Soạn bài Xà bông “con vịt” trang 99 - Ngắn nhất Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

Soạn bài Xà bông “con vịt”

* Đọc văn bản

1. Theo dõi: Ông Trần Chánh Chiếu muốn gián tiếp nhắn nhủ điều gì với Cai Tuất?

Ông Trần Chánh Chiếu muốn gián tiếp nhắn nhủ với Cai Tuất: đừng quá mải mê chạy theo sự cám dỗ của đồng tiền và danh vọng để rồi đánh mất nhiều thứ. Phải biết trân trọng những giá trị đích thực của cuộc sống, đặc biệt là tình thân.

2. Theo dõi: Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây (ông Lê Văn Cửu, Huỳnh Đình Điểu, khách sạn Nam Kỳ, Công ty cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ” …) có phải người thực, việc thực không?

- Nhân vật, sự việc được nói đến ở đây là người thực, việc thực.

* Hướng dẫn đọc

Nội dung chính: Văn bản kể về Cai Tuất cùng một số nhân sĩ yêu nước mở xưởng sản xuất xà bông “Con vịt” để người Việt có thể dùng đồ Việt, nhưng bị thực dân Pháp đàn áp. Văn bản đã thể hiện tấm lòng yêu nước của nhân dân ta thời ấy.

Câu 1 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 11Tập 2): Tóm tắt câu chuyện và xác định đề tài, chủ đề của văn bản trên.

Trả lời:

- Đề tài: Lòng yêu nước của nhân dân ta

- Chủ đề: Nêu cao thức và khát vọng tự cường dân tộc của doanh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX, quyết tâm không bị ảnh hưởng bởi áp bức của đế quốc thực dân.

Câu 2 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Kẻ mẫu bảng dưới đây vào vở và liệt kê một số nội dung, chi tiết thuộc loại yếu tố xác định (phi hư cấu) hoặc yếu tố không xác định (có thể hư cấu) được sử dụng trong các đoạn của văn bản:

Đoạn	Nội dung, chi tiết	Yếu tố xác định (phi hư cấu)	Yếu tố không xác định (có thể hư cấu)
Một
Hai
Ba
Tư

Trả lời:

Đoạn	Nội dung, chi tiết	Yếu tố xác định (phi hư cấu)	Yếu tố không xác định (có thể hư cấu)
Một	- Cai Tuất có tài lựa chọn chó tốt cả vùng Sầm Giang		x
	- Chọn chó khôn cần lưu ý “Mắt to, phá trên chân mày điểm sậm màu…. đốm đầu thì nuôi, đốm đuôi thì…”		x
	- Giu-béc Chiếu nhờ điền chủ Dương nói với Cai Tuất câu ca dao “Tham chi đồng bạc con cò/ Bỏ cha, bỏ mẹ theo phò Lang Sa.		x
	- Phong trào Minh Tân trên đất Mỹ Tho - Nam Kỳ thuộc Pháp	x
Hai	- Lê Văn Cửu, một trong tám người gốc gác dân Mỹ Tho, là sáng lập viên Công ty Cổ phần “Nam Kỳ Minh Tân công nghệ”	x
	- Ông Huỳnh Đình Điển, chủ khách sạn Nam Kỳ	x
	- Minh Tân là phong trào yêu nước, kết nối giữa phong trào Đông Du và phong trào Duy Tân. Mục đích cuối cùng là đánh đuổi thực dân Pháp, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc	x
Ba	- Điền chủ Dương là chủ nhà máy xay xát gạo lớn bậc nhứt ở Long Hưng		x
	- “Nam Kỳ thương cuộc” do ông Trần Văn Thạnh ở Chợ gạo thành lập: “,,, lập sở nhà máy xay lúa, lập hãng ăn lúa gạo (để trực tiếp xuất khẩu) hoặc là lựa con dân đứa nào thông thái thì cho nó qua bên Tây học bác vật…” (Lục Tỉnh tân văn)	x
	- Chủ tỉnh Mỹ Tho phát lịnh từ tòa Bố đàn áp, bắt bớ và tịch thu các cơ sở của Minh Tân	x
Tư	Cai Tuất châm lửa đốt những thùng dầu bao quanh thành chiến lũy. Rừng lửa trùm mất hút bọn thực dân Pháp và lũ tay sai		x

Câu 3 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 11Tập 2): Phân tích tính cách của Cai Tuất, cho biết sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu đã có tác dụng thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật này.

Trả lời:

Chi tiết trong văn bản	Tính cách được thể hiện của ông Cai Tuất
“Cả vùng Sầm Giang mấy ai không bái phục tài lựa chọn chó tốt của Cai Tuất. Vả lại ông ta chẳng những không giấu nghề mà con phổ biến cho xóm giếng cùng biết.”	Ông là người tài giỏi, có biệt tài chọn chó tốt, nổi tiếng nhưng hòa đồng và không kênh kiệu.
“chẳng can đởm ăn thịt chó, con vật mang biểu tượng trung thành với chủ; và cả thịt trâu, con vật mang biểu tượng bạn nhà nông”, “hãnh diện về con chó mực nhà ông”	Là người vui vẻ, hóm hỉnh, yêu động vật.
Tổng kết	Ông là người tốt, có ý thức dân tộc cao, muốn cuộc sống của mọi người tốt đẹp hơn.

- Sự kết hợp giữa hư cấu và phi hư cấu đã có tác dụng thể hiện tính cách của nhân vật một cách phong phú và đa chiều hơn.

Câu 4 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Bình luận về cách lựa chọn hành động của Cai Tuất ở cuối văn bản. Tác phẩm giúp bạn hiểu thêm điều gì về ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của doanh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX?

Trả lời:

- Cách lựa chọn hành động của Cai Tuất thể hiện ông là một người có tấm lòng yêu nước sâu sắc, không thể bị lôi kéo bởi lợi ích hay tiền tài. Ông có thể mất hết tất cả nhưng không thể đánh mất đi được lòng trung trinh và đất nước.

- Tác phẩm giúp ta thấy được ý thức và khát vọng tự cường dân tộc của doanh nhân Việt Nam vào đầu thế kỉ XX vô cùng mãnh liệt, họ mang trong mình lòng yêu quê hương, đất nước lớn lao; ý thức sâu sắc trong việc lưu giữ bản sắc, văn hóa của dân tộc.

Câu 5 (trang 99 sgk Ngữ văn lớp 11 Tập 2): Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết văn bản Xà bông “Con Vịt” thuộc thể loại truyện kí?

Trả lời:

- Những dấu hiệu giúp nhận biết văn bản Xà bông “Con Vịt” thuộc thể loại truyện kí là:

+ Các nhân vật có thật, lối kể chuyện rất thực tế và chi tiết về các sự kiện và hành động của nhân vật, mô tả rõ ràng những tình huống trong câu chuyện.

+ Văn bản mang tính cảm động và sâu sắc về mặt tâm lý, giúp độc giả suy ngẫm về cuộc sống và con người.

+ Đề tài chủ yếu về cuộc sống và con người, đi sâu miêu tả số phận của những con người trong xã hội phong kiến cũ.

+ …

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 11 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Nhớ con sông quê hương

Thực hành tiếng Việt trang 92

Viết văn bản thuyết minh (về một đối tượng) có lồng ghép một hay nhiều yếu tố như miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận

Thảo luận, tranh luận về một vấn đề trong đời sống

Ôn tập trang 103