- Nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga:

Trước tiên, có thể thấy Lục Vân Tiên là một người anh hùng tài giỏi, trượng nghĩa, hào hiệp. Khi gặp chuyện bất bình trên đường, chàng không ngại ra tay cứu giúp:

"Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô
Kêu rằng: "Bớ đảng hung đồ
Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân""

Trong tình thế nguy cấp, chàng chẳng nghĩ ngợi nhiều mà nhanh chóng lấy cây làm vũ khí, lao vào giao chiến với quân gian ác. Chính tình yêu thương đã tăng thêm sức mạnh cho chàng, giúp đấng nam nhi đầy nghĩa khí ấy dẹp tan "lũ kiến chòm ong", trả lại sự bình yên cho con người. Bằng giọng thơ hùng tráng, Nguyễn Đình Chiểu đã miêu tả trận đấu hết sức hấp dẫn, li kì:

"Vân Tiên tả đột hữu xông
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương dang
Lâu la bốn phía vỡ tan
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay
Phong Lai trở chẳng kịp tay
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong"

Bọn cướp bị đánh tơi bời, khiếp đảm mà bỏ chạy. Qua đó, người đọc càng thấy rõ hơn về võ nghệ cao cường cùng tinh thần trượng nghĩa đáng quý của một đấng nam nhân. Chàng chính là đại diện cho hình tượng người anh hùng của nhân dân trong xã hội loạn lạc khi xưa.

Tiếp đó, Nguyễn Đình Chiểu đã xây dựng Lục Vân Tiên là một người quân tử trọng lễ nghĩa. Khi thấy người trong kiệu đang hoảng sợ, chàng đã ân cần hỏi thăm. Biết hai người là nữ nhi, Vân Tiên nhất mực giữ khoảng cách, bảo vệ danh dự cho chủ tớ Kiều Nguyệt Nga:

"Khoan khoan ngồi đó chớ ra
Nàng là phận gái ta là phận trai"

Khi ấy, ngôn ngữ của chàng cũng vô cùng chuẩn mực, mang đầy sự tôn trọng dành cho người đối diện. Các từ "tiểu thơ", "khuê môn" đã thể hiện rất rõ sự dịu dàng, lễ tiết của người quân tử.

Không chỉ vậy, Lục Vân Tiên còn hiện lên với tinh thần trượng nghĩa, hào sảng, không ham danh lợi lộc. Khi nghe Kiều Nguyệt Nga bày tỏ mong muốn báo ơn, chàng chỉ cười mà từ chối khéo:

"Vân Tiên nghe nói liền cười:
"Làm ơn há dễ trông người trả ơn
Nay đà rõ đặng nguồn cơn
Nào ai tính thiệt so hơn làm gì
Nhớ câu kiến nghĩa bất vi
Làm người thế ấy cũng phi anh hùng""

Nụ cười của chàng ở đây mang đầy sự vô tư, hào hiệp. Với chàng, việc đánh cướp giúp người là chuyện thường tình, không đáng để so đo thiệt hơn. Nếu như làm việc nghĩa mà lại mong nhận được đền đáp, của cải, vật chất thì chẳng phải mất đi phẩm giá của người anh hùng hay sao. Điều này càng chứng minh cho người đọc tấm lòng cao cả, đáng quý của Lục Vân Tiên.

Hình tượng người anh hùng trong tác phẩm được miêu tả một cách hết sức bình dị, gần gũi. Bằng ngôn ngữ Nam Bộ dân giã, Nguyễn Đình Chiểu đã đem tới một Lục Vân Tiên với bao phẩm chất đáng quý. Chàng chính là hiện thân của tinh thần chính nghĩa, thể hiện ước mơ của tác giả về xã hội bình yên, công bằng.

Tựu chung lại, nhân vật Lục Vân Tiên trong đoạn trích "Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga" đã hiện lên vô cùng cao cả. Chàng trượng nghĩa, hào hiệp mà cũng không kém phần dịu dàng, chu đáo. Đây chính là một trong những hình mẫu lí tưởng mà nhân dân mong muốn về người anh hùng, người quân tử khi xưa.

- Nhân vật Kiều Nguyệt Nga trong đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga:

Trong đoạn trích này, nhân cách của Kiều Nguyệt Nga được thể hiện qua những lời tâm sự của nàng với Lục Vân Tiên:

Trước xe quân tử tạm ngồi,
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa.
Chút tôi liễu yếu đào tơ.

Chữ hiền ngồi đối lập với khiêm tốn rồi nói, một chút… không chỉ thể hiện thái độ biết ơn, biết ơn mà còn thể hiện rõ nét sự thùy mị, nết na của người con gái trước ân nhân. là một nam giới. Nhưng đẹp hơn cả là phẩm chất tình cảm được bộc lộ sâu sắc trong ước nguyện và cách trả ơn của Kiều Nguyệt Nga. Cô muốn được đền đáp cho ân nhân của mình:

Hà Khê qua đó cũng gần,
Xin theo cùng thiếp đền ơn cho chàng.

Là người con gái trân trọng tình yêu, Kiều Nguyệt Nga muốn tri ân cụ thể, xứng đáng với Lục Vân Tiên:

Gặp đây đương lúc giữa đàng,
Của tiền chẳng có, bạc vàng cũng không.
Gẫm câu báo đức thù công,
Lấy chi cho phỉ tấm lòng cùng ngươi.

Cách đền ơn đáp nghĩa của Kiều Nguyệt Nga ở đây không chỉ bộc lộ tấm lòng chân thành của người mắc nợ mà còn thể hiện quan niệm đền ơn đáp nghĩa của nhân dân ta: không chỉ bằng lời nói mà còn thể hiện bằng những việc làm vật chất cụ thể. , vì chỉ có như vậy anh ta mới chứng minh được tấm lòng chân thành của mình đối với ân nhân.

Xét cho cùng, nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga là hai mặt của một lối sống. Một là làm ơn không cần người khác trả ơn mình. Thứ hai, nếu biết ơn thì phải biết ơn. Đó cũng là một lối sống truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam chúng ta. Một lối sống cần được lưu giữ và phát huy.

Đặc điểm ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật được thể hiện trong đoạn trích: ngôn ngữ mộc mạc, bình dị là những biệt ngữ xã hội mang đậm màu sác địa phương của vùng Nam Bộ. Nếu so sánh với các tác phẩm văn học khác thì tác phẩm Lục Vân Tiên có phần thiếu đi sự trau chuốt và uyển chuyển nhưng với sự đa dạng và tính phù hợp của ngôn ngữ đã khiến cho giọng thơ rất tự nhiên, dễ hiểu, dễ chạm vào mạch cảm xúc của độc giả.

- Lục Vân Tiên: những động từ thể hiện sự hùng hồn, mạnh mẽ, dứt khoát với phe phản diện Phong Lai. Nhưng với Kiều Nguyệt Nga, Lục Vân Tiên lại là người rất nhẹ nhàng, quân tử, dũng cảm.

- Kiều Nguyệt Nga: ngôn ngữ rất phù hợp với người con giá đoan trang, thùy mị, dịu dàng chốn khuê các.

- Phong Lai: thể hiện đúng bản chất của kẻ gian ác với giọng thơ hung dữ, vô học mà rất ngạo mạn không coi ai ra gì.

- Chủ đề của văn bản Lục Vân Tiên cứu Khiều Nguyệt Nga nói về khát vọng về một thế giới tốt đẹp, luôn giúp đời giúp người và ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người.

- Có thể xác định chủ đề đó qia những hành động, lời nói, cử chỉ và thái độ của hai nhân vật chính Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga.

- Tư tưởng và tình cảm của tác giả thể hiện ngay trong đoạn trích: sự ca ngợi hết lời, đề cao những phẩm chất tốt đẹp của những người anh hùng luôn giúp đời cứu người, dũng cảm, nghĩa khí, làm việc tốt mà không bao giờ cần sự đền đáp.

Qua câu chuyện câu chuyện Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga, em có thể thấy được những đặc sắc trong tính cách của từng nhân vật nhất là hai nhân vật chính.

Trước nhất, hình ảnh của Lục Vân Tiên đúng chuẩn là định nghĩa cho hai chứ anh hùng là hình ảnh lí tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu đã gửi gắm niềm tin và ước mong của mình. Lục Vân Tiên là hiện thân của cái thiện: Khát vọng cháy bỏng của người làm trai, người anh hùng nghĩa hiệp, là hiện thân của tuổi trẻ tài cao, lòng đầy khao khát muốn lập công danh, đem tài năng cứu người giúp đời. Nhân vật này khác hẳn với nhân vật Bùi Kiệm, Trịnh Hâm, Võ Công độc ác, lưu manh, xảo quyệt ghanh ghét với người tài giỏi mà rất giống Hớn Minh, Vương Tủ Trực trọng nghĩa khinh tài.

Kiều Nguyệt Nga là con người con gái khuê các, thùy mị, nết na, có học thức. Vẻ đẹp tinh thần của nàng tạo thành bức chân dung tuyệt đẹp về người phụ nữ, chinh phục được niềm yêu mến của nhân dân: Kế thừa và phát huy nét đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam, nêu ước mơ phá vỡ những khuôn khổ chật hẹp, gò bó của lễ giáo phong kiến: Tình yêu tự do.

Tất cả nội dung thơ, cách xây dựng hình tượng nhân vật hay chính cách sử dụng ngôn ngữ rất đời đã thể hiện được ước mơ và khát khao về một cuộc sống tốt đpẹ không có kẻ xấu của người dân ta. Qua đoạn trích Lục Vân Tiên đánh cướp cứu Kiều Nguyệt Nga, tác giả đã gửi đến người đọc bài học về đạo đức sống cũng như cách để làm một anh hùng đúng nghĩa.

b-3; c-4; d-1

a) Bể dâu: Trong câu chuyện ông Vương Phương Bình tu tiên học đạo, khi đắc đạo, Phương Bình giáng xuống nhà Thái Kinh, cho sứ giả mời tiên nữ Ma Cô đến để hỏi về thời gian cách biệt. Ma Cô tiên nữ trả lời rằng: “Từ khi biết ông đến nay, đã thấy ba lần biển xanh biến thành ruộng dâu”. Mượn từ thành ngữ “thương hải biến vi tang điền” của Trung Hoa, người Việt đã chuyển dịch và rút gọn thành nhiều biến thể khác nhau (như “dâu bể”, “biển dâu”, “bãi bể nương dâu”, “cồn dâu hóa bể”…) để chỉ những thay đổi lớn lao trong cuộc đời.

b) Mắt xanh: Nguyễn Tịch, người đời nhà Tấn, là người rất ưa rượu và đàn. Làm quan rồi cáo bịnh về nhà. Nguyễn Tịch lại có một thái độ lạ lùng. Khi tiếp khách hễ là hạng quân tử, là hạng người vừa lòng mình thì Nguyễn Tịch nhìn thẳng bằng tròng mắt xanh; trái lại khách là kẻ tầm thường, người không vừa lòng mình thì ông nhìn bằng đôi tròng trắng. Do điển tích đó, sau này người ta dùng chữ "Mắt xanh" để chỉ sự bằng lòng, vừa ý.

Ngày xưa, ở vùng biên giới nước Trung Quốc, có một ông lão tên là Tái Ông sống cùng con trai. Một ngày nọ, con ngựa quý của ông bất ngờ bỏ đi, làm ông rất buồn. Hàng xóm đến chia buồn, nhưng ông lão bình thản nói: "Mất ngựa cũng chưa chắc là điều xấu." Quả thật, vài ngày sau, con ngựa quay về, mang theo một con ngựa hoang. Mọi người đến chúc mừng, nhưng Tái Ông lại nói: "Được ngựa hoang cũng chưa chắc là điều tốt." Thời gian trôi qua, con trai ông lão cưỡi ngựa hoang và bị ngã gãy chân. Hàng xóm lại đến an ủi, nhưng ông lão vẫn thản nhiên: "Gãy chân chưa chắc là điều xấu." Không lâu sau, quân lính đến bắt thanh niên trong làng đi lính, nhưng vì gãy chân nên con trai ông Tái Ông thoát nạn.

Điển tích "ngựa Tái Ông" mang ý nghĩa sâu sắc về sự thay đổi và biến thiên trong cuộc sống. Những việc tưởng như tốt có thể trở thành xấu, và ngược lại. Câu chuyện khuyên con người nên vững tâm, không quá vui mừng hay buồn bã trước những biến cố, vì tương lai là điều không thể đoán trước.

Sau khi bị Mã Giám Sinh làm nhục, biết mình bị lừa bán vào lầu xanh, Kiều liều mình tự vẫn. Mụ chủ nhà chứa sợ “mất cả vốn lẫn lời” nên đã vờ hứa hẹn sẽ gả chống cho Kiều, rồi đưa nàng ra ở lầu Ngưng Bích để kén chồng nhưng thực chất là giam lòng và chuẩn bị âm mưu, hóng bắt nàng phải tiếp khách làng chơi.

Đoạn trích này nằm ở phần thứ hai: Gia biến và lưu lạc.

Không gian trước lầu Ngưng Bích được miêu tả là rộng lớn và mênh mông qua các từ như “non xa”, “trăng gần” và “bát ngát”. Không gian được mở ra theo chiều cao và chiều xa, tạo cảm giác chênh vênh và đơn độc giữa cảnh bao la. Sự trống trải và hoang vắng của cảnh vật được thể hiện rõ qua các từ như “cát vàng”, “bụi hồng”, “cồn nọ” và “dặm kia” tất cả đều gợi lên sự thiếu vắng sự sống và cảm giác ngổn ngang.

Thời gian qua cảm nhận của Thúy Kiều được biểu hiện qua hình ảnh “mây sớm đèn khuya”, cho thấy dự lặp đi lặp lại và quay vòng của thời gian, tạo cảm giác nhàm chán và buồn tẻ.

Khung cảnh thiên nhiên này phản ánh rõ hoàn cảnh và tâm trạng của Thúy Kiều khi ở lầu Ngưng Bích. Nàng bị giam lỏng, mất tự do ở chốn hoang vắng mặc dù thơ mộng, mang trong mình cảm giác cô đơn, buồn tủi và đầy hổ thẹn.

Các từ ngữ như “khóa xuân”, “non xa”, “trăng gần”, “bốn bề”, “cát vàng cồn nọ bụi hồng dặm kia” đều góp phần diễn rả hoàn cảnh và tâm trạng của Thúy Kiều, nhấn mạnh sự cô độc và buồn bã trong tình cảnh của nàng.

Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình là nghệ thuật mà trong đó tác giả đã mượn khung cảnh để gửi gắm tâm trạng nhân vật. Cảnh không chỉ đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là bức tranh tâm trạng của con người.

Hai tiếng “buồn trông” được lặp lại bốn lần trong đoạn trích, vừa như gói trọn tâm thế của Kiều “trước lầu Ngưng Bích”, vừa tạo nhịp điệu đều đều, buồn thương cho đoạn thơ. Ở nơi “khoá xuân”, Kiều chỉ biết lấy thiên nhiên làm điểm tựa, và từ điểm tựa đó nàng nhận thức về số kiếp của mình. Tầm nhìn của nàng trước hết hướng ra xa, vì nơi xa đó là nhà nàng, là nơi có những người thân yêu nhất:

Buồn trông cửa bể chiều hôm,

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?

Không gian xa rộng, quạnh hiu nơi cửa bể như càng làm nổi rõ hơn thân phận nhỏ bé, cô đơn của Kiều. Không gian ấy cộng hưởng cùng thời gian “chiều hôm” - thời khắc gợi nhớ, gợi buồn - khiến như thấm sâu hơn vào tâm hồn người con gái nơi xứ lạ nỗi niềm xót xa. Giữa khung cảnh ấy, trái tim cô đơn, tâm hồn trống vắng cần lắm một hơi ấm, một sự hiện diện của sự sống:

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa ?

“Thuyền” chính là hình ảnh biểu tượng cho sự sống con người. Nhưng đó là sự hiện hữu mờ mờ, như có như không, được diễn tả qua hai từ “thấp thoáng”, “xa xa”. Sự xuất hiện mờ ảo của cánh buồm không làm cho khung cảnh thêm thân mật, ấm áp mà càng gợi sầu, gợi cảm giác cô liêu cho con người. Không tìm thấy sự sẻ chia từ nơi cửa biển xa xăm, Kiều hướng tầm mắt về “ngọn nước” gần mình hơn:

Buồn trông ngọn nước mới sa

Hoa trôi man mác biết là về đâu?

Giữa dòng nước, cánh hoa trôi man mác như gợi nhắc thân phận cảnh bèo trôi dạt của người trong cảnh. Câu hỏi tu từ như xoáy vào tâm hồn người đọc. Thân phận cánh hoa hay chính là những trăn trở, xót xa cho số kiếp mỏng manh, phiêu bạt của Kiều? Hai tiếng “về đâu” cuối câu thơ với thanh không càng tạo cảm giác xa vắng, vô định, như tương hợp với tâm thế hiện thời của Kiều. Tìm đến với thiên nhiên đó mong sao vơi bớt mối sầu chất chứa trong lòng nhưng càng nhìn cảnh, tâm trạng lại càng rối bời.

Dự cảm tương lai được thể hiện qua hình ảnh:

Buồn trông gió cuốn mặt duềnh.

Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.

“Gió cuốn mặt duềnh”: Ước lệ cho sóng gió cuộc đời đang bủa vây, cuốn lấy Kiều, những tai ương sắp ập đến đời nàng. Âm thanh của tiếng sóng ầm ầm như tiếng gào thét của lòng người trong cảnh ngộ bẽ bàng, tê tái. Tầm nhìn của Kiều hướng từ xa về gần, từ cao đến thấp, mong mỏi kiếm tìm một sự đáp vọng. Thanh âm duy nhất đáp lại nàng là tiếng sóng "ầm ầm” “kêu quanh ghế ngồi”. Nó không làm cho không gian vang động hơn mà càng khắc sâu thêm tâm trạng đau đớn lẫn dự cảm lo âu về tương lai của Kiều. Xót xa biết bao, đớn đau biết bao! Chỉ có thiên nhiên bên nàng, sẻ chia “tấm lòng’' với nàng. Đó chính là thời khắc Kiều thấm thía nhất nỗi niềm tự thương thân.

- Đoạn trích Kiều ở lầu Ngưng Bích có thể chia làm 3 phần.

- Nội dung chính của mỗi phần

Phần 1(6 câu đầu): Hoàn cảnh cô đơn tội nghiệp của nàng Kiều ở lầu Ngưng Bích

Phần 2 (8 câu tiếp): Nỗi thương nhớ cha mẹ và người yêu

Phần 3 (8 câu cuối): Tâm trạng buồn đau lo âu tuyệt vọng của Kiều.

- Không gian: được miêu tả qua cái nhìn của Thúy Kiều.

+ Đặc điểm: bát ngát, núi xa, cát vàng, trăng lạnh, cồn cát nối tiếp nhau, mù mịt trong bụi hồng.

-> Không gian mênh mông, hoang vắng, rợn ngợp không có bóng người, cảnh vật trơ trọi. Không gian tô đậm cho khung cảnh lầu Ngưng Bích chơ vơ, giam hãm một thân phận đơn độc, nhỏ bé.

+ Nghệ thuật: phép đối (cồn nọ- dặm kia) đã mở không gian ra nhiều phía (chiều cao, rộng và chiều xa)

“Bẽ bàng mây sớm đèn khuya

Nửa tình nửa cảnh như chia tấm lòng”

- Thời gian: dằng dặc từ sáng tới khuya, nàng chỉ biết làm bạn với mây buổi sớm, đèn buổi khuya, hết sáng lại tối gợi thời gian tuần hoàn khép kín trôi đi đơn điệu.

-> Kiều cô đơn tuyệt đối từ sớm tới khuya trong không gian lạnh lẽo hoang vắng .

=> Thuý Kiều trong tâm trạng bẽ bàng,cô đơn, buồn tủi, xấu hổ đối diện với mây sớm, đèn khuya nàng càng thêm thấm thía cái "bẽ bàng"của thân phận .Cảnh ấy, tình ấy làm lòng Kiều tan nát.

- Nghệ thuật: Tả cảnh ngụ tình.

=> Càng gợi cho nàng nhớ đến cha mẹ và người yêu trong sự thất vọng đến sợ hãi.Ngoài ra, tác giả còn dùng nghệ thuật liệt kê, phép đối lập làm cho cảnh vật hiện ra bốn bề bát ngát mênh mông đối lập với lòng người cô đơn trống vắng nơi xứ người.

Trong cảnh ngộ bị giam lỏng, Thúy Kiều đã nhớ tới Kim Trọng, sau đó nhớ về cha mẹ. Đó là trình tự hợp lí, bởi với cha mẹ, nàng đã gặp trước lúc cách xa, nàng cũng đã bán thân cứu cha nên vơi bớt nỗi lo và làm tròn chữ hiếu. Nhưng với người nàng thương, Kim Trọng, chàng chưa biết tin gì về gia biến nhà nàng và nàng đau đớn, day dứt vì đã không giữ được lời thề bên chàng Kim. Bởi thế mà nàng cảm thấy vô cùng day dứt, đau đớn và cảm thấy tội lỗi khi không giữ được lời thề nguyện ước với chàng Kim.

Tám dòng thơ từ dòng 7 đến dòng 14 trong đoạn trích là lời của Thuý Kiều. Đó là nỗi nhớ thương của Kiều về người yêu và cha mẹ.

Trong nỗi cô đơn tuyệt đối ấy, Kiều cảm thấy xa cách, hoang vắng, một mình một bóng bơ vơ, bị giam cầm cách biệt nơi đất khách quê người, xa quê hương, xa người yêu của mình:

Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.​
Tấm son gột rửa bao giờ cho phai.​

Ở lầu Ngưng Bích Kiều đã nhớ về Kim Trọng trước, đó là một nét bút đặc sắc, độc đáo và phù hợp với tâm lí, thể hiện tấm lòng chung thủy của Kiều. Các từ ngữ “tưởng”, “trông”, “chờ” trong ngôn ngữ độc thoại nội tâm của Kiều đã làm bật lên nỗi nhớ Kim Trọng khôn nguôi của nàng. Kiều càng nhớ về lời thề đôi lứa, lời hẹn ước trăm năm ở vườn Thúy lại càng thương cho Kim Trọng. Chén rượu thề như còn đây mà nay mỗi người như mỗi ngả khiến nàng ân hận, xót xa như kẻ phụ tình. Nàng tưởng tượng Kim Trọng đang hướng về mình, “rày trông mai chờ” uổng công vô ích khiến nàng càng thêm xót xa, càng thấp thỏm lo âu. Dù cho mỗi người một phương nhưng tình cản, tấm lòng son của nàng dành cho Kim Trọng là mãi mãi, không thể phai mờ. Càng nghĩ Kiều càng lo lắng, khiến nàng bật lên câu hỏi tu từ không biết trên bước đường trôi dạt nơi “bên trời góc bể”, bao giờ nàng mới có thể gột rửa sạch những hoen ố của tấm lòng son chung thủy để có thể đáp lại tình yêu của Kim Trọng dành cho nàng.

Ở nơi lầu cao ấy, nàng cũng không nguôi nhớ thương, lo lắng cho cha mẹ của mình:

Xót người tựa cửa hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh những ai đó giờ?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tử đã vừa người ôm.​

Với ngôn ngữ độc thoại, kết hợp với lối viết cổ, tâm trạng ngổn ngang của Kiều hiện lên thật rõ nét. Các từ ngữ “hôm mai”, “cách mấy nắng mưa” chỉ nỗi nhớ mong cha mẹ dài theo năm tháng của nàng. Kiều xót thương cha mẹ mình ngày đêm lo lắng, “tựa cửa hôm mai” mong ngóng tin nàng, sợ cha mẹ già yếu ở nhà, không ai chăm sóc, phụng dưỡng. Thành ngữ “quạt nồng ấp lạnh”, cùng với điển tích “Sân Lai”, “Gốc tử” đã nói lên tâm trạng nhớ thương, tấm lòng hiếu thảo của Kiều với cha mẹ mình. Nàng lo sợ ở nơi quê hương, mọi thứ đã đổi thay, cha mẹ nàng lại ngày càng già yếu nên nàng vô cùng day dứt, áy náy vì chưa làm tròn bổn phận phụng dưỡng cha mẹ của người con. Từ đó tấm lòng vị tha và hiếu thảo của Kiều đã hiện lên thật rõ nét. Trong cảnh ngộ bị giam lỏng nơi lầu Ngưng Bích, lưu lạc nơi chân trời góc bể, Kiều là người đáng thương nhất. Thế nhưng với tâm hồn cao đẹp của mình, nàng luôn hi sinh bản thân, quên đi cảnh ngộ của bản thân để lo lắng, nghĩ về Kim Trọng, nghĩ về cha mẹ của mình. Nỗi nhớ của Kiều rất thực và có chiều sâu, từ đó cho thấy Kiều là một đứa con hiếu thảo, một người tình thủy chung và là một con người giàu lòng vị tha.

Trong tám câu thơ cuối, hai tiếng “buồn trông” được nhắc lại tới bốn lần. Có thể thấy lúc này, Kiều không còn ai để dựa vào ngoài chính mình. Nàng mong chờ thiên nhiên tươi đẹp mang đến cho nàng chút gì đó làm niềm vui nhưng không, với đôi mắt “buồn trông” thì nàng không thể nhìn thấy những điều tốt đẹp.

