Giải KHTN 8 Bài 2 (Chân trời sáng tạo): Biến đổi vật lí và biến đổi hoá học

Giải KHTN 8 Bài 2: Biến đổi vật lí và biến đổi hoá học

Giải KHTN 8 trang 16

Mở đầu trang 16 KHTN 8: Chúng ta dễ bắt gặp những sự biến đổi đơn giản của chất trong đời sống. Ví dụ kem sẽ tan chảy khi đưa ra khỏi ngăn đá một thời gian, trái cây chưa chín có vị chát nhưng khi chín có vị ngọt, … những biến đổi này có giống nhau không? Chúng thuộc loại biến đổi nào?

Trả lời:

Những biến đổi này không giống nhau.

+ Kem tan chảy khi đưa ra khỏi ngăn đá một thời gian là biến đổi vật lí.

+ Trái cây chưa chín có vị chát nhưng khi chín có vị ngọt là biến đổi hoá học.

1. Sự biến đổi vật lí

Câu hỏi thảo luận 1 trang 16 KHTN 8: Sau Thí nghiệm 1, tờ giấy A4 bị cắt ra có thay đổi so với tờ giấy A4 còn lại? Vật liệu làm nên tờ giấy A4 có bị biến đổi không?

Trả lời:

Sau thí nghiệm 1 tờ giấy A4 bị cắt ra không thể ghép lại được như tờ giấy A4 ban đầu.

Tuy nhiên vật liệu làm tờ giấy A4 không bị biến đổi.

Câu hỏi thảo luận 2 trang 16 KHTN 8: Ở Thí nghiệm 2, đã có những biến đổi nào xảy ra với viên nước đá? Hãy kể tên của những quá trình biến đổi đó.

Trả lời:

Các biến đổi xảy ra đối với viên nước đá:

+ Quá trình viên nước đá từ thể rắn chuyển sang thể lỏng, quá trình này còn được gọi là quá trình nóng chảy.

+ Quá trình nước lỏng chuyển sang hơi, quá trình này còn được gọi là quá trình bay hơi.

Câu hỏi thảo luận 3 trang 16 KHTN 8: Trong quá trình thay đổi trạng thái, chất tạo nên nước đá có bị biến đổi không?

Trả lời:

Trong quá trình thay đổi trạng thái, chất tạo nên viên nước đá không bị biến đổi.

Giải KHTN 8 trang 17

Câu hỏi thảo luận 4 trang 17 KHTN 8: Kết quả thu được từ 3 thí nghiệm trên có làm biến đổi về chất không? Vì sao?

Trả lời:

Kết quả thu được từ 3 thí nghiệm này không làm biến đổi về chất chỉ có sự biến đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước…

Câu hỏi thảo luận 5 trang 17 KHTN 8: Dấu hiệu nào cho ta biết một chất bị biến đổi vật lí?

Trả lời:

Dấu hiệu cho biết một chất bị biến đổi vật lí: Khi vật thể bị biến đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, … mà vẫn giữ nguyên chất ban đầu.

Luyện tập trang 17 KHTN 8: Hãy kể thêm một số ví dụ về biến đổi vật lí trong cuộc sống.

Trả lời:

Một số ví dụ về biến đổi vật lí trong cuộc sống:

- Nghiền gạo thành bột gạo.

- Nước lỏng đông lại thành nước đá khi đưa vào tủ lạnh.

- Băng tuyết tan vào mùa hè.

- Cắt nhỏ đoạn dây thép …

Vận dụng trang 17 KHTN 8: Hiệu ứng nhà kính gây nên những sự biến đổi lớn cho Trái Đất, trong đó, một điều đáng lo ngại chính là hiện tượng băng tan ở cả 2 cực (Bắc cực và Nam cực). Hiện tượng này xảy ra có phải là sự biến đổi vật lí không? Giải thích

Trả lời:

Hiện tượng băng tan là hiện tượng vật lí, do chỉ diễn ra sự thay đổi trạng thái (băng từ thể rắn chuyển sang nước thể lỏng) mà không có sự tạo thành chất mới.

2. Sự biến đổi hoá học

Câu hỏi thảo luận 6 trang 17 KHTN 8: Hãy nêu hiện tượng xảy ra ở ống nghiệm (1) và ống nghiệm (2)

Trả lời:

Hiện tượng:

+ Ống nghiệm (1) có khí thoát ra;

+ Ống nghiệm (2) có kết tủa trắng xuất hiện.

Câu hỏi thảo luận 7 trang 17 KHTN 8: Dấu hiệu nào cho thấy đã có sự biến đổi chất ở Thí nghiệm 2?

Trả lời:

Dấu hiệu cho thấy có sự biến đổi chất ở Thí nghiệm 2: có kết tủa trắng xuất hiện.

Giải KHTN 8 trang 18

Câu hỏi thảo luận 8 trang 18 KHTN 8: Hãy mô tả hiện tượng quan sát được ở Thí nghiệm 2 và cho biết sản phẩm sau khi mảnh magnesium đã bị đốt với mảnh magnesium ban đầu có gì khác nhau.

Trả lời:

Điểm khác giữa mảnh magnesium ban đầu và sau khi đốt:

+ Màu sắc;

+ Mảnh sau khi đốt dễ bóp vụn hơn.

Luyện tập trang 18 KHTN 8: Trong đời sống có nhiều hiện tượng về biến đổi hoá học, hãy kể thêm vài ví dụ cho biến đổi này. Dấu hiệu chính để phân biệt biến đổi hoá học với biến đổi vật lí là gì?

Trả lời:

Một số ví dụ có sự biến đổi hoá học:

- Củi cháy thành than.

- Con dao bằng sắt bị gỉ.

- Cơm bị thiu.

