Soạn bài Giá trị của tập truyện và kí (trang 71) Chân trời sáng tạo

Soạn bài Giá trị của tập truyện và kí trang 71

* Đọc văn bản

Nội dung chính: Văn bản đề cập giá trị của tập truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) được nhìn từ nội dung, tư tưởng và hình thức nghệ thuật, thẩm mĩ

* Sau khi đọc

Câu 1 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định bố cục, nội dung và mối liên hệ giữa các phần trong văn bản.

Trả lời:

- Bố cục:

+ Phần 1: Giá trị của tập Truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) nhìn từ nội dung, tư tưởng

+ Phần 2: Giá trị của tập Truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) nhìn từ phong cách nghệ thuật (lựa chọn đề tài, phương pháp, hình thức sáng tác).

- Nội dung chính: Văn bản đề cập giá trị của tập truyện và kí (Nguyễn Ái Quốc) được nhìn từ nội dung, tư tưởng và hình thức nghệ thuật, thẩm mĩ

- Giữa các phần trong văn bản có mối liên hệ chặt chẽ, logic, đi từ giới thiệu chung đến nội dung và nghệ thuật trong tập Truyện và kí.

Câu 2 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nhận xét về ngôn ngữ nghị luận trong văn bản (biện pháp tu từ, cách sử dựng từ ngữ, câu khẳng định, phủ định,...).

Trả lời:

- Yếu tố ngôn ngữ nghị luận:

+ Biện pháp tu từ: sử dụng hình ảnh ẩn dụ

+ Biện pháp liệt kê, trùng điệp

+ Sử dụng từ ngữ

+ Sử dụng câu khẳng định, phủ định

- Chi tiết tiêu biểu:

+ Trí tưởng tượng của người cầm bút nhờ ngọn gió lãng mạn mà được chắp cánh bay bổng…

+ Hư cấu một cặp tình nhân thủ thỉ, một anh lính dõng tò mò, để lấy cợ tạo nên những cảnh huống đả được đau nhất Khải Định, Va-ren cùng đồng bọn đáng ghét, là đều phải mơ cách mạng mãnh liệt, tưởng tượng không ngừng về cách mạng.

+ đả kích một cách chua cay; vạch trần bộ mặt gian ác; giáng một đòn thích đáng.

+ Sáu bài cô đọng mà phong phú, kể chuyện khắp năm châu. Khắp năm châu mà trước hết là Việt Nam.

+ Chính Người là một vị anh hùng dân tộc. Nhưng Người không nói đến mình, mà cảm phục Phan Bội Châu.

+ Người suốt đời là tác giả của chỉ một đề tài: đấu tranh cách mạng.

+ Dùng tiếng Pháp, Người nắm ngôn ngữ Pháp vững vàng, sử dụng ngôn ngữ Pháp tế nhị.

- Tác dụng:

+ Thể hiện được giá trị thẩm mĩ giàu tính lãng mạn trong hình tượng nghệ thuật của tập Truyện và kí

+ Đưa ra các bằng chứng phong phú, chọn lọc, đa dạng từ các tác phẩm trong tập truyện và kí làm nổi bật, nhằm tăng cường sức thuyết phục cho luận điểm.

+ Từ ngữ chọn lọc, thể hiện tính chiến đấu mạnh mẽ trong tác phẩm của Nguyễn Ái Quốc.

+ Các kiểu câu khẳng định, phủ định, nhấn mạnh sự phong phí mà thống nhất, khả năng dung hòa các tính chất đối lập, tính nghệ thuật điêu luyện trong sử dụng ngôn ngữ (tiếng Pháp),…

Câu 3 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Dựa vào văn bản trên, bạn hãy nêu một số nét khái quát về giá trị cơ bản của tập Truyện và kí.

Trả lời:

- Về giá trị nội dung, tư tưởng: Sáu tác phẩm truyện, kí trong tập sách nội dung đều cô đọng mà phong phú; kể chuyện "khắp năm châu", "mà trước hết là Việt Nam". Một mặt, các tác phẩm "đả kích một cách chua cay - do đó rất mạnh mẽ - vào kẻ thù chính của cách mạng Việt Nam nói riêng và cách mạng thuộc địa nói chung, là để quốc thực dân và bè lũ tay sai phong kiến"; mặt khác cũng "biểu dương tinh thần yêu nước của nhân dân ta, tự hào có một quốc sử treo bao tấm gương đạo đức và dũng cảm, chí khí và tự tôn".