Thúy Kiều hướng đôi mắt của mình về phía xa, nơi có nhà của nàng, có một người nàng thương yêu nhưng chưa kịp nói lời từ biệt:

Buồn trông cửa bể chiều hôm
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

Buổi chiều hôm là lúc mà khung cảnh trở nên ảm đạm. Cộng thêm cái nhìn của Thúy Kiều về nơi cửa bể quạnh hiu càng làm tăng thêm sự nhỏ bé, nỗi cô đơn của Thúy Kiều. Xót xa thay cho người con gái bé nhỏ. Nàng tìm kiếm cho mình một chút hiện diện của sự sống như mong muốn vơi đi nỗi cô đơn của mình:

Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

Có thuyền, ắt hẳn phải có người. Nhưng sự sống ấy ở xa quá, chẳng đủ làm khỏa lấp nỗi cô đơn của Thúy Kiều. Hai chữ “thấp thoáng”, “xa xa” chỉ làm tăng thêm cảm giác cô liêu. Bấu víu vào cánh buồm xa không được, Thúy Kiều hướng ánh mắt buồn trông về phía ngọn nước:

Buồn trông ngọn nước mới sa
Hoa trôi man mác biết là về đâu?

Cụm từ hoa trôi man mác khiến ta liên tưởng đến cánh bèo trôi. Cánh bèo thường được ví như thân phận của người phụ nữ. Hoa trôi về đâu? Cuộc đời của Thúy Kiều sau này sẽ đi về đâu? Thúy Kiều đặt ra câu hỏi cho cánh hoa nhưng cũng là đặt câu hỏi cho chính cuộc đời mình. Câu hỏi không có câu trả lời. Về đâu? Thúy Kiều cũng không biết được. Một cánh hoa trôi trên dòng nước lạnh lẽo, cô độc như Thúy Kiều của thực tại. Kiều lại đưa mắt về với mặt đất:

Buồn trông nội cỏ rầu rầu
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

Cỏ xanh không còn rợn chân trời như ngày tết thanh minh nữa mà giờ đã trở nên rầu rầu như tâm trạng của con người. Phải chăng, ngọn cỏ cũng hiểu cho tâm trạng của Kiều? Tâm trạng buồn rầu ấy phủ ngập lấy không gian xung quanh. Kiều nhìn xa về phía chân mây rồi lại nhìn gần xuống mặt đất nhưng nơi đâu cũng chỉ thấy một màu xanh xanh. Đó là một màu xanh xám ảm đạm của buổi chiều tà chứ không còn là màu xanh của sự sống trong tiết trời mùa xuân nữa.

Chính nỗi buồn của Thúy Kiều đã nhuộm buồn màu xanh của cảnh vật nơi lầu Ngưng Bích. Trong khung cảnh ấy, chỉ có Thúy Kiều với nỗi cô đơn, buồn tủi trong lòng. Nàng tha thiết tìm một tiếng vọng của sự sống nhưng không, những gì nàng nhận về chỉ có âm thanh của tự nhiên:

Buồn trông gió cuốn mặt duềnh
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Cách lựa chọn từ ngữ của Nguyễn Du rất tinh tế. Tất cả đều nhằm nói lên thân phận bèo trôi của Thúy Kiều. Tiếng sóng ầm ầm ở đây là tiếng sóng lòng của Thúy Kiều. Điều đó đủ cho ta thấy trong lòng nàng tâm trạng giằng xé dữ dội như thế nào. Tiếng sóng không làm phá vỡ không gian yên tĩnh của không gian mà nó càng làm khắc sâu thêm tâm trạng đau đớn của Kiều. Đau đớn lắm chứ bởi lúc cần có người bên cạnh nhất thì Kiều chỉ tìm thấy được sự an ủi nơi thiên nhiên.

Trong tiết xuân nơi lầu Ngưng Bích, khung cảnh hiện ra với vẻ đẹp mờ ảo, phảng phất một chút buồn man mác. Trước mắt nàng là cảnh núi non xa xa, trập trùng trong màn sương mờ, hiện lên như bức tranh thiên nhiên kỳ vĩ. Gần hơn, ánh trăng dịu dàng chiếu sáng, như người bạn đồng hành thầm lặng của nàng, cùng nàng chia sẻ nỗi cô đơn giữa không gian rộng lớn. Cảnh vật bao quanh nàng là một biển trời mênh mông, bát ngát, kéo dài đến vô tận. Cồn cát vàng rực rỡ, bụi hồng mờ ảo trên những con đường xa thẳm, tất cả như đẩy nàng vào cảm giác lạc lõng, cô quạnh giữa thế gian rộng lớn. Trong cảnh vật bao la ấy, lòng nàng không khỏi nhớ đến người xưa, người mà nàng đã từng cùng nâng chén dưới ánh trăng, chia sẻ những khoảnh khắc thắm thiết. Nỗi nhớ nhung ấy làm lòng nàng chao đảo, khắc khoải trong sự chờ đợi không hồi đáp. Nàng ngóng trông từng cánh thư, từng tin tức, nhưng chỉ nhận lại những hy vọng hão huyền, những mộng tưởng mơ hồ. Giữa khoảng trời mênh mông và bờ biển xa tít tắp, nàng cảm thấy mình nhỏ bé, lạc lõng và bơ vơ. Nàng tự hỏi, bao giờ tình yêu và lòng son sắt của nàng mới có thể phai nhòa theo thời gian, khi những nhớ thương vẫn hằn sâu trong tâm trí. Nàng xót xa cho người đã từng chờ đợi mình, từng ngóng trông mình mỗi sớm mai, lo lắng không biết ai sẽ sưởi ấm trái tim lạnh giá trong những đêm dài cô quạnh. Hình ảnh người ấy đứng tựa cửa, mắt hướng về phía xa, chờ đợi trong vô vọng hiện lên rõ ràng trong tâm trí nàng, làm nàng thêm xót xa. Qua bao mùa mưa nắng, lòng nàng tự hỏi liệu người ấy còn đứng dưới gốc cây tử, nơi mà hai người đã từng chia sẻ những kỷ niệm ngọt ngào, hay rằng thời gian đã làm phai nhòa tất cả? Liệu những nhớ thương ấy có còn đong đầy như xưa, hay chỉ còn là những kỷ niệm phai nhạt theo thời gian? Cảm giác này khiến nàng thêm đau lòng, thêm phần cô đơn trong không gian lạnh lẽo và vắng lặng nơi lầu Ngưng Bích.

A. Hiệp sĩ cứu người gặp nạn và được trả ơn.

C. Sử dụng thể thơ lục bát và chữ Nôm.

C. Cuộc sống trong sạch, ngoài vòng danh lợi.

A. Sử dụng nhiều từ ngữ địa phương tạo cho đoạn thơ sắc thái Nam Bộ đậm đà…

D. Chú ý khắc hoạ nội tâm nhân vật.

Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” là phần thứ hai của truyện Lục Vân Tiên. Khi đó, Vân Tiên đang bơ vơ nơi đất khách quê người thì gặp Trịnh Hâm đang trên đường trở về. Vốn có lòng đố kỵ, ganh ghét tài năng của Vân Tiên, Trịnh Hâm lợi dụng cơ hội đã hãm hại chàng. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng rồi trói lại, giả bộ đưa Vân Tiên xuống thuyền. Đợi đến đêm khuya vắng vẻ Trịnh Hâm ra tay hãm hại Lục Vân Tiên.

Trong đoạn trích, Trịnh Hâm tiêu biểu cho cái ác cực điểm thấm sâu vào bản chất của một kẻ có tâm địa hèn hạ, xấu xa; bất nhân, bất nghĩa, thủ đoạn sâu hiểm, toan tính sắp đặt kế hoạch hãm hại Lục Vân Tiên một cách chặt chẽ về thời gian, hành động (xô Vân Tiên xuống giữa dòng vào đêm khuya để không ai cứu kịp, giả tiếng kêu trời để đánh lừa mọi người trên thuyền). Trịnh Hâm tàn nhẫn, ích kỉ nhỏ nhen, cố hại Vân Tiên chỉ vì ghen ghét tài năng dù không thù oán không những hãm hại Vân Tiên mà còn “la làng” để “lấy lời phôi pha” từ mọi người.

Ông Ngư tiêu biểu cho cái thiện, nhân đức, nhân cách cao đẹp:

- Trọng nghĩa khinh tài, cứu người không hề lưỡng lự, không sợ tai vạ, không cần trả ơn. Nghe Vân Tiên kể về hoàn cảnh của mình, ông đã cưu mang. Dù gia đình rất nghèo, nhưng ông vẫn sẵn lòng đùm bọc kẻ tật nguyền không chốn nương thân.

- Quan niệm sống, phong cách sống của Ngư ông thật thanh cao, đạm bạc, trong sạch, thoát vòng danh lợi, gắn bó chan hoà với thiên nhiên. Ông sống ung dung, tự do, tự tại, kiếm sống bằng chính sức lao động của mình.

Qua đoạn trích, có thể thấy được Nguyễn Đình Chiểu đã hết lòng yêu thương những người dân lao động như Ngư Ông và những người có nhân cách cao thượng như Lục Vân Tiên, Ngư Ông. Mặt khác, ông lên án cái xấu, cái ác đang lấp sau những mũ cao, áo dài của bọn người có địa vị cao sang, ghét cay ghét đắng những kẻ xấu xa, độc ác như Trịnh Hâm.

Trong đoạn trích, bên cạnh hành động tội ác của Trịnh Hâm thì còn có việc làm nhân đức và tính cách cao thượng của ông Ngư, em ấn tượng nhất là câu thơ:

Hối con vầy lửa một giờ

Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày.

Câu thơ mộc mạc, hầu như không đẽo gọt trau chuốt, chỉ kể lại sự việc một cách tự nhiên, giản dị, nhưng lại gợi tả được hết mối chân thành của cả một gia đình đối với người bị nạn: cả nhà hối hả chạy chữa để cứu sống Vân Tiên bằng những phương cách dân dã "vầy lửa", "hơ bụng dạ", "hơ mặt mày". Có thể thấy ở đâu một tình cảm thương xót, chăm chút rất ân cần chu đáo.

Sau khi đã cứu sống Vân Tiên, biết tình cảm của chàng, ông Ngư đã đề nghị Vân Tiên ở lại, sẵn sàng cưu mang chàng, dù cuộc sống của gia đình ông cũng chỉ “hẩm hút” rau cháo qua ngày. Ông cũng chẳng hề tính toán đến cái ơn cứu mạng và Vân Tiên không biết lấy gì báo đáp.

Dốc lòng nhân nghĩa há chờ trả ơn.

Trong tác phẩm Lục Vân Tiên, không phải chỉ một lần Nguyễn Đình Chiểu nói đến tấm lòng hào hiệp, trọng điều nhân nghĩa, không vụ lợi cá nhân này. Khi Lục Vân Tiên đánh tan lũ cướp, cứu thoát Kiều Nguyệt Nga, đã khẳng khái tuyên bố:

Làm ơn há nghĩa trông người trả ơn

Và ông Tiều, sau khi cứu Vân Tiên ra khỏi hang Thương Tòng cũng đáp lời tạ ơn của chàng:

Làm ơn mà lại trông người sao hay?

Thấy việc nghĩa thì làm, không tính toán thiệt hơn, không chờ đợi báo đáp, đó cũng là một nét đẹp nhân cách của ông Ngư, một người lao động bình thường.

Chữ Nôm là cách viết biểu ý ngày xưa của tiếng Việt. Sau khi Việt Nam thoát khỏi ách đô hộ của Trung Quốc vào năm 939, chữ Nôm lần đầu tiên thành chữ quốc ngữ để diễn đạt tiếng Việt qua mẫu tự biểu ý. Hơn 1.000 năm sau đó (từ thế kỷ 10 cho đến thế kỷ 20) một phần lớn các tài liệu văn học, triết học, sử học, luật pháp, y khoa, tôn giáo và hành chánh được viết bằng chữ Nôm. Dưới triều đại nhà Tây Sơn, toàn bộ các văn kiện hành chánh được viết bằng chữ Nôm trong 24 năm, từ 1788 đến 1802. Những văn bản như sổ sách, công văn, giấy tờ, thư từ, khế ước, địa bạ v.v. chỉ đôi khi có xen chữ Nôm khi không thể tìm được một chữ Hán mang nghĩa tương đương chỉ các danh từ riêng (như tên đất, tên làng, tên người), nhưng tổng thể vẫn là văn bản Hán Việt bởi quan niệm sai lầm của giới sĩ đại phu các triều đại: "nôm na là cha mách qué". Nói cách khác, chữ Nôm là công cụ thuần Việt ghi lại lịch sử văn hoá của dân tộc trong khoảng 10 thế kỷ, mặc dù đó là công cụ còn chưa chứng tỏ được tính hữu hiệu và phổ dụng của nó so với chữ Hán.

Giải thuyết có thể trong lịch sử, chữ Nôm đã tạo ra từ những năm đầu khi vó ngựa viễn chinh của phương Bắc đến Việt Nam. Những chữ Nôm đầu tiên được sử dụng để chỉ cách gọi địa danh, hoặc những khái niệm không tồn tại trong Hán văn, mặc dù điều này do những cứ liệu thành văn còn lại hết sức ít ỏi, đã không thể được kiểm chứng một cách chính xác. Phạm Huy Hổ trong Việt Nam ta biết chữ Hán từ đời nào cho rằng chữ Nôm có từ thời Hùng Vương. Văn Đa cư sĩ Nguyễn Văn San cho rằng chữ Nôm có từ thời Sĩ Nhiếp cuối đời Đông Hán thế kỷ thứ 2. Nguyễn Văn Tố dựa vào hai chữ "bố cái" trong cụm từ "Bố Cái đại vương" do nhân dân Việt Nam xưng gọi Phùng Hưng mà cho rằng chữ Nôm có từ thời Phùng Hưng thế kỷ 8. Có ý kiến khác lại dựa vào chữ "cồ" trong quốc danh "Đại Cồ Việt" để đoán định chữ Nôm có từ thời Đinh Tiên Hoàng. Trong một số nghiên cứu những năm 90 của thế kỷ 20, các nhà nghiên cứu căn cứ vào đặc điểm cấu trúc nội tại của chữ Nôm, dựa vào cứ liệu ngữ âm lịch sử tiếng Hán và tiếng Việt, so sánh đối chiếu hệ thống âm tiếng Hán và tiếng Hán Việt đã đi tới khẳng định âm Hán Việt (âm của người Việt đọc chữ Hán) ngày nay bắt nguồn từ thời Đường-Tống thế kỷ 8-9. Nếu âm Hán Việt có từ thời Đường, Tống thì chữ Nôm không thể ra đời trước khi hình thành cách đọc Hán Việt (nếu xét chữ Nôm với tư cách hệ thống văn tự) mà chỉ có thể ra đời sau thế kỷ thứ 10 khi Việt Nam thoát khỏi nghìn năm Bắc thuộc với chiến thắng của Ngô Quyền vào năm 938.

Di sản này hiện nay đang có nguy cơ tiêu vong. Sau khi chữ quốc ngữ được phổ biến vào đầu thế kỷ 20, chữ Nôm dần dần mai một. Chính quyền thực dân Pháp có chính sách cấm dùng chữ Nôm. Ngày nay, trên thế giới có rất ít người đọc được chữ Nôm. Một phần to tát của lịch sử Việt Nam như thế nằm ngoài tầm tay của hơn 90 triệu người nói tiếng Việt.

- Đoạn trích Chị em Thúy Kiều (trích Truyện Kiều – Nguyễn Du):

Đầu lòng hai ả tố nga

Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân

Mai cốt cách tuyết tinh thần

Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười

Vân xem trang trọng khác vời

Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang

Hoa cười ngọc thốt đoan trang

Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da

Kiều càng sắc sảo mặn mà

So bề tài sắc lại là phần hơn

Làn thu thuỷ nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh

Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi hoạ đủ mùi ca ngâm

Cung thương lầu bậc ngũ âm

Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương

Khúc nhà tay lựa nên chương

Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân

Phong lưu rất mực hồng quần

Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê

Êm đềm trướng rủ màn che

Tường đong ong bướm đi về mặc ai.

- Đoạn trích Thuý Kiều báo ân báo oán (trích Truyện Kiều – Nguyễn Du):

Cho gươm mời đến Thúc lang,
Mặt như chàm đổ mình dường dẽ run
Nàng rằng: “Nghĩa nặng nghìn non”,
Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?
Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng,
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân?
Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân,
Tại lòng dễ xứng báo ân gọi là.
Vợ chàng quỷ quái tinh ma,
Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau.
Kiến bò miệng chén chưa lâu,
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa”.

[…] Thoắt trông nàng đã chào thưa:
“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà dễ có mấy tay,
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.”
Hoạn Thư hồn lạc phách xiêu,
Khâu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.
Rằng: “Tôi chút phận đàn bà,
Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.
Nghĩ cho khi gác viết kinh
Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.
Lòng riêng riêng những kính yêu,
Chông chung chưa dễ ai chiều cho ai.
Trót lòng gây việc chông gai,
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng”.
Khen cho: “Thật đã nên rằng,
Khôn ngoan đến mực nói năng phai lời.
Tha ra thì cũng may đời,
Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.
Đã lòng tri quá thì nên”.
Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay.

- Đoạn trích Vân Tiên Lên Đường Gặp Lũ Sơn Đài (trích Truyện Lục Vân Tiên – Nguyễn Đình Chiểu):

Ra đi vừa rạng chân trời,
Ngùi ngùi ngó lại nhớ nơi học đường.
Tiên rằng: “Thiên các nhất phương,
“Thầy đeo đoạn thảm, tơ vương mối sầu.

“Quản bao thân trẻ dãi dầu,
“Mang đai Tử Lộ, quảy bầu Nhan Uyên.
“Bao giờ cá nước gặp duyên,
“Đặng cho con thảo phỉ nguyền tôi ngay.
Kể từ lướt dặm tới nay,
Mỏi mê hầu đã mấy ngày xông sương.
Đoái nhìn phong cảnh thêm thương,
Vơi vơi dặm cũ nẻo đường còn xa.
Chi bằng kiếm chốn lân gia,
Trước là tìm bạn sau là nghỉ chân.

Việc chi than khóc tưng bừng,
Đều đem nhau chạy vào rừng lên non.
Tiên rằng: “Bớ chú cõng con!
“Việc chi nên nỗi bon bon chạy hoài?”
Dân rằng: “Tiểu tử là ai?
“Hay là một đảng sơn đài theo tao?”
Tiên rằng: “Cớ sự làm sao,
“Xin ngừng vài bước sẽ trao một lời.”
Dân nghe tiếng nói khoan thai,
Kêu nhau đứng lại bày lời phân qua:

“Nhân rày có đảng lâu la,
“Tên rằng Đỗ Dự, hiệu là Phong Lai.
“Nhóm nhau ở chốn sơn đài,
“Người đều sợ nó có tài khôn đương.
“Bây giờ xuống cướp thôn hương,
“Thấy con gái tốt qua đường bắt đi.
“Xóm làng chẳng dám nói chi,
“Cám thương hai gã nữ nhi mắc nàn!
“Con ai vóc ngọc mình vàng,
“Má đào mày liễu dung nhan lạnh lùng.

“E khi mắc đảng hành hung,
“Uổng trang thục nữ sánh cùng thất phu.
“Thôi thôi chẳng dám nói lâu,
“Chạy đi cho khỏi kẻo âu tới mình”
Vân Tiên nổi giận lôi đình,
Hỏi thăm: “Lũ nó còn đình nơi nao?
“Tôi xin ra sức anh hào,
“Cứu người cho khỏi lao đao buổi này.”
Dân rằng: “Lũ nó còn đây,
“Qua xem tướng bậu thơ ngây đã đành.

“E khi hoạ hổ bất thành,
“Khi không mình lại xô mình vào hang.”
Vân Tiên ghé lại bên đàng,
Bẻ cây làm gậy, tìm đàng chạy vô.
Kêu rằng: “Bớ đảng hung đồ!
“Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”
Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:
“Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.
“Trước gây việc dữ tại mầy,
“Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Vân Tiên tả đột hữu xông,
Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương giang.
Lâu la bốn phía vỡ tan,
Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.
Phong Lai trở chẳng lập tay,
Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

- Một số thông tin về vịnh Hạ Long:

Vịnh Hạ Long nằm ở phía Đông Bắc của Việt Nam, là nơi giao nhau của một phần phía tây Vịnh Bắc Bộ và phía Tây Nam giáp với đảo Cát Bà. Vẻ đẹp của vịnh biển này như một bức tranh đa sắc màu, từng đường nét hài hòa đến kì diệu.

Vịnh Hạ Long được công nhận là 1 trong 10 vịnh biển đẹp nhất thế giới, là sự kết hợp hài hòa giữa không gian bầu trời rộng lớn với sự mênh mang, bao la của sông nước. Tại đây có hàng nghìn đảo đá, bên trong là các hang động với nhiều hình thù kì diệu, tạo nên những nét chấm phá có một không hai. Đảo này nối tiếp đảo kia với những hình thù khác nhau được bàn tay tạo hóa cố tình càng khiến con người thêm say lòng.

Vẻ đẹp kì diệu và hiếm có của vịnh Hạ Long được tạo nên từ ba yếu tố: Đá, nước và bầu trời. Tại đây du khách sẽ có cơ hội tìm thấy những cảnh sắc mà không một nơi nào trên thế giới có được. Bên cạnh đó những năm gần đây, Quảng Ninh cũng đang đầu tư rất mạnh tay để phát triển tiềm năng du lịch của vịnh Hạ Long. Vì thế nơi đây chắc chắn sẽ là điểm đến vô cùng hấp dẫn, hứa hẹn mang lại cho bạn những trải nghiệm khó quên.

- Một số hiểu biết của em về vịnh Hạ Long:

Vịnh Hạ Long có tổng diện tích tự nhiên lên đến hơn 1.500km2 với gần 2.000 hòn đảo lớn nhỏ, tạo nên những cảnh quan vô cùng kỳ vĩ. Bên trong hệ thống đảo của vịnh là những hang động với màu sắc và thạch nhũ đẹp nổi tiếng như: Hang Đầu Gỗ, Bồ Nâu, Trinh Nữ, Sửng Sốt…

Với những giá trị riêng biệt của mình, Vịnh Hạ Long đã hai lần được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới. Không chỉ bởi giá trị về mặt thẩm mỹ, mà còn có giá trị rất lớn ở địa chất và địa mạo, có giá trị to lớn với sự phát triển du lịch của địa phương. Đến năm 2011, một lần nữa Vịnh Hạ Long lại vinh dự được là một trong 7 kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới, khẳng định vẻ đẹp và giá trị của cảnh sắc Việt Nam. Sau những danh hiệu này, vịnh Hạ Long đã được nhiều bạn bè quốc tế biết đến, trở thành điểm đến hấp dẫn nhất của du lịch Việt Nam.

- Những điều em muốn biết thêm về vịnh Hạ Long:

+ Câu chuyện lịch sử và những truyền thuyết liên quan đến vịnh Hạ Long.

+ Các địa điểm tham quan nổi bật và hệ sinh thái nơi đây.

Phần mở đầu của tác phẩm đã nêu thời gian và địa điểm ghi nhận giá trị của vịnh Hạ Long:

Vào lúc 17 giờ 17 phút ngày 14 tháng 12 năm 1994 tại khách sạn du lịch Lơ Me-ri-điêng (Le Meridien) nổi tiếng thành phố Phu-kẹt (Phuket) – miền nam Thái Lan.

Một số tên viết tắt của các tổ chức quốc tế cần chú ý:

IUNC: Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên Quốc tế

UNESCO: Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hoá Liên hợp quốc (UNESCO)

Việc dẫn thơ Nguyễn Trãi ở đây có tác dụng làm tăng thêm tính xác thực cho vẻ đẹp của vịnh Hạ Long, tăng thêm cả tính trữ tình cho văn bản, đồng thời khẳng định vẻ đẹp như một kì quan của vịnh Hạ Long được phát hiện từ lâu đời.

Tiêu đề mục 1 cho biết nội dung chính của phần này là nói về vẻ đẹp của vịnh Hạ Long – một tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng, một tạo hình kì vĩ của tạo hóa, kết hợp hài hòa giữa điêu khắc và hội họa.

Các chi tiết làm sáng tỏ cho tiêu đề 1:

- Trên diện tích không, mọc lên hàng nghìn hòn đảo đá muôn hình muôn vẻ từ tấm thảm xanh lộng lẫy, lấp lánh vô số châu ngọc.

- Hàng nghìn đảo đá muôn hình muôn vẻ, tựa tấm thảm xanh lộng lẫy, lấp lánh vô số châu ngọc.

- Đảo Hạ Long là thế giới sống động với những sinh linh ẩn hiện trong biết bao hình hài bí ẩn bằng đá.

- Hình tượng chạm khắc quanh chân đảo có nhiều hình dáng kì lạ, tầng tầng lớp lớp, trông xa tựa bức phù điêu uốn lượn .

- Mặt vịnh Hạ Long chỗ mênh mông khoáng đạt, chỗ thắt lại như ao, vũng, chỗ bị kẹp giữa hai triền đảo...

Những biện pháp tu từ nào được sử dụng trong đoạn này:

So sánh:

+ ...tựa tấm thảm xanh lộng lẫy...

+... tựa bức phù điêu uốn lượn quanh chân đảo...

+ Có đảo hình trụ tứ giác... như...

+ Có đảo cong cong giống...

Nhân hóa:

+... biển cả đã cần cù chạm khắc vào chân đảo nhiều hình dáng kì lạ,...

+ Nhiều chân đảo trở nên mảnh khảnh,...

- Liệt kê:

Các đảo, các hình dáng đảo trên vịnh Hạ Long.

- Kết hợp thuyết minh + miêu tả + biểu cảm.

Nội dung chính của phần 2 là khắc họa vẻ đẹp độc đáo và đặc sắc của cảnh quan của Vịnh Hạ Long biến đổi theo góc nhìn thời gian.

Vẻ đẹp và cái thú của Hạ Long được khắc hoạ theo trình tự thời gian:

- Buổi sớm mùa xuân

- Buổi sáng mùa hè

- Trưa hè

- Chiều hè

- Đêm trăng thu

Đêm trăng thu ở Hạ Long mang một vẻ đẹp hết sức diễm lệ và huyền bí:

- Mặt vịnh yên tĩnh như tấm gương phản chiếu ánh trăng sáng bạc, lóng lánh tựa thuỷ ngân.

