Lý thuyết Lịch sử 8 (Kết nối tri thức) Bài 13: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

Lý thuyết Lịch sử 8 Bài 13: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

A. Lý thuyết Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

1. Những thành tựu tiêu biểu về khoa học và kĩ thuật 

a) Khoa học

- Khoa học tự nhiên đã có nhiều phát minh lớn và tạo ra sự thay đổi lớn trong nhận thức của con người.

- Các ngành khoa học xã hội có nhiều trào lưu tư tưởng tiến bộ.

- Ở Đức, chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng được xây dựng tương đối hoàn thiện bởi L. Phoi-ơ-bách và G. Hê-ghen. Ở Anh, kinh tế chính trị học tư sản ra đời với tác phẩm nổi tiếng của A. Xmít và D. Ri-các-đô. Chủ nghĩa xã hội không tưởng gắn liền với tên tuổi của C. H. Xanh Xi-mông, S. Phu-ri-ê (Pháp) và R. Ô-oen (Anh).

- Chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời vào thế kỉ XIX do C. Mác và Ph. Ăng-ghen sáng lập.

- Trào lưu tư tưởng tiến bộ lên án chủ nghĩa tư bản và khát vọng xây dựng một xã hội mới không có chế độ tư hữu, không có bóc lột, và hình thành cương lĩnh của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản.

b) Kĩ thuật

- Các thành tựu khoa học trong thế kỉ XIX:

+ Cải tiến kĩ thuật luyện kim, tìm nguồn nguyên liệu mới, chế tạo máy công cụ,...

+ Tiến bộ trong ngành giao thông vận tải.

+ Khám phá về điện và ứng dụng của nó vào cuộc sống.

+ Phát minh động cơ đốt trong thúc đẩy ngành khai thác dầu mỏ và phát triển ô tô, máy bay.

+ Tiến bộ trong kĩ thuật và phương pháp canh tác nông nghiệp.

+ Các thành tựu này làm tăng năng suất lao động, giao thông vận tải và công nghiệp phát triển nhanh chóng.

- Văn học thế kỉ XVIII-XIX:

+ Phát triển rực rỡ, nhiều nhà văn, nhà thơ lớn.

+ Tác phẩm phản ánh đầy đủ, toàn diện hiện thực xã hội, đặt nền móng cho văn học hiện đại.

+ Tiêu biểu: Tấn trò đời (H. Ban-dắc), Nhà thờ Đức Bà Pa-ri, Những người khốn khổ (Vich-to Huy-gô), Chiến tranh và hoà bình (Lép Tôn-xtôi),...

+ Nhiều nhà văn, nhà thơ lớn khác để lại dấu ấn sâu sắc: A. Pu-skin (Nga), Ph. Si-lơ, Giô-han Gớt (Đức), W. Thác-cơ-rê, S. Đích-ken (Anh).

+ Nghệ thuật phát triển, phản ánh cuộc sống, chứa chan tình nhân ái, ca ngợi đấu tranh cho tự do.

- Âm nhạc:

+ Thế kỉ XVIII: dấu ấn của W. Mô-da (Áo), S. Bách (Đức) với những tác phẩm cổ điển.

+ Thế kỉ XIX: âm nhạc tràn đầy tính lãng mạn với tên tuổi của L. Bét-thô-ven (Đức), Ph. Sô-panh (Ba Lan), P. I. Trai-cop-xki (Nga),...

- Cung điện Véc-xai (Pháp):

+ Hoàn thành đầu thế kỉ XVIII, sau đó tiếp tục hoàn chỉnh.

+ Trở thành công trình kiến trúc đồ sộ và lộng lẫy.

- Danh hoạ của thế kỉ XVIII-XIX: Gi. Đa-vít, Ơ. Đơ-la-croa (Pháp); Ph. Gôi-a (Tây Ban Nha); I. Lê-vi-tan (Nga); V. Van Gốc (Hà Lan);...

