Giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 40 (Kết nối tri thức): Lực là gì

Giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 40: Lực là gì

Video giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 40: Lực là gì

Câu hỏi trang 144 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Tuy chưa được học về lực nhưng chắc chắn em đã không ít lần nghe nói tới lực. Em có thể xác định được những lực nào trong các hình trên?

Trả lời:

+ Hình a: Lực hút của nam châm tác dụng lên ghim sắt.

+ Hình b: Lực hút của Trái Đất tác dụng lên quả bóng.

+ Hình c: Lực đẩy của gió tác dụng lên cánh buồm.

+ Hình d: Lực đẩy của mặt vợt tác dụng lên quả bóng.

Câu hỏi trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Trong khi đá bóng người ta luôn phải tác dụng lực lên quả bóng, khi thì làm bóng bắt đầu chuyển động, khi thì làm bóng chuyển động nhanh dần, chuyển động chậm dần, dừng lại, đổi hướng chuyển động. Hãy thảo luận nhóm để xác định xem: mỗi hình ứng với tác dụng nào trong 5 tác dụng kể trên của lực và tìm cụm từ thích hợp cho các vị trí (1), (2), (3), (4), (5) mô tả trong Hình 40.2.

Trả lời:

a) Cầu thủ đá vào bóng đang đứng yên làm bóng (1) bắt đầu chuyển động.

b) Bóng đang lăn trên sân, lực cản của cỏ trên sân làm bóng (2) chuyển động chậm dần.

c) Bóng đang bay về phía khung thành thì bị hậu vệ phá sang trái. Lực của hậu vệ làm bóng (3) đổi hướng chuyển động.

d) Bóng bay vào trước khung thành, bị thủ môn bắt dính. Lực của thủ môn làm bóng (4) dừng lại.

e) Bóng đang lăn trên sân thì một cầu thủ chạy theo đá nối. Lực của cầu thủ này làm bóng (5) chuyển động nhanh dần.

Câu hỏi trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động.

Trả lời:

- Lực làm thay đổi tốc độ:

+ Lực tác dụng làm vật chuyển động chậm dần: Ôtô đang chuyển động, khi hãm phanh, lực hãm đã làm cho ô tô chuyển động chậm dần.

+ Lực tác dụng làm vật đang dứng yên bắt đầu chuyển động: Con cá cắn vào chiếc phao của một cần câu đang nổi, bỗng chìm xuống nước. Lực của con cá đã làm cho chiếc phao đang đứng yên bắt đầu chuyển động.

- Lực làm đổi hướng chuyển động:

+ Đàn chim nhạn đang bay sang phải, đột nhiên đổi hướng sang bên trái.

+ Khi đập mạnh quả bóng vào bức tường, quả bóng bật ngược trở lại.

Câu hỏi trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Các ví dụ trên cho thấy lực có tác dụng làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động của vật. Vậy lực còn có thể có tác dụng nào khác nữa không?

Trả lời:

Lực có tác dụng làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động của vật, ngoài ra, lực còn có thể làm biến dạng vât.

Câu hỏi trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Nén một lò xo, kéo dãn dây cao su (Hình 40,3). Mô tả sự thay đổi hình dạng của lò xo, dây cao su khi chịu lực tác dụng.

Trả lời:

Lực nén do tay ta tác dụng vào lò xo, đã làm lò xo bị co lại. Lò xo đã bị thay đổi hình dạng. Lực kéo do tay ta tác dụng vào dây cao su, đã làm dây cao su bị giãn ra. Dây cao su đã bị thay đổi hình dạng.

Câu 1 trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy tìm thêm ví dụ về lực làm thay đổi hình dạng

Trả lời:

+ Lấy tay bóp móp quả bóng làm nó bị biến dạng.

+ Vo tròn một tờ giấy.

+ Gió tác dụng lực làm cho cành cây gãy.

Câu 2 trang 145 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Theo em, lực tác dụng lên vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật không? Nếu có, hãy cho ví dụ hoặc dùng các lực trong hình ở đầu bài để chứng minh.

Trả lời:

- Lực tác dụng lên vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật.

- Ví dụ:

+ Cầu thủ đá vào quả bóng đứng yên làm quả bóng biến dạng đồng thời quả bóng biến đổi chuyển động.

+ Quả bóng bị đập mạnh vào bức tường, lực mà bức tường tác dụng lên quả bóng sẽ vừa làm biến dạng, vừa làm biến đổi chuyển động của quả bóng.

Câu 1 trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Trong các lực ở hình đầu bài, lực nào là lực tiếp xúc, lực nào là lực không tiếp xúc?

Trả lời:

- Lực tiếp xúc: Hình d.

Vì quả quả bóng phải tiếp xúc với mặt vợt thì mặt vợt mới sinh ra lực đẩy đẩy quả bóng bay ngược trở lại.

- Lực không tiếp xúc: Hình a, b, c

Vì:

+ Lực hút của nam châm hình a: không tiếp xúc với vật mà vẫn làm ghim sắt chuyển động.

+ Lực hút của Trái Đất hình b: không tiếp xúc với vật mà vẫn làm quả bóng chuyển động.

+ Lực của gió hình c: không tiếp xúc với vật mà vẫn làm cánh buồm biến dạng.

Câu 2 trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy tìm thêm ví dụ về lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc

Trả lời:

- Ví dụ về lực tiếp xúc:

+ Người thợ rèn dùng búa đập vào thanh sắt nung.

+ Cần kéo kéo hang.

+ Tay bật công tắc điện.

- Ví dụ về lực không tiếp xúc:

+ Gió từ quạt điện khiến tờ giấy bay.

+ Nam châm để gần thanh sắt.