- Trong tiếng gió và sóng, đảo đá trầm tư ẩn hiện, trở nên xa lạ và bí mật

- Đảo đá trầm tư, ẩn hiện giữa mảng tối mảng sáng …

Vẻ đẹp hang động ở vịnh Hạ Long rất đa dạng:

Có hàng chục hang động mở trong lòng núi đá, phân bố nhiều nơi. Các hang động có quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng và phong phú. Trong đó Động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ. Trên vách động là bức tranh hoành tráng chạm nổi nhiều hình, đường nét uyển chuyển, mềm mại; trên trần hang là cột đá dài 2m như chiếc gậy của Tôn Ngộ Không; dưới vòm động là thạch nhũ như dát bạc.

Nét độc đáo của hồ Ba Hầm:

- Đáy là mặt vịnh, trần cách mặt nước 4 - 5 m khi triều xuống thấp

- Cửa hang hình bán nguyệt

- Là một hệ thống gồm ba trũng biển, có tiết diện tròn, vách dựng đứng thành vại, thông với nhau từng đôi qua một hang luồn hẹp và quanh co

- Đáy cửa hang là mặt nước thông với dòng hải lưu uốn lượn…

- Hồ Ba Hầm gồm ba trũng biển, đi thăm hồ phải đi bằng xuồng hoặc thuyền qua hang luồn giữa rừng thạch nhũ.

Trong bài thơ Cảm hứng trong khi chơi thuyền trên vịnh Hạ Long, nhà thơ Trung Quốc Quách Mạt Nhược có viết:

Cảnh trước mặt cho tôi vài thi tứ

So với cảnh diệu kì, thơ có cũng như không

(Hoàng Trung Thông dịch)

Hai câu thơ của ấy đã khẳng định rằng cảnh sắc trước mặt quá đẹp, quá hoàn mỹ, quá xuất chúng đến nỗi ngôn ngữ thơ ca dù có trau chuốt, mượt mà đến đâu cũng không thể nào diễn tả hết được.

Nhan đề của văn bản đã nêu giá trị nổi bật của danh lam thắng cảnh được giới thiệu. Đó là vịnh Hạ Long, với cụm từ nhấn mạnh giá trị nổi bật: “một kì quan độc đáo và tuyệt mĩ”.

Bố cục văn bản:

Các đề mục nhỏ đã lần lượt triển khai các vấn đề sau:

- Nêu thời gian và địa điểm ghi nhận vịnh Hạ Long

- Đây là tác phẩm nghệ thuật thiên nhiên hoành tráng

- Cảnh quan biến đổi theo góc nhìn thời gian

- Hệ thống hang động

Tác dụng của cách triển khai vấn đề trên là:

- Làm nổi bật những giá trị và cảnh sắc độc đáo, tuyệt mĩ của Vịnh Hạ Long.

- Thể hiện niềm tự hảo, trân trọng, ngợi ca của người viết đối với danh lam thắng cảnh của đất nước.

- Văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ được coi là văn bản thông tin vì văn bản này đã cung cấp cho người đọc những thông tin căn bản, chi tiết về vịnh Hạ Long. Văn bản có sử dụng các phương tiện tiện ngôn ngữ, phi ngôn ngữ với cách triển khai ý tưởng và thông tin văn bản, mạch lạc nhằm thuyết minh cho người đọc về đối tượng được đề cập đến.

- Trong văn bản này có sự kết hợp giữa phương thức thuyết minh với miêu tả và biểu cảm. Cách kết hợp ấy giúp người đọc hình dung rõ hơn những vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ, nên thơ của vịnh Hạ Long. Đồng thời thể hiện thái độ ngợi ca, trân trọng, tự hào của người viết về vịnh Hạ Long.

Văn bản đã góp phần khẳng định giá trị cả về mặt tinh thần và vật chất của vịnh Hạ Long:

- Giá trị về tinh thần: Là niềm tự hào của người Việt Nam về danh lam thắng cảnh thiên nhiên có một không hai, độc đáo, lâu đời; là một danh lam thắng cảnh hấp dẫn không chỉ với người Việt Nam mà đối với cả du khách quốc tế,.... Du khách đi giữa Hạ Long như đi giữa một thế giới động vật hoá đá với những hòn đảo như đôi gà chọi nhau, chú đại bàng trên mỏm đá rình mồi…; động Thiên Cung có sức hấp dẫn kì lạ với các du khách. Chẳng những thế, vẻ đẹp của Hạ Long trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho các sáng thơ ca, âm nhạc, nhiếp ảnh; …

- Giá trị về vật chất: Là một điểm tham quan du lịch có giá trị kinh tế, một di sản được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới với hàng nghìn đảo đá sừng sững, trăm nghìn dáng điệu nhấp nhô; có hàng chục hàng động mở trong lòng núi đá với quy mô, kiểu dáng màu sắc đa dạng, phong phú…

Học xong văn bản, em đã có một cái nhìn sâu sắc về vẻ đẹp độc đáo của Vịnh Hạ Long, đặc biệt là qua các hang động nổi tiếng như động Thiên Cung và hồ Ba Đầm. Đây là những nơi mà thiên nhiên đã tạo ra những cảnh sắc ngoạn mục với các thạch nhũ đầy màu sắc.

Em còn muốn biết thêm những thông tin về nguồn gốc của Vịnh Hạ Long. Tên gọi "Hạ Long" có nghĩa là "rồng đáp xuống," gắn liền với truyền thuyết về rồng mẹ và rồng con tạo ra các hòn đảo đá để bảo vệ đất nước.

Khi giới thiệu về một danh lam thắng cảnh nổi tiếng của quê hương, em sẽ tập trung vào những thông tin quan trọng và nổi bật để người nghe có thể hình dung rõ ràng về địa danh đó:

- Danh lam thắng cảnh nằm ở đâu? Thuộc tỉnh, thành phố nào? Cách các thành phố lớn hoặc các địa điểm nổi tiếng khác bao xa?

- Tên của danh lam thắng cảnh này là gì? Tên gọi có ý nghĩa đặc biệt hoặc có câu chuyện nào liên quan không?

- Địa danh này có lịch sử hình thành như thế nào? Nó có gắn liền với những sự kiện lịch sử quan trọng nào không?

- Có câu chuyện dân gian hoặc truyền thuyết nào liên quan đến địa danh này không? Những câu chuyện đó nói lên điều gì về văn hóa, tín ngưỡng của người dân địa phương?

- Địa danh này nổi bật với cảnh quan thiên nhiên như thế nào? Có những yếu tố tự nhiên đặc biệt như núi non, sông nước, rừng cây, hay các công trình kiến trúc cổ kính?

- Những địa điểm nào trong danh lam thắng cảnh này được du khách yêu thích nhất? Có các công trình kiến trúc đặc sắc hay hang động, thác nước nổi tiếng nào không?

- Khi đến thăm địa danh này, du khách có thể tham gia những hoạt động gì? Tham quan, leo núi, chèo thuyền, thưởng thức ẩm thực địa phương?

- Địa danh này có những lễ hội hay sự kiện văn hóa nào thu hút nhiều du khách không? Lễ hội có gì đặc biệt?

- Địa danh này có giá trị đặc biệt gì về mặt văn hóa, lịch sử hoặc tự nhiên?

- Địa danh này đã được công nhận hoặc xếp hạng như thế nào? Ví dụ: Di sản Văn hóa Thế giới, Di sản Thiên nhiên Thế giới, Di tích Lịch sử Quốc gia.

- Địa danh này có ý nghĩa gì đối với người dân địa phương? Nó gắn liền với đời sống, văn hóa, tín ngưỡng của họ như thế nào?

- Có những nỗ lực nào đang được thực hiện để bảo tồn và phát triển địa danh này?

- Liên hệ với Vịnh Hạ Long (Việt Nam): Cả Vịnh Hạ Long và thác Iguaçu đều là Di sản Thiên nhiên Thế giới được UNESCO công nhận. Cả hai nơi này đều thu hút du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên độc đáo và có hệ sinh thái phong phú. Trong khi Vịnh Hạ Long nổi bật với các đảo đá vôi và hang động, thác Iguaçu lại nổi tiếng với dòng thác hùng vĩ và hệ thống rừng mưa nhiệt đới.

- Liên hệ với rừng Amazon (Nam Mỹ): Thác Iguaçu nằm trong khu vực rừng mưa nhiệt đới, tương tự như rừng Amazon. Cả hai đều có hệ sinh thái đa dạng và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái toàn cầu. Rừng Amazon được biết đến với sự phong phú về loài, trong khi thác Iguaçu là biểu tượng của sức mạnh và vẻ đẹp của thiên nhiên.

- So sánh với thác Bản Giốc (Việt Nam - Trung Quốc): Thác Bản Giốc là một trong những thác nước lớn nhất Việt Nam và cũng nằm trên biên giới giữa hai quốc gia. Cả thác Bản Giốc và thác I-goa-du đều có tầm quan trọng về du lịch và văn hóa đối với người dân địa phương, đồng thời tạo nên cảnh quan tự nhiên hùng vĩ và đẹp mắt.

Các thông tin chính về thác I-goa-du:

- Địa điểm: Nằm tại vùng biên giới giữa hai quốc gia Nam Mỹ là Brazil và Argentina

- Thời gian được công nhận là một kì quan của thế giới: Tháng 11 năm 2011

- Có lưu lượng chảy trung bình hàng năm lớn nhất thế giới với khoảng 275 đến 300 ngọn thác dài từ 64 đến 85m.

Đề mục in đậm nói về vẻ đẹp tuyệt mĩ tựa thiên đường của thác nước I-goa-du. Qua đó khẳng định đây là một kì quan thế giới thật độc đáo và đầy ngoạn mục.

Cụm từ "thủy, lục, không quân" dùng để chỉ ba binh chủng chủ yếu của quân đội trong hầu hết các quốc gia. Đây là các lực lượng quân sự chuyên trách về hoạt động chiến đấu trên biển, trên đất liền, và trên không:

Hủy quân (Hải quân): Lực lượng quân sự hoạt động trên biển, chịu trách nhiệm bảo vệ và kiểm soát các vùng biển của quốc gia. Thủy quân thường sử dụng tàu chiến, tàu ngầm, và các phương tiện chiến đấu trên nước khác.

Lục quân: Lực lượng quân sự hoạt động trên đất liền, chịu trách nhiệm bảo vệ lãnh thổ, tham gia các cuộc chiến trên bộ và quản lý các hoạt động quân sự trên cạn. Lục quân sử dụng nhiều loại vũ khí và phương tiện như súng, xe tăng, và pháo binh.

Không quân: Lực lượng quân sự hoạt động trên không, có nhiệm vụ bảo vệ không phận quốc gia, tiến hành các cuộc tấn công và trinh sát từ trên không. Không quân sử dụng máy bay chiến đấu, máy bay ném bom, và các thiết bị bay khác.

Ở thác I-goa-du sẽ có những trải nghiệm như:

- Quanh thác I-goa-du nước họ tổ chức “thủy lục, không quân”, thưởng thức ẩm thực và trải nghiệm văn hóa khác nhau.

- Có các hoạt động như: thăm các vườn chim, đạp xe, bay trực thăng, ngắm hồ thủy điện I-tai-pu, chơi trò dù lượn, tung mình, bung dù, ngắm thác I-goa-du, rừng nguyên sinh.

- Trải nghiệm thiên nhiên trên bộ, trên không, đi chơi trò dưới nước, đi thuyền xuyên qua các ngọn thác I-goa-du cao và nhiều trải nghiệm thú vị cho khách du lịch tại thác I-goa-zu.

Từ đề mục in đậm, nội dung của phần này nói về cảnh vượt thác I-goa-du như đi vào họng quỷ đầy thách thức và mạo hiểm. Chỉ có những người can đảm và dũng cảm mới có thể tham gia được hết các hoạt động vui chơi, Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du.

Gọi đây là đi vào “Họng quỷ” vì ngoài việc giống về hình dáng thì cái kì quan địa huyệt/huyệt thuỷ ấy còn phát ra âm thanh gầm thét ào ào, biển nước cuồn cuộn rất dữ dội bởi tiếng nước chảy mạnh, chảy xiết và lạnh ngắt.

- Biện pháp so sánh: “trong hoàng hôn lênh láng như rót mật”; “Nước từ trời cao đổ xuống như ai đó hắt chậu nước lớn...”; “toàn thân lạnh buốt ướt như chột lột” … giúp người đọc cảm nhận chân thực cảnh quan thiên nhiên cũng như sự dữ dội tại thác I-goa-du.

- Sử dụng các động từ mạnh: gầm thét, lao thẳng, rót thẳng mang tính chất gợi cho ta hình dung một “Họng quỷ” đầy nguy hiểm nhưng cũng đầy lí thú.

Các con số khẳng định sự khổng lồ và đặc biệt của thác I-goa-du:

- Chiều cao: 82 mét.

- Chiều rộng: 150 mét.

- Chiều dài: 700 mét.

Câu văn nêu lên suy nghĩ của tác giả:

“Cuộc đời không chỉ là dấu cộng của những hơi thở suốt dọc dài kiếp sống, mà quan trọng hơn, nó còn là những giây phút mà thiên nhiên lộng lẫy và con người tử tế đã khiến bạn phải nín thở rưng rưng.”

- Văn bản “Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du” gồm 3 phần:

+ Phần mở đầu: (từ “Thác nước khổng lồ” đến “mét khối”): Giới thiệu chung về thác nước I-goa-du.

+ Phần 2: Xứ sở của những “ kì quan tạo ra bởi Đức Chúa Trời” giới thiệu chi tiết về cảnh quan chung, những địa điểm và các trò chơi ở khu vực thác I –goa- du,…

+ Phần 3: Ván bài sinh tử ở huyệt đạo I- goa- du: tập trung tả lại các tiết mục đi thuyền vào trung tâm thác nước được gọi là hành động xông vào trung tâm “ Họng quỷ”

=> Tác giả kể lại cuộc khám phá thác nước nổi tiếng- một kì quan thế giới thật độc đáo và đầy ngoạn mục

- Mục đích của văn bản: giới thiệu và làm rõ đặc điểm một kì quan thế giới – Thác I- goa –du.

- Để làm rõ mục đích ấy, tác giả đã triển khai nội dung rất phù hợp và có sức thuyết phục:

+ Đầu tiên là giới thiệu khái quát về thác

+ Tiếp theo giới thiệu cảnh quan và đặc điểm xung quanh của khu vực du lịch thác nước.

+ Kết thúc mô tả, kể lại cuộc du hành vào trung tâm thác nước đầy mạo hiểm và thú vị.

Đặc điểm và giá trị của thác I –goa- du

a. Đặc điểm

* Phần mở đầu

- Nêu thông tin khái quát về thác I-goa-du:

+ Nằm ở biên giới giữa hai quốc gia Nam Mỹ là Bra-zil và Ác-hen-ti-na.

+ Được Tổ chức Bảy kì quan thiên nhiên thế giới mới – vinh danh chính thức từ tháng 11-2011.

- Thác I-goa-du có khoảng 275 – 300 ngọn thác I-goa-du dài từ 64 đến 85 mét.

* Thác I-goa-du xứ sở của những “kì quan tạo ra bởi Đức Chúa Trời”

- Thác I-goa-du đẹp tuyệt vời và được ca ngợi là kì quan tạo ra bởi Đức Chúa Trời.

- Quanh thác I-goa-du nước họ tổ chức “thủy lục, không quân”, thưởng thức ẩm thực và trải nghiệm văn hóa khác nhau.

- Có các hoạt động như: thăm các vườn chim, đạp xe, bay trực thăng, ngắm hồ thủy điện I-tai-pu, chơi trò dù lượn, tung mình, bung dù, ngắm thác I-goa-du, rừng nguyên sinh.

- Trải nghiệm thiên nhiên trên bộ, trên không, đi chơi trò dưới nước, đi thuyền xuyên qua các ngọn thác I-goa-du cao

=> nhiều trải nghiệm thú vị cho khách du lịch tại thác I-goa-zu.

* Ván bài sinh tử ở huyệt đạo thác I-goa-du

- Chỉ có những người can đảm và dũng cảm mới có thể tham gia được hết các hoạt động vui chơi, Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du

+ xông vào trung tâm “họng quỷ” với lượng nước 450 000 mét khối mỗi giây.

+ đi xe điện trên đường ray lớn, leo lên lồng sắt, chìm dần từ mỏm núi cao xuống sát mép nước sông I-goa-zu cuộn xiết.

+ Tàu chao đảo, nước xoáy, lòng thuyền bị nước té ngập quá mắt cá chân.

+ Tiếng nước gầm thét ào ào, biển nước cuồn cuộn

à Thiên nhiên hùng vĩ nhưng rất dữ dội bởi tiếng nước chảy mạnh, chảy xiết, lạnh ngắt.

b. Giá trị

- Giá trị tinh thần: là một thắng cảnh thiên nhiên độc đáo, hấp dẫn đối với du khách.

- Giá trị vật chất: là một điểm thăm quan du lịch có giá trị kinh tế. Đây là 1 kì quan thiên nhiên thế giới, được Tổ chức Bảy kì quan thiên nhiên thế giới mới ( NOWC) vinh danh 11/2021

- Biện pháp so sánh giúp người đọc cảm nhận chân thực cảnh quan thiên nhiên cũng như sự dữ dội tại thác I-goa-zu:

“Dọc đường, các loài chim tolớn bay rợp trời, cầy hương, kỳ đà, nhiều loài hoang dã quý hiếm nhởn nhơ chơi”; “Dòng nước biên thuỳ lạnh ngắt, cây xanh trùm phủ từ dốc cao xuống sát mép ước”; “Tàu chao đảo, nước xoáy làm tất cả xoay vòng, rồi lòng thuyền bị nước té ngập quá mắt cá chân người”; “Tiếng nước gầm thét ào ào như có muôn vàn con quỷ gào thét”.

- Lập luận logic, dẫn chứng thuyết phục:

“Tất cả nín thở, lên gồng, vài trăm ngọn thác thi nhau gào thét. Toàn thân lạnh buốt, ướt như chuột lột. Biển nước cuồn cuộn, giót thẳng vào cơ thể bạn. Sức nước quả là vô biên, nếu tàu không biết tự cân bằng như con lật đật, nếu không kịp thời thoát ra ngay lập tức, thì chắc chắn tất cả sẽ lật úp”.

Các hình ảnh trong văn bản được thể hiện rất rõ khi tái hiện quang cảnh của con thác, đặc biệt là khi miêu tả cuộc du ngoạn vào trung tâm thác nước được gọi là “ Họng quỷ”; miêu tả trang phục, hành trình bắt đầu đến khi lao vào trung tâm “ Họng quỷ”; hình ảnh, âm thanh, cảm giác của người trong cuộc,…

Những hình ảnh ấy còn giúp người đọc hình dung thông tin một cách sinh động, hấp dẫn, cụ thể hơn và giúp người viết thể hiện được tình cảm của mình dành cho danh lam thắng cảnh.

- Việt Nam có nhiều thác nước nổi tiếng, mỗi thác đều mang vẻ đẹp và đặc trưng riêng biệt. Các thác nước nổi tiếng ở Việt Nam có thể kể đến như:

+ Thác Bản Giốc (Cao Bằng): Thác nước lớn nhất và đẹp nhất Việt Nam, nằm trên biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc. Thác Bản Giốc nổi tiếng với dòng nước chảy mạnh mẽ qua các tầng đá vôi, tạo nên cảnh quan hùng vĩ.

+ Thác Dambri (Lâm Đồng): Thác Dambri nằm ở Bảo Lộc, Lâm Đồng, với chiều cao khoảng 60m. Đây là thác nước lớn nhất ở khu vực Tây Nguyên, nổi bật với cảnh quan thiên nhiên xanh mát và không khí trong lành.

+ Thác Pongour (Lâm Đồng): Còn được gọi là thác Bảy Tầng, thác Pongour nằm ở Đức Trọng, Lâm Đồng, nổi bật với những bậc thang đá rộng lớn, nước chảy xuống tạo thành một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp.

+ Thác Prenn (Đà Lạt): Một trong những thác nước nổi tiếng nhất của Đà Lạt, nằm ngay cửa ngõ vào thành phố. Thác Prenn có vẻ đẹp mềm mại, êm dịu với dòng nước chảy nhẹ nhàng qua những tán cây xanh mát.

+ Thác Đray Nur và Dray Sáp (Đắk Lắk): Hai thác nước nằm gần nhau trên dòng sông Sêrêpôk, nổi tiếng với cảnh quan hoang sơ và hùng vĩ. Đray Nur và Dray Sáp được mệnh danh là “cặp thác đôi” của Tây Nguyên.

- Giới thiệu về Thác Bản Giốc (Cao Bằng):

+ Vị trí: Thác Bản Giốc nằm ở xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng, cách Hà Nội khoảng 360 km. Đây là thác nước nằm trên biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc.

+ Cảnh quan: Thác Bản Giốc được chia thành hai phần: thác chính và thác phụ. Thác chính có dòng nước chảy mạnh mẽ từ độ cao 30m, trải rộng hơn 200m qua các tầng đá vôi, tạo ra một khung cảnh hùng vĩ và đầy ấn tượng. Bên cạnh đó, thác phụ chảy nhẹ nhàng hơn, tạo nên sự đối lập nhưng cũng rất hài hòa với thác chính.

+ Hoạt động du lịch: Du khách khi đến thác Bản Giốc có thể ngắm cảnh từ bờ, hoặc tham gia chèo thuyền dưới chân thác để cảm nhận rõ hơn sức mạnh của dòng nước. Ngoài ra, khu vực xung quanh thác còn có nhiều điểm tham quan khác như động Ngườm Ngao, chùa Phật Tích Trúc Lâm Bản Giốc, làng đá Khuổi Ky.

Giá trị văn hóa và lịch sử: Thác Bản Giốc không chỉ là một kỳ quan thiên nhiên mà còn gắn liền với nhiều truyền thuyết và lịch sử của người dân tộc Tày, Nùng ở vùng cao này.

a) EU – 4) Liên minh châu Âu

b) IAEA – 5) Cơ quan Năng lượng nguyên tử Quốc tế

c) ADB – 1) Ngân hàng Phát triển châu Á

d) UNICEF – 3) Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc

e) WHO – 2) Tổ chức Y tế Thế giới

Ba tên viết tắt của các tổ chức quốc tế mà em biết

- ASEAN: Hiệp hội các nước Đông Nam Á.

- ASEM: Hội nghị Á – Âu.

- FIFA: Liên đoàn Bóng đá Quốc tế.

Một trong những tổ chức quốc tế mà Việt Nam tham gia là Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Được thành lập vào năm 1967, ASEAN gồm 10 quốc gia thành viên trong khu vực Đông Nam Á, với mục tiêu thúc đẩy hợp tác kinh tế, văn hóa, và chính trị giữa các nước. Việt Nam gia nhập ASEAN vào năm 1995, từ đó đóng vai trò tích cực trong việc xây dựng sự đoàn kết, hòa bình và phát triển bền vững trong khu vực. Việc tham gia ASEAN đã giúp Việt Nam tăng cường vị thế quốc tế và mở rộng quan hệ hợp tác đa phương.

- Nam Bộ, nằm ở phía Nam Việt Nam, nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh độc đáo và hấp dẫn. Một số danh lam thắng cảnh ở Nam Bộ:

* Cần Thơ:

+ Chợ nổi Cái Răng: Một trong những chợ nổi nổi tiếng nhất miền Tây, nơi bạn có thể trải nghiệm văn hóa mua bán trên sông độc đáo.

+ Bến Ninh Kiều: Khu vực sầm uất với không gian ven sông đẹp, nơi du khách có thể đi dạo và thưởng thức ẩm thực địa phương.

* Mỹ Tho - Tiền Giang:

+ Cù Lao Thới Sơn: Một trong những cù lao trên sông Tiền, nổi tiếng với cảnh đẹp thiên nhiên và các hoạt động du lịch sinh thái.

+ Chùa Vĩnh Tràng: Ngôi chùa cổ nổi tiếng với kiến trúc kết hợp giữa Á và Âu, là điểm tham quan tâm linh không thể bỏ qua.

* Đồng Tháp:

+ Vườn quốc gia Tràm Chim: Khu bảo tồn thiên nhiên nổi tiếng với hệ sinh thái đa dạng, đặc biệt là nơi trú ngụ của loài sếu đầu đỏ quý hiếm.

+ Làng hoa Sa Đéc: Nơi trồng nhiều loại hoa đẹp mắt, là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích thiên nhiên và chụp ảnh.

* An Giang:

+ Núi Sam - Miếu Bà Chúa Xứ: Điểm hành hương nổi tiếng, nơi hàng năm thu hút hàng triệu lượt khách đến tham quan và cầu nguyện.

+ Rừng tràm Trà Sư: Khu rừng ngập nước đẹp mê hồn, nổi tiếng với hệ sinh thái đặc sắc và là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm.

* Bà Rịa - Vũng Tàu:

+ Biển Vũng Tàu: Một trong những bãi biển nổi tiếng nhất Việt Nam, với các bãi tắm đẹp và các hoạt động vui chơi giải trí đa dạng.

+ Ngọn Hải Đăng Vũng Tàu: Nơi bạn có thể ngắm nhìn toàn cảnh thành phố và biển cả từ độ cao.

* Cà Mau:

+ Đất Mũi Cà Mau: Điểm cực Nam của Tổ quốc, nơi bạn có thể tận hưởng cảm giác đứng tại điểm cuối cùng của đất nước, ngắm biển và trải nghiệm thiên nhiên hoang sơ.

