Lương cơ sở là gì? Đối tượng được hưởng và mức lương cơ sở cập nhật mới nhất 2023

Lương cơ sở là gì? Đối tượng được hưởng và mức lương cơ sở cập nhật mới nhất 2023

I. Lương cơ sở là gì?

1. Khái niệm lương cơ sở

Căn cứ theo Khoản 1, Điều 3 của Nghị định 72/2018/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 15/08/2018 quy định về mức lương cơ sở được hiểu là mức căn cứ để:

(1) Tính toàn bộ các khoản liên quan đến lương và phụ cấp trong bảng lương, áp dụng với những đối tượng theo quy định của Nghị định.

(2) Tính toán các loại chi phí phát sinh để phục vụ cho các hoạt động, sinh hoạt.

(3) Tính các khoản trích nộp của doanh nghiệp để chi trả hoặc thực hiện nghĩa vụ, tính các chế độ của người lao động được hưởng khi làm việc tại doanh nghiệp.

2. Vai trò của lương cơ sở

Ngày nay, tiền lương đóng vai trò quan trọng trong đời sống. Tiền lương có vai trò tái sản xuất sức lao động; thực hiện trả lương theo việc, không trả lương cho người và đảm bảo nguyên tắc phân phối theo lao động; chính sách tiền lương đúng đắn là động lực to lớn nhằm phát huy sức mạnh của nhân tố con người trong việc thực hiện các mục tiêu kinh tế và xã hội. Ngoài ra tiền lương còn là cơ sở điều chỉnh giá cả sao cho phù hợp. Để đảm bảo tiền lương của người lao động duy trì được cuộc sống hằng ngày và còn có thể dự phòng cho cuộc sống lâu dài khi họ hết khả năng lao động hoặc xảy ra những bất trắc. Do đó, lương cơ sở sẽ là nhân tố quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của kinh tế và cho thấy rõ vai trò của tiền lương trong đời sống xã hội và sản xuất.

3. Nguyên tắc để áp dụng tính lương cơ sở

Để tính và áp dụng mức lương cho người lao động thì cần dựa vào mức lương cơ sở và hệ số lương của các đối tượng. Mức lương cơ sở được áp dụng theo chu kỳ khác nhau và có thể dựa vào chỉ số giá tiêu dùng hiện tại và tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế thì mức lương cơ sở sẽ có những sự thay đổi nhất định nhằm đáp ứng và phục vụ nhu cầu đời sống của mọi người.

Khác với lương cơ sở thì nguyên tắc áp dụng mức lương tối thiểu vùng sẽ quy định mức lương tối thiểu tháng và mức lương tối thiểu giờ đối với người lao động làm việc cho người sử dụng lao động theo vùng. Việc áp dụng địa bàn vùng sẽ được xác định theo nơi hoạt động của người sử dụng lao động:

- Người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn thuộc vùng nào thì áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn đó;

- Người sử dụng lao động có đơn vị, chi nhánh hoạt động trên các địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì đơn vị, chi nhánh hoạt động ở địa bàn nào thì áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn đó;

- Người sử dụng lao động hoạt động trong khu công nghiệp, khu chế xuất nằm trên địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì áp dụng theo địa bàn có mức lương tối thiểu cao nhất;

- Người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn có sự thay đổi tên hoặc chia tách thì tạm thời áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn trước khi thay đổi tên hoặc chia tách cho đến khi chính phủ có quy định mới;

- Người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn được thành lập mới từ một địa bàn còn nhiều địa bàn có mức lương tối thiểu khác nhau thì áp dụng mức lương tối thiểu theo địa bàn có mức lương tối thiểu cao nhất;

- Người sử dụng lao động hoạt động trên địa bàn là thành phố trực thuộc tỉnh được thành lập mới từ một địa bàn hoặc nhiều địa bàn thuộc vùng IV thì áp dụng mức lương tối thiểu quy định đối với địa bàn thành phố trực thuộc tỉnh còn lại theo quy định của pháp luật.

II. Đối tượng được tăng mức lương cơ sở năm 2023?

Căn cứ theo quy định tại Nghị định số 24/2023/NĐ-CP quy định về mức lương cơ sở đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang (thay thế Nghị định số 38/2019/NĐ-CP ngày 09/5/2019 kể từ ngày 01/7/2023).

Theo đó, nhóm đối tượng được áp dụng tăng lương cơ sở từ ngày 01/7/2023 bao gồm những đối tượng sau:

(1) Cán bộ, công chức từ trung ương đến cấp huyện

(2) Cán bộ, công chức cấp xã

(3) Viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định tại Luật Viên chức năm 2010 (sửa đổi, bổ sung tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức năm 2019).

(4) Người làm các công việc theo chế độ hợp đồng lao động

(5) Người làm việc trong chỉ tiêu biên chế tại các hội được ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí hoạt động.

(6)  Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ, công nhân, viên chức quốc phòng và lao động hợp đồng thuộc Quân đội nhân dân Việt Nam.

