50 bài tập về xác định công thức hóa học và gọi tên axit, bazơ và muối (có đáp án 2024) và cách giải

Xác định công thức hóa học và gọi tên axit, bazơ và muối và cách giải bài tập

A. Lý thuyết và phương pháp giải

1. Axit

- Khái niệm: Phân tử axit gồm một hay nhiều nguyên tử hiđro liên kết với gốc axit, các nguyên tử hiđro này có thể thay thế bằng các nguyên tử kim loại.

- Công thức hóa học: một hay nhiều nguyên tử H + gốc axit.

- Phân loại:

+ axit không có oxi: HCl, H₂S,…

+ axit có oxi: H₂SO₄, H₃PO₄, HNO₃, H₂SO₃…

- Tên gọi

+ Axit không có oxi:

Tên axit: axit + tên phi kim + hiđric.

VD: HCl: axit clohiđric.

+ Axit có nhiều nguyên tử oxi:

Tên axit: axit + tên của phi kim + ic.

VD: HNO₃: axit nitric.

+ Axit có ít nguyên tử oxi:

Tên axit: axit + tên phi kim + ơ.

VD: H₂SO₃: axit sunfurơ.

2. Bazơ

- Khái niệm: Phân tử bazơ gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hiđroxit (-OH)

- Công thức hóa học: Có một nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm -OH.

- Công thức chung: M(OH)_n

Trong đó:

+ M: là nguyên tử kim loại.

+ n: là số nhóm hiđroxit (n có giá trị bằng hóa trị của kim loại)

- Tên gọi: Tên kim loại + hoá trị (nếu kim loại có nhiều hoá trị) + hiđroxit.

VD: NaOH: Natri hiđroxit.

Fe(OH)₃: Sắt(III) hiđroxit.

- Phân loại: Dựa vào độ tan trong nước, bazơ được chia làm 2 loại:

+ Bazơ tan trong nước: NaOH, KOH, LiOH, Ba(OH)₂, Ca(OH)₂...

+ Bazơ không tan trong nước: Cu(OH)₂, Mg(OH)₂,...

3. Muối (xét muối kim loại)

- Khái niệm: Phân tử muối gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc axit.

- Công thức hóa học:

+ Gồm 2 thành phần: kim loại và gốc axit.

+ Công thức hóa học dạng: M_xA_y

Trong đó: M là nguyên tử kim loại và A : là gốc axit.

VD: Na₂CO₃ NaHCO₃

- Tên gọi = Tên KL + hoá trị (nếu KL có nhiều hoá trị) + tên gốc axit

VD: Na₂SO₄: Natri sunfat và Na₂SO₃: Natri sunfit

- Phân loại:

+ Muối trung hòa: Muối mà trong gốc axit không có nguyên tử hiđro có thể thay thế nguyên tử kim loại.

VD: Na₂SO₄, Na₂CO₃.

+ Muối axit: Muối mà trong gốc axit còn nguyên tử hiđro chưa được thay thế bằng nguyên tử kim loại.

VD: NaHCO₃, NaHSO₄.

4. Xác định công thức hóa học khi biết thành phần các nguyên tố

Gọi công thức tổng quát của hợp chất là A_xB_y

Bước 1: Tìm khối lượng mỗi nguyên tố có trong 1 mol hợp chất.

$m_A=\frac{\%m_A.M_{A_x{B}_y}}{100};m_B=\frac{\%m_B.M_{A_x{B}_y}}{100}$

Bước 2: Tìm số mol nguyên tử mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất.

$n_A=\frac{m_A}{M_A};n_B=\frac{m_B}{M_B}$

Bước 3: Lập công thức hóa học của hợp chất.

B. Ví dụ minh họa

Ví dụ 1: Đọc tên các công thức hóa học sau: HBr, H₂CO₃, H₂S, H₃PO₄.

Hướng dẫn giải:

- HBr: Axit bromhiđric.

- H₂CO₃: Axit cacbonic

- H₃PO₄: Axit photphoric

- H₂S: Axit sunfuhiđric

Ví dụ 2: Viết công thức hóa học của các muối có tên gọi sau: Sắt (II) clorua, magie sunfat, kẽm nitrat, natri hiđrocacbon.

Hướng dẫn giải:

- Sắt(II) clorua: FeCl₂

- Magie sunfat: MgSO₄

- Kẽm nitrat: Zn(NO₃)₂

- Natri hiđrocacbon: NaHCO₃

Ví dụ 3: Đọc tên các bazơ sau: Mg(OH)₂; Fe(OH)₂; Al(OH)₃.

Hướng dẫn giải:

Mg(OH)₂: magie hiđroxit.