+ Rừng U Minh: Khu rừng ngập nước nổi tiếng với hệ sinh thái đặc trưng và là nơi sinh sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm.

Những danh lam thắng cảnh này không chỉ mang vẻ đẹp tự nhiên mà còn phản ánh đậm nét văn hóa, lịch sử và cuộc sống của người dân Nam Bộ.

- Nếu được đi thăm Vườn quốc gia Tràm Chim, em muốn biết những thông tin về vị trí địa lý, về hệ sinh thái và các hoạt động tham quan, trải nghiệm của nơi đây.

- Địa danh tương tự Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông đó là Vườn quốc gia Cát Tiên (Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước):

+ Vị trí: Nằm trên địa bàn các tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng, và Bình Phước.

+ Đặc điểm: Vườn quốc gia Cát Tiên có diện tích lớn và hệ sinh thái rừng nhiệt đới đa dạng, bao gồm cả các khu vực ngập nước. Đây là một trong những khu bảo tồn thiên nhiên quan trọng nhất ở Việt Nam, với nhiều loài động thực vật quý hiếm, trong đó có tê giác Java (nay đã tuyệt chủng ở đây).

+ Hoạt động: Tham quan rừng, ngắm chim, khám phá thác nước, cắm trại và tham gia các chương trình bảo tồn thiên nhiên.

Đoạn mở đầu giới thiệu thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông:

Vườn quốc gia Tràm Chim với cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp và không gian thanh bình. Tràm Chim không chỉ là ngôi nhà của hàng trăm loài chim quý hiếm mà còn là điểm đến hấp dẫn thu hút du khách từ khắp nơi. Mỗi năm, nơi đây đón hàng nghìn lượt khách đến tham quan và trải nghiệm vẻ đẹp hoang sơ, yên bình của thiên nhiên vùng Đồng Tháp Mười.

Các loài sinh vật ở đây rất phong phú:

+ Đám rừng câu sậy, lau, sen, súng, lúa ma, lác, năng,…

+ Động vật bò sát: trăn, rắn, lươn, rùa

+ Các loại cá đồng

+ Loài họ chim: chim nước, cò, vịt trời, diệc, cồng cộc, …

+ Nhiều loại chim sếu; trong đó có nhiều sếu cổ trụi đầu đỏ là loại chim quý hiếm.

Sếu đầu đỏ được tập trung nói nhiều ở văn bản này vì đây là loài chim đặc trưng nhất của vườn quốc gia Tràm Chim.

Chim hạc được coi là “sứ thần của môi sinh”; gọi là “nhà quý tộc đáng yêu trong các loài chim. Đồng thời, loài chim này còn biểu trưng cho sức mạnh, sự trường tồn và lòng thủy chung.

- Hiện trạng biến mất và xuất hiện trở lại của loài sếu với nguyên nhân là do sự di dân ồ ạt của con người và chiến tranh.

- Điều đó đã tác động mạnh mẽ đến hệ sinh thái, khiến cho hệ sinh thái thay đổi và thiếu đi sự cân bằng.

* Đặc điểm sinh học của sếu đầu đỏ

“Luân vũ” được hiểu là một điệu múa vòng tròn.

Đoạn kết của văn bản đã đề cập về việc bảo vệ loài sếu quý hiếm.

Nhan đề

- Nhan đề Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông cho chúng ta biết mục đích của văn bản là: Giới thiệu về thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim tại Tam Nông (Đồng Tháp) và một số thông tin liên quan đến loài sếu – loài sinh vật quý hiếm tại đây. Từ đó truyền tải thông điệp về việc bảo tồn loài sinh vật quý hiếm này.

- So với hai văn bản Vịnh Hạ Long: một kì quan thiên nhiên độc đáo và tuyệt mĩ và Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du, cách đặt nhan đề bài viết này có điều khác là văn bản này được đặt theo cách nêu tên địa danh không khẳng định vẻ đẹp độc đáo gì của vườn quốc gia này. Qua đó, người viết đề cập trực tiếp địa danh được giới thiệu để thôi thúc người đọc muốn tìm hiểu, khám phá.

- Văn bản được chia thành 5 phần và đề mục của mỗi phần được đặt tên như sau:

+ Phần 1. Phần mở đầu: Giới thiệu thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông

+ Phần 2. Giới thiệu đặc điểm và ý nghĩa của loài Sếu.

+ Phần 3. Lí giải hiện tượng sếu biến mất và xuất hiện ở tại Tràm Chim – Tam Nông.

+ Phần 4. Giới thiệu đặc điểm sinh học của loài sếu đầu đỏ

+ Phần 5. Đề cập về việc bảo vệ loài sếu quý hiếm.

* Đặc điểm của văn bản thông tin giới thiệu một danh lam thắng cảnh thể hiện ở văn bản:

- Ngoài ngôn ngữ, văn bản còn sử dụng tranh ảnh, số liệu thống kê, con số để truyền tải thông tin.

- Cấu trúc: Có đầy đủ 3 phần.

- Văn bản trình bày theo cách phân loại từng đối tượng đi từ việc quần thể động, thực vật phong phú và đa dạng sau đó tác giả đi nói về đặc điểm loại động vật đặc trưng nhất của Vườn quốc gia Tràm Chim là loại sếu đầu đỏ.

* Mối quan hệ giữa đặc điểm với mục đích của văn bản này: Văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông đã thể hiện rõ đặc điểm của văn bản thuyết minh về một danh lam thắng cảnh nhằm giúp ngược đọc hình dung rõ hơn thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông và loại sếu đầu đỏ - loài chim quý hiếm, đặc trưng của vường quốc qia này. Qua đó làm tăng tính xác thực, thuyết phục và độ hấp dẫn cho văn bản.

Dựa vào văn bản, sếu đầu đỏ ở Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông mang ý nghĩa biểu trưng lớn:

- Biểu trưng cho sức mạnh, sự trường tồn và lòng thủy chung.

+ Xuất hiện nhiều ở đình, chùa, bàn thờ gia đình -> làm hình tượng trong các bộ đồ thờ như đội đèn, hạc chầu

+ Làm họa tiết hoa văn ở mặt trống đồng cổ.

- Được coi là “sứ thần của môi sinh”; gọi là “nhà quý tộc đáng yêu trong các loài chim”

- Trong những thông tin từ văn bản Vườn quốc gia Tràm Chim – Tam Nông em thích nhất thông tin nói về đặc điểm của sếu đầu đỏ:

+ Thường kéo đến Tràm Chim – Tam Nông vào mùa khô hàng năm.

+ Thức ăn: củ năng

+ Tập quán: Sống từng đàn; theo cặp đôi

+ Đặc điểm sinh học: to, cao trên 1,7 mét; bộ long xám mượt, cổ cao, đầu đỏ, dang cánh rộng khi bay.

+ Họ hàng: Họ Hạc

- Dựa trên thông tin về Vườn quốc gia Tràm Chim và loài sếu đầu đỏ, em có thể hình dung ra một bức tranh sống động về hình dáng, màu sắc, và cách đàn sếu giao tiếp với nhau.

Phố cổ Hội An, nằm ở tỉnh Quảng Nam, là một trong những địa danh nổi bật của Việt Nam, nổi tiếng với vẻ đẹp cổ kính và bình yên. Được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, Hội An là một bảo tàng sống về kiến trúc và văn hóa, nơi lưu giữ những dấu ấn lịch sử phong phú của Việt Nam. Khi bước chân vào phố cổ, du khách sẽ bị cuốn hút bởi những dãy nhà mái ngói đỏ rêu phong, tường vàng cổ kính với các cửa gỗ và ban công trang trí tinh tế. Những ngôi nhà này mang đậm dấu ấn kiến trúc từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 19, phản ánh sự giao thoa văn hóa giữa Việt Nam và các quốc gia phương Đông như Trung Quốc, Nhật Bản, và cả phương Tây.

Một trong những đặc điểm nổi bật của Hội An là hệ thống đèn lồng lung linh, treo dọc các con phố, đặc biệt là vào mỗi buổi tối. Khi màn đêm buông xuống, cả khu phố cổ được thắp sáng bởi hàng nghìn chiếc đèn lồng đủ màu sắc, tạo nên một khung cảnh huyền ảo và lãng mạn. Du khách có thể dạo bước trên những con đường lát đá cổ xưa, lắng nghe tiếng gió thổi qua những hàng tre, hay ngắm nhìn dòng sông Hoài êm đềm trôi dưới ánh đèn lấp lánh.

Không chỉ đẹp về cảnh quan, Hội An còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống. Những lễ hội độc đáo như lễ hội đèn lồng vào rằm tháng Giêng, lễ hội hoa đăng trên sông Hoài, hay các hoạt động văn hóa như hát bài chòi, múa lân, đều mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa đặc sắc. Bên cạnh đó, ẩm thực Hội An cũng là điểm nhấn với nhiều món ăn ngon miệng như cao lầu, mì Quảng, bánh bao, bánh vạc. Du khách có thể thưởng thức các món ăn này tại những quán nhỏ ven đường, hay tham gia các lớp học nấu ăn để tự tay chế biến và hiểu rõ hơn về văn hóa ẩm thực của người dân nơi đây.

Phố cổ Hội An còn là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích mua sắm và nghệ thuật. Các cửa hàng thủ công mỹ nghệ với sản phẩm như đèn lồng, gốm sứ, lụa tơ tằm, và trang sức bạc được làm thủ công tinh xảo, là những món quà lưu niệm ý nghĩa. Ngoài ra, Hội An còn nổi tiếng với những xưởng may áo dài, nơi du khách có thể đặt may những bộ áo dài truyền thống chỉ trong vài giờ.

Phố cổ Hội An không chỉ là một điểm đến du lịch, mà còn là nơi để du khách cảm nhận sâu sắc về thời gian, về một Việt Nam xưa cũ với những giá trị truyền thống được gìn giữ qua hàng thế kỷ. Với vẻ đẹp cổ kính, văn hóa phong phú và con người thân thiện, Hội An thực sự là một báu vật của Việt Nam, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm từ khắp nơi trên thế giới.

a) Chuẩn bị

- Đọc kĩ và tìm hiểu yêu cầu của bài tập trước khi viết:

+ Trọng tâm cần làm rõ: Giới thiệu một cảnh đẹp thiên nhiên mà em yêu thích (chú ý phân biệt với di tích lịch sử là những công trình do con người tạo nên).

+ Kiểu văn bản chính: thuyết minh giới thiệu về một danh lam thắng cảnh.

+ Phạm vi kiến thức cần huy động: kiến thức địa lí và lịch sử về vùng đất, địa điểm có cảnh đẹp thiên nhiên.

- Đọc và ghi chép các thông tin đã thu thập được từ sách, báo, Internet,… về danh lam thắng cảnh mà mình yêu thích.

- Xác định cách triển khai, trình bày thông tin cho bài viết (theo trình tự thời gian, không gian, chính – phụ, nguyên nhân – kết quả hay phân loại đối tượng,…)

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý: Từ yêu cầu nội dung của văn bản thuyết minh đã nêu trong mục a) Chuẩn bị, có thể đặt ra một số câu hỏi để tìm ý cho bài viết. Chẳng hạn:

+ Danh lam thắng cảnh được giới thiệu ở đâu? Có thể đến địa điểm này bằng cách nào?

=> Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nằm ở tỉnh Quảng Bình, phía Bắc Trung Bộ Việt Nam, và cách thành phố Đồng Hới khoảng 50 km về phía Tây. Để đến Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng, du khách có thể di chuyển bằng ô tô, xe khách hoặc tàu hỏa từ các thành phố lớn như Hà Nội, Huế hoặc Đà Nẵng. Từ Đồng Hới, du khách có thể dễ dàng thuê xe hoặc sử dụng dịch vụ taxi để đến với vườn quốc gia này.

+ Danh lam thắng cảnh này có gì đặc sắc (đẹp, hấp dẫn, độc đáo)?

=> Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới nhờ vào hệ thống hang động độc đáo và phong phú. Nổi bật trong số đó là Hang Sơn Đoòng, hang động lớn nhất thế giới, với chiều dài lên đến 9 km, chiều cao 200 m và rộng 150 m. Hang Sơn Đoòng không chỉ là một kỳ quan về kích thước mà còn chứa đựng nhiều điều kỳ thú, từ các hệ sinh thái phong phú đến những khối thạch nhũ khổng lồ, cùng những dòng sông ngầm ấn tượng.

Ngoài Hang Sơn Đoòng, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng còn nổi tiếng với các hang động khác như Hang Phong Nha, Hang Tiên Sơn, và Hang Tú Làn. Mỗi hang động đều có những đặc điểm riêng biệt, với các cấu trúc thạch nhũ hình thù kỳ lạ, các dòng sông ngầm trong xanh và những hồ nước trong vắt. Hệ thống hang động này không chỉ thu hút những người yêu thích khám phá mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà khoa học và nhiếp ảnh gia.

+ Giá trị vật chất và tinh thần của danh lam thắng cảnh này là gì?

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng mang lại nguồn thu lớn về mặt du lịch. Mỗi ngày có rất nhiều đoàn tham quan di lịch trong nước và thế giới đến địa điểm tham quan này. Ngoài ra Phong Nha – Kẻ Bàng còn có hệ thống hang động kì bí, với các câu chuyện truyền thuyết mang đậm tinh thần văn hóa dân tộc. Đây xứng đáng là địa danh mang niềm tự hào của đất nước cả về giá trị vật chất và tinh thần.

+ Cần phải làm gì để bảo vệ và phát huy giá trị của danh lam thắng cảnh này?

=> Để bảo vệ và phát huy giá trị của vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, chúng ta cần: bảo vệ, giữ gìn vệ sinh môi trường xung quanh, giữ gìn sự sạch đẹp của động trong quá trình tham quan…

- Lập dàn ý: Dựa vào các thông tin về danh lam thắng cảnh đã nêu và các câu hỏi tìm ý để lập dàn ý theo ba phần của một bài văn.

I. Mở bài

Giới thiệu chung:

- Đề cập đến cảm hứng từ bài hát “Việt Nam quê hương tôi” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận, với hình ảnh thiên nhiên kỳ vĩ và vẻ đẹp của quê hương.

- Nêu tên danh lam thắng cảnh sẽ giới thiệu: Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

- Khẳng định vị trí của danh lam thắng cảnh trong bản đồ du lịch Việt Nam và giá trị nổi bật của nó.

II. Thân bài

1. Vị trí và cách đến Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng:

* Vị trí:

- Nằm ở tỉnh Quảng Bình, phía Bắc Trung Bộ Việt Nam.

- Khoảng cách từ thành phố Đồng Hới và cách di chuyển từ các thành phố lớn như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng.

* Cách đến:

- Phương tiện di chuyển: ô tô, xe khách, tàu hỏa từ các thành phố lớn.

- Từ Đồng Hới: thuê xe hoặc taxi để đến Vườn quốc gia.

- Vẻ đẹp và sự hấp dẫn của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng:

2. Danh lam thắng cảnh nổi bật:

* Hang Sơn Đoòng:

- Được mệnh danh là hang động lớn nhất thế giới với kích thước khổng lồ (9 km dài, 200 m cao, 150 m rộng).

- Các yếu tố độc đáo như hệ sinh thái phong phú, thạch nhũ khổng lồ, dòng sông ngầm.

* Các hang động khác:

- Hang Phong Nha, Hang Tiên Sơn, Hang Tú Làn.

- Đặc điểm: cấu trúc thạch nhũ hình thù kỳ lạ, hồ nước trong vắt, các dòng sông ngầm.

* Cảnh quan thiên nhiên:

- Hệ thống hang động kỳ vĩ và phong phú.

- Cảnh sắc thiên nhiên hùng tráng, tạo nên trải nghiệm mạo hiểm và khám phá đầy hấp dẫn.

3. Giá trị của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng:

- Đóng góp vào ngành du lịch Việt Nam, thu hút du khách trong và ngoài nước.

- Tạo cơ hội việc làm cho người dân địa phương, thúc đẩy phát triển kinh tế.

- Cung cấp trải nghiệm thiên nhiên tuyệt vời và giúp du khách cảm nhận sự vĩ đại của tạo hóa.

- Là niềm tự hào của người dân Việt Nam, gợi nhớ về di sản văn hóa toàn cầu.

III. Kết bài

- Nhấn mạnh lại những điểm đặc sắc và giá trị nổi bật của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

- Khẳng định sự quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị của danh lam thắng cảnh này.

- Khuyến khích du khách đến thăm và trải nghiệm vẻ đẹp hoang sơ, huyền bí của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

- Kêu gọi mọi người trân trọng và gìn giữ di sản thiên nhiên quý giá này.

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng là một trong những danh lam thắng cảnh nổi bật của Việt Nam, không chỉ thu hút bởi vẻ đẹp hoang sơ mà còn bởi giá trị văn hóa và thiên nhiên quý giá. Từ cảm hứng bài hát “Việt Nam quê hương tôi” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận, hình ảnh quê hương với những kỳ quan thiên nhiên vĩ đại đã được tái hiện rõ nét qua vẻ đẹp hùng vĩ của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng tọa lạc tại tỉnh Quảng Bình, nằm ở phía Bắc Trung Bộ của Việt Nam. Vị trí này khá thuận lợi để du khách từ các thành phố lớn như Hà Nội, Huế, hay Đà Nẵng có thể dễ dàng tiếp cận. Khoảng cách từ thành phố Đồng Hới, trung tâm gần nhất, đến Vườn quốc gia là khoảng 50 km, và du khách có thể lựa chọn di chuyển bằng ô tô, xe khách hoặc tàu hỏa. Từ Đồng Hới, du khách có thể tiếp tục hành trình bằng xe thuê hoặc taxi để đến với vẻ đẹp kỳ bí của Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nổi tiếng với hệ thống hang động phong phú, trong đó Hang Sơn Đoòng là một điểm nhấn đáng tự hào. Được mệnh danh là hang động lớn nhất thế giới, Hang Sơn Đoòng có chiều dài lên đến 9 km, chiều cao 200 m và rộng 150 m. Khi bước vào hang động, du khách sẽ cảm nhận được sự kỳ vĩ của thiên nhiên với các thạch nhũ khổng lồ, các dãy núi đá và dòng sông ngầm uốn lượn. Ánh sáng từ đèn pin chiếu vào các thạch nhũ tạo ra những hình thù kỳ lạ, phản chiếu một cách lung linh trên mặt nước, mang đến một cảm giác như lạc vào thế giới huyền bí.

Không chỉ nổi bật với Hang Sơn Đoòng, Vườn quốc gia còn sở hữu nhiều hang động khác không kém phần ấn tượng như Hang Phong Nha, Hang Tiên Sơn, và Hang Tú Làn. Mỗi hang động đều có những đặc điểm riêng biệt. Hang Phong Nha, với những cấu trúc thạch nhũ hình thù độc đáo, là nơi lý tưởng cho những ai yêu thích sự khám phá và phiêu lưu. Hang Tiên Sơn nổi bật với những khối thạch nhũ trắng như tuyết và những hồ nước trong vắt, tạo nên một không gian thơ mộng. Còn Hang Tú Làn, với hệ thống sông ngầm và các khối thạch nhũ khổng lồ, là một điểm đến hấp dẫn cho những chuyến thám hiểm đầy kịch tính.

Về giá trị, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng đóng góp quan trọng vào ngành du lịch của Việt Nam. Là một trong những điểm đến nổi bật, vườn quốc gia không chỉ thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người dân địa phương. Du lịch tại đây không chỉ đem lại nguồn thu nhập lớn mà còn thúc đẩy sự phát triển kinh tế của khu vực.

Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng còn mang đến cho du khách những trải nghiệm thiên nhiên không thể quên. Sự kỳ vĩ và hùng tráng của các hang động khiến mỗi chuyến thăm trở thành một cuộc phiêu lưu đầy cảm xúc và khám phá. Các hệ thống hang động không chỉ là niềm tự hào của người dân Việt Nam mà còn là di sản văn hóa toàn cầu, giúp chúng ta thêm yêu và trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên.

Với vẻ đẹp hoang sơ và giá trị quý giá, Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng thực sự là một kỳ quan thiên nhiên vĩ đại của Việt Nam. Đây là điểm đến lý tưởng để du khách khám phá, chiêm ngưỡng và cảm nhận sự vĩ đại của tạo hóa. Hãy đến và trải nghiệm, để cảm nhận sự kỳ diệu của một trong những danh lam thắng cảnh nổi bật nhất của quê hương chúng ta.

Đoạn văn thuyết minh giới thiệu về danh lam thắng cảnh Bà Nà Hill:

Bà Nà Hill - vùng đất được mệnh danh là Đà Lạt của miền Trung. Cách thành phố Đà Nẵng khoảng 48km về phía Tây, có độ cao 1487m so với mặt biển. Trước đây, để đến đỉnh Bà Nà, du khách phải đi 16km đường đèo nguy hiểm. Nay, chỉ cần 15 phút trên cáp treo an toàn. Có rất nhiều ghi chép liên quan đến nguồn gốc của cái tên Bà Nà, trong đó được lưu truyền phổ biến nhất là 3 giả thuyết: Tên Bà Nà xuất phát từ người Pháp bởi vì khi họ đặt chân đến đây thấy có nhiều cây chuối nên được đặt tên là núi Banane và sau này người Việt đọc chệch đi thành Bà Nà. Còn theo nhà văn Nguyên Ngọc, từ Bà Nà trong tiếng Cowtu có nghĩa là "núi của tui" Cũng có truyền thuyết cho rằng tên núi được viết tắt bởi tên của bà Thiên Y A Na Thánh Mẫu hay Bà Ponagar. Hệ thống cáp treo Bà Nà bao gồm 5.042m dây cáp, 22 trụ, 94 cabin, và có khả năng phục vụ 1.500 khách/giờ. Đây là tuyến cáp treo hiện đại nhất được xây dựng theo tiêu chuẩn châu Âu và đã được Guinness công nhận với hai kỷ lục thế giới: cáp treo dây dài nhất và chênh ga cao nhất thế giới (1.291m). Từ cáp treo hoặc từ đỉnh núi, bạn có thể tận hưởng toàn bộ cảnh quan với một bức tranh tuyệt đẹp, nhìn ngắm những cánh rừng hoang sơ, cây cối rộng lớn. Đến Bà Nà Hills, du khách sẽ được lạc vào một Châu Âu thu nhỏ, tham quan các công trình nổi tiếng thế giới như Cầu Vàng, khám phá Làng Pháp cổ kính, vui chơi tại Fantasy Park – khu vui chơi giải trí trong nhà, Gần đây, Bà Nà Hills liên tục xây dựng các công trình kiến trúc mới như: Cổng Thời gian, thác Thần mặt trời với những bức tượng vàng, lâu đài Mặt trăng, quảng trường Nhật thực… nối dài những trải nghiệm hấp dẫn cho du khách chọn đến đỉnh núi Chúa, Đà Nẵng. Bà Na Hills trở thành điểm sáng của du lịch Đà Nẵng khi vinh dự nhận được nhiều giải thưởng danh giá như: “Khu du lịch giải trí hấp dẫn nhất Việt Nam”, “Top 10 khu du lịch cáp treo ấn tượng nhất thế giới”, “Hệ thống cáp treo hàng đầu thế giới”, “Điểm du lịch biểu tượng hàng đầu thế giới” và vô số giải thưởng khác do các tờ báo lớn của nước ngoài bình chọn. Bà Nà Hills là điểm đến lý tưởng, thu hút lượng lớn khách du lịch bởi dịch vụ đẳng cấp, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp cùng những truyền thuyết kỳ bí.

a) Chuẩn bị

- Xem lại nội dung phần Viết theo yêu cầu thuyết minh kết hợp tự sự với miêu tả.

- Xem xét các yêu cầu đã nêu trong một 1. Định hướng.

- Chú ý bổ sung và sắp xếp hợp lí các ý của bài giới thiệu,…

b) Tìm ý và lập dàn ý

Xem dàn ý đã làm ở phần Viết, cân nhắc yêu cầu cảu bài nói để bổ sung, sắp xếp lại các ý cho mạch lạc, phù hợp với nội dung cần trình bày.

c) Nói và nghe

- Thực hành nói và nghe theo dàn ý đã làm.

- Tập trung vào các yêu cầu nói (trình bày) về nội dung thuyết minh về một danh lam thắng cảnh, kĩ thuật, cách thức thuyết minh và thái độ khi trình bày.

* Bài nói tham khảo:

Xin chào cô giáo và các bạn, em tên là Nguyễn Thị Hoa, học sinh lớp 9A, trường THCS An Thượng, hôm nay em xin giới thiệu về cố đô Huế.

Huế được người ta biết tới là vùng đất địa linh nhân kiệt, chứa đựng vô vàn cảnh đẹp hữu tình làm đắm say lòng người. Bên cạnh đó khi nhắc đến Huế, chắc hẳn chúng ta đều nghĩ ngay đến Quần thể di tích Cố đô Huế – một biểu tượng văn hóa du lịch mà ai cũng muốn ghé qua một lần. Hãy cùng Tico Travel khám phá những nét đẹp bí ẩn tại địa điểm này nhé.

Cố đô Huế nằm ngay cạnh dòng sông Hương tĩnh lặng, được triều đình nhà Nguyễn xây dựng từ những năm của thế kỷ 19. Tới ngày nay dù đã trải qua rất nhiều sự kiện lịch sử, Cố đô vẫn là một biểu tượng của nét đẹp cổ kính, bình yên của xứ Huế.

Nhìn từ bên ngoài, Cố đô Huế hiện lên với vẻ đẹp cổ kính, nguy nga chứa đựng công trình kiến trúc độc đáo. Du khách khi đến đây sẽ được hòa mình trong lối sống Việt xưa với cảnh cung đình tráng lệ, bồi hồi nhớ về một trang sử hào hùng của đất nước.