(7) Sĩ quan, hạ sĩ quan hưởng lương, hạ sĩ quan, chiến sĩ nghĩa vụ, công nhân công an và lao động hợp đồng thuộc Công an nhân dân.

(8) Người làm việc trong tổ chức cơ yếu.

(9)  Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn và tổ dân phố.

Nghị định trên nêu rõ mức lương cơ sở dùng làm căn cứ tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với 09 nhóm đối tượng được áp dụng tăng lương cơ sở nói trên; tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật; tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.

III. Tăng lương cơ sở vào thời điểm nào?

Hệ lụy từ dịch bệnh Covid-19 dẫn đến 03 năm liên tiếp không thể điều chỉnh tăng lương cơ sở. Trên thực tế mức lương cơ sở 1,49 triệu đồng/tháng đã được áp dụng từ ngày 01/07/2019 theo Nghị định 38/2019/NĐ-CP. Mức lương cơ sở này được áp dụng cho đến nay và tiếp tục được áp dụng đến hết ngày 30/6/2023.

Năm 2020 và năm 2021 đã có đề xuất tăng mức lương cơ sở lên 1,6 triệu đồng/tháng nhưng không thực hiện được. Chính phủ đề xuất việc tạm hoãn việc tăng lương cơ sở do cân đối ngân sách nhà nước còn nhiều khó khăn cần ưu tiên cho việc phòng chống bệnh dịch.

Khi nền kinh tế sau đại dịch Covid19 đang dần phục hồi và ổn định trở lại thì việc tính toán tăng mức lương cơ sở trở thành mối quan tâm hàng đầu. Đã có nhiều đề xuất tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2023 tuy nhiên không được thông qua.

Phân tích và lý giải cho thời điểm tăng lương là 01/7/2023 thay vì từ 01/01/2023, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật đã giải trình như sau:

“Thời điểm 01/01/2023 là thời điểm đầu năm, gần với Tết Dương lịch 2023 và Tết Âm lịch. Đây là thời điểm nhạy cảm bởi nhu cầu mua sắm và sử dụng hàng hoá, dịch vụ của người dân, doanh nghiệp tăng mạnh, tạo sức ép lên điều hành giá và tâm lý tăng lương kèm với tăng giá sẽ ảnh hưởng đến đời sống của người dân.”

Sau nhiều lần họp và thảo luận ngày 11/11/2022, Quốc hội thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023. Theo đó, áp dụng tăng mức lương cơ sở từ ngày 01/07/2023 từ mức 1,49 triệu đồng/ tháng lên mức 1,8 triệu đồng/tháng tương ứng mức lương cơ sở mới sẽ tăng thêm 20,8%.

IV. Tổng hợp văn bản về việc tăng lương cơ sở năm 2023

Thông báo chính thức về việc tăng lương cơ sở năm 2023 là một vấn đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động. Dưới đây là những quy định và thông báo chính về chính thức về vấn đề này:

Theo Nghị quyết số 130/2022/QH14 của Quốc hội về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, từ ngày 1/7/2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng, tương đương tăng 20,8% so với mức lương cơ sở hiện hành.

Bên cạnh đó, Nghị định số 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ quy định rõ về bảng lương công chức từ 1/7/2023 theo mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng/tháng.

Và mới đây, Bảo hiểm xã hội thành phố Hà Nội ra Thông báo số 2799/TB-BHXH ngày 19/06/2023 về việc từ ngày 01/07/2023, mức lương cơ sở mới làm căn cứ làm căn cứ đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ-BNN là 1.800.000 đồng.

Theo đó, người lao động sẽ được hưởng lợi và sẽ có 12 khoản tiền trợ cấp BHXH tăng theo lương cơ sở từ ngày 1/7/2023 như tiền lương, tiền hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp người có công... các khoản này sẽ được điều chỉnh tăng theo tỷ lệ phù hợp.

V. Bảng cập nhật mức lương cơ sở qua các năm

Như vậy, có thể thấy năm 2023 mức lương cơ sở chạm mốc 1,8 triệu đồng/tháng - tăng 310.000 đồng/tháng (trước đó là 1,49 triệu đồng/tháng). Đây sẽ là mức tăng cao nhất trong vòng 10 năm qua tính từ năm 2004. Dưới đây là bảng tra cứu để bạn đọc thấy rõ mức tăng lương cơ sở qua từng năm.

Bảng 1: Mức lương cơ sở qua các năm

Nhìn vào Bảng 1 có thấy mức tăng lương cơ sở trước đó ở mức cao nhất là 110.000 đồng/tháng (vào năm 2009). Tuy nhiên, mức tăng lương cơ sở năm 2023 nếu được thực thi là 310.000 đồng/tháng tăng cao gần gấp 3 lần.

Sau nhiều khó khăn thì mức lương cơ sở năm 2023 được tăng xứng đáng với sự mong đợi của người lao động. Với mức tăng này sẽ đáp ứng tốt hơn nhu cầu chi trả sinh hoạt phí cho người lao động.

