Giải KHTN 8 Bài 8 (Chân trời sáng tạo): Tốc độ phản ứng và chất xúc tác

Giải KHTN 8 Bài 8: Tốc độ phản ứng và chất xúc tác

Giải KHTN 8 trang 39

Mở đầu trang 39 KHTN 8: Trong thực tế, có những phản ứng xảy ra rất chậm, ví dụ vỏ tàu sắt bị gỉ sét. Ngược lại có những phản ứng xảy ra rất nhanh, ví dụ phản ứng cháy nổ của pháo hoa, phản ứng của xăng với oxygen trong xilanh (cylinder) của động cơ xe hơi. Các phản ứng hoá học khác nhau xảy ra nhanh, chậm khác nhau phụ thuộc vào tốc độ phản ứng. Tốc độ phản ứng là gì? Những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng?

Trả lời:

- Tốc độ phản ứng là đại lượng chỉ mức độ nhanh hay chậm của một phản ứng hoá học.

- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng: nồng độ chất phản ứng, nhiệt độ phản ứng, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác.

1. Tốc độ phản ứng hoá học

Câu hỏi thảo luận 1 trang 39 KHTN 8: Quan sát Hình 8.1, hãy cho biết hiện tượng nào xảy ra chậm, hiện tượng nào xảy ra nhanh.

Trả lời:

- Hiện tượng que diêm cháy diễn ra nhanh.

- Hiện tượng bu lông bị gỉ sét diễn ra chậm.

Câu hỏi thảo luận 2 trang 39 KHTN 8: Theo em, các phản ứng hoá học khác nhau thì thời gian phản ứng có giống nhau không.

Trả lời:

Các phản ứng hoá học khác nhau thì thời gian phản ứng cũng khác nhau.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng

Giải KHTN 8 trang 40

Câu hỏi thảo luận 3 trang 40 KHTN 8: Ống nghiệm nào có hiện tượng sủi bọt khí nhanh hơn? Giải thích.

Trả lời:

Ống nghiệm (2) có hiện tượng sủi bọt khí nhanh hơn, do nồng độ H2SO4 ở ống nghiệm (2) là 2M cao hơn nồng độ H2SO4 ở ống nghiệm (1) là 0,1M.

Câu hỏi thảo luận 4 trang 40 KHTN 8: Vì sao nồng độ chất phản ứng càng lớn thì tốc độ phản ứng càng tăng?

Trả lời:

Nồng độ chất phản ứng càng lớn thì tốc độ phản ứng càng tăng. Do nồng độ các chất phản ứng tăng làm tăng số va chạm có hiệu quả nên tốc độ phản ứng tăng

Vận dụng trang 40 KHTN 8: Giải thích tại sao khi nhóm bếp lửa, ta quạt càng mạnh thì lửa cháy càng to?

Trả lời:

Quạt càng mạnh càng làm tăng nồng độ oxygen không khí do đó lửa cháy càng to.

Câu hỏi thảo luận 5 trang 40 KHTN 8: Tốc độ khí thoát ra ở hai ống nghiệm có giống nhau không? Giải thích

Trả lời:

Tốc độ thoát khí ở hai ống nghiệm là khác nhau. Cụ thể ống nghiệm (1) được đun nóng khí thoát ra nhanh và mạnh hơn, do tốc độ phản ứng lớn hơn.

Câu hỏi thảo luận 6 trang 40 KHTN 8: Nhiệt độ ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?

Trả lời:

Nhiệt độ tăng sẽ làm cho các nguyên tử hay phân tử chất chuyển động nhanh hơn, gia tăng sự va chạm, tốc độ phản ứng tăng.

Luyện tập trang 40 KHTN 8: Theo em, viên thuốc sủi sẽ tan nhanh hơn trong cốc nước nóng hay nước lạnh. Giải thích.

Trả lời:

Theo em, viên thuốc sủi sẽ tan nhanh hơn trong cốc nước nóng. Do nhiệt độ tăng sẽ làm cho các nguyên tử hay phân tử chất chuyển động nhanh hơn, gia tăng sự va chạm, tốc độ phản ứng tăng.

Giải KHTN 8 trang 41

Câu hỏi thảo luận 7 trang 41 KHTN 8: Ống nghiệm nào có lượng khí thoát ra nhanh hơn? Giải thích.

Trả lời:

Ống nghiệm (2) có lượng khí thoát ra nhanh hơn do có tốc độ phản ứng lớn hơn.

Câu hỏi thảo luận 8 trang 41 KHTN 8: Diện tích tiếp xúc của một chất có ảnh hưởng như thế nào đến tốc độ phản ứng?

Trả lời:

Tốc độ phản ứng sẽ phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất tham gia. Tốc độ phản ứng sẽ tăng lên nếu tăng diện tích bề mặt của chất tham gia bằng cách nghiền nhỏ, đập phẳng hoặc cắt thành nhiều mảnh.

