Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 44 - Ngắn nhất Ngữ văn 11 Cánh diều

Soạn bàiThực hành tiếng Việt trang 44 (Ôn tập các biện pháp tu từ tiếng Việt)

Câu 1. (trang 44 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Xác định và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ thể hiện trong những từ ngữ in đậm ở khổ thơ dưới đây:

Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ...

Non xa khởi sự nhạt sương mờ...

Đã nghe rét mướt luồn trong gió...

Đã vắng người sang những chuyến đò...

(Xuân Diệu)

Trả lời:

Từ ngữ in đậm	BPTT	Tác dụng
- nàng trăng tự ngẩn ngơ...	Nhân hóa	Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Hình ảnh nhân hóa đã gợi lên hình ảnh cô gái dưới ánh trắng ngẩn ngơ, thất thần suy nghĩ.
- nghe rét mướt luồn trong gió...	Nhân hóa	Gió rét đã hòa làm một, nhưng từ “luồn” đã tách đôi gió rét ra làm 2 vật thể riêng biệt. Đó là một cách vật thể hóa cái lạnh, chỉ mức độ cái lạnh của mùa thu, cái vô hình đã thành cái hữu hình nhờ động từ “luồn”.

Câu 2. (trang 44 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Tìm các biện pháp tu từ được sử dụng trong những dòng thơ dưới đây. Những biện pháp tu từ ấy có tác dụng biểu đạt như thế nào trong một bài thơ có yếu tố tượng trưng?

Sông Đáy chảy vào đời tôi

Như mẹ tôi gánh nặng rẽ vào ngõ sau mỗi buổi chiều đi làm về vất vả

Tôi dụi mặt vào lưng người đẫm mồ hôi mát một mảnh sông đêm

Năm tháng sống xa quê tôi như người bước hụt

Cơn mơ vang lên tiếng cá quẫy tuột câu như một tiếng nấc

Âm thầm vỡ trong tôi, âm thầm vỡ cuối nguồn

[...]

Sông Đáy ơi, sông Đáy ơi ... chiều nay tôi trở lại Mẹ tôi đã già như cát bên bờ

(Nguyễn Quang Thiều)

Trả lời:

- Biện pháp tu từ so sánh:

"Sông Đáy chảy vào đời tôi/ Như mẹ tôi..."

"Năm tháng sống xa quê tôi như người bước hụt"

"Mẹ tôi đã già như cát bên bờ"

- Tác dụng: Làm tăng cường hiệu quả diễn đạt như nhấn mạnh, tạo ấn tượng, gợi liên tưởng, cảm xúc, vần điệu cho câu thơ, câu văn.

Câu 3. (trang 45 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Phân tích tác dụng của các câu hỏi tu từ trong bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử.

Trả lời:

- Câu hỏi 1: ‘‘Sao anh không về chơi thôn Vĩ?” như một lời trách móc nhẹ nhàng của người con gái.

- Câu hỏi 2: “Có chở trăng về kịp tối nay?” là một câu hỏi tu từ thể hiện niềm hi vọng, tình yêu thương thầm kín của tác giả.

- Câu hỏi cuối: “Ai biết tình ai có đậm đà?” câu hỏi này làm tăng thêm nỗi cô đơn, trống vắng trong một tâm hồn tha thiết yêu thương con người và cuộc đời.

=> Những câu hỏi trong bài thơ không hướng tới một đối tượng cụ thể nào. Những câu hỏi này có tác dụng bày tỏ thái độ, nỗi niềm, cảm xúc của tác giả.

Câu 4. (trang 45 sgk Ngữ Văn lớp 11 Tập 2): Phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ so sánh và lặp cấu trúc trong bài thơ Tình ca ban mai của Chế Lan Viên.

Trả lời:

- So sánh: Tác giả sử dụng một loạt các hình ảnh so sánh miêu tả một cách chân thực, rõ nét, đặc sắc tình yêu đôi lứa.

- Lặp cấu trúc: Bốn khố thơ sau đều là sự lặp lại tương phản, đối lập với bốn khổ thơ đầu tiên. Biện pháp giúp diễn tả chân thực, rõ nét những cảm xúc của nhân vật anh và em.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Viết bài văn nghị luận về một tác phẩm thơ

Giới thiệu một tác phẩm thơ

Tự đánh giá: Tràng giang

Hướng dẫn tự học trang 53

Kiến thức Ngữ văn trang 54