VI. Lương cơ sở năm 2023 tăng làm ảnh hưởng như thế nào?

Lương cơ sở là căn cứ quan trọng để tính lương của cán bộ công chức, viên chức nhà nước bộ phận lực lượng vũ trang và các khoản trợ cấp xã hội. Lương cơ sở tăng kéo theo lợi ích của người lao động tăng.

1. Lương của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước tăng

Người lao động được nhận lương theo một trong hai chế độ là chế độ tiền lương là chế độ do Nhà nước quy định hoặc chế độ trả lương do doanh nghiệp quy định. Chế độ lương do Nhà nước quy định sẽ được tính dựa trên mức lương cơ sở. Do đó người lao động được trả lương theo hình thức này khi lương cơ sở thay đổi thì mức lương cũng thay đổi.

Cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang là những đối tượng thuộc chế độ lương do Nhà nước quy định. Mặt khác, theo quy định tại Điều 3, Nghị định 38/2019/NĐ-CP thì mức lương cơ sở dùng làm căn cứ tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật.

Lương = Hệ số lương x Mức lương cơ sở

Trong đó:

Hệ số lương: được áp dụng theo các bảng phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ và áp dụng với từng đối tượng cụ thể khác nhau.

Mức lương cơ sở: được Chính phủ trình Quốc hội xem xét điều chỉnh phù hợp khả năng ngân sách nhà nước, chỉ số giá tiêu dùng và tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Theo đó, khi thực hiện tăng mức lương cơ sở các yếu tố khác không đổi thì mức lương được hưởng của cán bộ, công chức, viên chức lực lượng vũ trang sẽ cao hơn.

Ví dụ, với công chức loại A1 có hệ số lương khởi điểm là 2.34.

Nếu tính theo mức lương cơ sở hiện hành 1,49 triệu đồng thì tiền lương nhận được là 3,486 triệu đồng/tháng.

Còn nếu tính theo mức lương cơ sở 1,8 triệu đồng từ ngày 01/7/2023 thì tiền lương có thể lên tới 4,212 triệu đồng/tháng.

Như vậy, nếu tính theo mức lương cơ sở mới thì dự kiến thu nhập với công chức trong trường hợp này tăng tới 725.400 đồng/tháng.

Đối với người lao động được trả lương theo chế độ doanh nghiệp quy định, mức lương cơ sở tăng sẽ không đến mức lương được nhận. Tuy nhiên, lương cơ sở tăng sẽ có nhiều khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội tăng.

2. Nhiều khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội tăng

Mức lương cơ sở là căn cứ để tính nhiều khoản trợ cấp xã hội. Căn cứ theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội các khoản trợ cấp sau sẽ tăng khi lương cơ sở tăng.

- Trợ cấp dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau ốm đau: trợ cấp một ngày bằng 30% mức lương cơ sở.

- Trợ cấp 1 lần khi sinh con hoặc nuôi con nuôi: được trợ cấp một lần bằng 02 lần mức lương cơ sở tại tháng sinh con hoặc nhận con nuôi cho mỗi con

- Trợ cấp dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản: trợ cấp một ngày bằng 30% mức lương cơ sở.

- Trợ cấp 1 lần và trợ cấp hàng tháng khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 05 lần mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,5 lần mức lương cơ sở.

- Trợ cấp hàng tháng khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Suy giảm 31% khả năng lao động thì được hưởng bằng 30% mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 2% mức lương cơ sở.

- Trợ cấp phục vụ cho người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: trợ cấp phục vụ bằng mức lương cơ sở.

- Trợ cấp dưỡng sức, phục hồi sức khoẻ sau điều trị thương tật, bệnh tật: Mức hưởng một ngày bằng 25% mức lương cơ sở nếu nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe tại gia đình; bằng 40% mức lương cơ sở nếu nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe tại cơ sở tập trung

- Trợ cấp 1 lần khi chết do tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp: Thân nhân người lao động được hưởng trợ cấp một lần bằng ba mươi sáu lần mức lương cơ sở tại tháng người lao động bị chết

- Trợ cấp mai táng: Trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người lao động chết

Có thể thấy rất nhiều các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội tăng khi lương cơ sở tăng. Điều này góp phần đảm bảo lợi ích cho người lao động giúp họ có nguồn trợ cấp tốt hơn khi gặp khó khăn.

Sau nhiều nỗ lực ổn định nền kinh tế, lương cơ sở năm 2023 chạm mốc 1,8 triệu đồng/tháng là niềm vui lớn đối với nhiều lao động đặc biệt là đối với cán bộ công chức, viên chức nhà nước. Người lao động, các đơn vị, doanh nghiệp lưu ý thời điểm tăng lương cơ sở cùng các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội tăng theo để chủ động trong công việc, đảm bảo lợi ích cho mình.

Trên đây là những thông tin tổng hợp từ Vietjack.me về chính sách tăng lương cơ sở năm 2023 và những ảnh hưởng của nó. Mong rằng những thông tin này hữu ích với quý độc giả.