Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 7 trang 104 Tập 2 (Chân trời sáng tạo)

Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 7 trang 104 Tập 2

Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn thơ sau: 

Em bé ngồi nhìn ra ruộng lúa

Trời tối trên đầu hè. Nửa vầng trăng non. 

(Vũ Quần Phương, Đợi mẹ) 

a. Xác định nghĩa của từ “non” trong đoạn thơ trên. Dựa vào đâu em xác định được nghĩa ấy của từ ?

b. Từ trường hợp trên, em hãy nêu cách xác định nghĩa của từ dựa vào ngữ cảnh. 

Trả lời: 

a. Từ “non” trong đoạn thơ trên chỉ trăng vào đầu tháng, hay còn gọi là trăng khuyết. Dựa vào vế trước, tác giả đang nói đến trời tối và có vầng trăng.

b. Từ trường hợp trên, để xác định nghĩa của từ ngữ ta cần căn cứ vào câu trước và cả câu sau của từ ngữ cần xác định để xem xét xem nó đang nói đến cái gì, sự việc, hiện tượng gì từ đó suy ra nghĩa của từ.

Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn thơ sau: 

Trái tim tôi trong một phút bỗng mềm đi. 

Một nỗi gì lâng lâng như hạnh phúc. 

Được âu yếm, được vuốt ve, đùm bọc,

Được âm thầm cất tiếng ca ru. 

(Anh Ngọc, Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi) 

a. Dựa vào ngữ cảnh, hãy xác định nghĩa của từ “mềm”. 

b. Đặt một câu có từ “mềm” được dùng với nghĩa trên. 

Trả lời: 

a. Từ “mềm” ở đây chỉ trạng thái của trái tim, nó diễn tả một sự thỏa mãn, thở phào nhẽ nhõm, như trút bỏ đi gắng nặng nào đó.

b. Câu chuyện đã được giải quyết, lòng tôi như đã mềm ra.

Câu 3 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc đoạn trích sau: 

Quả tim cậu không phải lúc nào cũng ngoan ngoãn: trước kia nó quen được đi hoài, đi mãi, bây giờ nó chỉ muốn mau đến đích. Có lúc trái tim cậu kể lể hàng giờ liền về nối nhỡ nhung của nó; lúc khác nó lại xúc động trước cảnh mặt trời mọc trên sa mạc đến nỗi làm cậu phải khóc thầm. Tim cậu đập nhanh khi nó kể về kho báu, đập chậm hẳn khi cậu mơ màng lặng nhìn chân trời vô tận trên sa mạc. Nhưng nó không bao giờ câm nín, kể cả khi cậu và nhà luyện kim đan không nói với nhau một lời nào. 

(Pao- lo Cau- ê- lo, Nhà giả kim) 

a. Xác định nghĩa của từ “câm nín” trong đoạn văn trên. 

b. Dựa vào đâu em nhận ra nghĩa ấy của từ?

Trả lời: 

a. Từ “câm nín” trong đoạn văn trên thể hiện sự ngừng, dừng hoạt động. Đặt trong hoàn cảnh của câu, tác giả muốn nói trái tim sẽ chẳng bao giờ dừng lại, nó vẫn sẽ hoạt động, ngay cả khi cậu không làm gì cả.

b. Dựa vào ngữ cảnh của đoạn văn. Đoạn văn đang nói về những trạng thái hoạt động đa dạng của trái tim trong những hoàn cảnh khác nhau. Vì vậy, từ “câm nín” cũng biểu thị hoạt động của trái tim.

Câu 4 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định nghĩa của các từ ngữ được in đậm trong các câu sau và giải thích cách xác định nghĩa của các từ ấy. 

a. Cha ông ta đã mở mang vùng đất hoang này để trồng trọt, sinh sống từ rất lâu đời. Công lao khai khẩn ấy con cháu cần đời đời ghi nhớ. 

b. Một mình chị ấy quán xuyến mọi việc trong gia đình từ dọn dẹp, nấu ăn đến đưa đón, dạy dỗ con cái. 

c. Người vị tha luôn vì người khác, biết nghĩ cho người khác. Đây là một đức tính tốt. Trái với người vị tha là người vị kỉ. 

d. Bây giờ tôi chẳng thiết tha với chuyện gì cả. Tôi chỉ tha thiết mong anh giải quyết cho trường hợp của tôi. 

Trả lời: 

a. Từ “khai khẩn” được hiểu là sự mở mang bờ cõi, khai hoang những vùng đất mới.

Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về việc thế hệ sau phải biết ơn công lao khai hoang, mở mang bờ cõi của thế hệ cha ông.

b. Từ “quán xuyến” được hiểu là sự tháo vát, hiểu rõ và đảm đương được công việc.

Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về nhân vật “chị”, một người đang đảm đương rất nhiều công việc.

c. Từ “người vị kỉ” chỉ những người ích kỉ, chỉ biết nghĩ cho bản thân mình.

Ngữ cảnh của câu đang nói về đức tính tốt là người vị tha, vì vậy người vị kỉ sẽ là trái ngược của người vị tha.

d. Từ “thiết tha” thể hiện một sự thắm thiết, luôn luôn nghĩ đến.

Ta có thể dựa vào ngữ cảnh của câu đang nói về sự chán nản của nhân vật “tôi”, không còn tha thiết gì nữa.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 7 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Tri thức Ngữ văn trang 96

Soạn bài Đợi mẹ

Soạn bài Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi

Soạn bài Lời trái tim

Soạn bài Mẹ

Soạn bài Viết bài văn biểu cảm về con người

Soạn bài Trình bày ý kiến về một vấn đề trong đời sống

Soạn bài Ôn tập trang 112