Soạn bài Thuật hoài (Tỏ lòng) - Phạm Ngũ Lão trang 59 (Cánh diều)

Soạn bài Thuật hoài (Tỏ lòng) - Phạm Ngũ Lão

Bài giảng Thuật hoài (Tỏ lòng) - Phạm Ngũ Lão-Cánh diều

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu (từ câu 1 đến câu 10) bên dưới:

Tỏ lòng (Thuật hoài)

Câu 1 trang 60 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Cụm từ nào dưới đây thể hiện rõ nghĩa của hai chữ thuật hoàn

A. Bày tỏ nỗi lòng

B. Nỗi mong chờ

C. Niềm ước muốn

D. Nói về hoài bão

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

Câu 2 trang 60 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Từ ngữ nào trong câu “Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu” đã không được thể hiện thành công ở bản dịch thơ

A. Hoành sóc

C. Kháp kỉ thu

B. Giang sơn

D. Cá A, B, C

Trả lời:

Đáp án đúng là: A

Câu 3 trang 60 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Biện pháp nghệ thuật nào dưới đây được sử dụng trong câu “Tam quân tì hổ khí thôn ngưu” (Ba quân dũng mãnh như hổ báo khí thế nuốt trâu)?

A. Nhân hoá

B. Tương phản

C. So sánh

D. Nói giảm nói tránh

Trả lời:

Đáp án đúng là: C

Câu 4 trang 60 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Câu nào dưới đây xác định đúng thể loại của bài thơ Tỏ lòng?

A. Đây là bài thơ Nôm Đường luật tứ tuyệt.

B. Đây là bài thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn.

C. Đây là bài thơ Đường luật tứ tuyệt viết bằng chữ Hán.

D. Đây là bài thơ Đường luật thất ngôn bát cú viết bằng chữ Hán.

Trả lời:

Đáp án đúng là: C

Câu 5 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Câu nào sau đây nêu đúng nội dung chính của bài thơ?

A. Bài thơ phản ánh lịch sử oanh liệt chống ngoại xâm của nhân dân Việt Nam thời Trần.

B. Bài thơ ca ngợi những phẩm chất cao đẹp của người Việt Nam trong sử dựng nước và giữ nước.

C. Bài thơ ca ngợi hào khí và sức mạnh của quân đội thời Trần.

D. Bài thơ thể hiện khi thể làm chủ non sông và khát vọng lập công danh của "trang nam nhí” thời Trần.

Trả lời:

Đáp án đúng là: D

Câu 6 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Phân tích vẻ đẹp của “trang nam nhi" và hình ảnh quân đội nhà Trần được thể hiện qua hai câu thơ đầu bài thơ Tỏ lòng.

Trả lời:

“Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu

Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.”

Hai câu thơ đầu nói về vẻ đẹp dũng mạnh, kiên cường, bất khuất của trang nam nhi thời Trần. Đó là những người ngày đêm cầm giáo gìn giữ non sông đã ngàn đời “kháp kỉ thu” (mấy thu). Qua đó thể hiện chí khí của trang nam tử, ngày đên trấn giữ biên cương của Tổ quốc, bảo vệ sự bình yên cho nhân dân. Khí phách của quân đội được thể hiện rõ qua câu thơ thứ hai khi tác giả sử dụng hình ảnh quân lính dũng mãnh như hổ báo có thể át cả sao trời. Đó là khí thế mạnh mẽ, can trường của một đội quân mang trong mình nhiệt huyết, khí chất của tuổi trẻ, của trách nhiệm, sứ mệnh lớn lao, cao cả, bảo vệ bờ cõi, chủ quyền quốc gia dân tộc.

Câu 7 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: "Nợ công danh" là gì? Em hãy nêu ý nghĩa tích cực của quan niệm này trong thời Trần và đối với tuổi trẻ ngày nay.

Trả lời:

- “Nợ công danh’ được hiểu là món nợ của trang nam nhi với đất nước, với dân tộc, đó là nhiệm vụ của kẻ bảo vệ đất nước, dân tộc.

- Ngày nay, mặc dù không còn ngoại xâm, nội phản, nhưng thế hệ trẻ cũng có “nợ công danh” của mình đối với đất nước. Đó là sứ mệnh giúp đất nước ngày càng phát triển, lớn mạnh, gìn giữ, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, dân tộc. Trách nhiệm phát triển, gây dựng đất nước là thuộc về thế hệ trẻ - những người được coi là trang nam nhi thời đại mới, phải luôn gắng sức để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Câu 8 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Em hiểu thế nào về câu "Luống then tai nghe chuyện Vũ hầu".

Trả lời:

Câu thơ “Luống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu” có thể hiểu là Phạm Ngũ Lão tự thấy hổ thẹn không bằng người khác về sự thua kém của mình khi nghe câu chuyện về Khổng Minh – người nổi tiếng về tinh thần tận lực báo đáp, công danh ngời ngời ở Trung Quốc. Đó là nỗi lòng, sự hổ thẹn của tác giả, qua đó thể hiện ý chí, khát vọng, mong muốn lập công danh, vì nước, vì dân của tác giả.

Câu 9 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Lí tưởng và khát vọng của chủ thể trữ tình đã được thể hiện như thế nào trong hai câu cuối của bài thơ.

Trả lời:

Lí tưởng và khát vọng của chủ thể trữ tình được thể hiện rõ qua hai câu cuối của bài thơ. Đó là lý tưởng về đấng nam nhi, trí làm trai của bậc nam tử hán, phải công hiến sức lực, công danh của mình để bảo vệ đất nước, nhân dân. Lý tưởng đó dần hình thành lên hoài bão, khát vọng lập công danh, đánh bại kẻ thù xâm lược, bảo vệ vững chắc chủ quyền dân tộc và đời sống ấm no cho nhân dân.

Câu 10 trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 10 tập 1: Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) miêu tả hình ảnh "trang nam nhi” với hào khí Đông A (hào khi thời Trần) trong bài thơ Tỏ lòng.

Trả lời:

“Trang nam nhi” mà Phạm Ngũ Lão nhắc đến chính là một thể hiện hào khí Đông A thời Trần. Bởi ông cũng là một người dưới thời Trần, thời mà khí thế hào hùng với những con người luôn sôi sục nhiệt huyết, chí lớn trên mọi phương diện đặc biệt trong việc đấu tranh bảo vệ chủ quyền dân tộc. Những con người oai hùng, hào sảng, phóng khoáng đó, mang trong mình dòng máu của trang nam nhi, luôn theo đuổi giấc mộng lập công danh, đánh bại kẻ thù xâm lược, bảo vệ độc lập và hòa bình của dân tộc. Đó là tấm lòng khi chưa làm gì được cho đất nước thì cảm thấy “thẹn”, làm được rồi thì mong muốn làm được nhiều hơn… Một tấm lòng tận trung, tận nghĩa không bao giờ dừng mang theo hào khí Đông A của cả một triều đại.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 10 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Soạn bài Tri thức ngữ văn trang 43

Soạn bài Cảm xúc mùa thu

Soạn bài Tự tình (bài 2)

Soạn bài Câu cá mùa thu

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 51

Soạn bài Viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề

Soạn bài Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề

Soạn bài Hướng dẫn tự học trang 61