Giải Tin học 10 Bài 9 (Kết nối tri thức): An toàn trên không gian mạng

Giải Tin học lớp 10 Bài 9: An toàn trên không gian mạng

Khởi động

Khởi động trang 44 Tin học 10: Không gian mạng - (trong một số hoàn cảnh cụ thể được gọi vắn tắt là “mạng”) chính là Internet, là một môi trường rất mở. Trên mạng mọi người có thể liên lạc, chia sẻ thông tin với nhau một cách dễ dàng nhưng chính điều đó lại bị những kẻ xấu lợi dụng khiến mạng cũng là nơi đầy rẫy những cạm bẫy. Cần tự bảo vệ mình như thế nào?

Trả lời:

Cần bảo vệ mình bằng cách kết bạn với người lạ, không vào các trang web lạ và tải các phần mềm không rõ trên mạng…

1. Một số nguy cơ trên mạng

Hoạt động

Hoạt động 1 trang 44 Tin học 10: Nguy cơ trên mạng

Hãy thảo luận và cho ví dụ minh hoạ về những nguy cơ có thể khi lên Internet để?

a) Kết bạn.

b) xem tin tức.

c) Tải các phần mềm.

Trả lời:

a) Kết bạn với một người lạ trên Internet có thể bị bắt nạt, lừa gạt, tống tiền…

b) Xem tin tức có thể là tin giả, tin phản cảm, có nội dung đồ trụy…

c) Tải các phần mềm có chứa virus.

Câu hỏi

Câu hỏi 1 trang 45 Tin học 10: Em hãy đưa ra một số tình huống có thể làm lộ mật khẩu tài khoản.

Trả lời:

Một số tình huống có thể làm lộ mật khẩu tài khoản:

+ Đăng nhập trên vào nhiều máy tính.

+ Mật khẩu đặt theo tên, ngày tháng năm sinh… dễ đoán

+ Không có kí tự đặc biệt, số, kí tự không quá 8 kí tự.

+ …

Câu hỏi 2 trang 45 Tin học 10: Em có biết một hành vi lừa đảo nào trên mạng không? Nếu có, em hãy kể cách thức lừa đảo.

Trả lời:

Hành vi lừa đảo nào trên mạng ví dụ như mời chào mua hàng để tiếp tục nhận mã trúng thưởng: Hình thức này, sau khi được thông báo trúng thưởng, ngoài hình thức chuyển tiền thuế, đối tượng lừa đảo còn đưa thêm chiêu trò dụ dỗ nạn nhân mua thêm sản phẩm để nhận thêm mã quay thưởng với lời hứa hẹn càng mua nhiều mã, càng trúng thưởng nhiều, số tiền trúng thưởng càng lớn. Nạn nhân cũng không tìm hiểu, xác minh thông tin, tiếp tục đặt mua những sản phẩm với trị giá cao từ vài triệu đến hơn chục triệu với mong muốn trúng được nhiều phần thưởng.

2. Phần mềm độc hại

Hoạt động

Hoạt động 2 trang 45 Tin học 10: Có những loại phần mềm độc hại nào?

Có một thời, virus máy tính là nỗi đe doạ thường xuyên với người dùng máy tính đến mức mỗi khi máy tính trục trặc, người ta đều cho là virus.

Em hiểu gì về virus máy tính? Có phải tất cả phần mềm độc hại đều là virus?

Trả lời:

Virus máy tính là phần mềm độc hại có mục đích ảnh hưởng trên quy mô lớn thường có cơ chế lây nhiễm.

Trojan là phần mềm độc hại nhằm ăn cắp thông tin và chiếm đoạt quyền máy tính mà không lây nhiễm nên nó không phải là virus.

Câu hỏi trang 47 Tin học 10: Em hãy tổng kết về ba loại phần mềm độc hại theo bảng sau:

Trả lời:

Luyện tập

Luyện tập 1 trang 49 Tin học 10: Em hãy kể ra các nguy cơ mất an toàn khi tham gia các mạng xã hội.

Trả lời:

Các nguy cơ mất an toàn khi tham gia các mạng xã hội là:

- Tin giả và tin phản văn hóa.

- Lừa đảo trên mạng.

- Lộ thông tin cá nhân

- Bắt nạt trên không gian mạng.

- Nghiện mạng.

Luyện tập 2 trang 49 Tin học 10: Em hãy kể ra những trường hợp có thể bị nhiễm phần mềm độc hại và biện pháp phòng, chống tương ứng.

Trả lời:

- Những trường hợp có thể bị nhiễm phần mềm độc hại:

+ Tải xuống phần mềm miễn phí từ Internet bí mật chứa phần mềm độc hại.