Trong khoảng thời gian đất nước ta bị chia cắt bởi “vua Lê, chúa Trịnh”, Cố đô Huế đã trở thành nơi ngự trị của 9 đời vua Nguyễn tại Đàng Trong. Được khởi công xây dựng từ những năm 1805 khi vua Gia Long còn trị vì và kéo dài suốt 27 năm bởi triều Nguyễn, Cố đô Huế là kinh đô của nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn.

Được xây dựng theo phong cách Đông Tây hòa hợp, đem đến một công trình đồ sộ và vĩ đại biết bao. Vào lúc xây dựng, Cố đô đã trở thành tâm não quan trọng với vị trí chiến lược đắc địa xung quanh được bao bọc bởi các con đường đắc địa như Phan Đăng Lưu, Lê Duẩn, Trần Hưng Đạo. Trong suốt quá trình đó, Vua các triều luôn trùng tu, sửa chữa và thiết kế lại để dần dần trở thành một công trình mang đường nét văn hóa truyền thống Huế.

Vào năm 1993, Quần thể di tích Cố đô Huế được công nhận là di sản văn hóa, minh chứng cho vẻ đẹp mang tính toàn cầu. Nơi đây không chỉ là một công trình được xây dựng lâu đời, mà còn là biểu tượng xứ Huế như những con người chất phác, chăm chỉ và kiên cường là biểu tượng của dân tộc Việt Nam

Cố đô Huế có kết cấu gồm ba vòng thành: Tử Cấm Thành, Kinh Thành và Hoàng Thành. Công trình mang nét đẹp cổ kính nguy nga, được xây dựng với diện tích hơn 500 ha. Nơi đây là kinh thành cổ hiếm hoi còn giữ lại được nét đẹp ban đầu cùng các kiến trúc ban sơ như đền đài, cung điện, lăng tẩm,…

Bước chân vào Cố đô Huế du khách sẽ không khỏi choáng ngợp bởi không gian cổ kính, bạn sẽ được hòa mình vào thời gian xa xưa, sống lại thời cung đình nguy nga tráng lệ. Đây là niềm tự hào to lớn của người Việt nói chung và người dân Huế nói riêng đối với bạn bè quốc tế.

Kinh thành Huế là một tòa thành của Cố đô Huế, nơi đây là minh chứng lịch sử còn sót lại sau những chuỗi năm tháng. Nơi đây được xây dựng ngay gần bờ sông Hương, hướng toàn bộ về phía Nam mang một ý nghĩa hào hùng: cai trị cả thiên hạ.

Kinh thành Huế bao gồm 10 cửa là Chính Bắc, cửa Thể Nhơn, cửa Đông Nam, cửa Chính Nam, cửa Quảng Đức, cửa Tây Bắc, cửa Tây Nam, cửa Chính Đông và cửa Đông Bắc. Được bao bọc và xây dựng chắc chắn để trở thành địa phận chủ chốt của nước nhà trong thời gian xưa. Với không gian rộng lớn, mang nét đẹp cổ kính ngàn năm Kinh thành Huế đã là một nét đẹp văn hóa in đậm vào trí óc của người dân đất Việt.

Cổng Ngọ Môn là cổng chính của Kinh thành Huế, khi đến đây du khách sẽ được chiêm ngưỡng bức tranh cung điện vừa nguy nga tráng lệ lại vừa thân thương, quen thuộc. Với tất cả những tâm huyết, sự tỉ mỉ của các một triều đại oai hùng, Cổng Ngọ Môn như một chân trời mới dẫn dắt du khách từng bước khám phá Quần thể di tích Cố đô Huế.

Cổng Ngọ Môn được xây dựng theo hướng Nam, trước đây gọi là hướng Ngọ. Với 5 cổng chính được phân chia rõ ràng, Vua đi cửa chính, 2 cổng bên cạnh là dành cho các triều thần, quan văn võ, cuối cùng binh lính sẽ đi cửa ngoài cùng. Tuy nhiên, chỉ có những dịp quan trọng hay các nghi thức sắc phong đặc biệt mới sử dụng Cổng Ngọ Môn.

Điện Thái Hòa là một nơi đặc biệt, nằm trong khu vực Hoàng Thành của Kinh Thành Huế, thường tổ chức các buổi triều hay nghi thức quan trọng. Mọi thứ nơi đây được bố trí sang trọng, nguy nga biểu trưng cho sự uy nghiêm của Vua các triều đại. Tại đây đã là nơi đăng quang của các vị vua triều Gia Long đến Bảo Đại.

Điện Thái Hòa là điểm du lịch, tham quan mang yếu tố oai phong, hào hùng. Đến đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng khung cảnh tráng lệ, quyền lực cùng với sự nghiêm trang. Còn điều gì tuyệt vời hơn khi đến Kinh Thành Huế checkin ngay Điện Thái Hòa.

Huế đối với mình là một nơi vô cùng đặc biệt, nhưng chưa lần nào đến với Cố đô Huế. Hè này mình có chuyến đi cùng với gia đình, phải nói rằng nơi đây khác hẳn với các khu du lịch sôi động. Bước vào đây mình cảm thấy bồi hồi như được sống lại năm tháng xưa vậy. Tất cả hình ảnh lịch sử hiện lên đầu mình một cách bình yên, sâu sắc. Huế là điểm đến lý tưởng và tuyệt vời hơn khi bạn chọn Cố đô Huế làm điểm tham quan.

B. Giới thiệu về cao nguyên đá Đồng Văn ở Hà Giang.

A. Nêu tên địa danh được giới thiệu

D. Là một trong những vùng đá vôi đặc biệt, chứa đựng những dấu ấn tiêu biểu về lịch sử phát triển vở Trái Đất,...

C. Xám ngắt, vàng óng và vàng rực.

B. Mạng lưới Công viên địa chất toàn cầu

Văn bản Cao nguyên đá Đồng Văn được coi là văn bản thuyết minh về một danh lam thắng cảnh vì nhiều lý do:

- Văn bản cung cấp những thông tin cụ thể và chi tiết về Cao nguyên đá Đồng Văn, bao gồm vị trí địa lý, hình thái địa hình, đặc điểm nổi bật và các yếu tố tạo nên giá trị đặc biệt của khu vực này.

- Văn bản mô tả đặc điểm độc đáo của cao nguyên đá, từ địa hình núi đá vôi hùng vĩ đến các hiện tượng tự nhiên như các dãy núi đá, các thung lũng và đồng cỏ.

- Các phần có sự kết hợp giữa thuyết minh với các phương pháp biểu đạt; phương tiện ngôn ngữ với số liệu và hình ảnh.

Cao nguyên đá Đồng Văn thật sự mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ và thơ mộng. Được ví như một “thiên đường xám,” khu vực này toát lên sự kỳ vĩ của những dãy núi đá vôi hùng vĩ, những thung lũng sâu thẳm và các đồng cỏ xanh mướt. Với cảnh quan ấn tượng này, Cao nguyên đá Đồng Văn không chỉ thu hút sự chú ý của những người yêu thích thiên nhiên mà còn khiến bất kỳ ai đặt chân đến đây đều cảm nhận được sự độc đáo và mê hoặc của miền sơn cước địa đầu Tổ quốc.

Văn bản có bố cục gồm ba phần:

- Phần 1 (từ “Cách Hà Nội…” đến “Tổ quốc thân yêu”): Giới thiệu về cao nguyên đá Đồng Văn.

- Phần 2 (từ “Vượt qua khoảng…” đến “núi Đôi Quản Bạ…”): Giới thiệu vị trí, vẻ đẹp, giá trị của cao nguyên đá Đồng Văn.

- Phần 3 (Còn lại): Cảm nghĩ của tác giả về cao nguyên đá Đồng Văn.

Từ văn bản em biết thêm được rằng:

- Cao nguyên đá Đồng Văn được công nhận là Công viên địa chất toàn cầu, điều này cho thấy giá trị địa chất và sự quan trọng của khu vực này trên bản đồ toàn cầu.

- Với những dãy núi đá vôi xám ngắt, khu vực này được ví như "thiên đường xám", tạo nên một cảnh quan độc đáo và khác biệt so với các vùng đất khác.

- Những hàng rào đá được xếp lên một cách khéo léo, là kết quả của sự khéo tay và tài hoa của người Mông. Điều này không chỉ thể hiện sự tinh tế trong kỹ thuật xây dựng mà còn phản ánh sự chu đáo và chăm sóc của người đàn ông đối với gia đình và cộng đồng.

- Mặc dù vùng đất chủ yếu là đá, nhưng nơi đây vẫn có sự sống mạnh mẽ với màu sắc rực rỡ của các loại cây trồng như ruộng ngô, nương lúa và hoa cải, chứng minh sức sống mãnh liệt và khả năng thích ứng của thiên nhiên.

Những thông tin này giúp làm rõ hơn vẻ đẹp và giá trị đặc biệt của Cao nguyên đá Đồng Văn, đồng thời nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên và văn hóa con người ở khu vực này.

Em thích nhất nội dung về sức sống trên Cao nguyên đá Đồng Văn trong văn bản vì điều đó thể hiện một sự đối lập tuyệt vời và đầy ấn tượng. Dù Cao nguyên đá Đồng Văn chủ yếu được bao phủ bởi đá vôi xám và có vẻ ngoài khô cằn, nhưng sự sống vẫn vươn lên mạnh mẽ và đầy màu sắc. Mỗi mùa trong năm, khu vực này lại trở nên sống động với nhiều loài hoa và cây trồng.

Điều này không chỉ khiến chúng ta ngỡ ngàng mà còn tạo nên một bức tranh thiên nhiên kỳ diệu. Sự kết hợp giữa màu xám của đá và màu sắc rực rỡ của hoa như hoa cải vàng, ruộng ngô xanh, hay nương lúa óng ả thể hiện một sức sống mãnh liệt và khả năng thích nghi tuyệt vời của thiên nhiên. Nó cũng phản ánh sự kiên cường và sự kỳ diệu của cuộc sống dù trong điều kiện khắc nghiệt.

Cố đô Hoa Lư - Dấu ấn vàng son của một thời dân tộc oai hùng

Cố đô Hoa Lư sở hữu diện tích rộng rãi ấn tượng lên đến 300ha với các công trình kiến trúc có giá trị cao về mặt văn hóa, lịch sử cùng cảnh sắc non nước hữu tình, Cố đô Hoa Lư là một trong bốn vùng lõi thuộc Quần thể danh thắng Tràng An, được UNESCO chính thức công nhận là Di sản văn hóa kép đầu tiên và duy nhất tại Đông Nam Á vào năm 2014. Cố đô cũng là một trong những điểm tham quan tại Ninh Bình được nhiều người yêu thích bậc nhất hiện nay.

Ấn tượng toàn cảnh Cố đô Hoa Lư nhìn từ trên cao

Nằm trên địa bàn giáp ranh giới giữa hai huyện Hoa Lư, Gia Viễn cùng thành phố Ninh Bình. Nếu có ý định tham quan Cố đô, bạn có thể di chuyển bằng các loại phương tiện như xe khách, máy bay, tàu hỏa đều được.

Cố đô Hoa Lư là đế đô đầu tiên của nước ta, tồn tại trong 42 năm. Mảnh đất này là nơi đã chứng kiến sự nghiệp dựng nước và giữ nước oai hùng của 12 năm triều Đinh (968 – 980), 29 năm triều Tiền Lê (980 – 1009) và đầu nhà Lý (1009 – 1010).

Với địa thế đồi núi trùng điệp bao bọc xung quanh vành đai kinh đô như tấm bình phong vững chãi, cùng dòng Hoàng Long uốn khúc và cánh đồng Nho Quan, Gia Viễn với hào sâu, Hoa Lư là vùng đất có giá trị cao về mặt quân sự. Chính tại vùng đất này, năm 968, Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp loạn 12 sứ quân, lên ngôi hoàng đế, lập ra nước Đại Cồ Việt oai hùng, và Hoa Lư trở thành trung tâm chính trị, đồng thời là đế đô đầu tiên của nước ta.

Đến thời vua Lý Thái Tổ, ông đã đưa ra quyết định dời dô lịch sử, và Hoàng thành Thăng Long chính là nơi được lựa chọn khi nhận ra kinh đô Hoa Lư chật hẹp, khó mở mang thành đô và không phù hợp với vị thế đất nước lúc bấy giờ.

Chính quyết định mang tính chất lịch sử này đã kết thúc những tháng ngày Hoa Lư là vùng đất cố đô của nước ta. Tuy nhiên, hệ thống triều đình và cơ sở vật chất của Hoàng thành Thăng Long lúc bấy giờ đều thừa hưởng từ kinh đô Hoa Lư ngày trước. Tuy sau này các vua không sinh sống tại đây nữa, nhưng Cố đô Hoa Lư vẫn tiếp tục được xây dựng những công trình kiến trúc kiên cố với đền, chùa, đền thờ và được bảo tồn cho đến tận ngày nay.

Nếu có dịp về với vùng đất cố đô trong hành trình khám phá Ninh Bình, bạn chắc chắn sẽ ngạc nhiên trước cảnh sắc trầm mặc, hoài cổ và phảng phất dư vị thời gian nơi đây. Nhưng ở đâu đó nơi thành lũy bờ tường, bạn vẫn sẽ nhận ra nét uy nghi, oai linh của một đế đô nguy nga tráng lệ ngày trước.

Với diện tích rộng rãi ấn tượng lên đến hơn 300ha, Cố đô Hoa Lư là quần thể di tích với các công trình kiến trúc tường thành, hang động, đền chùa, lăng mộ và những công trình khác có giá trị lịch sử và văn hóa cao. Cố đô được chia làm 3 vùng, bao gồm: vùng bảo vệ đặc biệt, vùng đệm và các di tích liên quan.

Vùng bảo vệ đặc biệt bao gồm toàn bộ khu vực bên trong thành Hoa Lư, với những di tích còn tồn tại cho đến ngày nay như đền vua Lê Đại Hành, đền vua Đinh Tiên Hoàng, đền thờ Công chúa Phất Kim, chùa Nhất Trụ, phủ Vườn Thiên, chùa Kim Ngân, bia Câu Dền, chùa Cổ Am, phủ Chợ, hang Bim, chùa Duyên Ninh, sông Sào Khê và tường thành, nền điện dưới lòng đất.

Trong khi đó, vùng đệm của Cố đô Hoa Lư lại bao gồm khu vực cảnh quan hai bên dòng Sào Khê, Quần thể danh thắng Tràng An với hệ thống chùa và Động Am Tiên, đình Yên Trạch, hang Muối, hang Quàn, hang Sinh Dược, hang Luồn, hang Địa linh, hang Ba Giọt, hang Nấu Rượu, chùa Bà Ngô, đền Trần, phủ Khống, phủ Động, động Liên Hoa, hang Bói, v.v.

Các di tích liên quan trong quần thể Cố đô Hoa Lư đóng vai trò quan trọng dưới thời nhà Đinh, bao gồm hệ thống chùa Bái Đính cổ, cổng Nam, cổng Động, động Hoa Lư, động Thiên Tôn, đền thờ Đinh Bộ Lĩnh cùng những di tích thờ vua Đinh khác ở tỉnh Ninh Bình.

Đền thờ thần Cao Sơn nằm yên bình bên dòng sông vắng

Trải dài khắp hơn 1.000 năm lịch sử, những công trình di tích có ý nghĩa quan trọng nơi Cố đô Hoa Lư vẫn được bảo tồn và giữ gìn cho đến tận ngày nay. Nổi bật hơn cả là đền thờ vua Đinh Tiên Hoàng và đền vua Lê Đại Hành.

Tọa lạc nơi xã Trường Yên – vốn là trung tâm thành Đông của cố đô ngày trước – đền vua Đinh Tiên Hoàng tọa lạc tại vị thế cực kỳ lý tưởng: phía trước là núi Mã Yên, nơi mộ vua Đinh oai linh nằm đó ngắm nhìn vẻ đẹp non sông. Đền được khởi công xây dựng từ thời nhà Lý theo kiểu ‘nội công, ngoại quốc’, mô phỏng hình dáng của kiến trúc kinh đô xưa, sau đó được kiến thiết lại dưới thời Hậu Lê.

Là một trong những công trình kiến trúc độc đáo của nước ta được xây dựng từ thế kỷ 17, đền vua Đinh Tiên Hoàng là quần thể bao gồm các công trình uy nghi như ngọ môn quan, núi giả, hồ sen, vườn hoa, nghi môn ngoại, nghi môn nội cùng ba tòa bái đường, Thiên Hương và hậu cung. Trong cùng là Hậu đặt tượng vua Đinh cùng các con trai ông. Ngày nay, nơi đền thờ vua vẫn còn đó những cổ vật quý báu như đôi voi chầu, cặp bảo vật long sàng đá (sập đá) được đặt ở vị trí Sân rồng, tạc hoàn toàn từ đá xanh nguyên khối với những đường nét chạm khắc tinh xảo.

Không chỉ vậy, đền vua Đinh còn được trang trí bởi nhiều hình dáng, họa tiết chạm khắc tinh xảo trên những cột gỗ, đá với hình rồng, mây, tiên nữ, hoa lá, v.v Đây là những minh chứng rõ nét nhất thể hiện được sự tài hoa, khéo léo của những người nghệ nhân của thế kỷ 17 ngày trước.

Tọa lạc tại vị trí cách đền vua Đinh khoảng độ 500m chính là đền vua Lê Đại Hành với quy mô nhỏ hơn. Ngôi đền được xây dựng với ba tòa gồm Bái Đường, Thiên Hương thờ Phạm Cự Lượng – người có công giúp Lê Hoàn lên ngôi ngày trước. Ở khu vực chính cung là nơi thờ vua Lê Đại Hành, bên trái là Lê Ngọa Triều, con trai vua Lê, bên phải thờ hoàng hậu Dương Vân Nga. Trước đền là quảng trường trung tâm Cố đô Hoa Lư, sau đền là hào nước bảo vệ cố đô ngày trước chạy quanh dưới chân núi Đìa.

Ngày nay, nơi đền vua Lê vẫn còn đó những dấu tích kiến trúc cổ với những mảng chạm trổ, điêu khắc công phu và cả dấu tích của nền cung điện cũ với các món đồ gốm sứ cổ. Các hiện vật quý này bây giờ vẫn đang được lưu trữ tại phòng bảo tàng phía trái đền.

Nằm bên cạnh đền vua Lê Đại Hành và chùa Nhất Trụ chính là đền thờ Công chúa Phất Kim, con gái của vua Đinh Tiên Hoàng. Đền là nơi người dân xây dựng để suy tôn người phụ nữ hiền lành, chịu nhiều sóng gió của thế kỷ X ngày trước.

Không chỉ là đế đô đầu tiên của đất nước ta ngày trước, Cố đô Hoa Lư ngày nay vẫn còn đó những công trình kiến trúc có ý nghĩa to lớn về văn hóa, lịch sử, thể hiện được một thời dân tộc oai hùng. Nếu có dịp về với vùng đất Ninh Bình, đừng bỏ lỡ cơ hội một lần được ghé đến tham quan nơi cố đô bạn nhé.

Bảo Ngọc

Nguồn: Tổng hợp

Sưu tầm tư liệu về Thánh địa Mĩ Sơn:

Thánh địa Mỹ Sơn - Tham quan thánh địa lịch sử của Vương quốc Chăm Pa gần Hội An

Thánh địa Mỹ Sơn với tên gọi đầy đủ là khu đền tháp Chăm Mỹ Sơn tọa lạc tại một thung lũng kín, xung quanh là địa thế núi non, rừng cây hùng vĩ. Đây là nơi sẽ tổ chức các buổi lễ cúng tế, cũng như là nơi xây dựng khu lăng mộ cho các vị vua và hoàng thân quốc thích vương triều.

Thánh địa Mỹ Sơn nằm cách thành phố Đà Nẵng khoảng 70km đi về hướng tây nam và cách thành phố Hội An khoảng 40km. Khu vực thánh địa có diện tích khá lớn, trải dài từ khu vực Đông Trường Sơn qua Mỹ Sơn đến Trà Kiệu - kinh đô của người Chăm Pa ngày xưa.

Vào năm 1999, Thánh địa Mỹ Sơn đã được UNESCO công nhận là một trong các di sản thế giới tân thời và hiện đại, đồng thời được thủ tướng chính phủ Việt Nam đưa vào danh sách xếp hạng 23 di tích quốc gia đặc biệt quan trọng.

Thánh địa Mỹ Sơn giữa màn mưa đầu mùa mang vẻ đẹp buồn man mác

Thánh địa Mỹ Sơn mang vẻ đẹp cổ kính trong ánh nắng chiều dần buông

Tương tự như khi đến Hội An, đường đến thánh địa Mỹ Sơn cũng khá dễ đi và có nhiều lựa chọn về phương tiện để bạn xem xét dựa theo lịch trình của bạn để điều chỉnh cho thích hợp nhé.

Thánh địa Mỹ Sơn gồm 2 phần nằm ở hai ngọn đồi riêng biệt.

Các khu vực được ngăn cách với nhau bằng một con suối quanh co uốn lượn. Nằm ở trung tâm là tòa tháp chính, bao quanh là vô số tháp phụ nhỏ.

Thiết kế tháp chính gồm hai cửa, ở mỗi cửa đều có 8 bậc cấp để đi lên và các vòm cuốn. Tháp chính sở độ cao đến 24m - lạ tháp cao nhất trong hệ thống các tháp tại thánh địa Mỹ Sơn. Phần đáy có hình vuông, chiều dài mỗi cạnh là 10 cm. Phần đỉnh tháp có 3 tầng, xếp từ nhỏ dần lên cao, trên cùng là đỉnh tháp được làm bằng sa thạch và điêu khắc nhiều họa tiết mang đậm màu sắc Chăm Pa.

Dù cho năm tháng đã qua, dưới sự bào mòn của thời tiết và dấu ấn thời gian, thì bạn vẫn sẽ cảm nhận được vẻ đẹp mang đậm màu sắc văn hóa Chăm Pa tại đây, đánh dấu một thời kì huy hoàng của người dân nơi đây.

Thánh địa Mỹ Sơn tuy không còn nguyên vẹn nhưng vẫn mang trong mình ấn tượng về một đất nước Chăm Pa đã từng phồn vinh

Xung quanh thánh địa là núi non xanh tươi

Bảo tàng khu thánh địa Mỹ Sơn nằm phía sau khu vực bán vé, đây là nơi trưng bày và lưu giữ hàng trăm hiện vật được tìm thấy trong quá trình nghiên cứu khu thánh địa. Với đa dạng các món hiện vật, từ những món đơn giản nhất như viên gạch hay đến tấm phù điêu khắc chữ, linga,..tất cả đều thể hiện nét đẹp trong văn hóa đời sống hoặc tín ngưỡng người Chăm Pa xưa để bạn có thể chiêm ngưỡng.

Bức phù điêu vẫn còn giữ được hình dáng và họa tiết vị thần người Chăm Pa tôn thờ

Hằng ngày tại đây thường diễn ra nhiều màn trình diễn văn nghệ, trình diễn nhạc cụ dân tộc, các điệu múa của các nghệ sĩ hết sức uyển chuyển và điêu luyện, tiêu biểu có điệu múa Apsara huyền ảo.

Nếu bạn đi vào những dịp lễ hội thì có thể chứng kiến được sự trang nghiêm, sự chỉnh chu với những chương trình lễ hội đặc sắc của người Chăm Pa vẫn còn lưu giữ và tồn tại đến hôm nay.

Những điệu múa thể hiện hết sức sinh động với mong muốn mang lại may mắn, sức khỏe và niềm vui cho du khách

Những điệu múa đậm màu sắc dân gian, thể hiện sự khéo léo và uyển chuyển của những cô gái Chăm Pa

Thánh địa Mỹ Sơn tuy không có những tòa tháp hiện đại, nhiều góc đẹp để check in nhưng bản thân nó lại có giá trị rất lớn về lịch sử và văn hóa. Đến đây, bạn sẽ được trở lại mấy trăm năm về trước, được sống trong ngôi làng người Chăm Pa cổ với nhiều nét kiến trúc độc đáo khiến bạn trầm trồ mãi không thôi. Nếu có dịp đến Đà Nẵng, bạn chắc chắn phải đến thánh địa Mỹ Sơn một lần để cảm nhận nhịp đập tâm linh tại nơi này nhé.

Đoan Nguyễn

Nguồn: Tổng hợp

- Tóm tắt truyện ngắn Làng:

Ông Hai là người làng Chợ Dầu. Ông yêu cái làng Chợ Dầu ấy như máu thịt của mình. Ông luôn tự hào khoe rằng làng của ông đẹp, bề thế; làng của ông tinh thần khánh chiến dữ lắm. Thực hiện lệnh tản cư của Ủy ban kháng chiến, ông Hai miễn cưỡng đưa gia đình đi tản cư. Ở nơi tản cư, lúc nào ông cũng nhớ làng và luôn dõi theo tin tức cách mạng. Khi nghe tin đồn làng Chợ Dầu thơ giặc, ông vô cùng đau khổ, cảm thấy xấu hổ, nhục nhã vô cùng. Ông không đi đâu, không gặp ai, chỉ sợ nghe tin đồn về làng ông theo giặc. Nỗi lòng buồn khổ đó càng tăng lên khi có tin người ta không cho những người làng ông ở nhờ vì là làng Việt gian. Ông không biết bày tỏ với ai, không dám đi ra ngoài. Thế là ông đành nói chuyện với thằng con út cho vơi nỗi buồn, cho nhẹ bớt những đau khổ tinh thần.