Fe(OH)₂: sắt(II) hiđroxit.

Al(OH)₃: Nhôm hiđroxit.

C. Tự luyện

Câu 1: Tên gọi của NaCl là

A. natri oxit.

B. natri hiđroxit.

C. natri clorua.

D. natri(I) clorua.

Hướng dẫn giải:

Tên muối = tên kim loại + gốc axit.

NaCl có tên là natri clorua.

Đáp án C

Câu 2: Thành phần phân tử của bazơ gồm:

A. một nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm -OH.

B. một nguyên tử kim loại và nhiều nhóm -OH.

C. một hay nhiều nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm -OH.

D. một hay nhiều nguyên tử kim loại và nhiều nhóm -OH.

Hướng dẫn giải:

Thành phần phân tử của bazơ gồm một nguyên tử kim loại và một hay nhiều nhóm -OH

Đáp án A

Câu 3: Công thức hóa học của muối bạc clorua là:

A. AgCl₂

B. Ag₂Cl

C. Ag₂Cl₃

D. AgCl

Hướng dẫn giải:

Tên muối = Tên KL (kèm theo hoá trị nếu KL có nhiều hoá trị) + tên gốc axit

⇒ Công thức hóa học của bạc clorua là AgCl

Đáp án D

Câu 4: Dãy chất nào sau đây chỉ bao gồm muối:

A. MgCl₂; Na₂SO₄; K₂CO₃

B. Na₂CO₃; NaCl; Ba(OH)₂

C. CaSO₄; HCl; MgCO₃

D. H₂O; Na₃PO₄; KOH

Hướng dẫn giải:

Dãy chất chỉ toàn bao gồm muối là: MgCl₂; Na₂SO₄; K₂CO₃

Loại B vì Ba(OH)₂ là bazơ

Loại C vì HCl là axit

Loại D vì H₂O không phải muối, KOH là bazơ

Đáp án A

Câu 5: Trong các chất sau: NaCl, AgCl, Ca(OH)₂, CuSO₄, Ba(OH)₂, Ca(HCO₃)₂ Số chất thuộc hợp chất bazơ là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Hướng dẫn giải:

Các chất thuộc hợp chất bazơ là: Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

Đáp án B

Câu 6: BaO có bazơ tương ứng là

A. BaOH.

B. Ba(OH)₂.

C. Ba(OH)₃.

D. Ba₂(OH)₂.

Hướng dẫn giải:

BaO có bazơ tương ứng là Ba(OH)₂.

Đáp án B

Câu 7: Axit nitric là tên gọi của axit nào sau đây?

A. H₃PO₄.

B. HNO₃.

C. HNO₂.

D. H₂SO₃.

Hướng dẫn giải:

Axit nitric là tên gọi của axit nhiều oxi và có nguyên tố phi kim N → là axit HNO₃

Đáp án B

Câu 8: Axit tương ứng với oxit axit CO₂ là

A. H₂CO₃

B. H₂CO₂.

C. HCO₃.

D. HCO.

Hướng dẫn giải:

Axit tương ứng với oxit axit CO₂ là H₂CO₃

Đáp án A

Câu 9: Dãy chất chỉ bao gồm axit là:

A. HCl; KOH

B. BaO; H₂SO₄

C. H₃PO₄; HNO₃

D. SO₃; KOH

Hướng dẫn giải:

H₃PO₄: Axit photphoric

HNO₃: Axit nitric

Đáp án C

Câu 10: Hợp chất A có khối lượng mol 58,5 g/mol, thành phần phần trăm theo khối lượng của các nguyên tố là: 60,68% Cl, còn lại là Na. Công thức hóa học của hợp chất là:

A. NaCl

B. NaCl₂

C. Na₂Cl

D. Na₂Cl₂

Hướng dẫn giải:

Khối lượng của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là:

$m_{Cl} = \frac{60,68.58,5}{100} =35,5g$; m_Na = 58,5 – 35,5 = 23 g.

Số mol nguyên tử của mỗi nguyên tố trong 1 mol hợp chất là:

$n_{Cl} = \frac{35,5}{35,5}=1mol$;$n_{Na} =\frac{23}{23} =1mol$

Vậy công thức hoá học của hợp chất là NaCl (Natri clorua)

Đáp án A

Xem thêm các dạng bài tập và công thức Hoá học lớp 8 hay, chi tiết khác:

Bài tập về dung dịch bão hòa, dung dịch chưa bão hòa và cách giải

Các dạng bài tập về độ tan và cách giải

Nồng độ phần trăm của dung dịch và cách giải bài tập

Nồng độ mol của dung dịch và cách giải bài tập

Pha chế một dung dịch theo nồng độ cho trước và cách giải bài tập