+ Tải xuống phần mềm hợp pháp bí mật có kèm theo phần mềm độc hại.

+ Truy cập vào trang web bị nhiễm phần mềm độc hại.

+ Nhấp vào thông báo lỗi hoặc cửa sổ bật lên giả mạo bắt đầu tải xuống phần mềm độc hại.

+ Mở tệp đính kèm email chứa phần mềm độc hại.

- Biện pháp phòng chống:

+ Luôn cập nhật máy tính và phần mềm của bạn.

+ Hãy suy nghĩ kỹ trước khi nhấp vào các liên kết hoặc tải xuống bất cứ thứ gì.

+ Hãy thận trọng khi mở tệp đính kèm hoặc hình ảnh trong email.

+ Đừng tin tưởng cửa sổ bật lên yêu cầu bạn tải xuống phần mềm.

+ Hạn chế chia sẻ tệp.

+ Sử dụng phần mềm diệt virus

Vận dụng

Vận dụng 1 trang 49 Tin học 10: Em hãy tìm hiểu qua Internet các cách thức tấn công từ chối dịch vụ.

Trả lời:

Tấn công từ chối dịch vụ có thể được thực hiện theo một số cách nhất định. Có năm kiểu tấn công cơ bản sau đây:

- Nhằm tiêu tốn tài nguyên tính toán như băng thông, dung lượng đĩa cứng hoặc thời gian xử lý.

- Phá vỡ các thông tin cấu hình như thông tin định tuyến.

- Phá vỡ các trạng thái thông tin như việc tự động reset lại các phiên TCP.

- Phá vỡ các thành phần vật lý của mạng máy tính.

- Làm tắc nghẽn thông tin liên lạc có chủ đích giữa các người dùng và nạn nhân dẫn đến việc liên lạc giữa hai bên không được thông suốt.

Vận dụng 2 trang 49 Tin học 10: Em hãy tìm trên mạng thông tin về Worm, kể một Worm với tác hại của nó.

Trả lời:

- Thông tin về Worm:

+ Worm máy tính là một loại chương trình phần mềm độc hại có chức năng chính là lây nhiễm sang các máy tính khác trong khi vẫn hoạt động trên những hệ thống bị nhiễm.

+ Worm máy tính là phần mềm độc hại tự sao chép để lây lan sang các máy tính chưa bị nhiễm. Worm thường sử dụng các phần tự động và vô hình đối với người dùng của hệ điều hành. Thông thường, worm chỉ được chú ý khi sự sao chép không kiểm soát của chúng tiêu tốn tài nguyên hệ thống, làm chậm hoặc tạm dừng các tác vụ khác.

- Tên một Worm và tác hại của nó: Worm email thường được phát tán dưới dạng các file thực thi độc hại được đính kèm với những gì có vẻ là thư email thông thường.

Lý thuyết Tin học 10 Bài 9: An toàn trên không gian mạng

1. Một số nguy cơ trên mạng

- Mạng là môi trường giao tiếp nhanh chóng, thuận tiện nhưng ẩn chứa nhiều nguy cơ gây mất an toàn thông tin.

- Một số nguy cơ mất an toàn trên mạng:

+ Tin giả và tin phản văn hóa như tình tiết man rợ của một vụ án, …

+ Lừa đảo trên mạng.

Ví dụ: Kẻ xấu lấy ảnh, tin tức trên trang facebook của một người để lập một trang giống hệt rồi kết bạn với bạn của nạn nhân giả mạo vay tiền.

+ Lộ thông tin cá nhân.

Ví dụ: Khi lộ tài khoản ngân hàng tài khoản ngân hàng có thể mất tiền khoản.

+ Bắt nạt trên không gian mạng.

Ví dụ: Mức thấp là xỉ vả, lăng nhục. Mức cao là đe dọa thông tin cá nhân, đưa tin bịa đặt, vu khống, thậm chí tống tiền hoặc ép buộc làm điều xấu.

+ Nghiện mạng.

Ví dụ: Dành quá nhiều thời gian chơi game đến mức gây nghiện, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe.

- Một số biện pháp phòng bảo vệ người dùng mạng:

+ Chỉ truy cập các trang web tin cậy, cảnh giác với các thông tin giả.

+ Hãy giữ bí mật thông tin cá nhân.

+ Chỉ nên kết bạn với những người quen biết trong mạng xã hội. Khi bị bắt nạt, hãy chia sẻ với người thân hoặc thầy cô.

+ Không nên sử dụng Internet quá nhiều.

2. Phần mềm độc hại

- Phần mềm độc hại là phần mềm viết ra với ý đồ xấu, gây ra các tác động không mong muốn.

