Giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 44 (Kết nối tri thức): Lực ma sát

Giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 44: Lực ma sát

Video giải Khoa học tự nhiên 6 Bài 44: Lực ma sát

Câu hỏi trang 157 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Khi đi trên sàn nhà trơn ướt, ta có thể bị trượt ngã. Em có thể giải thích tại sao không?

Trả lời:

Khi đi trên sàn nhà trơn ướt, ta có thể bị trượt ngã vì lực ma sát tác dụng lên đế dép là quá nhỏ, do đó dễ bị ngã.

Câu 1 trang 157 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Lực ma sát là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?

Trả lời:

- Lực ma sát là lực tiếp xúc.

- Vì lực ma sát được hình thành do một vật tiếp xúc với bề mặt của một vật khác.

Câu 2 trang 157 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Xác định phương và chiều của lực ma sát trong các hình 44.2?

Trả lời:

- Lực ma sát trong hình có:

+ Phương: nằm ngang.

+ Chiều: từ phải sang trái.

Câu hỏi trang 158 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Ổ bi lắp ở trục quay (hình 44.5) có tác dụng gì?

Trả lời:

Ổ bi có tác dụng chuyển đổi ma sát trượt thành ma sát lăn, làm giảm lực ma sát lên các vật chuyển động, đảm bảo cho các thiết bị, máy móc, linh kiện được vận hành một cách dễ dàng, thuận lợi.

Câu hỏi trang 158 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Mỗi em hãy tìm một ví dụ cho mỗi loại lực ma sát?

Trả lời:

- Lực ma sát trượt: Khi đi dép trên mặt sàn, lực ma sát giữa đế dép và mặt sàn là lực ma sát trượt.

- Lực ma sát nghỉ: Đặt một quyển sách nằm im trên mặt bàn nằm nghiêng, lực ma sát giữa quyển sách và mặt sàn là lực ma sát nghỉ.

Câu hỏi trang 158 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy chỉ ra lực ma sát trong các tình huống sau đây và nói rõ có tác dụng cản trở hay thúc đẩy chuyển động.

Trả lời:

a) - Lực ma sát trượt xuất hiện ở giữa má phanh với vành bánh xe và giữa mặt đường với bánh xe.

- Lực ma sát có tác dụng cản trở chuyển động của xe đạp.

b) - Lực ma sát nghỉ xuất hiện giữa mặt đất và thùng hàng.

- Lực ma sát nghỉ cản trở lực đẩy của người.

- Lực ma sát có tác dụng cản trở chuyển động của thùng hàng.

c) - Lực ma sát trượt xuất hiện giữa mặt đất và thùng hàng.

- Lực đẩy của họ đã thẳng được lực ma sát.

- Lực ma sát có tác dụng cản trở chuyển động.

d) - Xe không chuyển động được vì lực ma sát do đất tác dụng vào bánh xe quá nhỏ, không đủ giữ cho điểm của bánh xe tiếp xúc với đất tạm thời đứng yên để cho xe chuyển lên được.

- Cách khắc phục : Chèn thêm gạch đá, hoặc lót ván vào vủng lấy nhằm tăng lực ma sát.

- Lực ma sát có tác dụng thúc đẩy chuyển động.

e) - Lực ma sát có phương nằm ngang, chiều từ phải sang trái và có tác dụng giúp ta không bị ngã về phía trước.

- Lực ma sát có tác dụng thúc đẩy chuyển động.

Câu 1 trang 159 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Tại sao trên mặt lốp xe lại có các khía rãnh (hình 44.7)?. Đi xe mà lốp các khía rãnh đã bị mòn thì có an toàn không? Tại sao?

Trả lời:

- Khía rãnh trên vỏ lốp xe giúp tăng ma sát giữa bánh xe mà mặt đường khiến xe chuyển động dễ dàng hơn về phía trước.

- Đi xe mà lốp các khía rãnh đã bị mòn thì không an toàn lốp xe đã mòn làm giảm lực ma sát giữa lốp xe và mặt đường, xe sẽ bị trơn trượt, gây nguy hiểm khi tham gia giao thông.

Câu 2 trang 159 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Tại sao khi phanh gấp, lốp xe ô tô để lại một vệt đen dài trên đường nhựa?

Trả lời:

Vì khi phanh gấp, lực ma sát trượt giữa lốp xe và đường rất lớn làm cho lốp bị cọ sát mạnh với đường và để lại một vệt đen dài trên đường nhựa.

Câu 3 trang 159 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy giải thích ý nghĩa của biển báo chỉ dẫn tốc độ giới hạn chạy trên đường cao tốc mô tả trong hình 44.8?

Trả lời:

	Biển báo hiệu đường cao tốc.
	Biển báo tốc độ tối đa 120km/h, tốc độ tối thiểu 70km/h
	Biển báo tốc độ tối đa khi trời mưa là 100km/h

Câu 1 trang 159 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Thảo luận về sự lợi hại của việc dùng ôtô bánh lốp cao su chạy trên đường nhựa và tàu hoả bánh sắt chạy trên đường sắt. Tập trung vào khía cạnh an toàn giao thông.