Câu hỏi thảo luận 9 trang 41 KHTN 8: Ống nghiệm nào sinh ra khí oxygen sớm hơn để làm que đóm bùng cháy trở lại?

Trả lời:

Ống nghiệm (2) sinh ra khí oxygen sớm hơn để làm que đóm bùng cháy trở lại.

Câu hỏi thảo luận 10 trang 41 KHTN 8: Ở ống nghiệm (2) có thêm một ít bột MnO₂, chất này có tác dụng gì đến tốc độ phản ứng so với ống nghiệm (1) không có MnO₂?

Trả lời:

MnO₂ là chất xúc tác, có tác dụng làm cho phản ứng diễn ra nhanh hơn (tăng tốc độ phản ứng) so với không dùng chất xúc tác.

3. Ứng dụng thực tiễn của tốc độ phản ứng

Giải KHTN 8 trang 42

Câu hỏi thảo luận 11 trang 42 KHTN 8: Quan sát Hình 8.6, các yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng được sử dụng trong đời sống thực tiễn.

Trả lời:

a) Chẻ nhỏ củi để nhóm lửa dễ hơn: yếu tố diện tích tiếp xúc.

b) Bảo quản thực phẩm bằng tủ lạnh: yếu tố nhiệt độ.

c) Dùng quạt để nhóm lửa: yếu tố nồng độ.

Vận dụng trang 42 KHTN 8: Các quả pháo hoa khi được bắn lên sẽ bốc cháy nhanh và nổ ra thành những chùm ánh sáng đẹp mắt. Vì sao khi sản xuất pháo hoa người ta thường sử dụng các nguyên liệu ở dạng bột?

Trả lời:

Khi sản xuất pháo hoa người ta thường sử dụng các nguyên liệu ở dạng bột để tăng diện tích tiếp xúc giữa các chất phản ứng, giúp phản ứng diễn ra nhanh hơn.

Kiến thức trọng tâm KHTN 8 Bài 8: Tốc độ phản ứng và chất xúc tác

I. Tốc độ phản ứng hoá học

Tốc độ phản ứng là đại lượng chỉ mức độ nhanh hay chậm của một phản ứng hoá học.

Ví dụ:

Tốc độ phản ứng cháy của que diêm nhanh hơn tốc độ phản ứng gỉ sét của bu lông.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng

Nồng độ chất phản ứng, nhiệt độ phản ứng, diện tích tiếp xúc, chất xúc tác là những yếu tố chính ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng hoá học.

1. Ảnh hưởng của nồng độ đến tốc độ phản ứng

Khi tăng nồng độ của một hoặc nhiều chất phản ứng thường sẽ làm tăng tốc độ phản ứng.

Ví dụ: Thí nghiệm của Mg với dung dịch H₂SO₄ với nồng độ khác nhau:

Mg và H2SO4 0,1 M	Mg và H2SO4 2,0 M

2. Ảnh hưởng của nhiệt độ đến tốc độ phản ứng

Nhiệt độ tăng sẽ làm cho các nguyên tử hay phân tử chất phản ứng chuyển động nhanh hơn, gia tăng sự va chạm, tốc độ phản ứng tăng.

Ví dụ: Thí nghiệm của Zn với dung dịch H₂SO₄ với nhiệt độ phản ứng khác nhau:

3. Ảnh hưởng của diện tích tiếp xúc đến tốc độ phản ứng

Tốc độ phản ứng sẽ phụ thuộc vào diện tích tiếp xúc của các chất tham gia. Tốc độ phản ứng sẽ tăng lên nếu tăng diện tích bề mặt của chất tham gia bằng cách nghiền nhỏ, đập phẳng hoặc cắt thành nhiều mảnh.

Ví dụ: Thí nghiệm của đá vôi với dung dịch HCl

4. Ảnh của của chất xúc tác đến tốc độ phản ứng

Một trong những cách làm tăng tốc độ phản ứng là thêm chất xúc tác vào chất tham gia.

Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản ứng nhưng không bị thay đổi cả về chất và lượng sau phản ứng.

Các chất xúc tác rất quan trọng đối với nhiều phản ứng sinh hoá.

III. Ứng dụng thực tiễn của tốc độ phản ứng

Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng được vận dụng một cách thích hợp sẽ tăng hiệu quả các hoạt động trong đời sống và sản xuất.

Ví dụ:

- Chẻ nhỏ củi để nhóm lửa dễ hơn.

- Bảo quản thực phẩm bằng tủ lạnh để thực phẩm tươi lâu.

- Dùng quạt để nhóm lửa được nhanh hơn.

Xem thêm lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 8 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Ôn tập chương 1

Bài 9: Acid

Bài 10: Base

Bài 11: Thang pH

Bài 12: Oxide