- Theo cơ chế lây nhiễm có hại loại phần mềm độc hại là virus và worm.

- Còn một loại phần mềm độc hại khác là Trojan chỉ nhằm chiếm đoạt thông tin hay chiếm quyền sử dụng máy tính.

a) Tìm hiểu về virus, Trojan, worm và cơ chế hoạt động

* Virus:

- Không là phần mềm hoàn chỉnh, mà chỉ là các đoạn mã độc, phải gắn với một phần mềm mới phát tác và lây lan được.

- Khi chạy một phần mềm đã nhiễm virus, các đoạn mã độc sẽ đưa vào bộ nhớ, chờ khi thi hành một phần mềm khác sẽ chèn vào để hoàn thành một chu kì lây lan.

* Worm, sâu máy tính:

- Là một phần mềm hoàn chỉnh

- Lợi dụng lỗ hổng bảo mật của hệ điều hành hoặc dẫn dụ, lừa người dùng chạy để cài đặt máy tính nạn nhân

* Trojan:

Là phần mềm nội gián. Tùy hành vi, Trojan có thể mang những tên khác nhau sau:

- Spyware: phần mềm gián điệp có mcụ đích ăn trộm thông tin để chuyển ra ngoài

- Keylogger: spyware ngầm ghi hoạt động của bàn phím và chuột để tìm hiểu người sử dụng máy làm gì

- Backdoor: tạo một tài khoản bí mật, truy cập ngầm vào máy tính

- Rootkit: chiếm quyền cao nhất của máy, có thể thực hiện mọi hoạt động kể cả xóa các dấu vết. Rootkit cũng có tài khoản truy cập ngầm

b) Tác hại của phần mềm độc hại

- Virus hay worm lây lan và gây ra các tác động không mong muốn, Trojan thực hiện các hoạt động nội gián.

- Có thể làm hỏng các phần mềm khác trong máy, xóa dữ liệu hay làm tê liệt hệ thống máy tính.

c) Phòng chống phần mềm độc hại

- Thận trọng khi chép các tệp chương trình hay dữ liệu vào máy từ ổ cứng rời, thẻ nhớ hoặc tải về từ mạng.

- Không mở liên kết trong email hay tin nhắn mà không biết rõ có an toàn hay không.

- Không để lộ mật khẩu các tài khoản của mình để tránh bị kẻ xấu chiếm quyền, mạo danh.

- Sử dụng các phần mềm phòng chống các phần mềm độc hại.

Thực hành: Dùng phần mềm phòng chống virus Windows Defender

Nhiệm vụ: Thiết lập các lựa chọn và quét virus với Windows Defender

Hướng dẫn

Bước 1: Từ nút Start và chọn Setting (có thể dùng cách nhanh hơn là gõ chữ “Defender” vào hộp tìm kiếm nằm ở thanh trạng thái), màn hình xuất hiện tượng tự như sau:

Bước 2: Thực hiện các thao tác như hướng dẫn ở Hình 1 sẽ xuất hiện cửa sổ như Hình 2.

Hình 2: Chức năng bảo vệ chống virus và các nguy cơ

Current Threats: Thống kê những nguy cơ tìm thấy trong thời gian gần nhất khi các tệp được quét, kiểm tra.

Quick scan: Nếu nhập vào nút này phần mềm sẽ quét tất cả các tệp chương trình ở các thư mục mà virus thường lây nhiễm.

Bước 3: Quét virus, ta có thể nháy vào nút Quick Scan hoặc vào lựa chọn Scan Options để lựa kiểu quét và quét.

Trong Scan Options, ta có thể lựa chọn các kiểu quét:

- Quét nhanh.

- Quét hết.

- Quét theo yêu cầu.

- Quét ngoại tuyến.

Hình 3: Các lựa chọn trong scan options

Sau khi chọn một lựa chọn, nháy nút Scan now và đợi kết quả.

- Nếu muốn quét thư mục thì nháy nút phải chuột xuất hiện bảng tắt, chọn lệnh Scan with Microsoft Defender:

Hình 4: Truy cập nhanh lệnh quét thư mục

Xem thêm lời giải bài tập Tin học lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Bài 10: Thực hành khai thác tài nguyên trên internet

Bài 11: Ứng xử trên môi trường số. Nghĩa vụ tôn trọng bản quyền

Bài 12: Phần mềm thiết kế đồ họa

Bài 13: Bổ sung các đối tượng đồ họa

Bài 14: Làm việc với đối tượng đường và văn bản

Xem thêm tài liệu Tin học lớp 10 Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 9: An toàn trên không gian mạng