50 bài tập về cách lập công thức hóa học của một chất theo hóa trị (có đáp án 2024)

Cách lập công thức hóa học của một chất theo hóa trị

A. Lý thuyết & phương pháp giải

- Quy tắc hóa trị: Trong công thức hóa học, tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và hóa trị của nguyên tố kia.

A^a_xB^b_y suy ra: a.x = b.y

- Các bước thực hiện:

+ Bước 1: Viết công thức tổng quát chung có dạng: A_xB_y.

+ Bước 2: Áp dụng quy tắc hóa trị: x.a = y.b

+ Bước 3: Rút ra tỉ lệ: $\frac{x}{y}=\frac{b}{a}$(phân số tối giản).

+ Bước 4: Viết công thức hóa học.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Lập công thức hóa học của hợp chất tạo bởi Na có hóa trị I và (SO₄) có hóa trị II.

Hướng dẫn giải

Gọi công thức tổng quát là Na_x(SO₄)_y

Theo quy tắc hóa trị ta có: x.I = y.II suy ra $\frac{x}{y}=\frac{II}{I}=\frac{2}{1}$

Suy ra x = 2, y = 1

Vậy công thức hóa học cần lập là Na₂SO₄.

Ví dụ 2: Cho hợp chất tạo bởi lưu huỳnh hóa trị VI và oxi. Hãy lập công thức hóa học của hợp chất trên.

Hướng dẫn giải

Gọi công thức tổng quát là S_xO_y

Theo quy tắc hóa trị ta có x.VI = y.II suy ra $\frac{x}{y}=\frac{II}{VI}=\frac{1}{3}$

Suy ra x = 1, y = 3

Vậy công thức hóa học của hợp chất là SO₃.

Ví dụ 3: Hợp chất của nguyên tố A và O là A₂O₃. Hợp chất của nguyên tố B với H là BH₂. Hãy lập công thức hóa học của A với B.

Hướng dẫn giải

Gọi a là hóa trị của nguyên tố A, ta có

2.a = 3.2 suy ra a = 3.

Gọi b là hóa trị của nguyên tố B, ta có

1.b = 2.1 suy ra b = 2.

Gọi công thức tổng quát của hợp chất là A_mB_n

Theo quy tắc hóa trị, ta có 3.m = 2.n suy ra$\frac{m}{n}=\frac{2}{3}$

Suy ra m = 2 và n = 3

Vậy công thức hóa học của hợp chất cần tìm là A₂B₃.

C. Bài tập tự luyện

Câu 1: Lập công thức hóa học của hợp chất tạo bởi Al hóa trị III và O.

A. Al₂O₃.

B. Al₃O₄.

C. Al₄O₅.

D. AlO.

Đáp án: Chọn A

Câu 2: Lập công thức hóa học của hợp chất NH₄ (I) và NO₃ (I). Hãy chọn công thức hóa học đúng trong số các công thức dưới đây.

A. (NH₄)₂NO₃.

B. NH₄NO₃.

C. NH₄(NO₃)₂.

D. Không có đáp án đúng.

Đáp án: Chọn B

Công thức tổng quát (NH₄)_x(NO₃)_y.

Theo quy tắc hóa trị ta có: x.I = y.I suy ra tỉ lệ $\frac{x}{y}$ = 1.

Suy ra x = 1, y = 1

Vậy công thức hóa học là NH₄NO₃.

Câu 3: Hợp chất nào sau đây C có hóa trị II?

A. CaCO₃.

B. CH₄.

C. CO.

D. CO₂.

Đáp án: Chọn C

Câu 4: Công thức hóa học nào sau đây viết đúng?

A. Kali sunfua K₂S.

B. Kali clorua KCl₂.

C. Kali sunfit KSO₃.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Đáp án: Chọn A

Câu 5: Chọn đáp án đúng. Tìm công thức hóa học của hợp chất tạo bởi H và Cl (I).

A. HCl.

B. HCl₂.

C. H₂Cl.

D. H₂Cl₃.

Đáp án: Chọn A

Gọi công thức hóa học của hợp chất là H_xCl_y

Theo quy tắc hóa trị ta có x.I = y.I

Rút ra tỉ lệ, suy ra x = 1, y = 1.

Vậy công thức hóa học của hợp chất là HCl.

Câu 6: Để lập công thức hóa học của chất khi biết hóa trị, ta cần thực hiện các bước:

+ Bước 1: Viết công thức dạng chung: A_xB_y.

+ Bước 2: Áp dụng quy tắc hóa trị: x.a = y.b

+ Bước 3: Rút ra tỉ lệ: $\frac{x}{y}<\frac{b}{a}$ ( phân số tối giản).

+ Bước 4: Viết công thức hóa học.

Hãy cho biết bước thực hiện nào sai trong các bước trên?

A. Bước 1.

B. Bước 1 và bước 3.

C. Bước 2.

D. Bước 3.

Đáp án: Chọn D

Câu 7: Lập công thức hóa học của hợp chất tạo bởi Ca (II) và OH (I). Chọn công thức đúng nhất trong các công thức sau:

A. CaOH.

B. Ca(OH)₂.

C. Ca₂OH.

D. Cả A, B, C đều sai.

Đáp án: Chọn B

Gọi công thức chung của hợp chất là Ca_x(OH)_y.

Theo quy tắc hóa trị ta có: x.II = y.I

Rút ra tỉ lệ $\frac{x}{y}=\frac{1}{2}$ suy ra x = 1, y = 2

Vậy công thức hóa học cần tìm là Ca(OH)₂

Câu 8: Chọn công thức hóa học đúng trong các công thức sau. Biết hợp chất gồm N hóa trị IV và O.

A. NO.

B. N₂O.

C. NO₂.

D. N₂O₃.

Đáp án: Chọn C

Công thức chung có dạng N_xO_y

Theo quy tắc hóa trị ta có x. IV = y.II

Rút ra tỉ lệ, suy ra x = 1, y = 2.

Vậy công thức hóa học cần tìm là: NO₂.

Câu 9: Công thức hóa học nào sau đây viết sai:

A. Natri clorua NaCl.

B. Natri hidroxit NaOH.

C. Natri oxit Na₂O.

D. Natri sunfua Na₂S₃.

Đáp án: Chọn D

Câu 10: Hợp chất của nguyên tố X với O là XO. Hợp chất của nguyên tố Y với H là YH₃. Công thức hóa học của hợp chất của X với Y là

A. XY.

B. XY₂.

C. X₃Y₂.

D. X₂Y.

Đáp án: Chọn C

Gọi a là hóa trị của X.

Theo quy tắc hóa trị ta có a.1 = 1.2 suy ra a = 2

Vậy hóa trị của X là II.

Gọi b là hóa trị của Y

Theo quy tắc hóa trị ta có b.1 = 1.3 suy ra b = 3

Vậy hóa trị của b là III.

Gọi công thức hóa học của hợp chất là X_xY_y

Theo quy tắc hóa trị, ta có: x.II = y.III

Rút ra tỉ lệ$\frac{x}{y}=\frac{III}{II}=\frac{3}{2}$ suy ra x = 3, y = 2

Vậy công thức hóa học của hợp chất là X₃Y₂.

Xem thêm các dạng bài tập Hoá học lớp 8 có đáp án và lời giải chi tiết khác:

Cách Phân biệt hiện tượng vật lý và hiện tượng hóa học

Bài tập lập phương trình hóa học và cách giải

Bài tập xác định chất còn thiếu trong phương trình, hoàn thiện phương trình hóa học

Bài tập áp dụng định luật bảo toàn khối lượng và cách giải

Bài tập xác định số mol và cách giải