Soạn bài Những chặng đường hành quân (trang 108) Chân trời sáng tạo

Soạn bài Những chặng đường hành quân trang 108

Mãi mãi tuổi hai mươi ghi chép về cuộc sống của người lính binh nhì với nhiều gian khổ nhưng ngời sáng lí tưởng, tràn đầy ước mơ, hoài bão và tình yêu thiết tha với Tổ quốc, quê hương, gia đình, bạn bè,… trong thời kì dân tộc ta kháng chiến chống đế quốc Mỹ, đấu tranh thống nhất đất nước.

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 108 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Vì sao tuổi thanh xuân được xem là tuổi đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người?

Trả lời:

Thanh xuân là một giai đoạn tuổi trẻ đầy nhiệt huyết, năng động và tràn đầy hoạch định cho tương lai. Đây là thời kỳ quan trọng và đặc biệt trong cuộc đời của mỗi người, thường kéo dài từ độ tuổi dậy thì đến khi bước vào tuổi trưởng thành. Trong giai đoạn thanh xuân, con người thường trải qua nhiều trạng thái cảm xúc phong phú như sự hứng thú, nghị lực, ham muốn khám phá thế giới và định hướng tương lai. Đây là thời gian con người có thể khám phá bản thân, tìm hiểu đam mê và quyết định hướng đi trong cuộc đời. Thanh xuân có thể là một khoảng thời gian tuyệt vời và đáng nhớ trong cuộc đời, nhưng cũng có thể đầy thách thức và khó khăn. Nhiều người đánh giá thanh xuân là thời gian quý giá để rèn luyện bản thân, học hỏi từ những sai lầm và trải nghiệm để trưởng thành và phát triển.

* Đọc văn bản

1. Suy luận: Những chi tiết này thể hiện tình cảm, cảm xúc gì của tác giả?

Tác giả thể hiện niềm vui sướng, tự hào khi được mặc bộ quân phục, đồng thời tác giả cũng ý thức được trách nhiệm của mình đối với dân tộc, đất nước.

2. Tưởng tượng: Qua đoạn văn này, bạn hình dung thế nào về bối cảnh của cuộc hành quân?

Bối cảnh cuộc hành quân: chiến trường Nghi Lộc – Nghệ An rất khốc liệt. Trên đường hành quân, nhân vật trữ tình được gặp những người khác nhau.

* Sau khi đọc

Nội dung chính Những chặng đường hành quân: Nhớ những chặng đường hành quân - một phần trong nhật ký của Nguyễn Văn Thạc, đã ghi lại những kỷ niệm đáng nhớ trong cuộc sống của anh trong quân ngũ. Anh đã trải qua những chặng đường đầy gian khó, nhưng cũng đầy ý nghĩa. Những bước chân của anh đã đi qua những vùng đất yên bình, nhưng cũng đánh dấu bằng máu và mồ hôi của người lính.

Câu 1 (trang 110 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Nêu những đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản.

Trả lời:

Đặc điểm của thể loại nhật kí được thể hiện trong văn bản:

- Những sự kiện được ghi chép hằng ngày, cẩn thận

- Có đánh số ngày, tháng, năm

- Có địa điểm cụ thể

- Yếu tố phi hư cấu

Câu 2 (trang 110 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Nêu tên và phân tích tác dụng của các biện phá tu từ trong đoạn văn sau:

“Buổi gác đầu tiên là đêm trăng sáng, là bài thơ, là một trang nhật kí… Sung sướng và hãnh diện biết bao, ơi làng xóm yêu quý, ngủ yên, ngủ yên, có anh bộ đội thức canh trời. Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương, nhắm ngủ ngon lành… Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc. Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa... Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín…”.

Trả lời:

- Biện pháp so sánh:

+ Tác dụng: Tạo ra hình ảnh sắc nét, gợi tả chi tiết.

+ Ví dụ: “Những mái nhà nghiêng như mi mắt thân thương.”

- Biện pháp nhân hoá:

+ Tác dụng: Gán tính cách, hành động của con người cho các vật thể vô tri, làm chúng trở nên gần gũi và sống động.

+ Ví dụ: “Bưởi đã cuối mùa, ổi đã cuối mùa… Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín.”

- Biện pháp ẩn dụ:

+ Tác dụng: Tạo ra hình ảnh không trực tiếp, gợi cảm và tạo sự tò mò cho người đọc.

+ Ví dụ: “Ta bước nhẹ, lâng lâng một mùi hương quen thuộc.”

Câu 3 (trang 111 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Liệt kê một số chi tiết có tính xác thực trong nhật kí ngày 10/4/1972 (địa danh, con người, thời gian, sự kiện,…) và cho biết tác dụng của chúng.

Trả lời:

- Thời gian: Ngày 10/4/1972.

- Địa danh: Không có thông tin cụ thể về địa danh trong đoạn văn.

- Sự kiện:

+ Buổi gác đầu tiên: Đoạn văn mô tả buổi gác đầu tiên, với trăng sáng, bài thơ, và mùi hương quen thuộc. Tạo ra hình ảnh sắc nét và gợi cảm về cảm giác của người viết trong buổi gác đêm đầu tiên.

+ Cây lá đang dồn nhựa để trổ ra một mùa quả chín: Mô tả tình trạng của cây lá, tạo ra hình ảnh về sự chuẩn bị cho mùa quả chín sắp tới.

Những chi tiết này giúp tạo nên bức tranh sống động và gợi cảm về ngày đó trong nhật ký.

Câu 4 (trang 111 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Theo bạn, văn bản trên có sử dụng yếu tố hư cấu hay không? Nếu có, hãy nêu ví dụ; nếu không, cho biết vì sao.

Trả lời:

Văn bản trên không sử dụng yếu tố hư cấu bởi tất cả các sự kiện đều có thật trong đời sống, có thể kiểm chứng. Các sự kiện được kể gắn với dòng hồi tưởng của người viết: quyết định tham gia quân ngũ → ngày chia tay bạn bè để lên đường vào chiến trường → cảm xúc khi vào quân ngũ → những trải nghiệm khi hành quân → khoảnh khắc hiện tại.

Câu 5 (trang 111 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Xác định cảm hứng chủ đạo của văn bản.

Trả lời:

Cảm hứng chủ đạo:

+ Xúc động bồi hồi khi nhớ về ngày chia tay bạn bè lên đường tham gia kháng chiến

+ Hạnh phúc, tự hào khi nhìn bộ quân phục màu xanh với ngôi sao trên mũ.

Câu 6 (trang 111 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1): Bạn có nhận xét gì về cái “tôi” của tác giả nhật kí qua văn bản?

Trả lời:

Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất, chia sẻ những trải nghiệm, cảm xúc của bản thân, đem lại sự gần gũi, thân thuộc với bạn đọc. Cái “tôi" của tác giả kể một cách khách quan những sự kiện lịch sử diễn ra song bên cạnh đó cũng xen lẫn những cảm xúc của tác giả.