- Về giá trị nghệ thuật, thấm mì (lựa chọn để tài, phương pháp, hình thức sáng tác): Lối viết "vui, nhẹ, thoài mái, thoạt đọc như mạn đàm, phóng bút, mà chứa đựng một nội dung tư tưởng cao cả và sâu sắc, lại được viết dưới một hình thức văn nghệ dể tiếp thụ, thầm thía, có một ý nghĩa giáo dục to lớn". Hình thức đa dạng mà nhất quán, đậm "tinh lãng mạn cách mạng" và "phóng khoáng": "vốn kiến thức cố kim, đông tây uyên bác. Không phải chỉ kiến thức học vẫn cao xa, mà cả những hiểu biết chi li hàng ngày; thâm nhập tư duy của người Pháp, sử dụng tiếng Pháp nhuân nhị, bút pháp châm biểm vừa mang phong cách cá nhản, vừa mang phong cách hài hước rất Pháp, rất hiện đại.

Câu 4 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số thao tác nghị luận trong văn bản và chỉ ra tác dụng của chúng đối với việc thể hiện giá trị nội dung, nghệ thuật của tập truyện, kí.

Trả lời:

- Chứng minh: Khi phác họạ một chân dung vĩ đại và nên thơ như thế, với niềm tin ở tương lai huy hoàng, cũng như khi hư cấu một cặp tình nhân thủ thỉ, một anh lính dõng tò mò, để lấy cớ tạo nên những cảnh huống đả được đau nhất Khải Định, Va-ren cùng đồng bọn đáng ghét, là (tác giả) đều phải mơ cách mạng ngày đêm, ước mong cách mạng mãnh liệt, tưởng tượng không ngừng về cách mạng.

- Bình luận: Bên những câu chuyện dí dỏm hay chua chát tố cáo sắc bén những thủ đoạn cai trị khi tàn bạo, khi quỷ quyệt của thực dân, đây là một thứ ngụ ngôn cổ vũ và hướng dẫn đấu tranh không riêng gì ở nước ta, nhưng lại đậm đà hương vị đồng quê đất Việt.

- Phân tích: Sáu bài cô đọng mà phong phú, kể chuyện khắp năm châu. [...] Từ những tin thời sự nóng hồi như việc bố nhiệm tên Toàn quyến Va-ren, một cuộc đấu tranh thắng lợi của công nhân nước Bơ-ra-xin (Brazil), đến giấc mơ hình dung lại toàn bộ lịch sử oai hùng chống xâm lăng của dân tộc ta, đến viên cảnh thế giới thoát ách thực dân để quốc tưng bừng hạnh phúc ở ngưỡng cửa thế ki XXI. Bên những câu chuyện đí đóm hay chua chát tố cáo sắc bên những thủ đoạn cai trị khi tân bạo, khi quý quyệt của thực dân, đây là một thứ ngự ngôn có vũ và hướng dẫn đầu tranh không riêng gì ở nước ta, nhưng lại đậm đà hương vị đông quê đất Việt.

Câu 5 (trang 73 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm hiểu sự nghiệp văn học của Hồ Chí Minh và cho biết ý kiến của bạn về một trong hai nhận định sau:

a. “Điểm nổi nét trong phương pháp sáng tác của Hồ Chủ tịch là tính lãng mạn cách mạng.” (Phạm Huy Thông)

b. “... xét toàn bộ tác phẩm của Người, cũng lại có thể coi rằng, trước sau, Người suốt đời là tác giả của chỉ một đê tài: dấu tranh cách mạng.” (Phạm Huy Thông)

Trả lời:

a. “Điểm nổi nét trong phương pháp sáng tác của Hồ Chủ tịch là tính lãng mạn cách mạng.”

- Phạm Huy Thông đánh giá cao tính lãng mạn cách mạng trong sáng tác của Hồ Chí Minh.

- Người đã sử dụng văn chương như một vũ khí để phục vụ cách mạng và trở thành nhà văn, nhà thơ lớn ngoài ý muốn của mình.

b. “… xét toàn bộ tác phẩm của Người, cũng lại có thể coi rằng, trước sau, Người suốt đời là tác giả của chỉ một đề tài: dấu tranh cách mạng.”

- Phạm Huy Thông nhấn mạnh rằng sự nghiệp cách mạng là đề tài chủ đạo trong tác phẩm của Hồ Chí Minh.

- Người luôn coi văn học là một công cụ chiến đấu phục vụ cho sự nghiệp cách mạng và tập trung vào mục đích và đối tượng tiếp nhận để quyết định nội dung và hình thức của tác phẩm.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 12 sách Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn khác:

Thực hành tiếng Việt trang 73

Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu

Cảnh rừng Việt Bắc

Viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội

Thuyết trình về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức của đất nước