giấc mơ,...

- Tác dụng:

+ Tạo ra điệp khúc, khẳng định mục đích nhấn mạnh, thái độ quyết liệt, tình cảm mạnh mẽ của tác giả về những vấn đề muốn thể hiện (thực tế bất công của nạn phân biệt chủng tộc; khát vọng hòa bình, công lí).

+ Tạo âm hưởng mạnh mẽ, hào hùng, tăng tính thuyết phục trong diễn thuyết cho người nói trước đông đảo người nghe.

Câu 5. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Chọn một trong hai luận điểm sau và dùng lí lẽ, dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ:

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay đã trở thành hiện thực.

- “Giấc mơ” của Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.

Trả lời:

Luận điểm	Lí lẽ	Dẫn chứng
“Giấc mơ” của Mác-tin Lu-thơ Kinh đến nay chưa trở thành hiện thực.	+ Những người Châu Phi đầu tiên bị bắt làm nô lệ và đưa đến Mỹ 400 năm về trước, họ đã cam chịu làm nô lệ trong suốt 250 năm trước khi cuộc Nội Chiến kết thúc chế độ này vào năm 1865. + Ngay cả khi đã tiến bộ qua học vấn và nỗ lực cá nhân, người Mỹ Da Đen thường xuyên vẫn phải đối mặt với nạn phân biệt chủng tộc và bạo lực từ người Mỹ Da Trắng. + Bạo lực dựa trên phân biệt chủng tộc đã lan rộng và bao gồm cả những hành động khủng bố như đánh bom nhà thờ, tấn công người Da Đen khi họ dọn vào các khu vực Da Trắng,...	+ Vào năm 1921, một cộng đồng Da Đen thành đạt ở Tulsa, Oklahoma bị đốt thiêu rụi bởi người da trắng được cảnh sát địa phương trang bị vũ khí, và 300 người bị giết chết. + Emmett Till, một thiếu niên 14 tuổi đã bị một nhóm đàn ông Da Trắng giết chết sau khi họ đặt ra cáo buộc là Till đã huýt sáo trêu chọc một người phụ nữ Da Trắng.

Câu 6. (trang 128 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Với tiêu đề “Giấc mơ của tôi”, em hãy viết một đoạn văn (khoảng 10 dòng) hoặc vẽ một bức tranh thể hiện mong muốn về sự chấm dứt một tình trạng xấu/ tiêu cực nào đó đang xảy ra với quê hương, đất nước mình hoặc với nhân loại.

Trả lời:

Trong thời đại hiện nay, ô nhiễm môi trường là một vấn đề lớn đang ảnh hưởng đến sức khỏe và môi trường sống của chúng ta. Chúng ta đang đối mặt với các vấn đề như sự biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, nước và đất, và sự mất mát đa dạng sinh học. Tình trạng này thực sự vô cùng quan trọng và cấp thiết vì chúng rất nguy hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống, sự tồn tại của chúng ta. Tuy nhiên, em nhận ra còn rất nhiều người chưa thực sự quan tâm đến nó vẫn cứ "vô tư" làm những việc có lợi ích và gây hại trực tiếp đến môi trường. Vậy chúng ta cần có những giải pháp hiệu quả và cứng rắn để giải quyết vấn đề này. Chúng ta cần đưa ra các chính sách và hành động để giảm thiểu sự ô nhiễm môi trường và bảo vệ môi trường sống. Em mong muốn một tương lai sạch đẹp, trong đó môi trường được bảo vệ và phát triển bền vững cho thế hệ tương lai. Chỉ khi chúng ta hành động một cách đồng lòng và nhất quán, chúng ta mới có thể đạt được mục tiêu này.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Một thời đại trong thi ca

Lại đọc Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân

Thực hành tiếng Việt trang 136

Viết bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống

Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận về một hiện tượng đời sống