Trả lời:

Dùng ô tô bánh lốp cao su chạy trên đường nhựa chuyển động chậm hơn so với tàu hỏa bánh sắt chạy trên đường sắt. Tuy nhiên, tàu hỏa chạy rất nhanh, lực ma sát giữa tàu hỏa và đường sắt là nhỏ nên xảy ra rất nhiều trường hợp tàu hỏa bị trật bánh khỏi đường ray gây thương vong lớn nên đi ô tô sẽ an toàn hơn đi tàu hỏa.

Câu 2 trang 159 Khoa học tự nhiên 6 – KNTT: Hãy thử tưởng tượng xem cuộc sống của chúng ta sẽ như thế nào nếu không có lực ma sát?

Trả lời:

Nếu không có ma sát chúng ta sẽ không đứng được, không đi được, không cầm nắm được bất kì một thứ gì cả... Tại vì chúng ta đứng vững được trên mặt đất là do ma sát nghỉ của bàn chân với mặt đất. Chúng ta cầm nắm được các vật là do ma sát giữa bàn tay với các vật đó. Chúng ta đi được trên mặt đất là do khi bước đi thì một chân ta đạp xuống đất sinh ra một lực ma sát nghỉ hướng về phía sau. Lực này có vai trò giữ cho chân không trượt về phía sau tạo điểm tựa cho phần thân trên tiến về phía trước. Khi bạn bước vào đường trơn bạn sẽ dễ bị ngã vì khi đó lực ma sát quá nhỏ không đủ để "giữ" lấy chân bạn.

Lý thuyết Bài 44: Lực ma sát

I. Lực ma sát là gì?

Lực ma sát là lực tiếp xúc xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa hai vật.

Ví dụ:

Khi trượt từ trên cầu trượt xuống đất, giữa lưng ta và mặt cầu trượt có lực ma sát.

Ta đẩy thùng hàng chuyển động trên mặt sàn, giữa mặt sàn và thùng hàng có lực ma sát. Lực này xuất hiện làm cản trở chuyển động của thùng hàng.

II. Lực ma sát nghỉ và lực ma sát trượt

- Lực ma sát nghỉ là lực giữ cho vật đứng yên ngay cả khi nó bị kéo hoặc đẩy.

Ví dụ:

Ô tô đậu được trên mặt đường nghiêng là nhờ có ma sát nghỉ.

Cậu bé tác dụng lực kéo lên thùng hàng mà thùng hàng vẫn đứng yên là nhờ có lực ma sát nghỉ.

- Lực ma sát trượt là lực xuất hiện khi vật trượt trên bề mặt của vật khác.

Ví dụ:

Khi giáo viên viết phấn lên bảng, giữa viên phấn và bảng xuất hiện lực ma sát trượt.

Khi trượt từ trên cầu trượt xuống đất, giữa lưng ta và mặt cầu trượt xuất hiện lực ma sát trượt.

- Ngoài ra còn có lực ma sát lăn. Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt của vật khác.

Khi sơn tường bằng rulô, giữa rulô với mặt tường xuất hiện lực ma sát lăn.

III. Tác dụng của lực ma sát đối với chuyển động

- Lực ma sát có thể thúc đẩy hoặc cản trở chuyển động của các vật.

Ví dụ:

Rãnh, gai trên vỏ lốp xe giúp tăng ma sát giữa bánh xe mà mặt đường khiến xe chuyển động dễ dàng hơn về phía trước. Trong trường hợp này, lực ma sát làm thúc đẩy chuyển động của xe.

Lực ma sát giúp xe không bị trơn trượt hay sa lầy khi đi trên những đoạn đường trơn hay sa lầy khi đi trên đoạn đường bùn lầy. Trong trường hợp này, lực ma sát làm thúc đẩy chuyển động của xe.

Khi trượt từ trên cầu trượt xuống đất, giữa lưng ta và mặt cầu trượt có lực ma sát. Lực ma sát trượt lúc này có tác dụng cản trở chuyển động của ta.

Khi ta đẩy một thùng hàng, giữa mặt đất và thùng hàng xuất hiện lực ma sát trượt. Lực ma sát trượt lúc này có tác dụng cản trở chuyển động của thùng hàng.

IV. Ma sát trong an toàn giao thông

- Lực ma sát có vai trò quan trọng trong an toàn giao thông.

Ví dụ:

Khi ta đi ô tô xuống dốc, ta dùng phanh để làm cho ô tô đi chậm lại hoặc dừng hẳn tránh tai nạn khi tham gia giao thông.		Khía rãnh trên vỏ lốp xe giúp tăng ma sát giữa bánh xe mà mặt đường khiến xe chuyển động dễ dàng hơn về phía trước.

Xem thêm lời giải bài tập Khoa học tự nhiên lớp 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống hay, chi tiết khác:

Bài 45: Lực cản của nước

Bài 46: Năng lượng và sự truyền năng lượng

Bài 47: Một số dạng năng lượng

Bài 48: Sự chuyển hóa năng lượng

Bài 49: Năng lượng hao phí

Lý thuyết Bài 44: Lực ma sát

Trắc nghiệm Bài 44: Lực ma sát