- Văn học, nghệ thuật vạch trần tệ nạn, bất công xã hội; khích lệ người lao động nghèo khổ đấu tranh cho cuộc sống tự do, hạnh phúc.

B. Trắc nghiệm Lịch sử 8 Kết nối tri thức Bài 13 (có đáp án)

Câu 1: Niu-tơn công bố Thuyết vạn vật hấp dẫn vào?

A. Đầu thế kỉ XVIII

B. Giữa thế kỉ XVIII

C. Giữa thế kỉ XIX

D. Đáp án khác

Đáp án đúng: A

Giải thích: Vào đầu thế kỉ XVIII Niu-tơn công bố Thuyết vạn vật hấp dẫn nhờ đó một loạt vấn đề khoa học được làm sáng tỏ, sâu sắc hơn.

Câu 2: Những trào lưu tư tưởng tiến bộ đã có tác động gì?

A. Lên án mặt trái của chủ nghĩa tư bản

B. Phản ánh khát vọng xây dựng một xã hội mới không có chế độ tư hữu và không có bóc lột

C. Từng bước hình thành cương lĩnh của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

Giải thích: Trào lưu tư tưởng tiến bộ ra đời, phát triển từ giữa thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX có những tác động mạnh mẽ đến nhân loại:

+ Lên án mặt trái của CNTB.

+ Phản ánh khát vọng xây dựng một xã hội mới không có chế độ tư hữu và không có sự bóc lột.

+ Từng bước hình thành cương lĩnh của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống CNTB.

Câu 3: Những thành tựu tiêu biểu về văn học trong các thế kỉ XVIII-XIX là?

A. Xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ lớn

B. Các tác phẩm của họ đã phản ánh khá đầy đủ, toàn diện hiện thực xã hội, đặt nền móng cho văn học hiện đại

C. Nhiều nhà văn, nhà thơ lớn khác để lại dấu ấn sâu sắc trong thời kì này như: A. Pu-skin (Nga); Ph. Si-lơ, Giô-han Gớt (Đức); W. Thác-cơ-rê, S. Đích-ken (Anh)…

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

Câu 4: Sự phát triển của văn học - nghệ thuật phản ánh điều gì?

A. Lên án, vạch trần tệ nạn bất công trong xã hội.

B. Thức tỉnh khích lệ người dân đấu tranh cho cuộc sống tự do, hạnh phúc.

C. Cả A và B đều đúng.

D. Đáp án khác.

Đáp án đúng: C

Giải thích: Trong các thế kỉ XVIII - XIX văn học, nghệ thuật phát triển rực rỡ. Sự phát triển của văn học, nghệ thuật đã góp phần lên án, vạch trần những tệ nạn, sự bất công trong xã hội đương thời; Đồng thời thức tỉnh, khích lệ người dân nhất là những người lao động nghèo khổ đấu tranh vì cuộc sống tự do, hạnh phúc. 

Câu 5: Các thành tựu nào của khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX vẫn còn để lại dấu ấn trong đời sống hiện tại?

A. Thuyết tiến hóa của S. Đác-uyn

B. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học của Đ.I.Men-đê-lê-ép

C. Thuyết vạn vật hấp dẫn của I. Niu-tơn

D. Cả ba đáp án trên đều đúng

Đáp án đúng: D

C. Sơ đồ tư duy Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX

Xem thêm các bài lý thuyết Lịch sử 8 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết tại: 

Lý thuyết Bài 14: Trung Quốc và Nhật Bản từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

Lý thuyết Bài 15: Ấn Độ và Đông Nam Á từ nửa sau thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

Lý thuyết Bài 16: Việt Nam dưới thời Nguyễn (nửa đầu thế kỉ XIX)

Lý thuyết Bài 17: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1858 đến năm 1884

Lý thuyết Bài 18: Phong trào chống Pháp trong những năm 1885 - 1896