Câu 1 trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Tại sao lò xo không làm xe chuyển động được?

Trả lời:

Lò xo không làm xe chuyển động được vì xe đặt quá xa lò xo nên khi thả chốt, lò xo bung ra nhưng không chạm đến xe, làm xe không chuyển động.

Câu 2 trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Phải đặt xe ở khoảng nào thì khi lò xo bung ra sẽ làm cho xe chuyển động? Tại sao?

Trả lời:

- Xe phải đặt ở khoảng từ vị trí lò xo bị nén đến vị trí lò xo bung ra.

- Vì khi thả chốt, lò xo tiếp xúc với xe, tác dụng lực đẩy vào xe làm xe chuyển động.

Câu hỏi trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Có phải chỉ khi đẩy xe B cho tới khi tiếp xúc với xe A thì xe B mới làm cho xe A bắt đầu chuyển động không? Tại sao?

Trả lời:

- Xe A và xe B đặt cách nhau như hình 40.5. Không cần đẩy xe B cho tới khi tiếp xúc với xe A thì xe B mới làm cho xe A chuyển động.

- Vì nam châm ở xe B đã tác dụng một lực hút lên nam châm ở xe A, làm xe A chuyển động về phía mình

Câu hỏi trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Lực lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1 và lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2 có gì khác nhau?

Trả lời:

- Lực lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1 khác lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2 ở chỗ:

+ Lực lò xo tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 1: Lực tiếp xúc. Lò xo phải tiếp xúc với xe A mới làm cho xe A chuyển động được.

+ Lực xe B tác dụng lên xe A ở thí nghiệm 2: Lực không tiếp xúc. Xe B không cần tiếp xúc với xe A mà vẫn làm cho xe A chuyển động được.

Câu hỏi trang 146 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Nhận biết được tác dụng của lực ở một số tình huống thường gặp trong cuộc sống.

- Lực đẩy của gió tác dụng lên cánh buồm làm thuyền chuyển động.

- Lấy tay vo tròn tờ giấy làm giấy bị biến dạng.

Lý thuyết Bài 40: Lực là gì?

I. Lực và sự đẩy, kéo

- Tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác gọi là lực.

- Khi vật A đẩy hoặc kéo vật B ta nói vật A tác dụng lực lên vật B.

Người tác dụng lực kéo lên thùng hàng	Người tác dụng lực đẩy lên ô tô.

II. Tác dụng của lực

1. Lực và chuyển động của vật

Lực làm thay đổi tốc độ, hướng chuyển động của các vật như sau:

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.

- Vật chuyển động nhanh lên.

- Vật chuyển động chậm lại.

- Vật đổi hướng chuyển động (vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác).

Ví dụ:

Con cá cắn vào chiếc phao của một cần câu đang nổi, bỗng chìm xuống nước. Lực của con cá đã làm cho chiếc phao bắt đầu chuyển động.

Khi thủ môn dùng tay bắt quả bóng đang bay vào khung thành thì tay thủ môn đã tác dụng một lực lên quả bóng khiến cho quá bóng đang chuyển động bị dừng lại.

Bóng đang lăn trên sân thì một cầu thủ chạy theo đá nối. Lực của cầu thủ này làm bóng chuyển động nhanh dần.

Ôtô đang chuyển động, lực hãm phanh đã làm cho ô tô chuyển động chậm dần.

Bóng đang bay về phía khung thành thì bị hậu vệ phá sang phải. Lực của hậu vệ làm bóng đổi hướng chuyển động.

2. Lực và hình dạng của vật

- Lực làm thay đổi hình dạng của vật (biến dạng vật).

Ví dụ:

- Ngoài ra, lực tác dụng lên một vật có thể vừa làm thay đổi chuyển động của vật, vừa làm biến dạng vật.

Ví dụ:

Khi quả bóng đập vào một bức tường, lực do tường tác dụng lên bóng vừa làm biến đổi chuyển động vừa làm biến dạng quả bóng.

Một vận động viên nhảy cầu đang nhún người trên ván nhảy để lấy đà trước khi nhảy lên. Người này đã tác dụng lên ván, khiến cho ván vừa bị uốn cong, vừa chuyển động lên xuống

Chân tác dụng lên quả bóng một lực vừa làm quả bóng bị biến dạng vừa làm quả bóng chuyển động theo một hướng khác

III. Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc

- Lực tiếp xúc là lực xuất hiện khi vật gây ra lực tiếp xúc với vật chịu tác dụng của lực.

Ví dụ:

Thủ môn bắt được bóng trước khung thành. Thủ môn và quả bóng tiếp xúc với nhau.

Tay ta tác dụng một lực đẩy vào thùng hàng, tay ta và thùng hàng tiếp xúc với nhau.

Gió tác dụng lực đẩy lên cánh buồm làm thuyền chuyển động, gió và cánh buồm có tiếp xúc với nhau.

- Lực không tiếp xúc là lực xuất hiện khi vật gây ra lực không tiếp xúc với vật chịu tác dụng của lực.

Ví dụ:

Nam châm tác dụng lực hút lên miếng sắt, nam châm và miếng sắt không tiếp xúc với nhau.

Lực hút của hai thanh nam châm, hai thanh nam châm không tiếp xúc với nhau.

Lực hút giữa Trái Đất và Mặt Trăng, Trái Đất và Mặt Trăng không tiếp xúc với nhau.

Xem thêm lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Bài 41: Biểu diễn lực

Bài 42: Biến dạng của lò xo

Bài 43: Trọng lực, lực hấp dẫn

Bài 44: Lực ma sát

Bài 45: Lực cản của nước

Lý thuyết Bài 40: Lực là gì?

Trắc nghiệm Bài 40: Lực là gì?