TOP 5 mẫu Hướng dẫn cách viết bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí (2025) SIÊU HAY

Hướng dẫn cách viết bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí

Đề bài: Viết bài hướng dẫn cách viết bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí.

Hướng dẫn các bước phân tích vấn đề

Bước 1: Giải thích vấn đề

Ở bước này học sinh cần đưa ra câu trả lời cho câu hỏi là gì, như thế nào… liên quan đến các khái niệm về tư tưởng đạo lý trong đề bài đưa ra. Tiếp theo là giải thích về nghĩa đen, nghĩa bóng của các khái niệm có trong đề bài. Sau khi phân tích từ khóa và ý nghĩa của nó đặt trong các hoàn cảnh cụ thể thì đưa ra nhận xét, quan điểm cá nhân. Đúc rút ý nghĩa nhân văn của tư tưởng đạo lý đề cập đến, nêu quan điểm của tác giả thể hiện qua tư tưởng đạo lý trong đề bài và nêu ra nhận xét cá nhân.

Bước 2: Phân tích vấn đề

Ở bước này học sinh cần trả lời cho câu hỏi tại sao. Đưa ra sự phân tích, chứng minh tính đúng đắn của tư tưởng đạo lý trong đời sống xã hội và trong nhận thức của mỗi cá nhân trong xã hội, đưa ra tính phù hợp hoặc không thông qua chứng minh và dẫn chứng từ thực tiễn. Mang đến các bình luận, lập luận thuyết phục sâu sắc. Đưa ra dẫn chứng cụ thể hoặc dẫn chiếu đến những tư tưởng đạo lý có liên quan. Bằng các phân tích cần thể hiện rõ ý nghĩa của tư tưởng đạo lý và ý nghĩa được thể hiện qua thông điệp của đề bài.

Bước 3: Bác bỏ vấn đề.

Để một bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý được đánh giá cao, thì người viết nên có thêm bước này trong bài làm của mình. Dựa vào những lý lẽ, dẫn chứng đã đưa ra ở trên, người viết có thể bác bỏ vấn đề bằng cách lật ngược lại vấn đề vừa bàn luận. Đây được coi là bước làm khó nhất, thể hiện tính tư duy đa chiều và hướng tiếp cận mới mẻ, sáng tạo của người viết. Từ đó, chất lượng của bài viết và điểm số sẽ được nâng cao và cải thiện rõ rệt.

Bước 4: Bình luận, đánh giá vấn đề

Sau khi bác bỏ vấn đề người viết cần đáng giá tính đúng sai của vấn đề, ý nghĩa của vấn đề với thời đại ngày nay. Bên cạnh đó là các giá trị của bài học có sâu sắc và gìn giữ hay không. Tác động của vấn đề này đến cá cá nhân trong xã hội, đến nhận thức chung của toàn xã hội.

Bước 5: Bài học nhận thức và hành động rút ra từ vấn đề

Đây là bước cuối cùng và đóng quan trọng trong một bài nghị luận về tư tưởng đạo lý bởi mục đích của của bài viết này là rút ra những kết luận về tính đúng sai, bài học của vấn đề liên hệ đến cuộc sống. Từ vấn đề nêu trên mỗi cá nhân sẽ rút ra bài học cho bản thân và đưa ra những luận điểm, luận cứ mang tính khuyên nhủ, răn đe, giáo dục cho xã hội

Các kỹ năng viết bài phân tích

Nghị luận về tư tưởng đạo lý:

- Kỹ năng phân tích đề bài

+ Để viết một bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý cần có sự phân tích về yêu cầu của đề bài, nội dung và phạm vi mà đề bài đang hướng tới. Phân tích đề bài sẽ hiểu được những yêu cầu về nội dung, thao tác lập luận và phạm vi dẫn chứng của đề nhằm tránh lạc đề và viết lan man không vào trọng tâm.

+ Các bước phân tích đề bài: Đầu tiên cần đọc kỹ đề bài, nắm rõ yêu cầu của đề bài đã đưa ra, gạch chân các từ quan trọng mang tính gợi mở, tìm hiểu xem đề bài yêu cầu những gì và đưa ra phương hướng giải quyết.