Dấu hiệu chính để phân biệt biến đổi hoá học với biến đổi vật lí: có sự tạo thành chất mới.

Vận dụng trang 18 KHTN 8: Hãy tìm một số ví dụ để thấy được những lợi ích của biến đổi vật lí và biến đổi hoá học phục vụ cho cuộc sống của con người.

Trả lời:

Một số ví dụ cho thấy lợi ích của biến đổi vật lí và biến đổi hoá học phục vụ cho cuộc sống của con người:

+ Đốt cháy khí gas dùng trong đun nấu.

+ Đốt cháy nhiên liệu trong các nhà máy nhiệt điện, luyện gang, thép…

+ Phơi khô thóc, ngô … để bảo quản được lâu hơn

Kiến thức trọng tâm KHTN Bài 2: Phản ứng hóa học

I. Biến đổi vật lí và biến đổi hoá học

- Thí nghiệm về sự chuyển thể của nước

Hình 2.1 hướng dẫn cách thực hiện thí nghiệm về sự chuyển thể của nước bằng cách sử dụng nước đá viên, cốc thuỷ tinh 250mL, nhiệt kế, đèn cồn, kiếng sắt.

- Các quá trình như hoà tan, đông đặc, nóng chảy... chỉ là các quá trình chuyển đổi giữa các trạng thái của chất mà không tạo ra chất mới, đó là biến đổi vật lí.

Thí nghiệm về biến đổi hoá học:

- Chuẩn bị: bột sắt (Fe) và bột lưu huỳnh (S) theo tỉ lệ 7 : 4 về khối lượng; ống nghiệm chịu nhiệt, đèn cồn, đũa thuỷ tinh, thỏa thuỷ tinh.

- Tiến hành:

+ Trộn đều hỗn hợp bột sắt và bột lưu huỳnh. Lần lượt cho vào hai ống nghiệm (1) và (2) mỗi ống 3 thìa hỗn hợp.

+ Đưa nam châm lại gần ống nghiệm (1), quan sát hiện tượng.

+ Đun nóng mạnh đáy ống nghiệm (2) khoảng 30 giây rồi ngưng đun. Để nguội và đưa nam châm lại gần ống.

=> Các quá trình như đốt cháy nhiên liệu, phân huỷ chất (ví dụ: nung đá vôi,...), tổng hợp chất (ví dụ: quá trình quang hợp...) có sự tạo thành chất mới, đó là biến đổi hóa học. Trong cơ thể người và động vật, sự trao đổi chất là một loạt các quá trình sinh hoá, bao gồm cả biến đổi vật lí và biến đổi hoá học.

II. Phản ứng hoá học

- Diễn biến phản ứng hoá học:

+ Trong phản ứng hoá học, xảy ra sự phá vỡ các liên kết trong phân tử chất đầu, hình thành các liên kết mới, tạo ra các phân tử mới. Kết quả là chất này biến đổi thành chất khác. Ví dụ: Phản ứng giữa hydrogen và oxygen tạo thành nước được mô tả như sau:

- Hiện tượng kèm theo các phản ứng hoá học:

+ Phản ứng hoá học xảy ra khi có chất mới được tạo thành với những tính chất mới, khác biệt với chất ban đầu. Những dấu hiệu dễ nhận ra có chất mới tạo thành là sự thay đổi về màu sắc, xuất hiện chất khí hoặc xuất hiện chất kết tủa...

+ Sự toả nhiệt và phát sáng cũng là dấu hiệu cho biết phản ứng hoá học đã xảy ra

+ Dấu hiệu nhận biết có chất mới tạo thành

III. Năng lượng của phản ứng hoá học

1. Phản ứng toả nhiệt, phản ứng thu nhiệt

- Phản ứng toả nhiệt giải phóng năng lượng (dạng nhiệt) ra môi trường xung quanh.

- Phản ứng thu nhiệt nhận năng lượng (dạng nhiệt) trong suốt quá trình phản ứng xảy ra.

2. Ứng dụng của phản ứng toả nhiệt

- Các phản ứng toả nhiệt có vai trò quan trọng trong cuộc sống vì chúng cung cấp năng lượng cho sinh hoạt và sản xuất, vận hành động cơ, thiết bị máy công nghiệp, phương tiện giao thông.

Sơ đồ tư duy KHTN 8 Bài 2: Phản ứng hóa học

Kiến thức trọng tâm KHTN 8 Bài 2: Biến đổi vật lí và biến đổi hoá học

I. Sự biến đổi vật lí

Khi vật thể bị biến đổi về hình dạng, trạng thái, kích thước, … mà vẫn giữ nguyên chất ban đầu được gọi là biến đổi vật lí.

Ví dụ:

- Uốn sợi dây điện thành hình lò xo.

- Kem tan chảy khi đưa ra ngoài tủ lạnh.

II. Sự biến đổi hoá học

Khi chất bị biến đổi tạo ra chất khác, được gọi là biến đổi hoá học.

Ví dụ:

- Đốt cháy kim loại magnesium.

- Cơm để lâu ngày bị thiu.

Chú ý:

Trong quá trình quang hợp ở thực vật đã xảy ra sự biến đổi hoá học. Quá trình quang hợp sử dụng năng lượng ánh sáng mặt trời đã được diệp lục hấp thụ để tổng hợp chất hữu cơ và giải phóng oxygen từ khí carbon dioxide và nước.

Xem thêm lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 8 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 3: Phản ứng hoá học và năng lượng trong các phản ứng hoá học

Bài 4: Định luật bảo toàn khối lượng và phương trình hoá học

Bài 5: Mol và tỉ khối của chất khí

Bài 6: Tính theo phương trình hoá học

Bài 7: Nồng độ dung dịch