Đấu tranh trong tư tưởng khiến ông Hai đi đến suy nghĩ đứng về phía cách mạng, ủng hộ kháng chiến, ủng hộ cụ Hồ, làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây thì phải thù. Những chuyển biến trong tư tưởng của ông Hai cũng là những chuyển biến mới trong tình cảm của người nông dân Việt Nam thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. Khi tin làng Chợ Dầu theo giặc được cải chính, ông hai mừng lắm. Vẻ mặt ông tươi vui, rạng rỡ hẳn lên. Ông chia quà cho các con, và tất bật báo tin cho mọi người rằng nhà ông bị Tây đốt, làng ông không phải làng Việt gian. Ông thêm yêu và tự hào về cái làng của mình. Từ một người một người nông dân yêu làng, ông Hai trở thành người nông dân nặng lòng với kháng chiến. Tình yêu làng, yêu nước đã hòa làm một trong ý nghĩ, tình cảm, việc làm của ông Hai. Đây là nét đẹp truyền thống mang tinht hần thời đại. Ông Hai là hình cảnh tiêu biểu của người nông dân trong thời kì kháng chiến chông Pháp.

- Tình huống truyện ngắn Làng của Kim Lân:

+ Tình huống 1: không rõ nét khi rời làng đi tản cư là sự việc có ý nghĩa tạo khung cho câu chuyện. Do bắt buộc phải đi, có thể không coi là tính huống.

+ Tình huống 2: khi ông Hai nghe tin đồn làng của ông theo Tây làm Việt gian thì tình huống mới thực sự bắt đầu. Ông Hai vốn là người yêu làng tha thiết, ông rất tự hào cái làng thân yêu của mình. Và đặc biệt là đi đâu ông cũng khoe về nó, khoe về sự giàu đẹp, khoe về tinh thần chiến đấu anh hùng. Ấy vậy mà bây giờ lại có tin làng Dầu của ông theo Tây! Cái tin ấy là một cái tin chết người, nó chẳng những làm mất hết niềm tin, sụp đổ niềm tự hào về làng của ông mà còn khiến ông tủi hổ vì đã khoe khoang những điều hay về nó.

+ Tình huống truyện kết thúc: Khi ông Hai biết được sự thực làng của ông không theo giặc. Qua tình huống này, hình ánh một lão nông dân tha thiết yêu làng quê của mình, một lòng một dạ theo kháng chiến hiện ra sắc nét, với chiều sâu tâm lí, ngôn ngữ mang đậm màu sắc cá thể hoá.

- Nhan đề:

Nhan đề "Làng" của Kim Lân mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, thể hiện sự gắn bó thiêng liêng giữa con người Việt Nam và quê hương làng quê. Làng không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn, nơi gắn bó về mặt vật chất mà còn là nơi lưu giữ tình cảm, ký ức, niềm tự hào dân tộc. Trong tác phẩm, làng quê còn là nơi nuôi dưỡng tình yêu đất nước, trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và ý thức bảo vệ Tổ quốc. Nhân vật ông Hai trong truyện đã thể hiện rõ tình cảm này, qua việc ông luôn tự hào về làng của mình và đau khổ khi nghe tin đồn không tốt về làng.

- Nội dung:

Truyện ngắn Làng của Kim Lân viết năm 1948, trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Truyện kể về ông Hai rất yêu làng, yêu nước. Ông Hai phải đi tản cư nên ông rất nhớ làng và yêu làng, ông thường tự hào và khoe về làng Chợ Dầu giàu đẹp của mình, nhất là tinh thần khánh chiến và chính ông là một công dân tích cực.

- Nghệ thuật :

+ Tạo tình huống gay cấn .

+ Miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật chân thực và sinh động, sâu sắc qua suy nghĩ, hành động, lời nói ( lời đối thoại và độc thoại)

+ Ngôn ngữ đậm tính khẩu ngữ

+ Lời trần thuật tự nhiên, sinh động

- Thông tin về tác giả Kim Lân:

+ Tên khai sinh Nguyễn Văn Tài (1920-2007), quê Từ Sơn - Bắc Ninh.

+ Do hoàn cảnh gia đình khó khăn, ông chỉ được học hết bậc tiểu học rồi phải đi làm: vừa làm thợ sơn guốc, khắc tranh bình phong, vừa viết văn.

+ Ông là nhà văn có sở trường viết về truyện ngắn.

+ Kim Lân bắt đầu viết truyện ngắn từ năm 1941.

+ Tác phẩm của ông được đăng trên các báo Tiểu thuyết thứ bảy và Trung Bắc chủ nhật.

+ Là người am hiểu và gắn bó với nông thôn và người nông dân.

->Sáng tác của ông hầu như chỉ viết về cuộc sống sinh hoạt ở chốn thôn quê và hình ảnh người nông dân.

+ Các tác phẩm chính: Nên vợ nên chồng, Vợ nhặt,Con chó xấu xí, Làng,…

Các yếu tố Hán Việt đồng âm khác nghĩa, yếu tố Hán Việt đa nghĩa trong các trường hợp trên:

- Bình minh: thời điểm trời vừa hửng sáng.

- Văn minh: chỉ trạng thái phát triển cao của xã hội, nơi có nền tảng văn hóa, giáo dục, và khoa học phát triển, thể hiện sự tiến bộ và hiểu biết của con người.

- Hắc bạch phân minh: chỉ sự phân biệt rõ ràng giữa thiện và ác, đúng và sai.

- Tương đồng/ đồng thời

+ Tương đồng: có sự tương tự hoặc giống nhau về một số mặt, đặc điểm, hoặc tính chất.

+ Đồng thời: xảy ra cùng một thời điểm hoặc đồng nhất trong một khoảng thời gian.

- Đồng thoại/ đồng dao

+ Đồng thoại: thể loại văn học, thường là truyện ngắn, có tính chất hư cấu, dành cho thiếu nhi, mang tính giáo dục.

+ Đồng dao: những bài hát, bài thơ dân gian, thường được trẻ em hát vang và có tính chất vui tươi, nhịp điệu.

- Đồng bệnh tương lân/ đồng cam cộng khổ

+ Đồng bệnh tương lân: những người cùng chia sẻ nỗi đau, khó khăn, bệnh tật; thể hiện sự đồng cảm và gắn bó giữa những người gặp hoàn cảnh tương tự.

+ Đồng cam cộng khổ: cùng nhau trải qua những khó khăn, gian khổ, thể hiện sự gắn bó và chia sẻ giữa những người có chung định hướng hoặc hoàn cảnh.

a. Điểm khác nhau về cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh thể hiện cảm xúc của người ca nữ trong những lần nàng đánh đàn:

- Lần đầu:

+ Không gian và thời gian: tại “Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách”.

+ Khung cảnh: mùa thu quạnh quẽ với lau lách hiu hắt phản ánh tâm trạng cô đơn, buồn bã.

+ Tiếng đàn văng vẳng từ xa vọng lại.

- Lần thứ hai:

+ Tiếng đàn “Dẫu chưa nên khúc mà tình đà thoảng bay”, nghe thật “não nuột”, “buồn bực” mang lại cảm giác nặng nề, sầu lắng. Tiếng đàn như đang giãi bày những nỗi niềm trĩu nặng.

+ Hình ảnh thiên nhiên “hoa oanh ríu rít nhau”, “nước tuôn róc rách” hòa quyện với tiếng đàn não nề như trải lòng về một cuộc đời sóng, gió, thăng trầm của người ca nữ.

+ Âm thanh của tiếng đàn được miêu tả với sự thay đổi cao thấp, dây to ví như mưa rào, dây nhỏ như câu chuyện riêng tư, dây mành ngừng đứt, tiếng tơ lặng ngắt, tiếng buông xé lụa,… Tất cả đều phản ánh tâm trạng phức tạp của người ca nữ.

- Lần thứ ba: tiếng đàn lại vang lên “Nghe não ruột khác tay đàn trước/ Khắp tiệc hoa sướt mướt lệ rơi”.

b. Có thể xem tác giả - người nghe đàn là tri âm của người ca nữ đánh đàn vì tác giả - người nghe đàn hiểu được tiếng lòng của người chơi đàn. Tác giả nghe tiếng đàn ấy mà nghĩ đến cuộc đời thăng trầm, gian truân của bản thân. Từ đó, có đồng cảm sâu sắc với tâm trạng của người ca nữ.

Mạch cảm xúc của văn bản:

- Đầu tiên: nỗi cô đơn, buồn bã, với những hình ảnh tĩnh lặng của bến sông vào mùa thu trên bến Tầm Dương.

- Sau đó: miêu tả tiếng đàn và nỗi lòng của người ca nữ.

- Cuối cùng: cảm xúc lắng đọng của sự đồng điệu, đồng cảm hòa làm một với tâm tình của tác giả.

- Chủ đề: thân phận long đong của người nghệ sĩ.

- Cảm hứng chủ đạo: sự đồng điệu, đồng cảm với cảm xúc giữa người chơi đàn và tác giả - người nghe đàn.

Thông điệp: hãy trân trọng, tôn vinh tài năng của những người nghệ sĩ tài hoa.

Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách,

Quạnh hơi thu, lau lách đìu hiu.

Người xuống ngựa, khách dừng chèo,

Chén quỳnh mong cạn, nhớ chiều trúc ti.

Say những luống ngại khi chia rẽ,

Nước mênh mông đượm vẻ gương trong.

Đàn ai nghe vẳng ven sông,

Chủ khuây khỏa lại, khách dùng dằng xuôi.

Một số yếu tố về thi luật của thơ song thất lục bát được thể hiện trong đoạn thơ:

- Số chữ, số dòng: đoạn thơ trên có tám dòng, được chia làm hai khổ và mỗi khổ thơ bốn dòng được cấu trúc bằng hai dòng thất kết nối với hai dòng lục bát.

+ Hai câu đầu 7 chữ (song thất): “Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách/ Quạnh hơi thu, lau lách đìu hiu”; “Say những luống ngại khi chia rẽ/ Nước mênh mông đượm vẻ gương trong”.

+ Hai câu tiếp theo một câu 6 chữ và một câu 8 chữ (lục bát): “Người xuống ngựa, khách dừng chèo/ Chén quỳnh mong cạn, nhớ chiều trúc ti”; “Đàn ai nghe vẳng ven sông/ Chủ khuây khỏa lại, khách dùng dằng xuôi”.

- Vần:

+ Tiếng cuối của dòng thấy số 1 hiệp vần với tiếng thứ 5 của dòng thất số 2 (vần trắc): “khách – lách”, “rẽ - vẻ”.

+ Tiếng cuối của dòng thất số 2 hiệp vần với tiếng cuối của dòng lục số 3 (vần bằng): “hiu – chèo”, “trong – sông”.

+ Tiếng cuối của dòng lục số 3 hiệp vần với tiếng thứ 6 của dòng bát số 4 (vần bằng): “chèo – chiều”, “sông – dùng”.

+ Tiếng cuối của dòng bát số 4 hiệp vần với tiếng thứ 5 của dòng thất số 1 của khổ thơ tiếp theo (vần bằng): “ti – khi”.

- Nhịp:

+ Hai dòng thất ngắt nhịp ¾:

Bến Tầm Dương / canh khuya đưa khách,

Quạnh hơi thu, / lau lách đìu hiu”.

+ Dòng lục ngắt nhịp 2/2/2, dòng bát ngắt nhịp 2/2/2/2:

Người xuống / ngựa, khách / dừng chèo,

Chén quỳnh / mong cạn, / nhớ chiều / trúc ti.

- Nội dung chủ đề: Đầu tiên, tác giả nêu chủ đề và một số căn cứ xác định chủ đề. Sau đó, phân tích, làm rõ từng khía cạnh nội dung của chủ đề, đưa ra các lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ từng luận điểm.

- Những nét đặc sắc về nghệ thuật: Tác giả cũng đưa ra các lí lẽ, bằng chứng lấy từ tác phẩm để đánh giá hiệu quả thẩm mĩ của hai nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật là hình ảnh thơ và âm hưởng toàn bài thơ.

Kinh nghiệm khi viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm thơ:

- Xác định chủ đề.

- Làm rõ từng khía cạnh nội dung của chủ đề, đưa ra các lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ từng luận điểm.

- Phân tích những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật, đưa ra các lí lẽ và bằng chứng để đánh giá hiệu quả thẩm mĩ về hình thức nghệ thuật đó.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

- Đề tài của bài viết là một văn bản thơ mà em yêu thích. Em có thể chọn một đoạn trích thuộc thể loại ngâm khúc đã học trong bài học này hoặc một bài thơ mà em đã học ở các bài trước, lớp trước để phân tích.

- Mục đích viết bài này là gì? Người đọc bài này có thể là ai? Với mục đích và người đọc đó, nội dung và cách viết sẽ như thế nào?

- Tìm các nguồn tư liệu tham khảo như: bài báo, bài nghiên cứu, sách tham khảo ở thư viện hoặc các trang web uy tín có liên quan đến bài thơ đã chọn và lập danh mục tư liệu tham khảo.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Đọc bài thơ vài lần để xác định nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật và tác dụng của hình thức nghệ thuật đối với việc thể hiện nội dung văn bản (tham khảo phiếu tìm ý sau):

- Sắp xếp các ý tìm được theo trình tự hợp lí, đảm bảo bố cục của bài phân tích một tác phẩm văn học (xem lại hướng dẫn ở phần Viết Bài 2).

Bước 3: Viết bài

- Triển khai bài viết dựa trên dàn ý đã lập.

* Bài viết tham khảo

Bài thơ Hạt gạo làng ta là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Trần Đăng Khoa. Bài thơ thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc, niềm tự hào và sự trân trọng hạt gạo, biểu tượng cho sức lao động và sự cần cù của người nông dân Việt Nam. Chủ đề ấy, được thể hiện qua nghệ thuật: sử dụng hình ảnh, ngôn từ gần gũi, sinh động kết hợp với các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, điệp từ, điệp ngữ… tạo nên âm hưởng trầm bổng và cảm xúc dạt dào.

Trong các chủ đề gợi ra từ bài thơ Hạt gạo làng ta, tôi ấn tượng nhất với chủ đề sự trân trọng hạt gạo, biểu tượng cho sức lao động và cần cù của người nông dân Việt Nam. Từ đó, khơi gợi lòng biết ơn đối với thiên nhiên, đất đai và niềm tự hào về văn hóa dân tộc.

Hạt gạo là biểu tượng cho cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người dân Việt Nam, được Trần Đăng Khoa miêu tả một cách sinh động và gần gũi:

Hạt gạo làng ta

Có vị phù sa

Của sông Kinh Thầy

Có hương sen thơm

Trong hồ nước đầy

Có lời mẹ hát

Ngọt bùi đắng cay

Hạt gạo lớn lên nhờ phù sa màu mỡ từ sông Kinh Thầy, nó không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho cây lúa mà còn mang theo sự sống của quê hương. Tác giả khéo léo kết nối hạt gạo với đất đai, tạo ra hình ảnh gần gũi, tươi đẹp. Đặc biệt, hình ảnh hoa sen gợi lên sự thanh sạch, tinh khiết. Hương sen hòa quyện với hạt gạo, làm nổi bật vẻ đẹp của quê hương, nơi hạt gạo được sinh ra. Và hạt gạo đi vào trong những câu hát ngọt bùi mẹ vẫn hát mỗi ngày.

Hạt gạo làng ta còn là kết quả của những năm tháng lao động gian khổ. Để lúa nước có thể thành hình với những hạt gạo trắng muốt, nuôi sống con người, là cả một quá trình đầy gian khổ và đắng cay:

Hạt gạo làng ta

Có bão tháng bảy

Có mưa tháng ba

Giọt mồ hôi sa

Những trưa tháng sáu

Nước như ai nấu

Chết cả cá cờ

Cua ngoi lên bờ

Mẹ em xuống cấy.

Những cơn bão vào tháng bảy, cơn mưa vào tháng ba khiến những ruộng đồng ngập trong biển nước. Những ngày tháng sáu, trời trưa nắng nóng như chảy lửa, nước như “ai nấu”, khiến cho cá cờ chết, cua phải ngoi lên bờ. Điều này nói lên những thử thách mà người nông dân phải đối mặt trong quá trình canh tác. Hình ảnh “Giọt mồ hôi sa” không chỉ ghi lại sự vất vả mà còn tôn vinh tinh thần lao động miệt mài. Câu thơ “Nước như ai nấu” tạo ra cảm giác nóng bức, gợi lên sự khắc nghiệt của thời tiết, trong khi hình ảnh “Cua ngoi lên bờ” và “Mẹ em xuống cấy” thể hiện sự sống động của cảnh vật và con người trong quá trình lao động.

Việc trồng lúa trong những năm tháng của cuộc chiến tranh còn thêm khó khăn bội phần.

Những năm bom Mĩ

Trút lên mái nhà

Những năm khẩu súng

Theo người đi xa

Những năm băng đạn

Vàng như lúa đồng

Những năm tháng chiến tranh khắc nghiệt đã biến những cánh đồng trồng trọt của người nông dân thành những bãi chiến trường ngập trong lửa và khói. Trong bối cảnh đó, họ không chỉ nỗ lực tăng gia sản xuất mà còn trở thành hậu phương vững chắc cho quân đội, góp phần quan trọng vào cuộc kháng chiến trường kì. Mỗi hạt gạo thu hoạch được là thành quả của biết bao gian khổ, là minh chứng cho sức chịu đựng và lòng kiên cường của những người nông dân, những chiến sĩ thầm lặng trong cuộc chiến giành độc lập.

Để làm nổi bật các nội dung chủ đề, tác giả đã khéo léo sử dụng những hình thức nghệ thuật đặc sắc. Đầu tiên, phải kể đến biện pháp tu từ điệp từ, điệp ngữ “Hạt gạo làng ta” được lặp lại nhiều lần nhằm nhấn mạnh ý, nghĩa và vai trò của hạt gạo đối với người nông dân Việt Nam. Sử dụng ngôn từ giản dị, gần gũi nhưng sâu lắng phù hợp với chủ đề của bài thơ. Hình ảnh hạt gạo trong bài thơ rất sinh động và cụ thể. Tác giả sử dụng các hình ảnh so sánh “Nước như ai nấu”, “Vàng như lúa đồng”, hình ảnh nhân hóa “Hạt gạo làng ta/ Nằm trong bàn tay mẹ tròn tròn” nói lên sự đặc biệt quí giá của hạt gạo và những giọt mồ hôi láng giềng của những bà mẹ Việt Nam. Nhịp điệu của bài thơ nhẹ nhàng và đều đặn, phù hợp với nội dung và cảm xúc của tác giả. Điều này phản ánh công việc lao động vất vả, cần mẫn của họ, mang lại cảm giác bình yên và gần gũi, làm nổi bật tình yêu quê hương và giá trị của lao động trong cuộc sống hằng ngày.

Bài thơ là một bản tình ca ngợi ca vẻ đẹp của lao động và tình yêu quê hương. Qua hình ảnh hạt gạo, tác giả đã khắc họa sâu sắc nỗi vất vả của người nông dân trong cuộc sống hàng ngày, đồng thời tôn vinh giá trị của mồ hôi và công sức mà họ dành cho đất đai. Nhờ vào ngôn ngữ giản dị nhưng giàu hình ảnh, nhịp điệu hài hòa, bài thơ đã chạm đến trái tim của người đọc, gợi nhớ và khơi dậy niềm tự hào về nguồn cội, về những hạt gạo – biểu tượng của sự sống và văn hóa dân tộc Việt Nam.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Xem lại và chỉnh sửa bài viết dựa vào bảng kiểm ở phần Viết Bài 2.

- Đọc lại bài viết của mình từ vai trò người đọc và trả lời các câu hỏi sau:

1. Em thích điều gì ở bài viết này?

2. Bài viết này nên điều chỉnh những gì để đáp ứng yêu cầu của kiểu bài?

Bước 1: Chuẩn bị

- Thành lập nhóm (không quá sáu thành viên/ nhóm), chọn nhóm trưởng, thư kí; phân công công việc cho các thành viên.

- Thống nhất mục tiêu, thời gian thảo luận bằng cách trả lời các câu hỏi: Mục đích của buổi thảo luận này là gì? Thời gian thảo luận dự kiến là bao lâu? Nhóm sẽ dành bao nhiêu thời lượng cho mỗi ý kiến khi thảo luận để phù hợp với thời gian trên?

- Xác định đối tượng người nghe, cách nói:

+ Người nghe trong buổi sinh hoạt lớp là những ai?

+ Nên chọn cách nói như thế nào cho phù hợp với những đối tượng đó?

- Sử dụng mẫu phiếu chuẩn bị thảo luận nhóm trong phần Nói và nghe Bài 1 để ghi các ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trước khi tham gia thảo luận, dự kiến phản hồi các ý kiến trái chiều và ý kiến khi thảo luận.

Bước 2: Thảo luận

- Vận dụng các kĩ năng thảo luận trong nhóm nhỏ và thảo luận giữa các nhóm (đã học ở Bài 1) để:

+ Trình bày ý kiến.

+ Phản hồi ý kiến.

+ Thống nhất ý kiến.

- Lưu ý: khi thảo luận, cần bám sát mục tiêu của buổi thảo luận, tránh xa đề, lạc đề, cần lắng nghe, ghi chép ý kiến của các bạn; đồng thời cần tích cực đóng góp ý kiến, phản hồi ý kiến của các bạn.

* Bài nói tham khảo

Xin chào các bạn, tớ tên là Nguyễn Hương Giang. Hôm nay tớ sẽ trao đổi với các bạn về chủ đề “Cách thể hiện bản thân của giới trẻ hiện nay”.

Trong xã hội hiện đại, cách thể hiện bản thân của giới trẻ đã trở nên đa dạng và phong phú hơn bao giờ hết. Với sự phát triển của công nghệ thông tin và mạng xã hội, giới trẻ có nhiều cơ hội để bộc lộ cá tính, quan điểm và sở thích của mình.

Điều đầu tiên, tớ muốn nói đến chính là việc giới trẻ sử dụng mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok,… để thể hiện bản thân. Họ có thể chia sẻ hình ảnh, video và câu chuyện cá nhân để giao lưu và kết nối với bạn bè. Những bài đăng không chỉ đơn thuần là thông tin cá nhân mà còn phản ánh phong cách sống, sở thích và cá tính của từng người.

Thứ hai, thời trang là một trong những cách thể hiện bản thân mạnh mẽ. Giới trẻ hiện nay thường chọn cho mình những bộ trang phục độc đáo, thể hiện cá tính và phong cách riêng. Sự đa dạng trong cách ăn mặc không chỉ giúp họ nổi bật mà còn cho thấy sự sáng tạo và khác biệt trong gu thẩm mĩ.

Thứ ba, nhiều bạn trẻ không chỉ dừng lại ở việc thể hiện bản thân qua hình thức mà còn thông qua nghệ thuật. Họ tham gia vào các hoạt động nghệ thuật như âm nhạc, vẽ tranh, viết lách, hay làm video sáng tạo. Những sản phẩm nghệ thuật này không chỉ là phương tiện thể hiện bản thân mà còn là cách để truyền tải những thông điệp xã hội, những vấn đề mà họ quan tâm.

Cuối cùng, Ngoài việc thể hiện bản thân thông qua nghệ thuật hay mạng xã hội, giới trẻ còn tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội, tình nguyện. Họ mong muốn góp phần thay đổi xã hội và thể hiện quan điểm của mình về các vấn đề như bảo vệ môi trường, bình đẳng giới, và quyền con người. Những hành động này không chỉ thể hiện bản thân mà còn tạo ra ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng.

Như vậy, cách thể hiện bản thân của giới trẻ hiện nay không chỉ đơn thuần là những hình thức bề ngoài mà còn là sự kết hợp giữa cá tính, sở thích và quan điểm sống. Việc tìm ra và thể hiện bản thân một cách chân thực là điều vô cùng quan trọng. Giới trẻ đang ngày càng nhận thức rõ hơn về giá trị của bản thân và dũng cảm thể hiện điều đó ra ngoài xã hội.

Trên đây là một số ý kiến của tớ về “Cách thể hiện bản thân của giới trẻ hiện nay”. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp từ thầy (cô) và các bạn.

Bước 3: Suy ngẫm và rút kinh nghiệm

- Sau khi kết thúc thảo luận, em hãy:

+ Nêu ít nhất hai điều bản thân hoặc các thành viên trong nhóm đã làm tốt trong quá trình thảo luận.

+ Nêu hai điều bản thân và các thành viên cần rút kinh nghiệm, điều chỉnh để lần thảo luận sau đạt hiệu quả cao hơn.

- Tuân thủ theo quy tắc về vần, nhịp của thể thơ song thất lục bát.

+ Vần: vần bằng, gieo vần ở các tiếng cuối của câu 2, 4, 6, 8, 10, 12.

+ Nhịp: 2/2/4 và 3/4

=> Tạo nên âm hưởng du dương, uyển chuyển cho đoạn thơ. Thể hiện tâm trạng bâng khuâng, ngỡ ngàng, buồn thương của nhân vật trữ tình.

- Thần đồng, đồng tâm hiệp lực:

+ Thần đồng: chỉ những trẻ em có tài năng vượt trội, thông minh, xuất chúng.

+ Đồng tâm hiệp lực: chỉ việc mọi người cùng chung một mục tiêu, nỗ lực hợp tác để đạt được điều gì đó.

- Đồng minh hội, tường minh:

+ Đồng minh hội: chỉ sự liên kết giữa các quốc gia hoặc tổ chức để hỗ trợ lẫn nhau.

+ Tường minh: chỉ sự rõ ràng, minh bạch.

Những điều cần lưu ý khi viết bài văn nghị luận phân tích một văn bản thơ:

- Xác định chủ đề của bài thơ.

- Làm rõ từng khía cạnh nội dung của chủ đề, đưa ra các lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ từng luận điểm.

- Phân tích nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật: thể loại thơ, ngôn ngữ và hình ảnh, nhịp điệu, biện pháp tu từ,…

- Phân tích hiệu quả thẩm mĩ.

- Đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng để làm rõ cho các luận điểm.

=> Những yếu tố này sẽ giúp em viết một bài phân tích văn bản thơ sâu sắc và có tính thuyết phục cao.

