Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74 (Kết nối tri thức)

Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74 Kết nối tri thức

Bài giảng Soạn văn lớp 6 Tập 1 Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74

A. Soạn bài Thực hành tiếng Việt ngắn gọn

Cụm động từ và cụm tính từ

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Tìm một cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ động từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác. 

Trả lời:

- Cụm động từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa: Bữa cơm về tới nhà, Sơn không thấy mẹ đâu cả, hỏi vú già.

- Động từ trung tâm: “thấy”

- Từ động từ trung tâm "thấy" của cụm từ đó, tạo ra ba cụm động từ khác:

+ Mỗi lần thấy tôi đi học về, chú chó Vàng nhà tôi mừng như thể tôi đã xa chú ấy cả năm trời.

+ Mỗi lần thấy trời mưa to, tôi lại nghĩ không biết những người bán hàng rong ngoài vỉa hè, đường phố sẽ khó khăn như thế nào.

+ Bạn sẽ không thể thấy những con khủng long như thế ngoài đời. 

Câu 2 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.

b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.

c. Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. 

Trả lời:

Tìm cụm động từ, xác định động từ trung tâm và những ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung:

 a) Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.

Cụm động từ: thấy đất khô trắng. "Thấy" là động từ trung tâm.

$\Rightarrow$ Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự nhận biết, nhận thấy, quan sát được của Sơn. 

b) Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.

Cụm động từ: Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm. "Lật" là động từ trung tâm. 

$\Rightarrow$ Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự thay đổi, xoay chuyển cái vỉ buồm ntheo hướng khác.

c) Với lòng ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan hăm hở chạy về nhà lấy áo. 

Cụm động từ: hăm hở chạy về nhà lấy áo. "chạy" là động từ trung tâm.

$\Rightarrow$ Ý nghĩa của động từ được bổ sung: nhấn mạnh sự phấn khích, lòng nhiệt tình của chị Lan. 

Câu 3 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam thường sử dụng kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ, chẳng hạn: Mẹ Sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó. 

Trả lời:

Hai câu trong văn bản Gió lạnh đầu mùa có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ:

- Bữa cơm về tới nhà, Sơn không thấy mẹ đâu cả, hỏi vú già.

=> Tác dụng: Nhấn mạnh sự sốt sắng của Sơn.

- Chúng nó thấy chị em Sơn, đều lộ vẻ vui mừng, nhưng chúng vẫn đứng xa, không dám vồ vập. 

=> Tác dụng: Nhấn mạnh hành động dè dặt, sợ sệt, dè chừng của đám trẻ con với hai chị em Sơn.

Câu 4 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Tìm một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa. Với tính từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra cụm tính từ khác. 

Trả lời:

- Một cụm tính từ trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa: Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư?

- Đặt câu: Nhà tôi nuôi nhiều loài vật, nhưng con vật mà tôi yêu quý nhất là chó Vàng, nó rất tình cảm và thương tôi.

Câu 5 (trang 74 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và những ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung. 

a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.

b. Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. 

Trả lời:

 a) Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.

$\Rightarrow$ Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự trong veo, trong suốt, có thể nhìn thấy rõ được của bầu trời.

b) Sơn bây giờ mới nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. 

$\Rightarrow$ Ý nghĩa mà tính từ được bổ sung: Nhấn mạnh sự khó khăn, thiếu thốn của mẹ em Hiên. 

Câu 6 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 1): Các câu sau có vị ngữ là một tính từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ:

a. Gió rét

b. Tòa nhà cao

c. Cô ấy đẹp. 

Trả lời:

Mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ trong các câu:

a. Ngoài cửa sổ, gió vẫn rét quá, không thể ra ngoài được vào lúc này.

b. Trải qua bao nhiêu, tòa nhà vẫn cao lênh khênh như thế, vút tầm mắt người qua đường. 

c. Càng ngày cô ấy càng đẹp lên nhiều. 

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Thực hành tiếng Việt

1. Cụm động từ:

Cụm động từ là cụm từ chính phụ có động từ làm thành tố chính. Ở dạng đầy đủ, cụm động từ và cụm tính từ thường gồm ba phần: phần trung tâm (hạt nhân) ở giữa, phần phụ trước và phần phụ sau.

- Phần trung tâm: Mọi tiểu loại động từ (động từ độc lập, động từ không độc lập) đều có thể đóng vai trò thành tố trung tâm của cụm động từ.

- Phần phụ trước của cụm động từ thường do các hư từ (phụ từ) đảm nhiệm và chúng bổ sung một số ý nghĩa có tính chất ngữ pháp cho động từ - thành tố chính. Ví dụ: nhóm phụ từ chỉ ý nghĩa thời gian (đã, đang, sẽ,...); nhóm phụ từ chỉ ý khẳng định hay phủ định (không, chưa, chẳng...); nhóm phụ từ chỉ sự tiếp diễn (đều, vẫn, cứ,...); nhóm phụ từ chỉ mức độ của trạng thái (rất, hơi, quá,...);...

- Phần phụ sau: Phần phụ sau của cụm động từ đa dạng, phong phú và phức tạp hơn so với phần phụ trước. Phần phụ sau có thể do hư từ hoặc thực từ đảm nhiệm. Các từ ngữ sau động từ trung tâm thường bổ sung cho động từ những ý nghĩa như đối tượng (đọc sách), địa điểm (đi Hà Nội), thời gian (làm việc từ sáng),...

VD:  Mỗi lần thấy tôi đi học về, bố mẹ rất vui mừng.

2. Cụm tính từ:

- Phẩn trung tâm: mọi tiểu loại tính từ (tính từ chỉ đặc tính vế lượng, chất, tính chất có thang độ, tính chất không phân biệt mức độ) đểu có thể đóng vai trò thành tố chính.

- Phần phụ trước: thường do các phụ từ đảm nhiệm, như phần phụ trước ở cụm động từ. Ví dụ: các phụ từ chỉ mức độ (rất, hơi, khá,...), thời gian (đã, đang, sẽ,...), tiếp diễn (vẫn, còn,...).

- Phần phụ sau: do nhiều từ loại khác nhau đảm nhiệm. Các từ ngữ sau tính từ trung tâm thường bổ sung cho tính từ những ý nghĩa như phạm vi (giỏi toán), so sánh (đẹp như tiên), mức độ (hay ghê),...

VD: Càng ngày cô ấy càng đẹp lên nhiều.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống hay, ngắn gọn khác:

Con chào mào

Viết bài văn kể lại một trải nghiệm của em trang 77

Kể về một trải nghiệm của em

Củng cố và mở rộng trang 83

Thực hành đọc: Lắc-ki thực sự may mắn