Cần trả lời các câu hỏi sau:

- Đây là dạng đề gì?

- Vấn đề gì cần giải quyết trong đề bài là gì?

Đề bài nghị luận về tư tưởng đạo lý gồm có 2 dạng đề phổ biến như sau:

- Đề nổi, học sinh dễ dàng nhận ra và gạch dưới luận đề trong đề bài.

- Đề chìm, học sinh cần đọc kỹ đề bài, dựa vày ý nghĩa câu nói, câu chuyện, văn bản được trích dẫn mà xác định luận đề.

- Kỹ năng xác định luận điểm, triển khai luận cứ:

Để có một bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý hoàn chỉnh, có đầy đủ luận cứ, lập luân thì học sinh cần dựa vào dàn ý chung của kiểu bài nghị luận về tư tưởng đạo lý để xác định các luận điểm cho bài viết được mạch lạc, rõ ý hơn. Thông thường, một bài văn nghị luận về tư tưởng đạo lý hoàn chỉnh sẽ gồm những luận điểm chính như sau:

- Luận điểm 1: Giải thích tư tưởng đạo lý

- Luận điểm 2: Bình luận, chứng minh tư tưởng đạo lý, phê phán những biểu hiện sai lệch liên quan đến vấn đề

- Luận điểm 3: Bài học rút ra từ vấn đề trên

Để chứng minh luận điểm lớn trong bài viết, cần đưa ra thêm những luận điểm nhỏ mang ý nghĩa củng cố, chứng minh cho luận điểm lớn. Một bài văn có thể có nhiều luận điểm lớn, mỗi luận điểm lớn lại được cụ thể hoá bằng nhiều luận điểm nhở hơn. Tuỳ vào từng đề bài, học sinh có thể triển khai những luận điểm nhỏ hơn nhiều hay ít

- Nghị luận về hiện tượng đời sống:

Kỹ năng phân tích đề bài

Sau khi đọc kỹ đề bài và gạch chân những từ ngữ quan trọng học sinh cần nắm được: Hiện tượng cần bàn luận là hiện tượng nào? Đó là hiện tượng tích cực hay tiêu cực, cần học hỏi hay lên án, phê phán.

- Yêu cầu về phương pháp: Các thao tác nghị luận chính cần sử dụng trong bài viết gồm Giải thích, chứng minh, bình luận, phân tích, bác bỏ, so sánh, kết luận

- Yêu cầu về phạm vi dẫn chứng: Bài viết trong đời sống thực tiễn hoặc trong các tác phẩm văn học, nghệ thuật

Kỹ năng xác định luận điểm, triển khai luận cứ:

Để bài viết có luận điểm rõ ràng, mang tính thuyết phục cao học sinh cần xác định luận điểm, luận cứ, vạch ra dàn ý trước khi viết bài. Cần nắm vững dàn ý chung và lập ra dàn ý cụ thể trong bài viết. Thông thường bài văn sẽ có các luận điểm sau :

- Luận điểm 1: Thực trạng của vấn đề

- Luận điểm 2: Nguyên nhân của vấn đề

- Luận điểm 3: Tác hại/tác dụng của vấn đề đến con người, xã hội

- Luận điểm 4: Giải pháp, bài học

Lưu ý: Khi viết văn nghị luận xã hội cần phải nắm vững các vấn đề sau:

- Phát huy mọi loại kiến thức để làm chủ bài viết nhằm so sánh, phát triển, vận dụng vào bài viết sao cho phong phú, sâu sắc, đầy đủ, cô đọng nhất, tạo ra ấn tượng cho người chấm.

- Phải nghiêm túc, tập trung trong khi viết bài, vì không giống với nghị luận văn học, nên người viết phải có nhận thức, kiến thức xã hội nhất định, bài nghị luận xã hội hoàn toàn buộc người viết phải chủ động đề xuất chính kiến của mình.