Theo em, để cuộc thảo luận nhóm về một vấn đề trong đời sống trở nên thú vị và hữu ích, cần có những điều kiện:

- Chọn chủ đề phù hợp: thú vị, gần gũi và có tính thời sự.

- Tạo môi trường thoải mái để mọi người đều có cơ hội phát biểu ý kiến.

- Chọn người dẫn dắt để giữ cho cuộc trò chuyện đi đúng hướng và không bị lạc đề, đồng thời đưa ra câu hỏi mở để kích thích tư duy và tạo ra sự tương tác.

- Ghi lại những điểm chính và kết luận để mọi người có thể ghi nhớ và áp dụng trong thực tế.

=> Những điều kiện này sẽ giúp cuộc thảo luận trở nên thú vị, hiệu quả và có giá trị thực tiễn cho tất cả các thành viên tham gia.

Cần chia sẻ tình cảm của mình với người khác và thấu hiểu cảm xúc của họ vì:

- Chia sẻ tình cảm giúp tạo ra sự gần gũi và thân thiết trong các mối quan hệ.

- Khi mình chia sẻ, người khác sẽ cảm thấy tin tưởng và thoải mái hơn khi mở lòng với mình.

- Nói ra những cảm xúc tiêu cực giúp giảm bớt căng thẳng và lo âu. Biết rằng có người lắng nghe và hiểu mình giúp tạo ra cảm giác an toàn và yên tâm.

- Thấu hiểu cảm xúc của người khác giúp bạn có cái nhìn đa chiều về cuộc sống và những trải nghiệm của họ.

=> Chia sẻ tình cảm và thấu hiểu cảm xúc của người khác không chỉ làm phong phú thêm mối quan hệ mà còn góp phần vào sự phát triển cá nhân, nâng cao sức khỏe tinh thần và tạo ra một môi trường xã hội tích cực hơn.

- Truyện dân gian kể về cuộc đấu tranh giữa người với quỷ: Ba sợi tóc vàng của con quỷ.

- Câu chuyện rằng ngày xưa có một cậu bé nhà nghèo, vừa sinh ra đã được tiên đoán 14 tuổi lấy công chúa. Lúc đó nhà vua đi ngang qua làng, nghe chuyện, cả giận, tìm cách giết hại đứa bé. Đứa bé bị quăng xuống sông nhưng không chết mà được hai vợ chồng thơ xay bột cứu mạng. Năm 14 tuổi, thay vì bị giết, chàng trai cưới công chúa. Vua tức giận bắt chàng thanh niên xuống địa ngục lấy bằng được 3 sợi tóc của quỷ. Dọc đường, nhờ sự giúp sức của bà lão, chàng trai lấy được ba sợi tóc và còn được tặng thưởng nhiều vàng bạc trên đường về cung vua.

Một số từ ngữ có tính biểu cảm trong lời thoại của Ha-nu-man: Ôi, Trời ơi, Kinh khủng thế,…

- Ha-nu-man và người thị nữ đều muốn tìm cách cứu nàng Si-ta vì:

+ Ha-nu-man luôn ước mong được làm con người nên cố gắng làm việc thiện

+ Nàng thị nữ cùng là phụ nữ nên hiểu cảnh con không thể thiếu mẹ và cảm nhận được tấm lòng lương thiện của Si-ta.

Trong mỗi con người chúng ta đều giam giữ một linh hồn ác quỷ, chúng là hiện thân của những dục vọng xấu xa trong tâm hồn.

Các câu thoại của quỷ Riếp, Ha-nu-man, Pơ-liêm trong đoạn này cho thấy cái ác – kẻ thù của con người luôn tồn tại ở xung quanh chúng ta.

Những câu nói của Si-la thể hiện sự ngờ vực rằng con người sẽ không bao giờ hạnh phúc nếu không có sự tin tưởng, đồng cảm và thấu hiểu.

* Tóm tắt nội dung: Vua Pơ-liêm, tin theo lời quỷ Riếp, phế ngôi hoàng hậu Si-ta vì nghi ngờ bà phản bội. Quỷ Riếp giả dạng thành Su-pa-kha để chiếm ngôi hoàng hậu và sai Ha-nu-man giết Si-ta. Nhờ một cung nữ hy sinh, Si-ta được cứu và sống ẩn dật trong rừng, sinh hoàng tử Si-la. Trong khi đó, đức vua buồn bã, cô đơn và nhớ Si-ta. Cuối cùng, Ha-nu-man vạch trần âm mưu của quỷ Riếp, giúp vua tỉnh ngộ. Vua gặp lại Si-ta và hoàng tử, nhưng lúc này họ đã thuộc về hai thế giới khác nhau.

* Mâu thuẫn, xung đột chính:

- Xung đột bên ngoài: Chính nghĩa (Những nhân vật yêu quý và bảo vệ Si-ta: Ha-nu-man, thị nữ) >< Phi nghĩa (Nhân vật tìm cách hãm hại Si-ta, lũng đoạn triều chính: Quỷ Riếp)

- Xung đột bên trong nhân vật:

+ Pơ liêm: tình yêu >< ghen tuông, nghi ngờ.

+ Ha-nu-man: khao khát làm người >< giới hạn kiếp thú

- Tính cách của nhân vật Pơ-liêm:

+ Đa nghi, thiếu niềm tin vào những người thân yêu.

+ Ghen tuông mù quáng.

+ Thiếu kiên định, dễ bị tác động bởi những lời đồn đại.

+ Không có khả năng suy xét sự việc một cách thấu đáo.

- Nguyên nhân gây ra nỗi bất hạnh của Si-ta, Pơ-liêm và sự chia lìa giữa hai người ở phần cuối văn bản: Do tính cách đa nghi, ghen tuông của Pơ-liêm,

- Tính cách của các nhân vật Ha-nu-man và Quỷ Riếp là hai nửa trong tính cách của Pơ-liêm. Một nửa tồn tại những dục vọng xấu xa, ghen tuông mù quáng, nửa còn lại biết ân năn, hối hận vì những chuyện mình đã làm.

Chủ đề của văn bản: Sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.

- Văn bản đã thể hiện rõ những đặc điểm của thể loại bi kịch trong văn học:

+ Xung đột kịch: Si-ta và Pơ-liêm yêu nhau nhưng bị đức vua nghi ngờ dẫn đến cuộc chia ly hơn 10 năm.

+ Nhân vật kịch: Si-ta là người phụ nữ can đảm, có tấm lòng nhân hậu, trong sáng nhưng vì sự nghi ngờ, ghen tuông mà phải trả giá bằng cả tính mạng.

- Dấu hiệu xác định:

+ Nhân vật chính có tấm lòng lương thiện, nhân hậu nhưng phải gặp nhiều bất hạnh.

+ Xung đột kịch mâu thuẫn đến mức không thể hóa giải.

+ Lời đối thoại mang đến cho người đọc nhiều bài học quý giá.

- Em đồng ý với nhận định trên.

- Vì: Dù câu chuyện về nàng Si-ta được phỏng theo cốt truyện dân gian và thuộc về một thời kì xa xưa nhưng tác phẩm của Lưu Quang Thuận – Lưu Quang Vũ vẫn có khả năng gây xúc động cho độc giả hiện tại nhờ những yếu tố sau:

+ Tình yêu, sự hy sinh và nỗi đau những hiểu lầm trong câu chuyện tình yêu giữa hai người làm khơi gợi trong tâm hồn người đọc những sự rung cảm sâu sắc.

+ Nàng Si-ta có những đức tính tốt trong một con người. Những phẩm chất này luôn được xã hội coi trọng và được đề cao trong cộng đồng.

+ Câu chuyện đề cập đến những vấn đề muôn thuở trong xã hội, sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.

- Em đã từng xem phim, nghe nhạc về chuyện tình yêu của chàng Rô-mê-ô và nàng Giu-li-ét.

- Ở thành Vê-rô-na, Ý, hai dòng họ Mông-ta-ghiu và Ca-piu-let có mối thù truyền kiếp. Rô-mê-ô, con trai Mông-ta-ghiu, yêu Giu-li-et, con gái Ca-piu-let, và họ bí mật thành hôn. Tuy nhiên, Rô-mê-ô giết Ti-bân, anh họ Giu-li-et, và bị kết tội biệt xứ. Gia đình ép Giu-li-et lấy bá tước Pa-rix, nhưng nàng uống thuốc để “giả chết”. Do hiểu lầm, Rô-mê-ô nghĩ nàng đã tự sát. Giu-li-et tỉnh dậy, cũng tự sát theo. Cái chết của họ khiến hai dòng họ chấm dứt mối thù.

- Thời gian: Ban đêm.

- Không gian: Vắng vẻ, chỉ có hai người.

- Hình ảnh ví von khi miêu tả Giu-li-ét trong lời thoại của Rô-mê-ô:

+ Đôi mắt lấp lánh như những vì tinh tú.

+ Nàng như vừng dương đẹp tươi.

Cả Rô-mê-ô và Giu-li-ét đều ái ngại về cái tên gắn với dòng họ của mình bởi giữa hai dòng họ có mối thù truyền kiếp.

“họ” là họ hàng của gia đình Rô-mê-ô và Giu-li-ét.

- Đề tài: Tình yêu và thù hận.

- Nội dung bao quát: Câu chuyện tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét, hai nhân vật thuộc hai dòng họ vốn mâu thuẫn với nhau nên gặp nhiều trắc trở, gian nan.

- Tác dụng của việc sử dụng các lời độc thoại trong việc thể hiện hành động, tâm lý nhân vật: Những lời nói của nhân vật với chính bản thân, bộc lộ nỗi niềm, cảm xúc riêng bên trong.

- Xung đột: giữa hai gia tộc Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét.

- Xung đột nội tâm của Rô-mê-ô và Giu-li-ét:

+ Giữa tình yêu mãnh liệt và định kiến gia tộc.

+ Giữa niềm hạnh phúc mong manh và dự cảm bất an về tương lai.

- Kiểu xung đột: Giữa cái cao cả (tình yêu) với cái thấp kém (hận thù dòng họ).

- Cách thể hiện xung đột kịch trong văn bản có những điểm đáng lưu ý: Thể hiện qua suy nghĩ, hành động, lời thoại của các nhân vật.

Một trong những lời độc thoại nổi bật của Giu-li-ét trong “Tình yêu và thù hận” là khi nàng đang ở ban công (Hồi 2, Cảnh 2). Đây là một đoạn rất nổi tiếng, thể hiện những cảm xúc sâu sắc và tinh tế của nàng về tình yêu và sự trăn trở về danh phận: “Chỉ có tên họ chàng là thù địch với em thôi…”. Lời độc thoại này thể hiện sự giằng xé trong tâm hồn Giu-li-ét. Giu-li-ét nhận ra rằng tình yêu của họ là vô điều kiện, vượt lên trên những ràng buộc xã hội và gia đình. Sự đấu tranh của nàng thể hiện sự mâu thuẫn giữa tình yêu và bổn phận, giữa lý trí và cảm xúc. Giu-li-ét còn khẳng định rằng tên họ không định nghĩa con người, rằng bản chất con người không thay đổi chỉ vì một cái tên. Điều này cho thấy Giu-li-ét không chỉ là một cô gái trẻ đang yêu mà còn là một người suy nghĩ sâu sắc, dám vượt lên những định kiến của xã hội đương thời. Thông qua lời thoại của Giu-li-ét, Sếch-xpia thể hiện một sự phê phán xã hội về những định kiến và ràng buộc xã hội về gia đình và danh phận.

- Biểu hiện cho thấy sự phù hợp giữa ngôn ngữ đối thoại, độc thoại của nhân vật với nội dung câu chuyện:

+ Lời thoại 1 đến lời thoại 7 là độc thoại của Rô-mê-ô và Giu-li-ét: Tác giả để hai nhân vật bộc lộ tình cảm của mình, từ đó thể hiện mối tình sâu đậm, đắm say của hai người.

+ Lời thoại 8 đến lời thoại 16 là cuộc đối thoại giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét: Những lời bộc bạch tình cảm một cách trực tiếp, giúp hai người bày tỏ tâm ý, tình yêu của mình với đối phương.

- “bức tường”, “lưỡi kiếm” chỉ những khó khăn, gian nan mà Rô-mê-ô và Giu-li-ét sẽ phải trải qua để đến với nhau.

- Tác dụng:

+ Thể hiện rõ nét mối thù hận giữa hai gia tộc Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét.

+ Cho thấy sự khó khăn, gian nan và ngăn trở mà hai người sẽ gặp phải.

- Nguyên nhân khiến việc khẳng định tình yêu của hai nhân vật Rô-mê-ô và Giu-li-ét trong tác phẩm của Sếch-xpia đương thời bị xem là chống lại dòng họ của mình:

+ Mối thù hận sâu sắc giữa hai dòng họ Môn-ta-ghiu và Ca-piu-lét.

+ Tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét đến từ hai phía đối nghịch, không chỉ vi phạm các quy tắc của xã hội, gia đình mà còn bị coi là một hành động phản bội lại dòng họ của mình.

+ Họ hàng của hai gia tộc đều đặt nặng danh dự, họ không chấp nhận một mối quan hệ có thể làm ảnh hưởng đến danh tiếng của mình.

- Em vừa đồng tình, vừa không đồng tình trong cách ứng xử của hai người:

+ Đồng tình: Rô-mê-ô và Giu-li-ét dám đấu tranh cho tình yêu của mình, họ tin rằng tình yêu chân thật sẽ vượt lên những rào cản, định kiến xã hội. Họ không để sự hận thù truyền kiếp của gia tộc ngăn cản mối quan hệ của mình. Điều này thể hiện tinh thần tự do, phóng khoáng, đặc biệt trong bối cảnh xã hội còn nhiều định kiến cổ hủ, lạc hậu.

+ Không đồng tình: Sự nóng vội và quyết định hấp tấp của họ trong việc kết hôn mà không suy nghĩ đã để lại những hậu quả không thể cứu vãn. Nếu Rô-mê-ô và Giu-li-ét bình tĩnh hơn, tìm cách giải quyết thông qua phương thức khác thì có lẽ họ có thể tránh khỏi bi kịch.

- Nhân vật “tôi’ đã quan sát, cảm nhận, miêu tả sự thay đổi của con người, sự vật xung quanh khi ông ốm nặng bằng tổng hòa các giác quan:

+ Thị giác (“bà ngồi than thở, rễ tre, rễ mít,…)

+ Khứu giác (“hoa nhài nở chẳng còn thơm”)

+ Xúc giác (“ấm trà nguội ngắt”)

+ Cảm giác (“bữa cơm vội vàng”)

=> Những quan sát, cảm nhận ấy đều bắt nguồn từ sự lo lắng, yêu thương ông sâu sắc của nhân vật “tôi”.

- Trong văn bản, hình ảnh “cái roi tre” được nhắc đến 3 lần, trong các dòng thơ:

+ Bố tôi với cái roi tre

+ Nỗi đau đâu cứ phải là roi tre?

+ Bố tôi quăng cái roi tre lên trời

- Sự lặp lại của hình ảnh này có tác dụng:

+ Trong tâm trí của nhân vật “tôi” có một nỗi đau kiểu “roi tre” – nỗi đau cảm nhận bằng da thịt, cảm nhận tình thương và sự nghiêm khắc của người bố muốn con chăm chỉ học hành.

+ Nỗi đau trong lòng trước sự mất mát, khi tai họa, bệnh tật ập đến với người thân. Khi đó, không cần roi tre, không cần ai đánh mà vẫn đau.

- Cách phản ứng của người cha đối với việc “bỏ học” của người con ở dòng thơ đầu và dòng thơ cuối:

+ Ở dòng thơ đầu; Người cha cầm chiếc roi tre như để răn dạy.

+ Ở dòng thơ cuối: Người cha “quẳng roi tre lên trời”.

- Chủ đề của bài thơ: Nỗi đau và sự bất an trong tâm hồn khi chứng kiến người thân lâm vào tình trạng bệnh nặng.

Thông điệp: Nỗi đau tinh thần do mất mát, bệnh tật của người thân gây ra sâu sắc và thấm thía hơn nhiều so với nỗi đau thể xác.

a. Thêm các thành phần phụ:

- Thêm trạng ngữ: Tối hôm qua, anh ấy đã xem bộ phim “Rô-mê-ô và Giu-li-ét”.

- Thêm thành phần phụ chú: Anh ấy đã xem bộ phim “Rô-mê-ô và Giu-li-ét” – một bộ phim chuyển thể từ vở bi kịch cùng tên của nhà văn Sếch-xpia.

- Thêm thành phần tình thái: Ái chà, tối hôm qua, anh ấy đã xem bộ phim “Rô-mê-ô và Giu-li-ét”.

b. Sự khác biệt về ý nghĩa giữa câu trên và các câu em vừa viết:

- Việc thêm thành phần trạng ngữ “tối hôm qua” có tác dụng bổ sung thông tin về thời gian.

- Việc thêm thành phần phụ chứ có tác dụng bổ sung thông tin về bộ phim “Rô-mê-ô và Giu-li-ét”.

- Việc thêm thành phần cảm thán có tác dụng bổ sung cảm xúc của người nói đối với thông tin được đề cập trong câu.

a. Cấu trúc của câu in đậm trong đoạn thoại trên: Câu rút gọn.

b. Tác dụng: Việc sử dụng cấu trúc câu rút gọn trong trường hợp này giúp câu ngắn gọn hơn, khiến cho nhịp độ của cuộc đối thoại nhanh hơn.

a. Phân tích cấu trúc các câu in đậm trong lời thoại trên:

- Trời ơi!: Không xác định được chủ ngữ, vị ngữ.

- Hỡi chàng trai (thành phần gọi – đáp), em (CN) / hãy nói nữa đi, nói cho ta nghe nhiều nữa đi (VN).

b. Viết lại lời thoại trên bằng cách tách/ gộp câu: Trời ơi, đến hôm nay ta mới được nghe một lời nói, lời nói của chàng trai trẻ. Hỡi chàng trai! Em hãy nói nữa đi, nói cho ta nghe nhiều nữa đi.

c. Sự khác biệt về cấu trúc của lời thoại trong đoạn trích trên và phần lời thoại do em viết:

- Lời thoại trong đoạn trích: Ngắn gọn, súc tích, thể hiện sự ngắt quãng.

- Lời thoại do em viết: Câu văn dài, thể hiện sự ngạc nhiên, xúc động.

- Nhân vật: Người chồng, người vợ, đứa con.

- Lời thoại kịch: Đối thoại.

- Xung đột: Sự thủy chung son sắt của người vợ >< người chồng ít học, đa nghi

- Tóm tắt: Người chồng, sau khi từng đi lính ở biên ải, tưởng là đã chết, bỗng nhiên trở về và gặp lại vợ con. Trong lúc đi thăm mộ mẹ, chàng nghe con nói về một người bố khác vẫn thường xuyên đến với hai mẹ con. Nghĩ rằng vợ mình đã phản bội, chàng đuổi vợ ra khỏi nhà. Người vợ nhảy xuống sông tự tử. Khi biết được sự thật, người chồng hối hận vì đã đối xử tệ với vợ. Đêm đến, khi chàng thắp đèn, đứa con chỉ lên bóng trên tường và nói đó mới chính là cha nó. Lúc này, người chồng mới hiểu ra rằng vợ mình vẫn luôn chung thuỷ, vì chàng mà chịu đựng mọi khổ nhục. Thương xót vợ, người chồng ngã vật xuống và bất tỉnh. Trong cơn mê man, chàng trông thấy bóng vợ an ủi mình, nói rằng nàng vẫn luôn ở bên chàng qua cái bóng trên tường mỗi khi chàng thắp đèn.

- Xung đột kịch: Xung đột giữa thói ghen tuông hồ đồ của người chồng với lòng thủy chung của người vợ. Đây là kiểu xung đột giữa cái cao cả với cái thấp kém, tạo nên bi kịch của tác phẩm.

- Người chồng thay đổi thái độ, cách ứng xử với vợ mình vì chàng đã hiểu ra sai lầm của mình. Sự nóng nảy của chàng chính là nguyên nhân gián tiếp làm nên cái chết của vợ.

+ Nghĩa đen: "cái bóng trên tường" chỉ bóng dáng của con người hắt lên tường bởi ánh đèn.

- Nghĩa ẩn dụ:

+ Thứ nhất, "cái bóng trên tường" có thể biểu trưng cho sự ngộ nhận, hiểu lầm và đánh giá sai lầm của người chồng về vợ mình. Những bóng dáng ảo ảnh này đã dẫn đến những hành động hồ đồ, ghen tuông mù quáng, gây ra những hậu quả bi thương.

+ Thứ hai, "cái bóng trên tường" có thể được xem là hình ảnh thân thiết, đầm ấm của người vợ, người mẹ. Dù đã ra đi, nàng vẫn hiện diện bên chồng, an ủi và tiếp thêm sức sống cho chồng. Đây là biểu tượng của lòng thương yêu, độ lượng và sự tha thứ, cao cả.

- Sự khác biệt về cốt truyện, nhân vật trong kịch bản trên so với Chuyện người con gái Nam Xương:

+ Cốt truyện: Tác giả hạn chế sử dụng yếu tố kì ảo và tập trung vào việc khắc họa nhân vật qua lời thoại, hành động, nội tâm.

+ Nhân vật: Rút gọn chỉ còn hai nhân vật chính là Trương Sinh và Vũ Nương.

- Có sự khác biệt này vì hai văn bản có hai chủ đề khác nhau.

- Chủ đề: Gia đình

- Thông điệp: Cần cẩn trọng khi nhìn nhận, xét đoán người khác đồng thời hãy sống độ lượng và biết tha thứ.

- Bố cục của văn bản Phòng ngừa bệnh nói, viết sáo rỗng đã đáp ứng đầy đủ các ý kiến của một bài văn giải quyết một vấn đề vì :

+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần giải quyết, tầm quan trọng của việc khắc phục, giải quyết vấn đề

+ Thân bài: Giải thích vấn đề cần giải quyết; phân tích vấn đề (thực trạng, nguyên nhân, tác hại) và đề xuất các giải pháp khả thi, thuyết phục

+ Kết bài: Khẳng định lại ý kiến về tầm quan trọng của việc khắc phục, giải quyết vấn đề; nêu bài học cho bản thân (về suy nghĩ, hành động)

- Ở phần thân bài, VB đã triển khai theo trình tự trình bày nhận thức về vấn đề trước, đề xuất giải pháp sau.

+ Nhận thức về vấn đề : Thực trạng bệnh nói và viết sáo rỗng từ xưa cho đến nay, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

+ Đề xuất các giải pháp để giải quyết vấn đề.

- Trình tự mà tác giả lựa chọn có ưu thế trong việc trình bày vấn đề mà VB nêu lên: Sự nhận thức vấn đề càng sâu sắc thì phần giải pháp càng có sức thuyết phục, vấn đề được nhìn nhận một cách tập trung.

- Bài viết đã đề xuất những giải pháp cụ thể:

+ Giải pháp 1: Tự trang bị cho bản thân bản lĩnh, dũng khí, đạo đức, tri thức, niềm tin khoa học,...

+ Giải pháp 2: Học hỏi, trau dồi tiếng Việt.

- Cách diễn đạt, lời văn của tác giả có tác dụng trong việc trình bày vấn đề:

+ Cách diễn đạt và lời văn của tác giả giúp người đọc nhận thức sâu sắc vấn đề cần giải quyết qua những ví dụ cụ thể, sinh động.

+ Cách nói thẳng thắn, cương quyết đã tác đọc sâu sắc đến nhận thức của người tiếp nhận. Ví dụ như: “Bệnh” sáo rỗng bắt nguồn sâu xa từ thói phô trương, ưa hình thức, sính dùng từ ngữ to tát, mĩ miều để muốn chứng tỏ bản thân là người hiểu biết. Tuy nhiên, nó chẳng khác nào “thùng rỗng kêu to” - câu thành ngữ nhằm ám chỉ, phê phán những người trình độ hiểu biết hạn chế nhưng lại thích khoe khoang, huênh hoang để cố ra vẻ ta đây giỏi lắm, hay lắm”.

- Những lưu ý khi viết một bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết:

+ Đảm bảo cấu trúc và bố cục bài viết.

+ Chọn lựa cách diễn đạt phù hợp với nội dung bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.

+ Thể hiện thái độ dứt khoát, thẳng thắn, trung thực trong quá trình diễn đạt.

1. Chuẩn bị trước khi viết

* Căn cứ vào tính mở của đề bài, em có thể lựa chọn một vấn để phù hợp với bản thân để trình bày. Lưu ý các tiêu chí có tính định hướng dưới đây:

- Vấn đề cụ thể, thiết thực, cần giải quyết và có thể giải quyết.

- Vấn đề thuộc phạm vi hiểu biết của em, em có thể trình bày rõ các biểu hiện của vấn đề và đề xuất giải pháp.

* Mục đích viết của bài này là gì? Đối tượng người đọc là ai? Họ mong đợi gì từ bài viết của em? Trên cơ sở đó, em chuẩn bị cách viết phù hợp.

2. Tìm ý, lập dàn ý

* Đề bài yêu cầu: trình bày vấn đề cần giải quyết và đề xuất giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề (em có thể tách riêng hai nội dung này để dễ dàng đặt câu hỏi, tìm ý). Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

* Dựa vào hướng dẫn ở phần Viết Bài 6 và những ý đã tìm trong khâu tìm ý để lập dàn ý.

3. Viết bài

- Em dựa vào dàn ý đã lập ở bước 2 để viết bài nghị luận về một vấn đề cần giải quyết; chú ý kết hợp nghị luận với miêu tả, biểu cảm.

