Đọc trước đoạn trích Hồi trống Cổ Thành

Giải Soạn văn 10 - Cánh diều: Bài 6: Tiểu thuyết và truyện ngắn

Yêu cầu (trang 50 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

- Đọc trước đoạn trích Hồi trống Cổ Thành; tìm hiểu thêm thông tin về tác giả La Quán Trung, tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa

- Đọc nội dung giới thiệu sau đây để hiểu bối cảnh đoạn trích:

Tam quốc diễn nghĩa là bộ tiểu thuyết diễn nghĩa lịch sử dài 120 hồi. Tác phẩm chủ yếu kể lại quá trình hình thành, phát triển và diệt vong của ba tập đoàn phong kiến Tào, Ngụy, Lưu, Thục và Tôn Ngô trong gần 100 năm (184-280) của nước Trung Hoa thời cổ.

Ở phần đầu bộ tiểu thuyết, ba nhân vật Lưu Bị, Quan Vân Trường (Quan Công) và Trương Phi, những người lập nên nhà Lưu Thục sau này, gặp nhau, kết nghĩa anh em ở vườn đào, thề cùng nhau sống chết để khôi phục nhà Hán. Ở thời kì đầu loạn lạc, ba anh em gặp rất nhiều khó khăn, mỗi người một ngả. Lưu bị phải theo Viên Thiệu, Quan Công bất đắc dĩ theo Tào Tháo, còn Phương Phi lưu lạc ở Cổ Thành. Đoạn trích sau đây kể lại chuyện quan công sau khi biết Lưu Bị đang ở bên phía Viên Thiệu đã đem hai chị dâu chạy khỏi doanh trại của Tào Tháo, trên đường đi biết tin Trương Phi đã lấy được Cổ Thành nên tìm về đoàn tụ.

Trả lời:

- Tác giả La Quán Trung:

1. Tiểu sử

- La Quán Trung (khoảng 1330-1400-cuối nhà Nguyên đầu nhà Minh)

- La Quán Trung có biệt hiệu là "Hồ Hải tản nhân" có thể là người Thái Nguyên (còn có thuyết cho rằng ông là người Lư Lăng, Tiền Đường, Đông Nguyên. v. v ...).

- Ông sinh vào cuối đời Nguyên, mất vào đầu đời Minh, ước chừng vào khoảng năm 1300 đến năm 1400 giữa thời thống trị của nhà Nguyên Thuận Đế (Thỏa Hoàn Thiếp Mộc Nhĩ) và Minh Thái Tổ (Chu Nguyên Chương).

- Có thuyết còn nói rõ rằng ông sinh năm 1328 và mất năm 1398.

- Ông rất có tài văn chương, rất giỏi về từ khúc, câu đối, lại viết cả các loại kịch, nhưng nổi tiếng nhất là về tiểu thuyết.

- La Quán Trung xuất thân từ một gia đình quý tộc.

- Tuổi thanh niên ông nuôi chí phò vua giúp nước; song lúc đó, triều đình nhà Nguyên đang suy tàn, ông bỏ đi phiêu lãng nên có biệt hiệu là Hồ Hải tản nhân.

- Ông là một trong những người "có chí mưu đồ sự nghiệp bá vương". Tiếc rằng tình hình tường tận thế nào nay không thể biết rõ được. La Quán Trung tương truyền từng tham gia cuộc khởi nghĩa chống nhà Nguyên của Trương Sĩ Thành. Sau khi Trương Sĩ Thành thất bại, Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương lên ngôi, thống nhất Trung Hoa, ông lui về quy ẩn, sưu tầm và biên soạn tiểu thuyết dã sử.

2. Sự nghiệp văn học

a. Phong cách nghệ thuật

- La Quán Trung nổi tiếng có tài văn chương, giỏi từ khúc, câu đối và kịch nhưng thể hiện rõ nhất ở tiểu thuyết.

- Ông chuyên sưu tầm và biên soạn dã sử.

b. Tác phẩm chính

- Những tác phẩm nổi bật : “Tam quốc diễn nghĩa”, “Tùy Đường lưỡng triều chí truyện”, “Tấn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa”, “Bình yêu truyện”,…

=> Là người đầu tiên có đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử Minh – Thanh. 

- Tác phẩm Tam quốc diễn nghĩa:

a. Tìm hiểu tác phẩm "Hồi trống cổ thành"

- Nguồn gốc: La Quán Trung căn cứ vào cốt truyện lịch sử, kịch dân gian (thoại bản) để viết Tam quốc diễn nghĩa

- Thể loại: Tiểu thuyết chương hồi.

- Tác phẩm gồm 120 hồi, kể về tình trạng một nước chia ba “cát cứ phân tranh” trong gần 100 năm của đất nước Trung Quốc thời cổ (khoảng thế kỉ II – III) do ba tập đoàn phong kiến: Ngụy, Thục, Ngô gây nên.

b. Tìm hiểu đoạn trích

- Vị trí: Đoạn trích thuộc hồi 28 của tác phẩm.

- Nhan đề:

Chém Sái Dương anh em hòa giải

Hồi Cổ Thành tôi chúa đoàn viên

- Bố cục: 3 phần.

+ Phần 1 (từ đầu đến “bảo Trương Phi ra đón hai chị"): Hoàn cảnh gặp gỡ của các nhân vật.

+ Phần 2 (tiếp đến “cờ hiệu bay phấp phới chính là cờ Tào”): Mâu thuẫn giữa hai anh em Quan Vũ và Trương Phi.

+ Phần 3 (còn lại): Hồi trống cổ thành, anh em đoàn tụ.

Xem thêm các bài giải Soạn văn lớp 10 bộ sách Cánh diều hay, chi tiết khác:

Câu 1 trang 51 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Thái độ của Trương Phi và Quan Công...

Câu 2 trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Vì sao Quan Công nhắc đến “nghĩa vườn đào”...

Câu 3 trang 52 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Vì sao cách xưng hô giữa Trương Phi và Quan Công...

Câu 4 trang 53 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Em có bất ngờ với tình huống này không...

Câu 5 trang 53 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Khí phách và tài nghệ của Quan Công...

Câu 1 trang 54 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Nêu các sự kiện chính của văn bản...

Câu 2 trang 54 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Người kể chuyện đã khắc họa tính cách của...

Câu 3 trang 54 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Phân tích và đánh giá ý nghĩa của câu chuyện...

Câu 4 trang 54 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Em hãy viết một đoạn văn so sánh tính cách...

Câu 5 trang 54 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2: Với em, bài học sâu sắc nhất sau khi học văn bản...