Bài viết tham khảo:

Trong cuộc sống hiện đại, học tập là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển của mỗi con người, đặc biệt là đối với học sinh. Tuy nhiên, cùng với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt và mong muốn đạt thành tích cao từ bố mẹ, thầy cô, xã hội,… Áp lực học tập đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng. Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập mà còn gây ra những tác động xấu đến tâm lý và sức khỏe của học sinh. Vì vậy chúng cần được giải quyết một cách kịp thời và nhanh chóng.

Áp lực học tập có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Trước hết, sự kỳ vọng quá lớn từ phía gia đình là một trong những nguyên nhân hàng đầu. Nhiều bậc phụ huynh đặt mục tiêu cao cho con cái, mong muốn các em phải đạt điểm số xuất sắc hoặc vào những trường danh tiếng, dẫn đến việc học sinh cảm thấy bị ép buộc phải học mà không có thời gian nghỉ ngơi. Bên cạnh đó, áp lực từ nhà trường cũng góp phần không nhỏ. Các chương trình học ngày càng nặng nề, đòi hỏi học sinh phải dành nhiều thời gian cho việc học mà ít có cơ hội tham gia các hoạt động ngoại khóa hay rèn luyện kỹ năng mềm. Cuối cùng, sự cạnh tranh giữa bạn bè trong lớp cũng là một yếu tố gây căng thẳng, khiến học sinh lo sợ bị bỏ lại phía sau nếu không cố gắng hết mình.

Áp lực học tập không chỉ gây ra những hệ lụy về mặt tinh thần mà còn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất. Nhiều học sinh rơi vào tình trạng căng thẳng, lo âu, mất ngủ, và thậm chí trầm cảm vì phải đối mặt với khối lượng bài tập lớn và những kỳ thi dày đặc. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả học tập mà còn khiến các em mất đi sự hứng thú và đam mê trong học tập. Ngoài ra, áp lực học tập còn làm hạn chế khả năng phát triển toàn diện của học sinh, khi các em không có đủ thời gian để tham gia vào các hoạt động sáng tạo, thể thao, và xây dựng kỹ năng sống cần thiết.

Để giải quyết vấn đề áp lực học tập, cần có sự hợp tác từ nhiều phía. Trước tiên, gia đình cần hiểu và thông cảm cho con cái, giảm bớt sự kỳ vọng và tạo điều kiện cho các em phát triển theo cách tự nhiên. Thay vì chỉ quan tâm đến điểm số, phụ huynh nên khuyến khích con em mình rèn luyện các kỹ năng xã hội, phát triển đam mê cá nhân và học cách đối mặt với thử thách. Nhà trường cũng cần điều chỉnh lại chương trình giảng dạy, đảm bảo rằng học sinh có thời gian nghỉ ngơi, tham gia các hoạt động ngoại khóa và học tập với tinh thần thoải mái. Ngoài ra, học sinh cần được trang bị các kỹ năng quản lý thời gian, cân bằng giữa học tập và giải trí, để tránh tình trạng kiệt sức và căng thẳng.

Tóm lại, áp lực học tập là một vấn đề nghiêm trọng đang ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của học sinh hiện nay. Việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự thay đổi từ cả gia đình, nhà trường và học sinh, nhằm tạo ra một môi trường học tập lành mạnh và cân bằng, giúp các em phát triển toàn diện về cả thể chất lẫn tinh thần.

4. Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Sử dụng bảng kiểm ở phần Viết Bài 6 để tự đánh giá về kĩ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết; sau đó, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm.

1. Xác định đề tài, mục đích, thời gian và không gian nói

* Sự việc được chọn cần phải:

- Mới xảy ra trong thời gian gần nhất (có tính thời sự).

- Thu hút sự quan tâm của em, các bạn và mọi người.

* Em có thể tìm đọc trên những tờ báo có uy tín, xem trên chương trình truyền hình những vấn đề liên quan đến xã hội, học tập, văn hóa, ứng xử, môi trường mạng hoặc các sự kiện chính trị - xã hội vừa diễn ra trong nước, trong khu vực, trên thế giới mà theo em là đáng quan tâm.

2. Tìm ý, lập dàn ý

* Tìm ý cho bài nói bằng cách trả lời các câu hỏi:

- Sự việc có tính thời sự mà em sẽ trình bày là sự việc nào?

- Quan điểm, ý kiến của em (đồng tình/ phản đối) về sự việc?

- Bài học, giải pháp rút ra từ sự việc là gì?

* Chọn lọc và sắp xếp các ý tìm được thành dàn ý hoàn chỉnh theo các bước sau:

- Nêu tóm tắt sự việc cần trình bày: Việc gì? Liên quan đến ai? Họ đã làm gì? Ở đâu? Khi nào? Nguyên nhân của sự việc là gì?

- Trình bày ý kiến về sự việc (đồng tình/ phản đối): đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ luận điểm.

- Nêu ý nghĩa/ bài học rút ra từ sự việc: ý nghĩa/ bài học về nhận thức, về hành động,...

• Dự kiến sử dụng một số phương tiện phi ngôn ngữ hỗ trợ bài trình bày, chuẩn bị phần mở đầu và kết thúc hấp dẫn, thuyết phục, dự kiến trước phần phản biện của người nghe và chuẩn bị câu trả lời.

3. Luyện tập, trình bày

- Em thực hiện bước này như ở phần Nói và nghe Bài 6. Lưu ý lựa chọn ngôn ngữ phù hợp với văn nói và tạo sự tương tác tích cực với người nghe.

- Bài nói tham khảo:

Em chào cô và các bạn. Em tên là Nguyễn Văn A học sinh lớp 9A. Hôm nay, em xin trình bày về một vấn đề có tính thời sự mà em và các bạn rất quan tâm, đó là tác động của mạng xã hội đối với giới trẻ.

Trong thời đại công nghệ phát triển vượt bậc như hiện nay, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống, đặc biệt là đối với học sinh và sinh viên. Chúng ta có thể dễ dàng kết nối, chia sẻ thông tin, và cập nhật tin tức chỉ với một chiếc điện thoại thông minh. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích tích cực, mạng xã hội cũng đang gây ra nhiều vấn đề cần được quan tâm và giải quyết.

Một trong những ảnh hưởng tiêu cực của mạng xã hội là tình trạng nghiện mạng xã hội. Nhiều bạn trẻ dành hàng giờ mỗi ngày để lướt mạng, xem video, hoặc tương tác trên các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok. Việc sử dụng mạng xã hội quá mức khiến chúng ta mất tập trung vào học tập, giảm khả năng tư duy sáng tạo và dễ bị lôi cuốn vào những thông tin không cần thiết. Hơn nữa, nghiện mạng xã hội còn làm giảm thời gian vận động, giao tiếp thực tế với bạn bè và gia đình, từ đó gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất và tinh thần.

Ngoài ra, bắt nạt trực tuyến (cyberbullying) cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Nhiều bạn trẻ trở thành nạn nhân của những lời bình luận ác ý, những cuộc tấn công tinh thần từ các tài khoản ẩn danh. Điều này không chỉ gây tổn thương tâm lý mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như trầm cảm, lo âu và thậm chí là tự tử.

Mạng xã hội cũng dễ dẫn đến tình trạng so sánh bản thân với người khác. Nhiều bạn trẻ cảm thấy tự ti về ngoại hình, cuộc sống của mình khi thấy hình ảnh hoàn hảo mà người khác đăng tải. Điều này tạo ra áp lực tâm lý, khiến chúng ta không hạnh phúc với bản thân và dễ mắc phải các rối loạn tâm lý.

Trước những vấn đề trên, em cho rằng chúng ta cần có nhận thức đúng đắn về việc sử dụng mạng xã hội. Đầu tiên, mỗi cá nhân cần học cách quản lý thời gian trực tuyến, chỉ nên sử dụng mạng xã hội cho mục đích hữu ích và giải trí lành mạnh. Thứ hai, chúng ta cần có kỹ năng phân biệt thông tin để tránh bị lôi cuốn vào những nội dung không lành mạnh hoặc thiếu chính xác. Cuối cùng, việc xây dựng một môi trường mạng an toàn và văn minh cũng rất quan trọng, cần hạn chế các hành vi tiêu cực, tôn trọng quyền riêng tư và cảm xúc của người khác.

Trên đây là ý kiến của em về tác động của mạng xã hội đối với giới trẻ. Em rất mong nhận được sự góp ý của cô và các bạn. Em xin cảm ơn!

4. Trao đổi, đánh giá

* Sử dụng bảng kiểm ở phần Nói và nghe Bài 6 để tự đánh giá kĩ năng trình bày, của bản thân và đánh giá bài trình bày của bạn.

* Rút ra hai bài học kinh nghiệm về kĩ năng trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự.

- Những điểm giống nhau ấy giữa hai nhân vật là dấu hiệu của bi kịch: Vì những hành động của Pơ-liêm và người đàn ông là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến kết cục bi thảm.

- Nhận xét về ngôn ngữ đối thoại, độc thoại của Rô-mê-ô và Giu-li-ét trong Tình yêu và thù hận:

+ Thể hiện tâm trạng và suy nghĩ nội tâm của nhân vật: Qua những lời độc thoại, Rô-mê-ô và Giu-li-ét bộc lộ tâm trạng, cảm xúc sâu kín của mình. Họ chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn, những hi vọng, lo âu về tình yêu và cuộc sống.

+ Thể hiện sự trưởng thành của nhân vật: Qua những lời độc thoại, ta có thể thấy được sự trưởng thành của Rô-mê-ô và Giu-li-ét. Họ không còn là những đứa trẻ ngây thơ, mà đã trở nên chín chắn, bản lĩnh hơn.

+ Sử dụng nhiều ngôn ngữ tượng trưng: Rô-mê-ô và Giu-li-ét thường sử dụng những hình ảnh ẩn dụ, so sánh để thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của mình. Điều này làm cho lời độc thoại của họ thêm giàu sức gợi và biểu cảm.

=> Qua ngôn ngữ đối thoại, độc thoại của Rô-mê-ô, Giu-li-ét, Sếch-xpia đã biến hai nhân vật này trở thành biểu tượng cho tình yêu đích thực và sự hi sinh trong tình yêu.

- Khi trình bày ý kiến về một sự việc có tính thời sự, cần lưu ý những điểm sau:

+ Bám sát vào sự việc thực tế: Đảm bảo nắm rõ thông tin về sự việc, tránh lan man, và cung cấp các thông tin cụ thể, cập nhật.

+ Lập luận logic và rõ ràng: Ý kiến cần được trình bày theo trình tự hợp lý, có lập luận vững chắc, dẫn chứng cụ thể để thuyết phục người nghe.

+ Tránh quan điểm cực đoan: Cần khách quan, không nên thể hiện ý kiến cá nhân một cách phiến diện hay cực đoan mà cần tôn trọng các quan điểm khác.

+ Sử dụng ngôn ngữ phù hợp: Ngôn từ cần rõ ràng, dễ hiểu, tránh dùng các thuật ngữ chuyên môn khó hiểu hoặc những từ ngữ gây hiểu lầm.

+ Liên hệ với thực tiễn: Nêu rõ tác động của sự việc đến đời sống, từ đó đưa ra những phân tích, đánh giá sâu hơn về vấn đề.

+ Đề xuất giải pháp: Đưa ra giải pháp khả thi, mang tính xây dựng, để không chỉ nêu vấn đề mà còn đóng góp ý kiến để giải quyết vấn đề.

- Nhiều bài học sâu sắc và quý giá thường được rút ra từ trải nghiệm thực tế đời sống vì những lý do sau:

+ Trải nghiệm thực tế mang lại những bài học qua cảm xúc và tình huống cụ thể, giúp con người cảm nhận sâu sắc và hiểu rõ hơn về bản chất của vấn đề.

+ Thực tế cho phép chúng ta mắc sai lầm và học hỏi từ chúng. Những thất bại và khó khăn thường là nguồn cảm hứng cho sự trưởng thành và cải thiện bản thân.

+ Những bài học từ trải nghiệm thực tế thường dễ áp dụng vào các tình huống tương tự trong tương lai. Chúng cung cấp kiến thức và kỹ năng cụ thể, thực tiễn hơn là lý thuyết trừu tượng.

+ Trải nghiệm thực tế bao gồm nhiều tình huống và bối cảnh khác nhau, giúp chúng ta học hỏi từ sự đa dạng của cuộc sống và phát triển khả năng thích nghi.

+ Trải nghiệm thực tế giúp chúng ta hiểu rõ hơn về chính mình và người khác, từ đó phát triển sự đồng cảm và nhận thức về các giá trị và nguyên tắc sống.

- Em nghĩ rằng có nhiều lý do khiến con người ta thường hay nhớ về quá khứ và có cảm giác nuối tiếc, thương nhớ:

+ Khi cảm thấy cô đơn, lạc lõng: Nếu xung quanh ta không có ai để chia sẻ, cảm giác cô đơn, lạc lõng dễ khiến ta nhớ về những mối quan hệ thân thiết, những địa điểm gắn bó với những kỉ niệm đẹp trong quá khứ và ước giá như thời gian có thể quay trở lại.

+ Khi đối diện với những thay đổi lớn, phải từ bỏ những gì thân thuộc: Khi cuộc sống có những chuyển biến hoàn toàn khác với những gì ta biết từ trước, những biến cố khiến ta phải từ bỏ cái xưa cũ, con người thường nhìn lại quá khứ để tìm lại cảm giác quen thuộc.

+ Tuổi tác: Tuổi ngày càng cao, sức khỏe giảm sút, con người ta thường có xu hướng dành nhiều thời gian để hồi tưởng về quá khứ, nhớ về tuổi trẻ, về những ước mơ, đôi chút nhớ nhung và tiếc nuối những cơ hội mình chưa thể thực hiện.

- Những chi tiết thể hiện cảnh ngộ và tâm trạng trong hiện tại của con hổ:

+ Hành động “gậm”, “nằm dài” trong cũi sắt, “trông ngày tháng dần qua”.

+ Miêu tả: “một khối căm hờn”, “khinh lũ người kia”, “sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm”.

Thông qua các chi tiết, cụm từ miêu tả em có thể hình dung cuộc sống đầy tự do tự tại, thỏa sức tung hoành, mang tâm thế của kẻ làm chủ rừng xanh của con hổ khi xưa: Tận hưởng cảnh núi rừng; những bước chân “dõng dạc, đường hoàng” và ánh mắt sáng quắc săn mồi không hề e sợ bóng đêm; tự nhận “ta là chúa tể muôn loài”.

- Trong khổ thơ 1, nỗi nhớ rừng của con hổ thể hiện qua tâm trạng u uất, đau khổ, căm hờn khi chịu cảnh giam giữ, còn khổ thứ 2 nỗi nhớ thể hiện qua hồi tưởng về cảnh núi rừng.

- Trong khổ thứ 3 này nỗi nhớ rừng ấy thể hiện mãnh liệt hơn, sâu sắc hơn, và thể hiện trực tiếp thông qua những ký ức, kỉ niệm đẹp về quá khứ tung hoành khắp khu rừng.

Hai dòng thơ là hai câu cảm thán cho thấy tâm trạng, cảm xúc được bộc lộ một cách mãnh liệt và trực tiếp, đó là nỗi nhớ rừng, nhớ về thời còn tự do huy hoàng khi xưa của con hổ.

- Hoàn cảnh của con hổ: Bị bắt nhốt trong cũi sắt của một vườn bách thú.

- Lí do “nhớ rừng” của con hổ:

+ Mất hết tự do, trở thành thứ đồ chơi cho con người nhìn ngắm, chỉ trỏ, không còn được tung hoành khắp nơi.

+ Hổ được mệnh danh là “chúa sơn lâm” nhưng nay phải chịu ngang hàng với những loài vật tầm thường khác.

+ Con hổ chán ghét những khung cảnh thiên nhiên nhân tạo, giả dối, thua kém so với những cảnh đẹp hùng vĩ, tráng lệ nó từng ngắm nhìn khi xưa.

a.

b.

- Con hổ thông qua cảm xúc “nhớ rừng” đã bày tỏ niềm yêu quý và sự khinh ghét:

+ Nó luôn yêu mến khung cảnh thiên nhiên bao la rộng lớn, những chốn thảo nguyên bạt ngàn với cây cao bóng cả, tiếng gió rít, tiếng sông suối chảy qua; yêu cảm giác được làm kẻ ngự trị muôn loài, là chúa sơn lâm được tự do vùng vẫy bốn phương.

+ Nó căm ghét, khinh miệt những cảnh vật dựng lại chốn sơn lâm một cách vụng về, tầm thường, xấu xí; ghét những con người ngạo mạn – những kẻ bắt nhốt nó, “giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm”; chán ghét sự tù túng, ngột ngạt, quanh quẩn nơi cũi sắt không thể tung hoành.

- Nghệ thuật miêu tả bức tranh đại ngàn:

+ Trong đoạn thơ thứ 3, cảm xúc đẩy lên, nỗi nhớ rừng của con hổ được bộc lộ trực tiếp.

+ Con hổ nhớ về khung cảnh núi rừng đại ngàn, hùng vĩ, tráng lệ khi còn được tự do vùng vẫy. Nhà thơ đã khắc họa những khung cảnh đó bằng nghệ thuật miêu tả vô cùng đặc sắc.

+ “Những đêm vàng bên bờ suối” là cảnh ánh trăng soi rọi, dát vàng dòng suối. “Những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn” là cảnh những cơn mưa rào ập xuống nơi núi rừng tạo ra âm thanh ào ào vang dội tựa như rung chuyển vạn vật. “Bình minh cây xanh nắng gội”, “tiếng chim ca” diễn tả khung cảnh buổi bình minh sớm mai khi ánh sáng phủ lên từng tán cây, từng ngóc ngách khu rừng, tiếng chim ca như chào đón và tôn vinh vị chúa sơn lâm. “Những chiều lênh láng máu sau rừng”, “mảnh mặt trời gay gắt” là cảnh hoàng hôn khi mặt trời lặn để lại những vệt sáng đỏ tựa màu máu, hay cũng có thể đây là cảnh hổ đi săn con mồi của nó.

+ Bằng cách lựa chọn chi tiết tiêu biểu, cách sử dụng từ gợi hình, gợi cảm, khung cảnh nơi đại ngàn hiện lên như bức tranh, đoạn thơ đã gom lại hết những gì đẹp nhất, độc đáo nhất của thiên nhiên núi rừng, tạo nên bức tranh tứ bình tráng lệ, lộng lẫy. Và trong khung cảnh đó tầm vóc và tư thế con hổ cũng hoàn toàn tương xứng.

- Cảm xúc của con hổ:

+ Điệp ngữ “ta say, ta lặng ngắm, ta đợi chết” nhấn mạnh vị thế kẻ thống trị, cao hơn một bậc so với muôn loài của con hổ, xứng danh chúa sơn lâm.

+ Cụm từ miêu tả” lặng ngắm giang sơn ta đổi mới”, “ta chiếm lấy riêng phần bí mật” với biện pháp nhân hóa càng thể hiện rõ tâm trạng và tư thế của con hổ, tựa như một vị vua cai trị đang trên đỉnh cao tự do, tung hoành bốn phương không chút e dè, sợ hãi dù cho màn đêm buông xuống.

+ Bên cạnh sự tự do, uy nghiêm, không hề sợ hãi bất cứ gì của con hổ khi xưa là cảm xúc tiếc nuối và nhớ nhung ở hiện tại, thể hiện qua điệp từ “còn đâu”, cùng câu hỏi tu từ “Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”. Con hổ luôn mang nỗi nhớ rừng tha thiết và cả những tiếc nuối về quá khứ huy hoàng của một vị chúa tể, sự đau xót khi nhận ra bản thân chẳng được tự do như xưa nữa.

- Ẩn sau nỗi nhớ rừng của con hổ chính là cảm xúc, là nỗi nhớ của nhà thơ Thế Lữ và của những thế hệ thanh niên yêu nước.

- Dựa vào hoàn cảnh sáng tác bài thơ, có thể thấy “nhớ rừng” thực chất là cách viết ẩn ý cho nỗi nhớ của tác giả và các thanh niên tri thức yêu nước đang đấu tranh vì độc lập dân tộc. Họ nhớ về quá khứ vàng son, hùng mạnh, phát triển và tự do của đất nước ta khi xưa, nay phải chịu sự chèn ép, bóc lột nặng nề của bọn thực dân xâm lược.

- Hình tượng con hổ “nhớ rừng” được nhà thơ khắc họa bằng nhiều biện pháp nghệ thuật khác nhau: phép so sánh, liệt kê, nhân hóa, ẩn dụ, điệp từ, điệp cấu trúc câu.

- Các biện pháp nghệ thuật trên có tác dụng:

+ Con hổ có những suy nghĩ, cảm xúc tựa con người, giúp thể hiện nội dung và ý nghĩa bài thơ một cách sâu sắc hơn.

+ Khắc họa nỗi nhớ rừng da diết của con hổ: nỗi nhớ cảnh thiên nhiên hùng vĩ, nhớ những ngày tháng tự do, oai hùng xứng danh chúa tể rừng xanh, từ đó càng bộc lộ rõ tâm trạng u uất, đau khổ khi lâm vào cảnh giam nhốt tù túng và khát khao được tự do, được trở về những năm tháng vùng vẫy khi xưa.

+ Là hình tượng tác giả mượn lời để thể hiện cảm xúc của cá nhân và những cảm xúc dành cho tình cảnh Tổ quốc lúc bấy giờ.

- Cách xưng hô: Con hổ tự xưng là “ta”. Đây là cách xưng hô phù hợp, cho thấy vị thế chúa sơn lâm của con hổ chốn đại ngàn, sự kiêu ngạo, đường hoàng cai trị muôn loài của một vị vua thật sự.

- Âm điệu của thể thơ tám chữ thể hiện cảm xúc và tâm trạng của con hổ:

+ Sự giận dữ, đau khổ, u uất khi mất đi vị thế, bị giam giữ nơi cũi sắt bé nhỏ, tù túng.

+ Nỗi nhớ khôn nguôi về núi rừng hùng vĩ và quá khứ tung hoành khắp thảo nguyên.

+ Khát vọng được trả lại tự do.

- Với em “tươi mới” là một từ phù hợp để khái quát những đặc tính của mùa xuân.

- Lý do lựa chọn:

+ Từ “tươi mới” mang ý nghĩa về sự khởi đầu, sự thay đổi tích cực.

+ Mùa xuân là mùa đầu tiên trong năm, vạn vật như được lột xác, trở nên sinh động, tràn đầy sức sống hơn bao giờ hết, mang tới cảm giác vui vẻ, hào hứng và niềm tin vào một tương lai tươi sáng, vậy nên “tươi mới” là cụm từ rất thích hợp để miêu tả mùa xuân.

- Trong ba khổ thơ đầu, bức tranh thiên nhiên hiện lên vô cùng sinh động và rực rỡ.

- Trong bức tranh xuân ấy là hình ảnh mái nhà tranh thấp thoáng trong làn nắng mới ửng hồng, tiếng ca đầy ngọt ngào, thơ ngây của những cô thôn nữ.

- Trong khổ thơ cuối hình ảnh cảnh ngày xuân và con người là hình ảnh của quá khứ.

- Thể hiện qua cụm “bâng khuâng chợt nhớ làng” cùng câu hỏi cuối bài thơ, tựa như vị khách xa trở lại hỏi thăm.

- Bức tranh thiên nhiên mùa xuân nơi làng quê Việt Nam được khắc họa trong khổ thơ thứ nhất là khung cảnh vô cùng quen thuộc.

- Quen thuộc bởi các hình ảnh miêu tả trong khổ thơ đều là hình ảnh đặc trưng của nông thôn: Mái nhà tranh, làn khói mơ, nắng ửng phủ lên vạn vật, giàn thiên lí, hình ảnh những cô thôn nữ hát mừng xuân.

- Hai dòng thơ trên là lời của nhân vật trữ tình trong bài thơ.

- Hai dòng thơ thể hiện sự ngập ngừng, có chút hụt hãng và tiếc nuối của nhân vật khi nói đến “có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi”.

- Nhân vật “khách xa” xuất hiện trong khổ thơ cuối cùng, với hình ảnh “Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng”, nhớ về hình ảnh cô thôn nữ gánh thóc dọc bờ sông.

- Hình ảnh cô thôn nữ gợi tả một mùa xuân tươi mới, căng tràn nhựa sống, mở đầu cho một năm mới, “dọc bờ sông trắng nắng chang chang” gợi không khí ấm áp, bình dị của vùng thôn quê.

- Câu thơ diễn tả cảm xúc nhớ thương, lưu luyến khi hồi tưởng lại cảnh sắc ngày xuân năm xưa với những hình ảnh vô cùng thân thuộc.

- Nhan đề bài thơ gợi ra được vẻ đẹp của bức tranh xuân. Tính từ “chín” như mô tả rằng mùa xuân đang ở khoảnh khắc đẹp nhất, tươi mới nhất, tràn đầy sức sống nhất. Những gì tuyệt vời nhất của thiên nhiên ngày xuân, những cảm xúc hạnh phúc nhất đều đang hiện diện ngay lúc này. Đây là từ có tính gợi hình, gợi cảm.

- Nhan đề thể hiện tình yêu, sự trân trọng vẻ đẹp mùa xuân của nhà thơ.

- Tác dụng:

+ Thể hiện tình yêu mùa xuân đầy tha thiết của tác giả, sự thay đổi trong tâm trạng: tình yêu mùa xuân nồng nhiệt đến nỗi bâng khuâng, vấn vương những ngày xuân tươi đẹp.

+ Khắc họa rõ vẻ đẹp đầy sức sống, rực rỡ của mùa xuân.

- Một trong những biểu hiện về sự phù hợp của các yếu tố hình thức trong việc biểu đạt nội dung:

+ Sử dụng các biện pháp nghệ thuật: đảo ngữ, so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, cách ngắt nhịp thơ và gieo giúp mô tả cảnh sắc xuân sống động hơn, từ đó thể hiện tình cảm của tác giả.